Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích

Dàn ý cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
I. Mở bài:
● Tác giả Lưu Quang Vũ (một nhà soạn kịch tài năng, một hiện tượng đặc biệt
của sân khấu kịch trường những năm tám mươi của thế kỉ XX)
● Hoàn cảnh sáng tác Hồn trương ba, da hàng thịt (ra đời năm 1981)
● Đưa ra nhận xét chung về màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và Đế Thích
II. Thân bài:
a. Hồn cảnh dẫn đến cuộc đối thoại:
● Sau ba tháng ngụ cư trong xác hàng thịt, Trương Ba ngày càng trở nên xa lạ với
chính mình và với người thân, bị người thân nghi ngờ, xa lánh.
● Trong tâm trạng đau đớn, chán chường trước cuộc sống khơng thật là mình,
trước cái chỗ ở khơng phải của mình, Hồn Trương Ba khao khát tách xa, rời
khỏi thể xác thô lỗ: “Ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc!”.
b. Diễn biến cuộc đối thoại:
- Trương Ba nêu rõ nguyện vọng muốn được là mình tồn vẹn. Đế Thích khơng thể
thỏa mãn được ý muốn của Trương Ba vì xác của Trương Ba đã tan rữa trong bùn đất;
Đế Thích khuyên Trương Ba nên chấp nhận hồn cảnh thực tại vì thế giới vốn khơng
tồn vẹn.
- Trương Ba thẳng thắn chỉ ra sai lầm của Đế Thích; trình bày quan niệm của mình về
ý nghĩa của cuộc sống và dứt khoát xin trả lại thân xác cho anh hàng thịt.
- Đế Thích muốn sửa sai bằng một giải pháp khác là cho hồn Trương Ba nhập vào xác
cu Tị và đưa ra những lí lẽ để thuyết phục Trương Ba. Trương Ba tưởng tượng thấy
bao nhiêu rắc rối khi phải sống nhờ trong thể xác cu Tị.

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
- Trương Ba kiên quyết từ chối tái sinh trong thân thể non nớt của cu Tị, không chấp

nhận cảnh sống giả tạo; kêu gọi Đế Thích sửa sai bằng một việc làm đúng, đó là cho
cu Tị được sống lại. Đế Thích cuối cùng đã thuận theo đề nghị của Trương Ba, làm
phép cho anh hàng thịt, cu Tị sống lại và Trương Ba thì chết hẳn.
*Ý nghĩa của triết lý “hãy sống là chính mình” mà tác Lưu Quang Vũ muốn thể hiện
● Muốn sống đúng là chính mình thì mỗi chúng ta cần phải biết hài hoà giữa việc
chăm lo cho linh hồn cũng như biết quý trọng và chăm sóc cho những nhu cầu
thiết yếu của thể xác.
● Một loại chỉ biết trau chuốt vẻ ngoài và chạy theo những ham muốn vật chất mà
không chăm lo cho đời sống tâm hồn.
=> Thông qua xác và hồn Lưu Quang Vũ nêu cao tư tưởng phải sống là chính mình đó
mới chính là hạnh phúc thật sự của con người.
*Triết lí nhân sinh từ cuộc đối thoại:
● Linh hồn và thể xác là hai mặt tồn tại không thể thiếu trong một con người, cả
hai đều đáng trân trọng. Một cuộc sống đích thực chân chính phải có sự hài hịa
giữa linh hồn và thể xác
● .Tác giả một mặt phê phán những dục vọng tầm thường, sự dung tục của con
người, mặt khác ông vạch ra quan niệm phiến diện, xa rời thực tế khi coi
thường giá trị vật chất và những nhu cầu của thể xác.
● Con người cần có sự ý thức chiến thắng bản thân, chống lại những nghịch cảnh
số phận, chống lại sự giả tạo để bảo vệ quyền sống đích thực và khát vọng hồn
thiện nhân cách
III. Kết bài:
Lưu Quang Vũ đã thể hiện những tình huống truyện độc đáo, qua những mâu thuẫn
sâu sắc xuất hiện mà khắc họa rõ nét khát vọng sống là chính mình của nhân vật Hồn
Trương Ba.

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích

Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích - Mẫu 1
Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) là một trong những nhà viết kịch tài năng nhất của văn
nghệ Việt Nam hiện đại, là người có cơng lớn góp phần vực dậy cả một nền sân khấu
lúc đó đang có nguy cơ tụt hậu. Kịch của Lưu Quang Vũ hấp dẫn chủ yếu bằng xung
đột trong cách sống và quan niệm sống, qua đó khẳng định khát vọng hoàn thiện nhân
cách con người. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm gây tiếng vang nhất
của Lưu Quang Vũ, được tác giả hoàn thành năm 1984, cơng diễn lần đầu năm 1987.
Đoạn trích thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, đặt vấn đề về lẽ sống con người
qua nỗi khổ bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo và chữa đựng những vấn đề triết lí
nhân sinh. Qua cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và Đế Thích, Lưu Quang Vũ đã
làm rõ khát vọng được sống là chính mình của Hồn Trương Ba
Sự đối nghịch giữa các nhân vật xuất hiện trong tác phẩm ngày càng được biểu hiện
chi tiết, cuộc đối thoại giữa các nhân vật xuất hiện trong tác phẩm đã biểu hiện chi tiết
những điều đó. Sự khác nhau đến rõ nét đã biểu hiện chi tiết những điều đó, Trương
Ba thấy hiểu được giá trị to lớn, khao khát được quay trở về xác thịt của mình: “Tơi
muốn được là tơi trọn vẹn”, “Là tơi trọn vẹn”, ông thấu hiểu được mối quan hệ giữa
thể xác và tâm hồn của mình, sự giằng xé giữa thể xác và tâm hồn của ông đã làm cho
ông đau khổ, dằn vặt, ông muốn quay trở về đúng xác thịt của mình, sống cuộc đời của
mình, ơng thấu hiểu được giá trị của cuộc sống mà mình đang trải qua.
Điều ước mà Trương Ba đang mong muốn dù nhỏ bé nhưng cũng không phải dễ dàng,
Trương ba dường như đang truyền tải được triết lý mà tác giả muốn thể hiện trong tác
phẩm của mình, ơng thể hiện được những khao khát, mong muốn ước vọng của mình
với thân xác, ơng khao khát quay trở về là chính mình.
Ơng dám nhận tồn bộ trách nhiệm về mình, khơng muốn sống nhờ, không muốn sống
cuộc sống trên thân thể của người khác, qua trích đoạn này, tác giả muốn khẳng định
khao khát mà tác giả đang thể hiện, mong ước được trở thành chính mình, khao khát
nhận được những gì của mình, chấp nhận hiện thực, Ai cũng khao khát được sống,
nhưng sống là chính mình là cuộc sống đáng q nhất, chính vì thế ơng muốn “là tơi

