BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
CỤC THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUỐC GIA

BẢN TIN

KHỞI NGHIỆP
ĐỔI MỚI SÁNG TẠO
Số 3.2021


TIN TỨC SỰ KIỆN

01
02
03
04

Khuyến khích khởi nghiệp, sáng tạo
trong khu vực kinh tế tư nhân

KVIP- nơi ươm tạo công nghệ
cho doanh nghiệp khởi nghiệp

Cầu nối cho các nhà khoa học nữ
và doanh nghiệp

Trường ĐH đầu tiên ra mắt quỹ
đầu tư mạo hiểm cơng nghệ cao

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

05
06

Vịng chung kết khởi nghiệp
quốc gia 2020 (P2)

CỤC THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ
CƠNG NGHỆ QUỐC GIA
24 Lý Thường Kiệt, Hồn Kiếm, Hà Nội
Tel: (024) 38262718

Top 10 công nghệ mới nổi năm 2020
(Bài cuối)

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

07

Để nhìn tương lai rõ hơn, hãy tìm ra
điểm mù của bạn

1


TIN TỨC SỰ KIỆN

Sản xuất thiết bị điện tử công nghệ cao tại Công ty CP Năng lực Việt, khu cơng nghiệp
Nam Thăng Long.

KHUYẾN KHÍCH KHỞI NGHIỆP, SÁNG TẠO TRONG KHU VỰC

KINH TẾ TƯ NHÂN
Khoinghiep.org - Hà Nội phấn đấu đạt tốc độ phát triển doanh nghiệp (DN) mới bình quân 10%/năm
(khoảng 30.000 DN mới/năm), trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 có thêm 150.000 DN thành lập mới.

Trong những năm tới, thành phố tiếp tục cải thiện

nghiệp (đứng thứ hai về số lượng doanh nghiệp trên

mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh, khuyến

cả nước). Số doanh nghiệp hoạt động trở lại là 6.298

khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển doanh

doanh nghiệp (tăng 21% so với cùng kỳ). Giai đoạn

nghiệp cả về số lượng và chất lượng.

từ năm 2016 đến 2020, TP. Hà Nội có hơn 112.000

DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN ĐÓNG GÓP 40%
TỔNG SẢN PHẨM (GRDP)

doanh nghiệp thành lập mới; số lượng doanh nghiệp
thành lập mới trung bình mỗi năm tăng 9,7%.

Trong năm 2020, Hà Nội cấp giấy chứng nhận

Số doanh nghiệp tư nhân của Hà Nội đã không


cho 26.441 doanh nghiệp thành lập mới với số vốn

ngừng phát triển, đổi mới, đóng góp tới 40% tổng

đăng ký là 337.689 tỷ đồng, nâng tổng số doanh

sản phẩm (GRDP) cho thàn, cũng như tạo công ăn

nghiệp trên địa bàn TP. Hà Nội lên 303.646 doanh

việc làm cho hơn 50% lao động. Qua đó có thể thấy,

2


đội ngũ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), doanh

29/12/2020 do Chủ tịch UBND TP ban hành, phê

nghiệp tư nhân của TP. Hà Nội đã và đang ngày

duyệt đề án “Hỗ trợ DNNVV trên địa bàn TP. Hà Nội

càng có vai trị nịng cốt, tiên phong trong cơng cuộc

giai đoạn 2021 - 2025”. Theo đó, có 3 nhóm nhiệm

xây dựng và phát triển Thủ đô và đất nước.

vụ, giải pháp để hỗ trợ thực hiện đề án trên, gồm: Hỗ


Theo mục tiêu của UBND TP, giai đoạn 2021 -

trợ chung cho các DNNVV; hỗ trợ cho hộ kinh doanh

2025, DNNVV phấn đấu đạt được các chỉ tiêu: Tạo

chuyển đổi thành doanh nghiệp, DNNVV tham gia

thêm khoảng 1,5 triệu việc làm mới cho người lao

cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị; hỗ trợ theo cơ chế

động; tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của khu vực

của Hà Nội.

DNNVV chiếm trên 25% tổng kim ngạch xuất khẩu

Kinh phí để thực hiện đề án là 957,6 tỷ đồng,

của Thủ đơ; đóng góp trên 40% tăng trưởng GRDP

trong đó ngân sách TP Hà Nội hỗ trợ 832,5 tỷ đồng;

và trên 30% ngân sách thành phố.

đối ứng của các tổ chức, cá nhân 125,1 tỷ đồng.

Trong những năm qua, Chính quyền TP đã quyết


Ngồi kinh phí thực hiện các nhiệm vụ theo dự toán

liệt trong chỉ đạo, điều hành với phương châm “lấy

của đề án trên, hàng năm, các sở, ban, ngành, đơn

người dân và doanh nghiệp làm trung tâm để phục

vị thuộc TP và UBND các quận, huyện… sẽ xây

vụ”. Đến năm 2020, tỷ lệ dịch vụ cơng trực tuyến

dựng dự tốn kinh phí từ nguồn kinh phí chi thường

mức độ 3, 4 đã đạt 100%. Các ngành, lĩnh vực liên

xuyên cho các hoạt động hỗ trợ DNNVV đã được

quan trực tiếp đến doanh nghiệp như đăng ký kinh

phê duyệt để triển khai thực hiện.

doanh, thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội, đất đai, vốn,

Các chính sách hỗ trợ cụ thể bao gồm: Hỗ trợ

điện năng đều được chú trọng để giảm thời gian và

DNNVV tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị;


chi phí cho doanh nghiệp. Hà Nội thực hiện 100%

Hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính về

đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử; triển khai

đăng ký doanh nghiệp; Hỗ trợ thúc đẩy chuyển đổi số

tích hợp 4 dịch vụ tiện ích hỗ trợ doanh nghiệp trong

trong các DNNVV; Hỗ trợ chuyên gia tư vấn cho

đăng ký kinh doanh. Kê khai thuế qua mạng đạt

doanh nghiệp... Đồng thời hỗ trợ ít nhất 500 DNNVV

97,1%; 95,5% đơn vị đăng ký nộp thuế điện tử và tỷ

trong lĩnh vực sản xuất, chế biến thuộc các ngành:

lệ tiền thuế nộp điện tử đạt khoảng 95%; trao đổi

công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao,

thông tin với doanh nghiệp 100% qua thư điện tử.

cơng nghệ điện tử...

