<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 1
<b>PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP VỀ KIM LOẠI NHÔM VÀ HỢP CHẤT CỦA </b>

<b>NHÔM MÔN HÓA 12 </b>

<b>A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT </b>

<b>1. Dạng 1: Lý thuyết về kim loại nhôm </b>

Đề làm tốt dạng bài này cần nắm vững các tính chất vật lý, hóa học và phương pháp điều chế kim loại
kiềm, kiềm thổ, nhôm và các hợp chất của chúng.

- Nhơm có số hiệu ngun tử 13, thuộc nhóm IIIA, chu kì 3.
- Cấu hình electron: 1s2_2s2_2p6_3s2_3p1_{, hay [Ne] 3s}2_3p1_.

- Mạng tinh thể: nhơm có cấu tạo kiểu mạng lập phương tâm diện.
- Nhôm là kim loại nhẹ, màu trắng bạc.

- Nhôm rất dẻo, dẫn điện, dẫn nhiệt rất tốt.
Tính khử mạnh: Al → Al3+_{+ 3e}

<b>2. Dạng 2: Nhôm và hợp chất của nhôm tác dụng với dung dịch kiềm </b>
Al + NaOH + 3H2O → Na[(Al(OH)4] + 3/2 H2↑

Phương trình ion thu gọn:

Al + OH- + 3H2O → [(Al(OH)4]- + 3/2 H2↑

Với chương trình cơ bản có thể viết:
Al + NaOH + H2O → NaAlO2 + 3/2 H2↑

<b>3. Dạng 3: Bài tập về phản ứng nhiệt nhôm</b>
Dựa vào phản ứng:

2yAl + 3MxOy → yAl2O3 + 3xM

M là các kim loại có tính khử trung bình và yếu.
2yAl + 3FexOy → yAl2O3 + 3xFe

- Các trường hợp có thể xảy ra:

+ Hiệu suất phản ứng H = 100% (phản ứng xảy ra hoàn toàn). Nếu cho sản phẩm tác dụng với dung dịch
kiềm có H2 thốt ra, thì sản phẩm có Al dư, Fe và Al2O3.

+ Hiệu suất H < 100% ( phản ứng xảy ra khơng hồn tồn). Khi đó sản phẩm có Al dư, Al2O3, FexOy dư,

Fe.

<b>B. VÍ DỤ MINH HỌA </b>

<b>Ví dụ 1: </b>Nhơm thể hiện tính chất nào sau đây ?

1) Nhơm có cấu tạo mạng tinh thể lập phương tâm diện.
2) Là kim loại màu trắng bạc, mềm, dễ kéo sợi và dát mỏng.
3) Nhôm dẫn điện và dẫn nhiệt tốt, tốt hơn các kim loại Fe và Cu.
4) Nhôm là kim loại nhẹ, nóng chảy ở nhiệt độ 660o_C.

5) Nhôm là nguyên tố s.
<b>A.</b> 1, 2, 4, 5.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 2

<b>D.</b> 1, 2, 3, 4.

<b>Hướng dẫn giải </b>

(3) Nhôm dẫn điện và dẫn nhiệt tốt, tốt hơn các kim loại Fe và Cu.
→ Sai do tính dẫn điện của Cu tốt hơn Al

Đáp án <b>B.</b>

<b>Ví dụ 2:</b> Tính chất nào sau đây của nhơm là đúng ?
<b>A.</b> Nhôm tác dụng với các axit ở tất cả mọi điều kiện.
<b>B.</b> Nhôm tan được trong dung dịch NH3.

<b>C.</b> Nhơm bị thụ động hóa với HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội.

<b>D.</b> Nhôm là kim loại lưỡng tính.
<b>Hướng dẫn giải </b>

Lưu ý: nhôm bị thụ động với HNO3 đặc nguội, và H2SO4 đặc nguội.

Đáp án <b>C</b>

<b>Ví dụ 3:</b> Cho từ từ 350 ml dung dịch NaOH 1M vào 100 ml dung dịch AlCl3 x mol/l, sau khi các phản ứng

xảy ra hoàn toàn thu được 3,9 gam kết tủa.Giá trị của x là
<b>Hướng dẫn giải </b>

nNaOH = VNaOH×CM = 0,35×1 = 0,35 (mol) ;

nAlCl3 = 0,1x (mol)

nAl(OH)3 = 3,9 : 78 = 0,05 (mol)

Ta thấy: nAl(OH)3 < 3nNaOH → xảy ra trường hợp tạo kết tủa cực đại, sau đó kết tủa tan 1 phần.