Tổng hợp: Download.vn



Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
trọn vẹn”, sống cuộc đời của mình, trên thân xác của mình, chịu trách nhiệm trước
hành động của mình.
Hồn Trương Ba khao khát muốn quay trở về cuộc sống của mình, khi được cho một
phép thử nhập vào xác của cu tị, thì hình hài và tâm hồn dường như đang thể hiện sâu
sắc những mâu thuẫn, cạnh tranh giữa tâm hồn, với tâm hồn của người 60 tuổi, khi
nhập vào em bé 10 tuổi, điều này, sự mâu thuẫn ngày càng trở nên gay gắt hơn bao giờ
hết.
Những mâu thuẫn đó thể hiện sâu sắc qua từng chi tiết, hành động của nhân vật, ông
không chấp nhận cuộc sống này, cuộc sống đó vốn dĩ có nhiều mâu thuẫn, nhưng sống
sang thân thể người khác là điều cực kỳ khó hơn, ơng khơng thể chấp nhận được, lựa
chọn của Trương Ba lúc này là muốn quay trở lại là chính mình, ơng khơng muốn sống
lương nhờ vào người khác, không muốn sống trên thân thể của người khác. Đó là sự
đấu tranh rất lớn khi ông đang dần phải đối mặt với những mâu thuẫn gay gắt của thể
xác và tâm hồn xuất hiện trong tác phẩm.
Sự mâu thuẫn giữa hai con người làm cho mâu thuẫn của tác phẩm ngày càng nâng
cao, Đế thích quan niệm sống chỉ là sống, nhưng Hồn Trương Ba lại quan niệm nên
sống là chính mình, làm tơi trọn vẹn, được hòa hợp cả về thể xác, lẫn tinh thần.
Con người tồn tại gồm phần con và phần người. Phần con thuộc về bản năng. Phần
người thuộc về nhân cách, sự cao thượng đẹp đẽ của tâm hồn. Phần con và phần người
đã tạo ra con người đúng nghĩa. Ở đây hai hình tượng hồn và xác cũng là ẩn dụ cho
phần con và phần người. Một bên đại diện cho những gì đẹp đẽ, thanh cao; một bên
đại diện cho sự thô tục, thô phàm. Tác giả Lưu Quang Vũ nhấn mạnh khơng thể có
một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục. Con người chỉ thực sự hạnh phúc
khi được sống là chính mình, được hoà hợp xác và hồn, trong và ngoài, nội dung và
hình thức trong một thể thống nhất tồn vẹn chứ không phải là cuộc sống chắp vá, bất
nhất: “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”.


Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Muốn sống đúng là chính mình thì mỗi chúng ta cần phải biết hài hịa giữa việc chăm
lo cho linh hồn cũng như biết quý trọng và chăm sóc cho những nhu cầu thiết yếu của
thể xác. Thơng qua đó Lưu Quang Vũ cũng góp phần phê phán hai hạng người: một
loại chỉ biết trau chuốt vẻ ngoài và chạy theo những ham muốn vật chất mà không
chăm lo cho đời sống tâm hồn. Loại khác thì ln coi thường những giá trị vật chất, bỏ
bê sự chăm sóc bản thân chỉ khư khư giữ cho linh hồn được cao đẹp. Thông qua xác
và hồn Lưu Quang Vũ nêu cao tư tưởng phải sống là chính mình đó mới chính là hạnh
phúc thật sự của con người. Bởi vậy trong cuộc sống chúng ta phải biết đấu tranh với
sự dung tục tầm thường và chiến thắng nghịch cảnh để hồn thiện nhân cách của bản
thân. Có như vậy chúng ta mới được là mình – được là chính mình tồn vẹn.
Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích - Mẫu 2
Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) quê gốc ở Đà Nẵng, sinh tại huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú
Thọ. Từ năm 1978 cho đến khi mất, ơng là biên tập viên tạp chí Sân khấu. Lưu Quang
Vũ qua đời cùng vợ con trong một tai nạn giao thơng thảm khốc, giữa lúc tài năng
đang chín rộ. Ông được đánh giá là một trong những nhà viết kịch tài năng nhất của
văn nghệ Việt Nam hiện đại, là người có cơng lớn góp phần vực dậy cả một nền sân
khấu lúc đó đang có nguy cơ tụt hậu. Kịch của Lưu Quang Vũ hấp dẫn chủ yếu bằng
xung đột trong cách sống và quan niệm sống, qua đó khẳng định khát vọng hồn thiện
nhân cách con người. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm gây tiếng vang
nhất của Lưu Quang Vũ, được tác giả hồn thành năm 1984, cơng diễn lần đầu năm
1987. Đoạn trích thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, đặt vấn đề về lẽ sống con
người qua nỗi khổ bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo, qua mâu thuẫn cực độ giữa
hồn và xác, vở kịch chứa đựng những vấn đề triết lí nhân sinh: sống nhờ, sống giả,
sống khơng phải là mình, đó là bi kịch lớn nhất của một con người. Để chuyển tải triết
lí nhân sinh cao cả ấy, Lưu Quang Vũ đã xây dựng lên cuộc đối thoại giữa hồn Trương
Ba và xác hàng thịt mang đầy tính ẩn dụ sâu sắc.

Ơng Trương Ba là một người làm vườn, khoảng 50 tuổi, sống trung thực, ngay thẳng
và giỏi đánh cờ. Tính tình ông nhân hậu, sống chan hòa với mọi người. Chỉ vì do sự

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
cẩu thả và tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu trên thiên đình mà ơng Trương Ba phải
chết oan. Tiên cờ Đế Thích bực bội và vì tiếc một người có tài chơi cờ nên đã hóa
phép cho hồn Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt vừa mới chết một ngày. Hồn
Trương Ba từ đó sống trong thân xác của anh hàng thịt. Ai cũng ngỡ đó là cách giải
quyết thuận lợi cho Trương Ba, để cho con người hiền lành này tiếp tục sống êm ấm
trong gia đình mình. Nhưng trớ trêu thay, chính sự tái sinh trong xác người khác lại là
điều bất hạnh của Trương Ba. Trong chính gia đình mình, ông bị người thân chê trách,
xa lánh và coi thường. Hồn Trương Ba bị dồn vào sự đau khổ nhất: tự mình ý thức
được sự tha hóa của mình, bị cường hào nhũng nhiễu, nhìn thấy con trai hư hỏng mà
khơng dạy dỗ được,… Tất cả những điều đó đã khiến ông không thể chịu đựng được
nữa, không thể khuất phục trước thể xác, trước những cái xấu xa và tự đánh mất mình.
Hồn Trương Ba khơng thể sống chung với xác anh hàng thịt, tách ra khỏi thân xác để
tranh luận.
Cuộc tranh luận giữa một bên là hồn, một bên là xác diễn ra rất dữ dội và không có sự
thỏa hiệp. Xác hàng thịt tỏ ra lấn lướt hồn Trương Ba, sỉ nhục hồn Trương Ba. Hồn
Trương Ba thấy đau khổ đến cực độ và thấy không thể chịu đựng được hơn nữa. Xác
hàng thịt muốn khẳng định, vị trí, vai trị và tầm quan trọng của mình: Tơi là cái bình
để chứa đựng linh hồn. Nhờ tơi mà ơng có thể làm lụng, cuốc xới. Ơng nhìn ngắm trời
đất, cây cối, người thân… Nhờ có đơi mắt của tôi, ông cảm nhận thế giới này qua
những giác quan của tơi… Xác tìm cách thỏa hiệp bằng cách nêu cụ thể những nhu cầu
tự nhiên mang tính bản năng của con người: Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng
cạnh vợ tôi, tay chân run rẩy, hơi thở nóng ngực, cổ nghẹn lại… Đêm hơm đó, st
nữa thì… […] Chẳng lẽ ơng khơng xao xuyến chút gì? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ,