Các sở, ngành đơn giản hóa 91 thủ tục hành chính


Thành tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành

liên quan đến lĩnh vực tài nguyên và mơi trường,

chính và ứng dụng dịch vụ cơng trực tuyến. Phấn

trong đó thực hiện rà sốt từng thành phần hồ sơ,

đấu đến năm 2025, đạt 100% dịch vụ công trực

từng khâu thực hiện, rút ngắn được thời gian thẩm

tuyến mức độ 4, tạo điều kiện thuận lợi cho các

định hồ sơ nhu cầu sử dụng đất được từ 5 đến 10

doanh nghiệp gia nhập thị trường, góp phần cải thiện

ngày...

chỉ số PCI của Hà Nội. Tháo gỡ vốn, đẩy mạnh tìm

TẬP TRUNG THÁO GỠ KHĨ KHĂN, THÚC
ĐẨY KHỞI NGHIỆP

kiếm thị trường. Khuyến khích doanh nghiệp áp dụng
các mơ hình kinh doanh bền vững, công nghệ sản

Ngay trong năm 2021, Hà Nội đặt mục tiêu, thúc


xuất sạch, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên,

đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững, phấn đấu

bảo vệ môi trường. Khi doanh nghiệp chủ động, linh

đạt tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm từ 7,5% trở

hoạt trong việc thích ứng với rủi ro thì các chính sách

lên. Tại Quyết định số 5742/QĐ-UBND ngày

hỗ trợ từ Nhà nước mới phát huy được hiệu quả./.

3


TIN TỨC SỰ KIỆN

Nơi ươm tạo khởi nghiệp tại Vườn ươm Công nghệ công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc

KVIP- NƠI ƯƠM TẠO CÔNG NGHỆ CHO DOANH NGHIỆP
KHỞI NGHIỆP
Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc (Korea - Vietnam Incubator Park - KVIP) là
kết quả của chương trình hợp tác tồn diện giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hàn Quốc.

Vườn ươm được đặt tại Khu cơng nghiệp Trà Nóc

Cơng nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc tại TP. Cần Thơ.


2 (TP. Cần Thơ), với mục tiêu chính hỗ trợ nghiên

Đây là các chính sách đặc biệt ưu đãi dành cho các

cứu phát triển ý tưởng và ươm tạo công nghệ đối với

doanh nghiệp tham gia ươm tạo như ưu đãi về thuế

các sản phẩm mới thuộc các ngành chế biến nông

thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu, ưu đãi về

sản, chế biến thủy sản và cơ khí chế tạo phục vụ chế

tiền th đất.

biến nơng, thủy sản.

Được khánh thành và chính thức đi vào hoạt

Các doanh nghiệp khi tham gia ươm tạo tại KVIP

động vào ngày 14/11/2015, đến nay, KVIP đã tổ chức

sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi theo quy định

xét chọn được 9 doanh nghiệp tham gia ươm tạo sản

tại Quyết định số 1193/QĐ-TTg ngày 30/7/2015 của


xuất sản phẩm mới. Ngoài ra, Vườn ươm cịn hỗ trợ

Thủ tướng Chính phủ về việc thí điểm một số cơ chế,

trên 1.300 lượt sinh viên trong khu vực đến khai thác

chính sách đặc thù phát triển Vườn ươm Công nghệ

thiết bị của Vườn ươm để thực hiện các đề án tốt

4


nghiệp và đề tài khoa học. Hiện tại KVIP đang tiếp tục

kỹ thuật công nghệ cao, đội ngũ các chuyên gia cộng

mời gọi các tổ chức, cá nhân tham gia nghiên cứu

tác hàng đầu trong các lĩnh vực sẽ tạo điều kiện cho

ươm tạo công nghệ để tạo ra nhiều sản phẩm mới có

các doanh nghiệp khi tham gia ươm tạo đổi mới công

giá trị gia tăng cao. Đồng thời Vườn ươm cũng sẵn

nghệ tại Vườn ươm có cơ hội nghiên cứu làm ra các


sàng hỗ trợ học sinh, sinh viên đến Vườn ươm tham

sản phẩm mới, đạt chất lượng cao, tăng tính cạnh

quan học tập, nghiên cứu khoa học cũng như khởi

tranh trên thị trường. Sau khi nghiên cứu thành công

nghiệp doanh nghiệp.

các sản phẩm, doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ chuyển
giao khoa học cơng nghệ, từ đó có thể làm ra các sản
phẩm tại chính cơ sở sản xuất của doanh nghiệp.
Với vai trò là đơn vị hỗ trợ doanh nghiệp, là cầu
nối giữa doanh nghiệp và các nhà khoa học, các cơ
quan quản lý nhà nước, Vườn ươm sẽ tiếp tục nỗ lực
tìm kiếm các giải pháp mới, quy trình cơng nghệ mới,
hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận với các chính sách
ưu đãi, các gói giải pháp hỗ trợ từ Chính phủ, góp
phần vào sự phát triển chung của doanh nghiệp.
Vườn ươm cam kết luôn đồng hành vì sự phát
triển chung của cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư,
với mong muốn những ý tưởng sáng tạo của doanh

Lễ khai trương Trung tâm Máy nông nghiệp Hàn Quốc
- Việt Nam tại KVIP.

nghiệp sẽ được tiếp thêm sức mạnh, phát triển thành
những sản phẩm giá trị gia tăng cao có hàm lượng


Vườn ươm góp phần khuyến khích các doanh

khoa học công nghệ, đáp ứng yêu cầu của thị trường,

nghiệp đổi mới cơng nghệ, hỗ trợ các doanh nghiệp

có tiềm năng xuất khẩu cũng như làm cầu nối kết nối

chuyển giao công nghệ, lựa chọn công nghệ tiên tiến

đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước

trong và ngoài nước để áp dụng phù hợp với điều

vào TP. Cần Thơ và khu vực Đồng bằng sông Cửu

kiện địa phương, tăng cường hợp tác khoa học -

Long.

công nghệ với các tổ chức, cá nhân trong và ngồi

THƠNG TIN CHI TIẾT XIN VUI LÒNG LIÊN HỆ:

nước cũng như tăng cường hợp tác song phương

Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam -

giữa Việt Nam và Hàn Quốc trong một số ngành công
nghiệp chiến lược (chế biến nông sản, chế biến thủy

sản và cơ khí chế tạo phục vụ chế biến nông thủy

Hàn Quốc tại TP. Cần Thơ
Địa chỉ: Đường số 8, Khu cơng nghiệp Trà Nóc 2,
phường Phước Thới, quận Ơ Mơn, TP. Cần Thơ

sản) nhằm sớm hình thành và phát triển thị trường

Điện thoại: 02923761120

khoa học - công nghệ, đưa TP. Cần Thơ thành trung

Email:

tâm khoa học - công nghệ cấp vùng.