Khi cho từ từ dd NaOH vào dd AlCl3 xảy ra phản ứng theo thứ tự sau:

3NaOH + AlCl3 → Al(OH)3↓ + 3NaCl (1)

0,3x ← 0,1x → 0,1x (mol)

NaOH + Al(OH)3↓ → NaAlO2 + 2H2O (2)

(0,1x – 0,05) ← (0,1x – 0,05) (mol)

Theo PTHH (1): nAl(OH)3 cực đại = nAlCl3 = 0,1x (mol)

→ nAl(OH)3 bị hòa tan = nAl(OH)3 cực đại – nAl(OH)3 còn lại = 0,1x – 0,05 (mol)

Ta có: ∑ nNaOH(1)+(2) = 0,3x + (0,1x – 0,05)

→ 0,4x - 0,05 = 0,35
→ 0,4x = 0,4 → x = 1 (M)

* Ta cũng có thể áp dụng cơng thức tính nhanh
4 * nAlCl3 - nNaOH = n Al(OH)3

4 * 0,1x - nNaOH = n Al(OH)3

→ 4* 0,1 x = 0,05 + 0,35 → x = 1M

<b>Ví dụ 4:</b> Hỗn hợp X gồm Al và Al2O3. Hòa tan hoàn toàn 1,83 gam X trong 50 ml dung dịch NaOH 1M

(vừa đủ), thu được V lít H2 (đktc). Giá trị của V là

<b>Hướng dẫn giải </b>
nNaOH = 0,05 mol

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 3
+) mhh X = 27x + 102y = 1,83 (1)

+) Hỗn hợp X tác dụng với NaOH:
Al + NaOH + H2O → NaAlO2 + 1,5 H2

x → x → 1,5x
Al2O3 + 2NaOH → 2NaAlO2 + H2O

y → 2y

→ nNaOH = x + 2y = 0,05 (2)

Giải hệ (1) (2) được x = 0,03 và y = 0,01
⟹ VH2 = 22,4.1,5x = 1,008 lít

<b>Ví dụ 5:</b> Hỗn hợp X gồm Fe3O4 và Al có tỉ lệ mol tương ứng là 1 : 3 thực hiện phản ứng nhiệt nhôm X

(khơng có khơng khí) đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp gồm
<b>Hướng dẫn giải </b>

3Fe3O4 + 8Al → 9Fe + 4Al2O3

Ban đầu: 1 3

Ta thấy: 1/3 < 3/8 nên Fe3O4 phản ứng hết, Al còn dư.

Vậy sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp gồm Fe, Al2O3 và Al dư.

<b>Ví dụ 6:</b> Khi cho 20,7 gam hỗn hợp X gồm Fe2O3, Cr2O3 và Al2O3 tác dụng với dung dịch NaOH đặc dư,

sau phản ứng thu được chất rắn có khối lượng 8 gam. Để khử hoàn toàn 41,4 gam X bằng phản ứng nhiệt
nhôm phải dùng 10,8 gam Al. Thành phần phần trăm theo khối lượng của Al2O3 trong hỗn hợp X là

<b>Hướng dẫn giải </b>

Cr2O3 và Al2O3 tan trong dung dịch NaOH đặc dư → chất rắn cịn lại là Fe2O3 có khối lượng 8 gam

→ nFe2O3 = 0,05 mol

Gọi nCr2O3 = 2x mol

Khử 41,4 gam X bằng phản ứng nhiệt nhôm (lượng các chất lấy gấp đôi ban đầu)
2Al + Cr2O3 → Al2O3 + 2Cr

4x ← 2x

2Al + Fe2O3 → Al2O3 + 2Fe

0,2 ← 0,1

→ nAl cần dùng = 4x + 0,2 = 0,4 → x = 0,05

→ mAl2O3 = 20,7 - 8 - 0,05.152 = 5,1 gam

→ %mAl2O3 = [(5,1:20,7) : 100%] = 24,64%

<b>C. LUYỆN TẬP </b>

<b>Câu 1:</b> Cho các quặng sau: pirit, thạch cao, mica, apatit, criolit, boxit, dolomit. Số quặng chứa nhôm là:
A.2.

B. 3.
C.4.
D. 5.

<b>Câu 2:</b> Cho một lá nhôm vào ống nghiệm chứa dung dịch Hg(NO3)2, thấy có một lớp thủy ngân bám trên

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 4
A. khí hiđro thốt ra mạnh.

B. khí hiđro thốt ra sau đó dừng lại ngay.
C. lá nhôm bốc cháy.

D. lá nhôm tan ngay trong thủy ngân và khơng có phản ứng.
<b>Câu 3:</b> Cho sơ đồ phản ứng : Al → X→Al2O3→Al

X có thể là
A. AlCl3.