khấu đi, và đủ các thứ thú vị khác không làm hồn ông lâng lâng cảm xúc sao?…
Còn hồn Trương Ba lại phủ nhận vai trò của thể xác mà khẳng định sự thanh sạch của
tâm hồn khác xa với những thủ tục thấp hèn khác: Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, khơng
có ý nghĩa gì hết, khơng có tư tưởng, khơng có cảm xúc [...] Hoặc nếu có, thì chỉ là
những thứ thấp kém, mà bất cứ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu
thịt; Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn… Lí lẽ của đơi

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
bên đưa ra có những điểm đúng đắn khó bề bác bỏ khiến việc thắng bại khơng thể nào
giải quyết được một cách nhanh chóng, đơn giản.
Do phải sống nhờ thể xác của anh hàng thịt, hồn Trương Ba đành phải chiều theo một
số nhu cầu hiển nhiên của thể xác. Đáng sợ hơn, linh hồn Trương Ba dần bị nhiễm
những thứ tầm thường của xác anh hàng thịt. Ý thức được điều đó, linh hồn Trương Ba
dằn vặt, đau khổ và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt để tồn tại độc
lập, không lệ thuộc vào thể xác. Xác hàng thịt biết rõ những cố gắng đó là vơ ích nên
đã cười nhạo hồn Trương Ba, tuyên bố về sức mạnh âm u, đui mù ghê gớm của mình,
ve vãn hồn Trương Ba thỏa hiệp với mình vì theo xác hàng thịt thì chẳng cịn cách nào
khác, cả hai đã hịa vào nhau làm một rồi. Trước những lí lẽ ti tiện của xác anh hàng
thịt, hồn Trương Ba đã nổi giận, đã khinh bỉ, mắng mỏ xác hèn hạ nhưng đồng thời
cũng ngậm ngùi thấm thía nghịch cảnh mà mình đang lâm vào, đành nhập trở lại xác
thịt trong tuyệt vọng.
Xây dựng hai nhân vật đặc biệt này, Lưu Quang Vũ đã sử dụng biện pháp đối lập để tô
đậm sự khác nhau cơ bản giữa hồn người này và xác người kia. Ông Trương Ba vốn là
một người làm vườn chất phác, hiền lành, nho nhã. Hồn của Trương Ba biểu tượng
cho sự thanh nhã, cao khiết, trong sạch, đạo đức. Hồn là phần chân chính của mỗi con
người. Ngược lại, anh hàng thịt với thân xác vạm vỡ, kềnh càng, thô lỗ,… biểu tượng
cho bản năng, cho những ham muốn trần tục. Đây thực ra là một ẩn dụ, xác anh hàng

thịt ẩn dụ về thể xác con người, còn hồn Trương Ba ẩn dụ về linh hồn của con người.
Tác giả đã sáng tạo ra một tình huống ẩn dụ có sức lơi cuốn, gợi cho người đọc những
suy nghĩ sâu sắc: con người không thể sống khơng là mình, khơng thể sống giả dối hay
vay mượn cuộc sống của người khác. Con người không chỉ sống bằng thể xác và cịn
phải sống bằng linh hồn, tình cảm,… Độ vênh của linh hồn và thể xác sẽ là bi kịch.
Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích - Mẫu 3
Lưu Quang Vũ là một nhà thơ khá nổi tiếng trong những năm sáu mươi của thế kỉ XX,
được nhiều bạn đọc yêu mến. Đến đầu những năm tám mươi thì Lưu Quang Vũ
chuyển hẳn sang lĩnh vực sân khấu. Chỉ trong bảy, tám năm, ông đã sáng tác khoảng

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
năm mươi kịch bản và hầu hết đều được dàn dựng. Kịch của Lưu Quang Vũ thể hiện
khát vọng về cái đẹp, cái thiện, về sự hoàn thiện nhân cách con người, đấu tranh khá
quyết liệt với cái ác, cái xấu, nhất là đấu tranh chống tiêu cực để làm cho cuộc sống
sạch hơn, tốt đẹp hơn. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, mà đặc biệt là trong lời
thoại sau đây giữa Hồn Trương Ba với tiên Đế Thích đã cho ta thấy cái khát vọng về
một cuộc sống tốt đẹp của Lưu Quang Vũ: Khơng thể bên trong một đằng, bên ngồi
một nẻo được. Tơi muốn được là tơi tồn vẹn…. sống nhờ vào đồ đạc, của cải người
khác, đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng
thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tơi sống, nhưng sống như thế nào thì ơng chẳng cần
biết!.
Lời thoại này chính là những lời Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm những quan niệm về
hạnh phúc, về lẽ sống và cái chết. Như chúng ta đã biết Hồn Trương Ba, da hàng thịt
được Lưu Quang Vũ sáng tác theo hướng khai thác, cốt truyện dân gian để gửi gắm
những suy ngẫm về nhân sinh, về hạnh phúc, thể hiện một triết lí sâu sắc về lẽ sống, lẽ
làm người, kết hợp phê phán một số tiêu cực trong lối sống hiện thời. Tuy khai thác đề
tài từ cốt truyện dân gian, nhưng trong vở kịch này Lưu Quang Vũ có một sự sáng tạo

rất độc đáo: trong truyện dân gian thì khi Hồn Trương Ba được tiên Đế Thích cho nhập
vào xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba vẫn sống bình thản, cịn trong vở kịch này thì
Hồn Trương Ba sống rất quay quắt, ln có những xung đột nội tâm rất căng thẳng.
Hồn Trương Ba đã phải trải qua những cuộc đấu tranh gay gắt với chính thể xác mà
mình trú ngụ – thể xác đầy ham muốn bản năng của anh hàng thịt. Và Lưu Quang Vũ
đã đầy kịch tính lên tới điểm đỉnh là khi Hồn Trương Ba sắp ngã vào tay chị vợ anh
hàng thịt, suýt chút nữa sự thanh sạch của Hồn Trương Ba bị thân xác lấn át, cộng với
sự xa lánh của những người thân trong gia đình khiến Hồn Trương Ba càng đau đớn,
xót xa. Để gỡ nút thắt của tình huống kịch này, Lưu Quang Vũ đã để cho Hồn Trương
Ba đi đến một quyết định dứt khoát là không thể kéo dài mãi cuộc sống như thế nữa:
“Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tơi muốn được là tơi tồn
vẹn”. Lời thoại này đã nói lên tấn bi kịch, sự trớ trêu trong Hồn Trương Ba, đó là sự
mâu thuẫn giữa một tâm hồn đẹp với một thân xác thô lỗ, phàm phu tục tử. Lời thoại
này đã cho ta thấy rõ quan điểm, triết lí về nhân sinh của Lưu Quang Vũ. Lưu Quang