Website: www.kvip.com.vn

Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam Hàn Quốc tại TP. Cần Thơ sẽ là cầu nối, ươm mầm
cho các ý tưởng phát triển sản phẩm của doanh
nghiệp. Với việc được trang bị các thiết bị, máy móc

5


TIN TỨC SỰ KIỆN

GS.TSKH Phạm Thị Trân Châu - Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam trao tặng bằng khen cho Chi hội Costas và
khen thưởng những hội viên có nhiều cống hiến trong năm 2020.


CẦU NỐI CHO CÁC NHÀ KHOA HỌC NỮ VÀ DOANH NGHIỆP
Bộ KH&CN - Năm 2020, dù chịu ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, nhưng Chi hội Nữ trí thức Trung
tâm Ứng dụng khoa học công nghệ và khởi nghiệp và Trung tâm Ứng dụng KHCN và Khởi nghiệp
(Costas) vẫn tổ chức được rất nhiều hoạt động và đạt được những thành tích đáng khích lệ.

Ngày 16/1, tại Hà Nội, Chi Hội Costas và Trung

nhiên các hội viên của Chi hội Nữ tri thức Costas đã

tâm Costas đã tổ chức Hội nghị Tổng kết hoạt động

biến nguy thành cơ, các chị em đã nghiên cứu và

năm 2020 và phương hướng hoạt động năm 2021.

sản xuất các sản phẩm chống dịch Covid rất hiệu

Tại Hội nghị, PGS.TS. Nguyễn Minh Tân - Chi hội

quả. Để giúp các chị em có những kiến thức cơ bản

trưởng Chi Hội Costas cho biết: Năm 2020 là năm

về phòng chống dịch hợp lý, hiệu quả và khoa học

thứ hai của Ban Chấp hành Chi hội nhiệm kỳ 1

trước tình hình dịch bệnh Covid diễn ra phức tạp,

(2019-2024). Chi hội Nữ trí thức Costas có hơn 50


ngày 13/02/2020, Hội Nữ trí thức Việt Nam phối hợp

hội viên (bao gồm 30 giám đốc doanh nghiệp và hơn

với Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức “Hội thảo

20 nhà khoa học). Năm 2020 là năm chịu nhiều ảnh

giới thiệu các công nghệ và sản phẩm KH&CN phục

hưởng bởi dịch Covid đã gây ra nhiều khó khăn với

vụ nhu cầu cấp thiết hiện nay” với các diễn giả chủ

các tổ chức, nữ khoa học và doanh nghiệp. Tuy

yếu là hội viên của Chi hội NTT Costas. Bên cạnh đó,

6


Chi hội Costas đã hỗ trợ các hội viên thông qua các

Trung tâm đã tư vấn cho một số doanh nghiệp lựa

hoạt động tư vấn lựa chọn công nghệ phù hợp,

chọn công nghệ phù hợp để đầu tư. Tiêu biểu như


thương mại hóa kết quả nghiên cứu và đăng ký nhãn

Trung tâm và anh Lê Thanh Lựu - Nguyên Viện

hiệu hàng hóa,…Hội viên của Chi hội Costas đã

trưởng Viện Nghiên cứu và nuôi trồng thuỷ sản 1

được hỗ trợ truyền thông dự án khởi nghiệp: Sản

được Dự án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp của Tổ chức

phẩm hỗ trợ cải thiện nội tiết tố nam và nữ Mộc Linh

WISE mời làm chuyên gia tư vấn cho Dự án khởi

do Nguyễn Thị Thanh Hương, Giám đốc Công ty

nghiệp chế biến cá tép dầu của HTX Thái Tuấn do

Siêu thảo dược và Ths. Nguyễn Thị Thúy Hằng ,

chị Đinh Thị Yến làm Giám đốc tại Huyện Quỳnh

nghiên cứu viên Viện Hóa học, Viện Hàn lâm KH&CN

Nhai, Sơn La. Đặc biệt, Trung tâm đã tư vấn, kết nối

Việt Nam phối hợp khởi nghiệp tại Chuyên mục Ươm


các nhà khoa học nữ tìm kiếm nhà đầu tư và doanh

mầm Khởi nghiệp của Chương trình thời sự VOV1.

nghiệp nhận chuyển giao. Từ kết quả nghiên cứu

Ngoài ra, Chi hội Costas đã phối hợp với Chi hội đối

trong phịng thí nghiệm ra sản xuất thương mại hố

ngoại tổ chức Hội thảo “Nữ trí thức vì hồ bình và

là cả q trình rất khó khăn, phức tạp, nếu khơng có

thịnh vượng” vào ngày 16/12/2020 nhân dịp hưởng

các doanh nghiệp đứng bên cạnh các nhà khoa học

ứng các hoạt động ngoại giao của Việt Nam trong vai

thì các kết quả nghiên cứu khoa học rất khó được

trị Uỷ viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên

hiện thực hoá trong cuộc sống. Trong thời gian qua,

hiệp quốc nhiệm kỳ 2020 -2021. Chi hội Costas, Chi

Trung tâm Costas đã kết nối rất thành cơng TS. Lê


hội Nữ trí thức đối ngoại cùng Trung tâm Costas phối

Quang Hoà, giảng viên trường ĐH Bách Khoa Hà

hợp với nhóm Viet Heart đã ủng hộ các bác sỹ, nhân

Nội - Chủ công nghệ Kít RT- LAMP và PGS.TS. Hồ

viên y tế và các chiến sỹ bộ đội đang làm ở khu cách

Huỳnh Thuỳ Dương, Giảng viên Trường Đại học

ly, các chốt biên giới bằng các sản phẩm KH&CN với

KHTN TP. Hồ Chí Minh - Chủ công nghệ RT- PCR

giá trị gần 100 triệu.