B. NaAlO2.

C. Al(NO3)3.

D. Al2(SO4)3.

<b>Câu 4:</b> Phát biểu nào sau đây là sai ?

A. Dung dịch AlCl3 và Al2(SO3)3 làm quỳ tím hóa hồng

B. Al(OH)3, Al2O3, Al đều là các chất lưỡng, tính,

C. Nhơm là kim loai nhẹ và có khả năng dẫn điện Iot
D. Từ Al2O3 có thế điều chế được Al.

<b>Câu 5:</b> Hiện tượng nào xảy ra khi cho từ từ đến dư dung dịch NaOH vào dung dịch AlCl3 ?

A. Ban đầu khơng thấy hiện tượng, sau đó kết tủa xuất hiện
B. Xuất hiện kết tủa keo trắng ngay lập tức, sau đó kết tủa tan dần
C. Ban đầu khơng thấy hiện tượng, sau đó kết tủa xuất hiện, rồi tan dần.
D. Xuất hiện kết tủa keo trắng ngay lập tức và không tan,

<b>Câu 6:</b> Thực hiện các thí nghiệm sau :

(a) Cho từ từ NaOH đến dư vào dung dịch Al2(SO4)3,

(b) Cho từ từ Al2(SO4)3 đến dư vào dung dịch NaOH,

(c) Cho từ từ NH3 đến dư vào dung dịch Al2(SO4)3,

(d) Cho từ từ Al2(SO4)3 đến dư vào dung dịch NH3.

(e) Cho từ từ HCl đến dư vào dung dịch NaAlO2 .

(f) Cho từ từ NaAlO2 đến dư vào dung dịch HCl

(g) Cho từ từ Al2(SO4)3 đến dư vào dung dịch NaAlO2

Trong các thí nghiệm trên, số thí nghiệm xuất hiện kết tủa là
A. 2.

B. 3.
C. 5.
D, 7.

<b>Câu 7:</b> Cho 3,82 gam hợp kim Ba, Al vào nước dư chỉ thu được dung dịch chưa duy nhất một muối. Khối
lượng Ba là:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 5
<b>Câu 8:</b> Điện phân a mol Al2O3 nóng cháy với điện cực bằng than chi. Hiệu suất điện phản là h%. Sau điện,

tại anot thoát ra V lit khí (đktc) gồm khí ( O2 và CO, trong đó phần trăm CO2 là b% về thể tích. Biểu thức

liên hệ giữa a b, V và h là:

<b>Câu 9:</b> Cho m gam hỗn hợp X gồm 2 kim loại kiềm thuộc 2 chu kì liên tiếp tác dụng với 180 ml dung dịch
Al2(SO4)3 1M thu được 15,6 gam kết tủa; khí H2 và dung dịch A. Nếu cho m gam hỗn hợp X tác dụng

với 240 gam dung dịch HCI 18,25% thu được dung dịch B và H2. Cô cạn dung dịch B thu được 83,704

gam chất rắn khan. Biết rằng m < 45 gam. Phần trăm khối lượng của kim loại kiềm có nguyên tử khối nhỏ
hơn trong X là:

A. 48,57%.
B. 37,10%.
C. 16,43%.
D. 28,22%.

<b>Câu 10:</b> Hỗn hợp bột X gồm Al và Fe2O3. Nếu cho m gam hỗn hợp X tác dụng hết với dung dịch NaOH

lỗng thu được 5,376 lít H2 (đktc). Nếu nung nóng m gam hỗn hợp X để thực hiện hồn tồn phản ứng

nhiệt nhơm, thu được chắt rắn y. Cho Y phản ứng vừa du với V mi dung dịch hỗn hợp HCl 1M và
H2SO4 0,5M tạo 4,4352 lít H2 (đklc) Giá trị cua V là :

A, 300 ml.
B. 450 ml.
C. 360 ml.
D. 600 ml.

<b>ĐÁP ÁN </b>

1B 2A 3C 4B 5B

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 6
Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội

dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi
về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh
tiếng.

I.Luyện Thi Online

-Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

-Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường
PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II.Khoá Học Nâng Cao và HSG

-Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS
THCS lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt
điểm tốt ở các kỳ thi HSG.

-Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành
cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS.
Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng
đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.

III.Kênh học tập miễn phí

-HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu
tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

-HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi
miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng
Anh.

<i><b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b></i>

<i><b> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </b></i>

<i><b>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </b></i>

</div>

<!--links-->