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Vũ cho rằng: cuộc sống của con người là một thể thống nhất giữa hồn và xác. Hồn và
xác phải hài hịa. Khơng thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục,
tội lỗi. Khi con người bị chi phối hoàn toàn bởi những nhu cầu bản năng của thân xác,
nghĩa là những nhu cầu vật chất chi phối hoàn toàn đời sống tinh thần thì khơng thể có
một tâm hồn thanh cao trong sáng được. Nói như thế, ở đây Lưu Quang Vũ khơng phải
phủ nhận hồn tồn nhu cầu về đời sống vật chất, mà chỉ muốn trong cuộc sống chúng
ta phải biết kết hợp hài hòa giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần. Nếu chúng ta
chỉ quan tâm đến đời sống tinh thần mà không lo đến đời sống vật chất thì cuộc sống
của chúng ta cũng chẳng mấy tốt đẹp, chúng ta sẽ sống trong ảo tưởng bằng vỏ đẹp
siêu hình của tâm hồn. Vì vậy chúng ta đừng bao giờ để đời sống vật chất làm sa ngã
đời sống tinh thần.

Và trong lời thoại tiếp theo, Lưu Quang Vũ lại tiếp tục trình bày quan điểm của mình
về cuộc sống: “Sống nhờ vào đồ đạc, của cải người khác, đã là chuyện không nên,
đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ơng chỉ nghĩ đơn giản là
cho tơi sống, nhưng sống như thế nào thì ơng chẳng cần biết!”. Lời thoại này chứng tỏ
Hồn Trương Ba đã ý thức rõ về hồn cảnh trớ trêu, đầy tính chất bi hài của mình. Hồn
Trương Ba đã thấm thía nỗi đau khổ vì nhận ra tình trạng ngày càng chênh lệch giữa
hồn và xác. Sự chênh lệch này đã được thể hiện ngay từ khi Hồn Trương Ba nhập vào
xác của anh hàng thịt, hình dạng biến đổi, hành động biến đổi và những người thân
trong gia đình ngày càng xa lánh, Trương Ba bây giờ đâu còn là Trương Ba như ngày
trước nữa.- “đâu cịn là ơng Trương Ba làm vườn ngày xưa” (lời vợ Trương Ba), “Tôi
không phải là cháu của ông”, “ông nội tôi chết rồi”, “bàn tay giết lợn của ông làm gãy
tiệt cái chồi non, chân lông to bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm q mới ươm!
Ơng nội tơi đời nào thơ lỗ phũ phàng như vậy! ”, “Ông xấu lắm, ác lắm! cút đi! Lão đồ
tể, cút đi” (lời của Cái Gái)… Hồn Trương Ba không thể sống mãi trong sự đau khổ,
dằn vặt như thế nữa; nên đã phản kháng, không chấp nhận việc tiên Đế Thích cho
mình sống nhờ vào thân xác anh hàng thịt. Lời phản kháng này chuẩn bị cho hành
động quyết liệt, dứt khoát của Hồn Trương Ba là chọn cái chết, trả xác cho anh hàng
thịt, để tâm hồn thanh thốt, khơng cịn dằn vặt khổ đau.

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích - Mẫu 4
“Được sống làm người là vơ cùng q giá. Nhưng được sống là mình, sống trọn vẹn
những giá trị mình có, sống trong sự hài hòa tự nhiên còn quý giá hơn”. Bằng trái tim
nhạy cảm của một thi sĩ, bằng trí tuệ sắc sảo của một triết gia, Lưu Quang Vũ qua
đoạn trích trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” đã làm nổi bật được một triết
lý nhân sinh rất giàu ý nghĩa nhân bản “Không thể bên trong một đằng, bên ngồi một
nẻo được. Tơi muốn được là tơi tồn vẹn”

Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) quê gốc Đà Nẵng, sinh tại Phú Thọ trong một gia đình
trí thức (bố là nhà viết kịch Lưu Quang Thuận) nên thiên hướng và năng khiếu nghệ
thuật của Lưu Quang Vũ đã bộc lộ ngay từ nhỏ. Ông đã từng làm thơ và viết truyện
ngắn. Từ năm 1978 đến 1988, ông là biên tập viên Tạp chí “Sân khấu” và bắt đầu sáng
tác kịch nói - Vở kịch đầu tay là “Sáng mãi tuổi 17”. Và sau đó, một nguồn lực sáng
tạo đột khởi, mạnh mẽ, phong phú đã bùng cháy dưới ngòi bút Lưu Quang Vũ. Với
những vở kịch chấn động dư luận như: “Nàng Si - ta”, “Lời nói dối cuối cùng”, “Lời
thề thứ 9”, “Tôi và chúng ta”…, Lưu Quang Vũ không chỉ trở thành một hiện tượng
đặc biệt của sân khấu kịch những năm 80 của thế kỉ 20, mà còn được coi là một trong
những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Ơng qua đời
trong một tai nạn ơ tơ thảm khốc (1988), giữa khi tài năng đang nổ.
“Hồn Trương Ba, da hàng thịt” (Viết năm 1981, nhưng đến năm 1984 mới ra mắt công
chúng), là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ đã công diễn
nhiều lần trên sân khấu trong và ngoài nước. Từ một cốt truyện dân gian, Lưu Quang
Vũ đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý
nghĩa triết lý và nhân văn sâu sắc.
Trương Ba bị đẩy vào một nghịch lý đầy trớ trêu, éo le: linh hồn mình phải trú ngụ
nhờ trong thể xác anh hàng thịt, “một thể xác kềnh càng thô lỗ”. Từ đây tâm hồn
Trương Ba đành phải chiều theo một số nhu cầu tự nhiên của xác anh hàng thịt.

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Linh hồn vốn nhân hậu, trong sạch và bản tính ngay thẳng của Trương Ba xưa kia, nay
vì sống mượn, gá lắp và lệ thuộc nên chẳng những đã không sai khiến được xác anh
hàng thịt thơ phàm, mà trái lại, cịn bị cái xác thịt ấy điều khiển, dần dần bị nhiễm độc,
bị tha hóa bởi những cái tầm thường đầy ham muốn vật chất thấp kém của xác thịt anh
đồ tể như “thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…”
Ý thức được điều đó, hồn Trương Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định chống lại bằng