với Cty CP Sao Thái Dương sản xuất bộ Kít thử

Chia sẻ tại Hội nghị, ThS. Lê Thị Khánh Vân –

nhanh Covid loại RT-LAMP, giúp rút ngắn thời gian

Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Khoa học công nghệ

phát hiện các ca dương tính, hỗ trợ cơng tác phịng,

và Khởi nghiệp cho biết: Sau một thời gian hoạt động


chống dịch tại Việt Nam.

tuy không dài, nhưng Trung tâm Costas đã đạt được

Phát biểu tại Hội nghị, GS.TSKH Phạm Thị Trân

nhiều thành tích và trở thành chiếc cầu nối vững

Châu, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam biểu dương

chắc cho các nhà khoa học nữ và doanh nghiệp.

những hoạt động tích cực của Chi hội Costas và

Năm 2020, mặc dù chịu ảnh hưởng của dịch bệnh

Trung tâm Costas, đồng thời Chủ tịch Hội Nữ trí thức

Covid-19, nhưng trung tâm vẫn tiến hành tổ chức

Việt Nam chia sẻ hy vọng: với 50% hội viên chi hội là

được rất nhiều hoạt động: tổ chức 4 Hội thảo khoa

nữ doanh nhân, chi hội sẽ phát huy hết tiềm lực và

học, 2 lớp đào tạo tập huấn; 1 Hội nghị Quốc tế

đóng góp nhiều kinh nghiệm để hỗ trợ các nhà khoa


Online, hoạt động thiện nguyện hỗ trợ các bác sỹ,

học trong việc đưa các kết quả nghiên cứu, ứng

chiến sỹ bộ đội biên phòng... phòng chống dịch Covid

dụng các kết quả nghiên cứu ra thị trường.

- 19 và hỗ trợ cho phụ nữ, trẻ em biên cương. Trung

Tại Hội nghị, Hội Nữ trí thức Việt Nam quyết định

tâm đã phối hợp với các Đài truyển hình (TTXVN,

trao tặng bằng khen cho tập thể Chi hội nữ trí thức

VTC10, Đài truyền hình quốc hội,…) làm 4 chuyên đề

TT. Ứng dụng KHCN & Khởi nghiệp, và khen thưởng

về các sản phẩm của nhà khoa học nữ. Bên cạnh đó,

những hội viên có nhiều cống hiến trong năm 2020./.

7


TIN TỨC SỰ KIỆN

TRƯỜNG ĐH ĐẦU TIÊN RA MẮT QUỸ ĐẦU TƯ MẠO HIỂM

CÔNG NGHỆ CAO
(NLĐO)- "Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo - BK Fund" - bệ đỡ cho các dự án khởi nghiệp, đồng thời
là cầu nối giữa các sản phẩm khoa học và công nghệ trong trường đại học và doanh nghiệp - vừa
chính thức ra mắt.

nghiệp của cộng đồng BKers. Đồng thời, đầu tư và
kêu gọi hỗ trợ đầu tư cho các dự án tiềm năng, các
doanh nghiệp nhỏ và vừa. Từ đó BK Fund giúp các
nhà đầu tư an tâm sinh lời và phụng sự phát triển xã
hội. Phát biểu tại lễ ra mắt, Thứ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo Hoàng Minh Sơn khẳng định: "BK Fund là
ví dụ điển hình để nói lên tinh thần đồn kết, trí tuệ,
bản lĩnh của người Bách khoa Hà Nội. Đó là ln đi
đầu trong đổi mới sáng tạo"

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn khẳng
định BK Fund là ví dụ điển hình để nói lên tinh
thần đồn kết, trí tuệ, bản lĩnh

Theo TS Nguyễn Qn - nguyên Bộ trưởng Bộ
Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch mạng lưới Cựu
sinh viên Bách khoa Hà Nội - BK Fund là quỹ đầu

Ngày 16-1, PGS. Huỳnh Quyết Thắng, Hiệu

tiên của các trường đại học công lập, được thành lập

trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, cho hay "Quỹ

theo nghị định 38 của Chính phủ và để thể chế hóa


Đầu tư  khởi nghiệp sáng tạo - BK Fund" đã chính

luật hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ đã được Quốc

thức ra mắt.

hội thông qua năm 2018./.

Được xây dựng trên nền tảng vững chắc của
những nhà đầu tư là doanh nhân cựu sinh viên ĐH
Bách khoa Hà Nội, BK Fund mang sứ mệnh là bệ đỡ
cho các dự án khởi nghiệp, đồng thời là cầu nối giữa
các sản phẩm khoa học và công nghệ trong trường
đại học và doanh nghiệp. Thông qua kết nối với các
doanh nhân là cựu sinh viên trường, sẽ tạo điều kiện
và là động lực thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu
khoa học, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo
của nhà trường Mục tiêu của Quỹ là hỗ trợ tài chính
cho cơng tác nghiên cứu khoa học và sáng tạo khởi

Những nhà đầu tư đầu tiên của BK Fund

8


KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

VÒNG CHUNG KẾT KHỞI NGHIỆP QUỐC GIA 2020 (P2)
Ngày 26/12/2020 vừa qua, vòng Chung kết cuộc thi khởi nghiệp quốc gia năm 2020 đã được tổ chức

theo hình thức trực tuyến tại Hà Nội. Vượt qua hơn 600 dự án, 6 dự án xuất sắc đã lọt vào vòng
chung kết cuộc thi. Trong số Bản tin khởi nghiệp trước, chúng tôi đã giới thiệu dự án đầu tiên. Tuần
này, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu về dự án thứ hai lọt vào chung kết.