cách tách ra khỏi xác anh hàng thịt để tồn tại độc lập, không lệ thuộc vào thể xác. Xác
anh hàng thịt biết rõ những cố gắng đó là vơ ích, nên đã cười mỉa mai, nhạo báng hồn
Trương Ba, tuyên bố về sức mạnh âm u, đui mù ghê gớm của mình, hơn nữa cịn ve
vãn hồn Trương Ba thỏa hiệp, vì “cả hai đã hịa vào nhau làm một rồi!”
Trước những lý lẽ “ti tiện ” và đớn hèn không thể chấp nhận được của xác hàng thịt,
Trương Ba đã nổi giận, đã khinh bỉ, đã mắng mỏ xác hàng thịt là hèn hạ, nhưng đồng
thời cũng ngậm ngùi chua chát, thấm thía cái nghịch cảnh đầy bi kịch mà mình đã lâm
vào và đành nhập trở lại xác hàng thịt trong nỗi tuyệt vọng. Từ đó đi đến giải pháp
“chung sống hịa bình” mang tên “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” bằng “trò chơi tâm
hồn”. Luật chơi là hồn cứ việc nghĩ mình cao khiết, thánh thiện, thẳng thắn, làm điều
gì xấu, thì cứ việc đổ tội cho xác để được thanh thản. Bù lại hồn sẽ làm đủ mọi việc để
thỏa mãn những thèm khát tầm thường của thể xác.
Tuy Trương Ba được trả lại cuộc sống nhưng là cuộc sống đáng hổ thẹn, vì phải sống
chung với sự dung tục và bị sự dung tục tầm thường đồng hóa, ngự trị, lấn át và dần
dần sẽ tàn phá những gì trong sạch, đẹp đẽ cao quý trong con người.
Đời sống con người đâu chỉ gói gọn trong những nhu cầu bản năng thuần túy? Và
cũng đừng bỏ bê thể xác để chỉ biết đến một thứ linh hồn chung chung trừu tượng,
không thuộc về một ai cả trên cõi đời này. Cuộc đấu tranh giữa linh hồn và xác thịt là
cuộc đấu tranh giữa đạo đức và tội lỗi, giữa khát vọng, hoài bão cao cả với dục vọng,
ham muốn tầm thường, giữa phần “người” và phần “con” luôn diễn ra hàng ngày, hàng
giờ trong mỗi con người. “Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác thịt ở đây, do đó
mang ý nghĩa ẩn dụ: một bên đại diện cho sự trong sạch, nhân hậu, thẳng thắn và khát

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
vọng sống thanh cao, xứng đáng với danh nghĩa con người và một bên là sự tầm
thường, dung tục”. Từ đó khẳng định: giữa linh hồn và thể xác, giữa tính cách và ngoại
hình là sự thống nhất, toàn vẹn.

Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thân (vợ, con dâu, cháu gái) càng làm cho
ông đau khổ hơn.
Trước sự thực phũ phàng, đau lòng: Trương Ba khơng cịn giữ được đời sống riêng
ngun vẹn, trong sạch, thẳng thắn mà đang bị cái thể xác ấy lấn lướt, làm tha hóa, dần
dần trở nên xa lạ với mọi người, từ người vợ giàu yêu thương, đến người con dâu hiếu
thảo đầy cảm thơng thương xót Trương Ba, đến đứa cháu gái hồn nhiên, ngay thẳng,
trong trắng đều không thừa nhận Trương Ba và đã trả lời Trương Ba bằng những câu
nói thấm đẫm nước mắt xót đau, bế tắc.
Biết mình như vậy trong con mắt người thân, Trương Ba đã đi đến một phản kháng
quyết liệt: “Không cần cái đời sống do mày mang lại!”
Gặp lại Đế Thích, Trương Ba thể hiện thái độ kiên quyết từ chối, khơng chấp nhận cái
cảnh trớ trêu đầy tính bi hài của mình : “ Bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo
được”. Trương Ba thẳng thắn chỉ ra sai lầm của Đế Thích bằng những lời trách cứ, phê
phán gay gắt: “Sống nhờ… đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng
phải nhờ anh hàng thịt. Ơng chỉ nghĩ đơn giản là cho tơi sống, nhưng sống như thế nào,
thì ơng chẳng cần biết. Khơng thể sống với bất cứ giá nào…” Đây quả là một sự “bừng
ngộ” một cuộc cách mạng lớn lao trong nhận thức của Trương Ba về sự sống và hạnh
phúc .
Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt, chấp nhận cái chết để linh hồn được trong
sạch, thanh cao. Là con người, Trương Ba “vẫn rất ham sống” nhưng kiên quyết
“Khơng nhập vào hình thù ai nữa… Hãy để cho tơi được chết hẳn”. Hồn Trương Ba
hóa thân vào các sự vật thân thương, tồn tại vĩnh viễn bên cạnh những người thương
yêu mình như màu xanh bất tử của cây cối.

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Qua các màn đối thoại nói trên, toát lên vẻ đẹp tâm hồn của con người trong cuộc đấu
tranh chống lại sự dung tục, giả tạo để bảo vệ quyền được sống trọn vẹn hợp với lẽ tự

nhiên cùng sự hoàn thiện nhân cách con người “Khơng thể bên trong một đằng, bên
ngồi một nẻo được. Tơi muốn được là tơi tồn vẹn”.
Ý nghĩa nhân bản, chất thơ của triết lý tràn đầy tinh thần lạc quan của Lưu Quang Vũ
là ở chỗ đó. Vở kịch vang lên bài ca chiến thắng về cái Thiện, cái Đẹp của sự sống
đích thực. “Được sống làm người quý giá thật, nhưng được sống đúng là mình, sống
trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi cịn gì q giá hơn. Sự sống chỉ thực
sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên với sự hài hòa giữa thể xác và tâm
hồn ”.
Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích - Mẫu 5
Lưu Quang Vũ là một nhà viết kịch tài năng của văn học Việt Nam. Những tác phẩm
của ông không chỉ mang tính thời sự mà cịn mang giá trị nhân văn vô cùng lớn. Tác
phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm thành công cả về mặt nội dung và nghệ
thuật. Các màn đối thoại trong vở kịch khơng chỉ khắc hoạ được hình tượng nhân vật
mà cịn thể hiện được thái độ, cách nhìn nhận của tác giả về cách sống, về lẽ sống và
giá trị đích thực của con người. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng
thịt và Đế Thích là những màn đối thoại có giá trị như thế.
Nhân vật Trương Ba là một hình tượng tiêu biểu đại diện cho vẻ đẹp của một tâm hồn
thiện lương và trong trắng, không mang những ham muốn, dục vọng tầm thường. Khi
ông bị chết oan do Nam Tào gạch sai tên họ, được nhập vào xác hàng thịt để sống lại
cuộc đời mới cũng là lúc bi kịch xảy ra. Từ hôm đó, ơng trở nên như một con người
khác, mọi sự vụng về, cẩu thả, những sự thô tục trong xác anh hàng thịt đã khiến cho
mọi người thân trong gia đình buồn bã, thất vọng, xa lánh ơng. Người vợ đầu ấp tay kề
buồn khổ, đứa con dâu vốn hiểu chuyện cũng thấy đau đớn khi gia đình dần đổi khác,
những đứa cháu vốn rất mực yêu quý và kính trọng cũng nhất quyết không nhận ông.
Tất cả những điều đó khiến Trương Ba vơ cùng đau khổ, khơng thể chịu nổi khi phải
sống trong cảnh ngộ bi hài mà bất hạnh ấy, một tâm hồn thanh khiết không thể sống