ỨNG DỤNG TẢO SPIRULINA GIA TĂNG HIỆU
QUẢ CHO TÔM VÀ CẢI TẠO MÔI TRƯỜNG
Là dự án thứ hai tham gia thuyết trình tại vịng
chung kết, dự án của nhóm bạn trường Đại học
Nguyễn Tất Thành đã nhận được sự quan tâm của
Hội đồng tư vấn và những người theo dõi.
Ý tưởng của dự án
Dự án Ứng dụng Bột tảo Spirulina làm thức ăn

của ThS. Huỳnh Văn Hiếu thuộc khoa Công nghệ
Sinh học, Đại học Nguyễn Tất Thành. Nhóm nghiên
cứu đã tổ chức khảo sát các hộ nuôi tôm ở Xã Mỹ
An, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre và thấu hiểu
được những khó khăn của bà con nơi đây, nhóm đã
quyết định tiến hành thực hiện dự án “Ứng dụng tảo
Sprirulina gia tăng hiệu quả cho tôm và cải tạo môi
trường” với mong muốn khắc phục những vấn đề

cho tôm và cải tạo mơi trường do nhóm sinh viên

của bà con nơng dân và bắt tay vào ứng dụng thực

Nguyễn Ngọc Trân, Trần Thị Nga, Biện Cơng Đồn,

tế.


Bùi Phước Trường thực hiện dưới sự hướng dẫn

Theo mơ hình tảo được ni bán cơng nghiệp với

9


Dự án Ứng dụng Bột tảo Spirulina làm thức ăn cho tôm và cả tạo môi trường đã đạt quán quân
cuộc thi Khởi nghiệp quốc gia 2020.
thể tích là 750 lít tại trung tâm Cơng Nghệ Sinh học

án cho biết, kết quả ứng dụng tảo Spirulina vào thức

quận 12, thành phố Hồ Chí Minh. Sau đó thu qua lưới

ăn cho tơm là phương án khả thi với tính ứng dụng

thu chun dụng và sấy khơ nghiền nhuyễn đạt kích

thực tế cao, giải quyết được các vấn đề khó khăn đặt

cỡ yêu cầu. Trong tảo chứa giàu các thành phần dinh
dưỡng và khống chất mà trong thức ăn cơng nghiệp
khơng có vì thế giúp tơm tăng sức đề kháng cũng
như bổ sung các chất cần thiết như: Protein nguồn

ra và tạo ra “sản phẩm để giải quyết nỗi đau của
người nuôi tôm”.
Về quy mô thị trường, tôm thẻ chân trắng là một


gốc thực vật và Mg, việc có nhiều protein trong tảo

trong những mặt hàng được xuất khẩu ra thị trường

giúp bổ sung lượng đạm tự nhiên làm tăng khả năng

nước ngồi với sản lượng rất lớn. Do đó, diện tích

phát triển và rút ngắn thời gian sinh trưởng của tôm,

dùng để nuôi tôm thẻ chân trắng cũng được mở rộng

β-caroten: có thể chuyển hóa thành sắc tố

với 116 nghìn hecta trên cả nước. Tuy nhiên, riêng tại

astaxanthin là chất tạo nên màu xanh của phức hệ

khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã có 80 nghìn

protein carotenoid trong mơ của chúng. Khi tôm cua

hecta đất sử dụng để nuôi tôm. Đây cũng chính là thị

bị nấu chín, tạo thành mối liên kết protein carotenoid,
giải phóng astaxanthin làm chúng chuyển sang màu
đỏ sáng làm tăng màu sắc tơm. Tính nổi trội của sản

trường mà dự án nhắm tới với nhiều tiềm năng giúp
cho sản phẩm của dự án phát triển và gia tăng.


phẩm là cùng 1 sản phẩm có thể đáp ứng các yêu

Sản phẩm của dự án bao gồm: Sản phẩm tảo sấy

cầu người ni tơm hiện nay đó là giảm hao hụt, tăng

khô cho người nuôi tôm, chuyển giao công nghệ phối

tốc độ phát triển giai đoạn đầu, tăng màu sắc tôm.

trộn cho người nuôi tôm.

Những ưu việt của dự án
Thuyết trình tại buổi chung kết, đại diện nhóm dự

Về điểm khác biệt so với những dự án và đề tài
khác, nhóm nghiên cứu cho biết, qua sự đổi mới

10


trong q trình ni tảo làm cho giá thành tảo

thành phần  môi trường nuôi tảo, đổi mới chất dinh

Spirulina giảm giúp cho người dân nuôi tôm tiết kiệm

dưỡng, vi lượng trong mơi trường ni tảo và tỷ lệ


được chi phí thức ăn nuôi tôm, làm gia tăng giá trị

phối trộn nuôi tảo. Hiện thời gian nuôi 15 ngày được

kinh tế. Bên cạnh đó, sự nổi trội của sản phẩm là

một lứa tảo. “Chúng em không dùng nhà lưới nuôi

cùng 1 sản phẩm có thể đáp ứng các yêu cầu người

tảo mà sử dụng diện tích ni tảo theo cách làm của

ni tơm hiện nay đó là giảm hao hụt, tăng tốc độ

nhóm. Dự kiến 2 hecta thì vốn đầu tư ban đầu là 2 tỷ

phát triển giai đoạn đầu, tăng màu sắc tôm.

đồng. Hiện chúng em nghiên cứu và tham khảo để

Phản biện của Hội đồng tư vấn

đăng ký bản quyền sớm. Chúng em tự tin xác xuất

Đại diện của Hội đồng tư vấn đã đưa ra nhiều

thành công đăng ký độc quyền về môi trường nuôi

câu hỏi xung quanh dự án với mong muốn nhóm phát


tảo” - Đại diện dự án tự tin khẳng định.

triển khẳng định tính ưu việt, khả thi và hiệu quả của

Cuối cùng, hướng phát triển tiếp theo của nhóm

dự án như: sản phẩm đang ở giai đoạn nào? chỉ áp

là sẽ chọn cách bán hàng trực tiếp đối với sản

dụng cho tôm thẻ chân trắng hay tất cả các loại tôm?

phẩm tảo Spirulina là bởi vì nhóm muốn tiếp cận trực

điểm khác biệt về cơng nghệ? Nuôi bao nhiêu ngày

tiếp tới bà con nuôi tôm, thậm chí có thể miễn phí sản

được một lứa tảo? kinh phí đầu tư như thế nào?...

phẩm cho khách hàng sử dụng để lấy uy tín. Sau khi

Trả lời những vấn đề mà Hội đồng tư vấn đặt ra,
đại diện nhóm cho biết hiện sản phẩm đã xong giai

có được uy tín, sẽ phát triển thị trường.
Minh Phượng (tổng hợp)

đoạn thử nghiệm, đang ở giai đoạn khảo sát và đang
xin giấy tờ hợp quy để bán ra thị trường. Đây là sản

phẩm tảo bổ sung thức ăn cho tôm để tăng chất

Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia do Tạp

lượng, sức đề kháng. Hiện nhóm đang cho tiến hành

chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức thực hiện,

với tôm thẻ chân trắng nhưng sản phẩm hồn tồn

dưới sự chỉ đạo của Phịng Thương mại và

có thể sử dụng cho nhiều loại tơm khác vì thẻ chân

Cơng nghiệp Việt Nam đã là một người bạn

trắng dễ ni, thời gian quay vịng ngắn nên nhóm

đồng hành quen thuộc với các bạn trẻ mong

chọn loại tôm này để thử nghiệm. Sau loại tôm này

muốn lập thân, lập nghiệp bằng con đường kinh

sẽ thử nghiệm tiếp sang các loại tơm khác. Đại diện

doanh.

nhóm cho biết thêm, hiện thẻ chân trắng chiếm 95%


Năm 2020, các hoạt động khởi nghiệp được

trên thị trường. Với sản phẩm này, nhóm mong muốn

thực hiện đa dạng, tập trung vào đào tạo, huấn

chiếm được 5% thị phần, quy ra doanh số 2.784 tỷ.

luyện, tư vấn, như đào tạo giảng viên nguồn

Ban đầu nhóm phân phối trực tiếp đến các hộ ni

TOT, tập huấn và huấn luyện về khởi nghiệp và

tôm công nghệ. Sau đó, có được sự chấp nhận của

kinh doanh liêm chính; tư vấn – hỗ trợ khởi

bà con sẽ tiếp cận đến đại lý, rồi hướng tới các công

nghiệp. Đáng chú ý, năm 2020, Chương

ty sản xuất thức ăn.

trình Khởi nghiệp Quốc gia đã thành lập và ra

Đối với câu hỏi về cơng nghệ, nhóm cho biết
mặc dù hiện có hàng ngàn sản phẩm đang đi vào
phân khúc thị trường nhưng cơng nghệ mà nhóm


mắt Hội đồng Cố vấn Khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo Quốc gia và tổ chức thành cơng Diễn đàn
ASEAN Khởi nghiệp theo hình thức vừa trực
tiếp và vừa trực tuyến.

thực hiện có sự khác biệt lớn, cụ thể đã độc quyền

11


KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

TOP 10 CÔNG NGHỆ MỚI NỔI NĂM 2020 (BÀI CUỐI)
Mới đây, Scientifc American và Diễn đàn Kinh tế thế giới đã xem xét hơn 75 đề cử để chọn ra 10 cơng
nghệ có tiềm năng thúc đẩy tiến bộ kinh tế - xã hội vượt trội hơn những công nghệ đã được thiết lập.
Những công nghệ này cũng cần phải mới lạ (nghĩa là hiện chưa được sử dụng rộng rãi) và có khả
năng tạo ra tác động lớn trong vòng 3 - 5 năm tới.

8. CẢM BIẾN LƯỢNG TỬ

những trạng thái năng lượng khác nhau làm đơn vị

Các cảm biến lượng tử có khoảng thời gian

cơ sở. Đồng hồ nguyên tử là một ví dụ hoạt động

chuyển đổi trạng thái không thay đổi, cho phép

dựa trên nguyên tắc này. Thời gian tiêu chuẩn trên


những phương tiện tự hành có thể "quan sát" xung

thế giới được điều chỉnh dựa trên thực tế là trong một

quanh các góc, các hệ thống định vị dưới nước, hệ

giây, các electron trong nguyên tử xêzi 133 hoàn

thống cảnh báo sớm về hoạt động của núi lửa và

thành một quá trình nhảy từ mức năng lượng thấp

động đất và máy quét di động theo dõi hoạt động của

lên cao và ngược lại 9.192.631.770 lần. Các cảm

não người trong cuộc sống hàng ngày.

biến lượng tử khác sử dụng quá trình chuyển đổi

Cảm biến lượng tử đạt được mức độ chính xác

mức năng lượng của nguyên tử để phát hiện những

vô cùng cao nhờ khai thác bản chất lượng tử của vật

thay đổi nhỏ trong chuyển động và những khác biệt

chất - ví dụ, sử dụng sự khác biệt giữa các electron ở


nhỏ trong trường hấp dẫn, điện trường và từ trường.

12


Các cảm biến lượng tử có thể giúp ơ tơ tự hành "nhìn" được mọi góc

Tuy nhiên, có nhiều cách khác để chế tạo cảm

cảm biến lượng tử chi phí thấp, được sản xuất hàng

biến lượng tử. Ví dụ, các nhà nghiên cứu tại Đại học

loạt, hoạt động ở nhiệt độ phịng và có thể được sử

Birmingham, Vương quốc Anh, đang nghiên cứu phát

dụng cho bất kỳ ứng dụng nào liên quan đến việc

triển các nguyên tử siêu lạnh, rơi tự do để phát hiện

thực hiện các phép đo lường siêu chính xác các từ

những thay đổi nhỏ trong trọng lực cục bộ. Loại máy

trường yếu. Các hệ thống lượng tử vẫn rất dễ bị

đo trọng lực lượng tử này có khả năng phát hiện các

nhiễu loạn, điều này có thể hạn chế ứng dụng của


đường ống, dây cáp và các vật thể khác bị chôn vùi

chúng trong các môi trường được kiểm sốt. Mặc dù

mà ngày nay chỉ có thể tìm thấy một cách đáng tin

vậy, các chính phủ và các nhà đầu tư tư nhân vẫn

cậy bằng cách đào lên. Tàu đi biển có thể sử dụng

đang rót tiền vào các nghiên cứu này và để giải quyết

công nghệ tương tự để phát hiện những vật thể dưới

những thách thức khác, bao gồm cả những thách

nước.

thức về chi phí, quy mơ và độ phức tạp. Chẳng hạn,

Hầu hết các hệ thống cảm biến lượng tử vẫn đắt

Vương quốc Anh đã đầu tư 315 triệu bảng Anh vào

tiền, cồng kềnh và phức tạp, nhưng một thế hệ cảm

giai đoạn 2 của Chương trình Điện tốn Lượng tử

biến mới nhỏ hơn, giá cả phải chăng hơn sẽ mở ra


Quốc gia (2019-2024).