Tổng hợp: Download.vn



Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
trong một thể xác xấu xa rồi dần đánh mất mình như thế được, Trương Ba đã tranh
luận dữ dội với xác anh hàng thịt.
Thấy hồn Trương Ba tách ra khỏi thể xác mình, xác anh hàng thịt lên tiếng mỉa mai: "
Vơ ích, cái linh hồn mờ nhạt khốn khổ kia....". Hồn Trương Ba cũng khơng chịu khuất
phục những lời nói cay nghiệt và tàn nhẫn kia của anh hàng thịt. Hồn vẫn một mực cho
rằng không thể sống với một thể xác dung tục và đồi bại kia, một thể xác mà chỉ biết
đến những ham muốn tầm thường, một thể xác xấu xa đáng ghê tởm. Trương Ba
khẳng định rằng: "Ta vẫn có một đời sống của riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng
thắn,...". Xác anh hàng thịt cười nhạo, tỏ ra hả hê, mỉa mai trước những lý lẽ mà hồn
Trương Ba đưa ra, hắn cho thấy tất cả những điều khiến cho Hồn Trương Ba cảm thấy
xấu hổ với chính mình để bảo vệ lời nói của hắn. Trong cuộc tranh cãi này, dường như,
hồn dần trở nên đuối lý, chấp nhận sự đắng cay bởi những gì mà xác hàng thịt nói ra
đều đúng như vậy, tâm hồn thanh sạch đang bị thể xác điều khiển mà khơng làm gì
được. Những lời nói thốt ra của xác anh hàng thịt đều mang nét châm chọc, chỉ trích
linh hồn Trương Ba, càng khiến Trương Ba đau lòng, hắn càng thắng thế, tỏ ra hài
lòng, hả hê. Bất lực trước mọi lý lẽ xác hàng thịt đưa ra, hồn chấp nhận, chịu đựng,
dằn vặt, dường như chính Trương Ba cũng đã bị đẩy vào đường cùng, khơng lý lẽ,
khơng lối thốt, nỗi đau trong hồn Trương Ba cứ một lớn dần thêm, cứa nát vào bức
tường thanh cao, đẹp đẽ của tinh thần mà bấy lâu ơng vẫn giữ gìn, xây đắp.
Nội dung của cuộc thoại không chỉ đơn thuần là một cuộc giao tiếp, tranh cãi diễn ra
bình thường mà nó cịn mang tầng ý nghĩa sâu sắc. Trương Ba được Đế Thích trả về
với sự sống bên người thân và gia đình nhưng đó lại là cuộc sống xấu xa, đáng hổ thẹn.
Những gì ti tiện, bần hàn, dụng tục đang dần lấn át, ngự trị và tàn phá, gặm nhấm
những gì cao quý, trong sạch bên trong tâm hồn. Cuộc đấu tranh giữa linh hồn và thể
xác để bảo vệ chính mình và bảo vệ những suy nghĩ, quan điểm của bản thân chính là
cuộc đấu tranh giữa tinh thần và vật chất, giữa đạo đức và tội lỗi, giữa phần "con" và
phần "người" trong một bản thể. Những giá trị của sự nhân hậu, lòng vị tha, những
khát vọng cao cả, mãnh liệt luôn đối lập với những sự giả dối, ích kỷ, những khát vọng
tầm thường.


Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Qua những trải nghiệm đầy đau khổ khi sống trong thân xác người hàng thịt, Trương
Ba khi gặp Đế Thích đã thẳng thắn bày tỏ mong muốn "Tơi muốn là tơi tồn vẹn", ơng
cũng cay đắng thừa nhận "Không thể sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo
được". Trước sự cứng rắn của Trương Ba, Đế Thích đã hết lời can ngăn, ơng cho rằng
được sống đã là niềm hạnh phúc và sống ở đời khơng phải lúc nào cũng như ta mong
muốn. Đế Thích khuyên Trương Ba nhập hồn vào xác người hàng thịt nhưng Trương
Ba đã từ chối. Để được trở về là chính mình, Trương Ba chấp nhận ra đi để trả lại xác
người hàng thịt cho hồn người hàng thịt, trả lại một anh hàng thịt nguyên vẹn cho vợ
của anh ta, nhờ Đế Thích mang hồn của cu Tị trở lại.
Từ hai màn đối thoại đó ta thêm hiểu được rằng, con người chính là sự kết tinh hài hồ
giữa hình thức và nội dung. Để sống có giá trị, sống đúng nghĩa với đời sống phải
được là chính mình một cách tồn vẹn, khơng thể " sống nhờ, sống gửi" vào kẻ khác.
Cuộc sống xã hội ngày nay cũng vậy, khơng chỉ cần có một ngoại hình xinh đẹp, một
hình thức mãn nhãn mà cần phải có sự thơng tuệ về học thức, sự nhạy bén và một tâm
hồn phong phú. Đánh giá một con người không thể chỉ đánh về về hình thức mà cịn cả
cốt cách, nhân cách của họ. Con người muốn trở nên có giá trị, cần phải dung hồ
được hai thứ đó.
Ta vẫn thấy đau đây những kẻ chỉ vì mặt nổi, vì chức quyền, tham vọng mà tự bán
đứng lương tâm nghề nghiệp của mình, họ chạy chức chạy quyền chỉ để có cái danh
trong khi không đủ năng lực để đảm đương nhiệm vụ. Những kẻ vì muốn được ưu ái
mà nịnh bợ, a dua. Những kẻ vì những ham muốn tiền bạc, của cải , thể hiện bản thân
mà sẵn sàng vi phạm pháp luật buôn bán chất cấm, trộm cắp, cướp bóc tài sản người
khác. Điều đó, thật đáng phê bình và lên án.
Những ham muốn về tiền bạc và danh vọng, quyền lực và sự nổi tiếng khiến con người
dần trở nên đánh mất mình, họ tự dẫm đạp lên danh dự và nhân phẩm của chính mình

để có được. Sau cùng, họ lại không thể hạnh phúc, cũng khơng thể mang lại hạnh phúc
cho mọi người. Vì vậy, đã sống là phải biết dành trọn tâm hồn mình cho đời sống, biết
giữ mình khơng để vấy bẩn khi trong hồn cảnh xấu xa. Khơng ai có thể sống họ cảm