các ứng dụng mới. Các nhà nghiên cứu tại Viện

Các nhà phân tích trong ngành cơng nghiệp hy

Cơng nghệ Massachusetts vào năm 2019 đã sử dụng

vọng cảm biến lượng tử sẽ tiếp cận thị trường trong

các phương pháp chế tạo thông thường để đặt một

3-5 năm tới, với trọng tâm ban đầu là y tế và ứng

cảm biến lượng tử được chế tạo từ kim cương lên

dụng quốc phòng.

một chip silic, ép nhiều thành phần cồng kềnh thành
một hình vng rộng vài phần mười milimét.
Nguyên mẫu này là một bước tiến hướng tới các

9. HYDRO XANH
Khi hydro cháy tạo ra sản phẩm phụ duy nhất
là nước - đó là lý do tại sao hydro là nguồn năng

13



lượng không carbon hấp dẫn trong nhiều thập kỷ. Tuy

Trong khi đó, các cơng ty năng lượng đang bắt đầu

nhiên, các quy trình truyền thống để sản xuất hydro,

tích hợp máy điện phân trực tiếp vào các dự án điện

trong đó nhiên liệu hóa thạch tiếp xúc với hơi nước,

tái tạo. Ví dụ, một nhóm các cơng ty thực hiện một dự

khơng phải là hồn tồn khơng phát thải carbon.

án mang tên Gigastack có kế hoạch xây trang trại gió

Hydro được tạo ra theo cách này được gọi là hydro

Hornsea Two ngoài khơi bờ biển Yorkshire (Vương

xám; nếu CO2 được thu giữ và cơ lập, nó được gọi là

quốc Anh) công suất 100 megawatt điện phân để tạo

hydro lam.

ra hydro xanh ở quy mô công nghiệp.
Các công nghệ tái tạo hiện tại như năng lượng
mặt trời và gió có thể làm giảm lượng cacbon phát
thải trong ngành năng lượng tới 85% bằng cách thay

thế khí đốt và than bằng điện sạch. Các khu vực khác
của nền kinh tế, chẳng hạn như vận chuyển và sản
xuất, khó điện khí hóa hơn vì chúng thường cần
nhiên liệu có mật độ năng lượng cao hoặc nhiệt ở
nhiệt độ cao.
Hydro xanh có tiềm năng trong các lĩnh vực này.
Ủy ban Chuyển đổi Năng lượng cho biết hydro xanh
là một trong bốn công nghệ cần thiết để đáp ứng các
mục tiêu của Thỏa thuận Paris về giảm hơn 10

Hydro xanh có thể sẽ là một nguồn năng lượng tái tạo
quan trọng trong tương lai

Hydro xanh thì khác. Nó được sản xuất thơng qua
q trình điện phân, trong đó các máy móc tách nước
thành hydro và oxy mà khơng có sản phẩm phụ nào
khác. Trong lịch sử, q trình điện phân địi hỏi rất
nhiều điện nên việc sản xuất hydro theo cách đó
khơng mang lại mấy lợi ích. Tình hình đang thay đổi
vì hai lý do. Thứ nhất, lượng điện tái tạo dư thừa
đáng kể đã có sẵn ở quy mơ lưới điện; thay vì tích trữ
lượng điện dư thừa trong pin, lượng điện thừa có thể
được sử dụng để thúc đẩy quá trình điện phân nước,
“tích trữ” điện năng ở dạng hydro. Thứ hai, máy điện
phân ngày càng hiệu quả hơn.

Các công ty đang nghiên cứu để phát triển các

gigatonnes CO2 mỗi năm từ các lĩnh vực cơng nghiệp
thách thức nhất, trong số đó có khai thác mỏ, xây

dựng và hóa chất.
10. TỔNG HỢP TỒN BỘ BỘ GEN
Đầu đại dịch COVID-19, các nhà khoa học Trung
Quốc đã tải trình tự gen của virus này (bản thiết kế để
sản xuất ra nó) lên cơ sở dữ liệu di truyền. Một nhóm
các nhà khoa học Thụy Sĩ sau đó đã tổng hợp tồn
bộ bộ gen và tạo ra virus từ đó - về cơ bản đưa virus
vào phịng thí nghiệm để nghiên cứu mà khơng cần
phải đợi lấy mẫu thực tế. Tốc độ như vậy là một ví dụ
về cách in tồn bộ bộ gen đang thúc đẩy y học và
những nỗ lực khác.
Tổng hợp toàn bộ bộ gen là một phần mở rộng
của lĩnh vực sinh học tổng hợp đang bùng nổ. Các
nhà nghiên cứu sử dụng phần mềm để thiết kế trình

chất điện phân có thể tạo ra hydro xanh với giá rẻ

tự di truyền mà họ sản xuất và đưa vào vi khuẩn, do

như hydro xám hoặc lam và các nhà phân tích kỳ

đó lập trình lại vi khuẩn để thực hiện cơng việc mong

vọng họ sẽ đạt được mục tiêu đó trong thập kỷ tới.

muốn - chẳng hạn như tạo ra một loại thuốc mới. Cho

14



đến nay, các bộ gen chủ yếu mới chỉ được chỉnh sửa

các bộ gen lớn hơn, chẳng hạn như bộ gen của thực

một chút. Nhưng những cải tiến trong công nghệ tổng

vật, động vật và con người. Để làm được điều này,

hợp và phần mềm cho phép có thể in những dải vật

các phần mềm thiết kế (rất có thể kết hợp trí tuệ nhân

liệu di truyền lớn hơn bao giờ hết và thay đổi bộ gen

tạo) và các phương pháp nhanh hơn, rẻ hơn cần

nhiều hơn. Bộ gen của virus, vốn rất nhỏ, được tạo ra

được đầu tư nhiều hơn để tổng hợp và lắp ráp trình

lần đầu tiên vào năm 2002 với khoảng 7.500

tự ADN dài ít nhất hàng triệu nucleotide.