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
xúc của của bản thân mình, cũng khơng ai có thể sống thay cuộc đời mình cả. Phải nỗ
lực, cố gắng, hoàn thiện bản thân cả về hình thức và tâm hồn, phải chinh phục được
nấc thang của những giá trị cao đẹp bằng chính con người mình. Bởi mỗi người sẽ có
một giá trị riêng và hạnh phúc nhất của đời người là khi được là chính mình.
Bằng ngơn ngữ đối thoại giàu tính triết lý, tình huống kịch hấp dẫn, lơi cuốn người
xem, Nguyễn Quang Vũ đã tạo nên một màn đối thoại đặc sắc, mang đến cho người
đọc những suy ngẫm, dư âm khó phai.
Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích - Mẫu 6
Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” có bảy hồi, phần trích học sách giáo khoa là
hồi kết. Thông qua bi kịch của Trương Ba, Lưu Quang Vũ đã mang đến cho người đọc,
người xem vẻ đẹp tâm hồn người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và
dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực và khát vọng hồn thiện nhân cách. Từ
một cốt truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã chuyển thể thành vở kịch nói hiện đại, đặt
ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lý và nhân văn sâu sắc. Cuộc đối
thoại giữa Trương Ba và Đế Thích, Lưu Quang Vũ đã làm rõ khát vọng được sống là
chính mình của Hồn Trương Ba.
Do phải sống nhờ thể xác của hàng thịt, hồn Trương Ba phải chiều theo một số nhu
cầu hiển nhiên của xác thịt. Linh hồn nhân hậu, trong sạch, bản tính ngay thẳng của
Trương Ba xưa kia, nay phải sống mượn, lệ thuộc nên bị nhiễm độc bởi sự tầm thường,
dung tục của xác thịt thơ phàm. Thấm thía nghịch cảnh của bi kịch sống khơng được là
chính mình và bi kịch bị chính những người thân yêu cự tuyệt – Trương Ba đã quyết
định châm nhang gọi Đế Thích để quyết chết trả lại sự trong sạch, vẹn nguyên của linh

hồn.
“Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ… Nhưng lẽ nào ta lại chịu
thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?”. Lời độc thoại cho thấy cuộc đấu
tranh nội tâm vô cùng dữ dội ở Trương Ba. Thực ra cuộc đấu tranh đó đã được tác giả
Lưu Quang Vũ gửi gắm qua màn đối thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt. Đó là

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
cuộc đấu tranh giữa xác và hồn; giữa cao cả và đê hèn; giữa tốt và xấu; giữa cao
thượng và dung tục; giữa khát vọng và dục vọng. Đó cũng là cuộc đấu tranh để hồn
thiện nhân cách.
Cuộc đấu tranh này phần thắng nghiêng về xác nhưng bản thân hồn Trương Ba đã
không chịu lép vế, khơng khuất phục mà đã tìm mọi cách để được sống là chính mình
– đây chính là nhân cách cao đẹp của Trương Ba. “Tôi không thể tiếp tục mang thân
anh hàng thịt được nữa, không thể được!”. Lời thoại có tới hai lần phủ định “tơi khơng
thể”; “khơng thể được” cho thấy quyết tâm rời bỏ xác hàng thịt là ý chí sắt đá của
Trương Ba khi thấm thía nghịch cảnh trớ trêu của mình.
“Khơng thể bên trong một đằng, bên ngồi một nẻo được. Tơi muốn được là tơi tồn
vẹn”. Câu nói thể hiện nghịch cảnh của Trương Ba, sự bất nhất của cái bên trong và
cái bên ngồi: “bên trong” chính là linh hồn, cảm xúc, tư tưởng, nhân cách cao đẹp của
Trương Ba. Hồn là sự tinh anh chi phối điều khiển thể xác. Đối lập bên trong là “bên
ngồi” – xác thịt thơ phàm của anh hàng thịt. Nhưng “cái bên ngoài” cần hiểu theo
nghĩa rộng là hoàn cảnh sống, là bản năng, là nhu cầu tự nhiên, là dục vọng bản năng.
Sự tha hóa của linh hồn Trương Ba chính là do linh hồn đã nhượng bộ, đã tự bán mình,
tự thỏa hiệp với nhu cầu bản năng. Đây chính là sự dằn vặt, đau khổ, trăn trở của
Trương Ba. Cả hai không thể hồ hợp bởi khơng thể có một tâm hồn thanh cao trong
một thể xác phàm tục tội lỗi.
“Tôi muốn được là tơi tồn vẹn”. Đây là khát vọng mãnh liệt của Trương Ba, khát

vọng được sống hịa hợp. “Tồn vẹn” nghĩa là phải có sự hịa hợp giữa bên trong và
bên ngồi, giữa nội dung và hình thức, giữa thể xác và linh hồn. Khơng thể có cuộc
sống nào mà “hồn này xác kia” được. Cuộc sống không thuận theo lẽ tự nhiên, khơng
thuận theo tạo hóa, sống mà khơng được là chính mình thì đó là một bi kịch nghiệt ngã.
Trương Ba nên chấp nhận cuộc sống ấy vì “dưới đất trên trời đều thế cả”. Đế Thích chỉ
ra rằng không chỉ Trương Ba đang sống trong cảnh trong ngồi bất nhất, mà mọi người
đều như thế cả. Vì vậy Đế Thích khuyên Trương Ba đừng cố gắng làm viên bi lăn
ngược vòng mà hãy chấp nhận, hãy biết cách thỏa hiệp, học cách chấp nhận.

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Đế Thích đã lấy tâm lý đám đông để áp đặt lên quan điểm sống của mình. Đế Thích
lấy dẫn chứng về chính ơng ta và Ngọc Hồng cũng khơng thể sống là chính mình: “Ở
bên ngồi, tơi đâu có được sống theo như những gì tơi nghĩ ở bên trong. Mà cả Ngọc
Hồng nữa. Chính người lắm khi cũng phải khn ép mình cho xứng với danh vị Ngọc
Hồng”. Như vậy, theo Đế Thích thì: “khơng ai được sống là chính mình”. Tài liệu của
thầy Phan Danh Hiếu. Bởi sống có nghĩa là tồn tại, cịn tồn tại như thế nào thì cịn do
hồn cảnh, điều kiện mà con người buộc phải quy thuận. Đây là quan niệm sống sai
lầm đáng lên án.
Trương Ba đưa ra sự so sánh đồ đạc, vật chất và bản thân. “Sống nhờ vào đồ đạc, của
cải của người khác, đã là chuyện không nên, đằng này cái thân tôi cũng phải sống nhờ
anh hàng thịt”. Đồ đạc, của cải vật chất mượn của người khác đã là chuyện không nên;
còn sống nhờ, sống gửi, sống ký sinh vào thân xác của kẻ khác là điều xấu hổ đáng lên
án. Trương Ba thẳng thắn: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tơi sống, nhưng sống như thế
nào thì ơng chẳng cần biết!”. Lời thoại đã chỉ trích quan niệm sai lầm của Đế Thích
bởi suy nghĩ đơn giản về cuộc sống. Với Đế Thích, sống là tồn tại cịn tồn tại như thế
nào thì khơng cần biết. Với Trương Ba, sống không chỉ là sự tồn tại sinh học mà sự tồn
tại ấy cịn phải là sự tồn tại có ý nghĩa.

Những lời thoại của Trương Ba và Đế Thích ở phần này chủ yếu thiên về cuộc đấu
tranh của Trương Ba – đó là cuộc đấu tranh vượt lên nghịch cảnh để chiến thắng bản
thân bảo vệ linh hồn cao đẹp. “Thân thể anh hàng thịt còn lành lặn ngun xi đây, tơi
trả lại cho anh ta. Ơng hãy làm cho hồn anh ta được sống lại với thân xác này”. Nhưng
Đế Thích bác bỏ vì Đế Thích cho rằng tâm hồn đáng quý của Trương Ba không thể
thay thế cho phần hồn tầm thường của anh hàng thịt. Trương Ba lập luận rằng: “Tầm
thường, nhưng đúng là của anh ta… chúng sinh ra là để sống với nhau”. Để khẳng
định với quyết tâm của mình Trương Ba trở nê

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Ý chí mạnh mẽ của Trương Ba xuất phát từ khát vọng “được sống là chính mình”, và
để “được sống là chính mình” lúc này, Trương Ba khơng có con đường nào khác là cái
chết. Vì chỉ khi chết đi, ơng mới thực sự là chính mình, mới hồn ngun được vẻ đẹp
cao khiết của linh hồn mình. Với Trương Ba, thiên đường đẹp nhất để linh hồn có thể
trú ngụ sau khi chết chính là phục sinh trong trái tim của những người yêu quý ông.
Đế Thích muốn Trương Ba nhập hồn vào xác cu Tị: “Ông sống trong thân xác thằng
bé chắc sẽ ổn”. Câu nói này của Đế Thích một lần nữa cho thấy lối suy nghĩ đơn giản,
phiến diện – sống là sự tồn tại. Thực chất của lối suy nghĩ này là xuất phát từ chính
cuộc sống của Đế Thích. Tiên phật thánh thần chẳng bao giờ chết cho nên sống là để
hưởng thụ. Lối sống này ảnh hưởng trực tiếp lên tư tưởng ấy dẫn đến những sai lầm
của Đế Thích.
Trước yêu cầu của Đế Thích, Trương Ba ngập ngừng: “Ơng cho tơi suy nghĩ một lát
đã”. Sự phân vân của Trương Ba cho thấy: sống là đáng quý thật, được tồn tại mãi mãi
là điều còn quý giá hơn. Sự phân vân này cũng cho thấy Trương Ba rất ham sống, vẫn
muốn được sống. Trương Ba lại tiếp tục trải qua cuộc đấu tranh nội tâm dữ dội. Ơng
hình dung thấy trước mắt là cuộc sống tương lai của mình trong cơ thể của một thằng
bé lên mười: “Có khi tơi cịn phải sang nhà chị Lụa ở… Bà vợ tôi, các con tôi sẽ nghĩ

ngợi, xử sự thế nào, khi chồng mình, bố mình mang thân một thằng bé lên mười…”.
Trương Ba thấy mọi sự vơ lí nhất là khi ơng nhìn thấy được sự cơ đơn của bản thân khi:
“Vẫn phải sống suốt bao năm tháng dằng dặc. Mình tơi giữa đám người hậu sinh…
Tơi sẽ như ông khách ngồi ở nhà người ta… Tôi sẽ bơ vơ lạc lõng”. Điều khiến chúng
ta trân trọng ở Trương Ba đó chính là tâm hồn ơng cao thượng: “Tơi không thể cướp
cái thân thể non nớt của cu Tị” và cũng chính cái chết của cu Tị cùng với khát vọng
được cứu sống thằng bé đã khiến Trương Ba trở nên mạnh mẽ. Trương Ba lên tiếng
khẩn khoản cầu cứu Đế Thích “Ơng hãy cứu nó! Ơng phải cứu nó!… vì con trẻ… Ơng
hãy giúp tơi lần cuối cùng”.
Đế Thích vẫn muốn Trương Ba tiếp tục tồn tại nhưng Trương Ba đã thẳng thắn chỉ ra
sai lầm của Đế Thích: “Có những cái sai khơng thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
càng làm sai thêm. Chỉ có cách là đừng bao giờ sai nữa, hoặc phải bù bằng một việc
đúng khác”. Ơng cũng khun nhủ Đế Thích phải làm cho bằng được việc đúng, đó
chính là làm cho cu Tị được sống lại. Những suy nghĩ tốt đẹp của Trương Ba và đức hi
sinh cao thượng của ông cuối cùng cũng thay đổi được tư duy của Đế Thích. Cu Tị
được sống cịn Trương Ba trở về với chính mình chứ khơng cịn là “cái vật qi gở
mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt nữa”.
Hồn Trương Ba nhập vào cảnh vật quen thuộc trong gia đình và gắn bó trong trái tim
những người u thương ơng. Trương Ba đã phục sinh linh hồn mình trong trái tim
của những người yêu thương. Linh hồn ông mãi mãi bất tử trong màu xanh cây vườn
và bất tử trong những người yêu mến ông.
Con người tồn tại gồm phần con và phần người. Phần con thuộc về bản năng. Phần
người thuộc về nhân cách, sự cao thượng đẹp đẽ của tâm hồn. Phần con và phần người
đã tạo ra con người đúng nghĩa. Ở đây hai hình tượng hồn và xác cũng là ẩn dụ cho
phần con và phần người. Một bên đại diện cho những gì đẹp đẽ, thanh cao; một bên

đại diện cho sự thô tục, thô phàm. Tác giả Lưu Quang Vũ nhấn mạnh không thể có
một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục. Con người chỉ thực sự hạnh phúc
khi được sống là chính mình, được hồ hợp xác và hồn, trong và ngồi, nội dung và
hình thức trong một thể thống nhất tồn vẹn chứ khơng phải là cuộc sống chắp vá, bất
nhất: “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”.
Muốn sống đúng là chính mình thì mỗi chúng ta cần phải biết hài hòa giữa việc chăm
lo cho linh hồn cũng như biết quý trọng và chăm sóc cho những nhu cầu thiết yếu của
thể xác. Thơng qua đó Lưu Quang Vũ cũng góp phần phê phán hai hạng người: một
loại chỉ biết trau chuốt vẻ ngoài và chạy theo những ham muốn vật chất mà không
chăm lo cho đời sống tâm hồn. Loại khác thì ln coi thường những giá trị vật chất, bỏ
bê sự chăm sóc bản thân chỉ khư khư giữ cho linh hồn được cao đẹp.
Thông qua màn đối thoại giữa hai nhân vật Trương Ba và Đế Thích trong Hồn Trương
Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ nêu cao tư tưởng phải sống là chính mình đó mới
chính là hạnh phúc thật sự của con người. Bởi vậy trong cuộc sống chúng ta phải biết

Tổng hợp: Download.vn


Văn mẫu lớp 12:Phân tích cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
đấu tranh với sự dung tục tầm thường và chiến thắng nghịch cảnh để hoàn thiện nhân
cách của bản thân. Có như vậy chúng ta mới được là mình – được là chính mình tồn
vẹn. Làm nên thành cơng của đoạn trích nói riêng và tác phẩm nói chung, Lưu Quang
Vũ đã sử dụng một số thủ pháp nghệ thuật: Sáng tạo lại cốt truyện dân gian. Nghệ
thuật dựng cảnh, dựng đối thoại, độc thoại nội tâm. Hành động của nhân vật phù hợp
với hoàn cảnh, tính cách, góp phần phát triển tình huống truyện. Có chiều sâu triết lý
khách quan.

Tổng hợp: Download.vn