nucleotide (các chữ cái mã hóa) của poliovirus. Cũng

Nếu được tài trợ đầy đủ, việc giải mã các bộ gen

như coronavirus, các bộ gen virus tổng hợp này đã


ở quy mơ hàng tỷ nucleotide có thể trở thành hiện

giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về cách thức lây

thực trước cuối thập kỷ này. Các nhà nghiên cứu

lan và gây bệnh của các loại virus liên quan. Một số

đang nghĩ đến nhiều ứng dụng, bao gồm việc thiết kế

đang được thiết kế để phục vụ cho việc sản xuất vắc

các loại cây chống lại mầm bệnh và một dòng tế bào

xin và liệu pháp miễn dịch.

siêu an toàn của con người - chẳng hạn, đối với
nhiễm virus, ung thư và phóng xạ - có thể là cơ sở
cho các liệu pháp dựa trên tế bào hoặc để sản xuất
sinh học.
Bộ gen của con người chắc chắn sẽ được giải
mã, cho phép các bác sĩ chữa khỏi nhiều bệnh di
truyền, nếu khơng muốn nói là tất cả.Tất nhiên, kỹ
thuật giải mã tồn bộ bộ gen có thể bị lạm dụng, với
mỗi quan ngại chính là các mầm bệnh trở thành vũ
khí hoặc các thành phần tạo ra độc tố của chúng.

Các nhà khoa học và kỹ sư cần phát triển một
biện pháp bảo mật sinh học toàn diện, một tập hợp
Tổng hợp toàn bộ bộ gen sẽ tạo ra một bước đột phá

trong lĩnh vực kỹ thuật tế bào

các cơng nghệ hiện có và mới có thể phát hiện và
theo dõi sự lây lan của các mối đe dọa mới trong thực

Các nhà khoa học cũng có thể giải mã các bộ gen

tế. Các nhà nghiên cứu sẽ cần phải phát triển các

chứa hàng triệu nucleotide, như ở vi khuẩn và nấm

chiến lược kiểm tra có thể mở rộng quy mơ nhanh

men. Vào năm 2019, một nhóm nghiên cứu đã in một

chóng. Điều quan trọng là các chính phủ trên thế giới

phiên bản của bộ gen Escherichia coli, một nhóm

phải hợp tác nhiều hơn hiện tại.

khác đã tạo ra phiên bản ban đầu của bộ gen men
bia, bao gồm gần 11 triệu chữ cái mã hóa.

Genome Project-write, một liên hợp thành lập
năm 2016 để hỗ trợ mạng lưới an toàn này. Dự án

Việc thiết kế và tổng hợp bộ gen ở quy mô này

bao gồm hàng trăm nhà khoa học, kỹ sư và nhà đạo


cho phép vi khuẩn đóng vai trị là nhà máy sản xuất

đức học từ hơn một chục quốc gia phát triển công

không chỉ thuốc mà cịn bất kỳ chất nào. Chúng có

nghệ, chia sẻ các phương pháp hay nhất, thực hiện

thể được thiết kế để sản xuất bền vững hóa chất,

các dự án thử nghiệm và khám phá các tác động về

nhiên liệu và vật liệu xây dựng mới từ sinh khối phi

đạo đức, luật pháp và xã hội.

thực phẩm hoặc thậm chí là khí thải như CO2.
Nhiều nhà khoa học muốn có khả năng giải mã

Nguyễn Lê Hằng (Top 10 Emerging Technologies
of 2020, WEF 11/202

15


KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VÀ ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

ĐỂ NHÌN TƯƠNG LAI RÕ HƠN, HÃY TÌM RA ĐIỂM MÙ CỦA BẠN
Sau khi bị tấn công bởi sự gián đoạn do dịch bệnh gây ra vào năm 2020, các giám đốc điều hành nên

sẵn sàng đối phó tốt hơn với cuộc khủng hoảng tiếp theo bằng xem xét những quan điểm mới. Một
trong những quan điểm đó là của nhà nghiên cứu Eric J. McNulty, Giám đốc của Sáng kiến Sẵn sàng
Lãnh đạo Quốc gia của Mỹ. Ông cho rằng, để xác định tương lai một cách rõ ràng thì tốt nhất là phải
tìm ra những điểm mù.

2020 là năm chúng ta đã chứng kiến tất cả.

trong 5 năm qua và 95% dự kiến sẽ phải đối mặt với

Nhưng 2020 cũng là năm chúng ta chẳng nhận thấy

một cuộc khủng hoảng tiếp theo. Tất cả chúng ta đều

trước được những gì sẽ đến. Cháy rừng, lũ lụt, nhiều

chứng kiến nước Úc bùng cháy trong những tháng

cơn bão ở Đại Tây Dương đến nỗi các nhà khí tượng

trước đại dịch. California cũng vậy. Chỉ cách đây 3

phải dùng đến bảng chữ cái Hy Lạp để đặt tên cho

năm, nhiều cơn bão liên tiếp ập vào Bờ Vịnh của Mỹ.

chúng. Biểu tình tồn cầu về bất bình đẳng chủng tộc

Và những người theo dõi khí hậu đã dự đốn rằng sẽ

và kinh tế. Và, tất nhiên là đại dịch.


có nhiều hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này trong

Điều đáng ngạc nhiên là chúng ta đã ngạc nhiên.

tương lai.

Trong một nghiên cứu gần đây của PwC, 69% các tổ

Cịn đại dịch? Hội chứng hơ hấp cấp tính nghiêm

chức tham gia đã trải qua một cuộc khủng hoảng

trọng (SARS) năm 2003, cúm H1N1 năm 2009 -

16


2010, Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) được

của họ cho vừa với kết quả mong muốn. Họ có xu

báo cáo lần đầu tiên vào năm 2012, và đợt bùng phát

hướng che giấu các dữ kiện hoặc gạt bỏ khó khăn để

Ebola năm 2014 - 2016 là những tín hiệu báo trước

cho vừa với tiêu chuẩn của bất cứ người nào đang có


rằng một đợt bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm gây

quyền phê duyệt kế hoạch và ngân sách. Mặc dù

chết người trên toàn cầu sẽ tới.

những kỳ vọng rõ ràng là tốt, nhưng nếu chúng quá

Quá nhiều dấu hiệu, quá nhiều cảnh báo,
nhưng chúng ta đã bỏ qua...
Có nhiều nguyên nhân gây ra điểm mù. Một trong

cứng nhắc đến mức mọi người cố gắng bẻ cong thực
tế để cho vừa với chúng, thì chúng cũng có thể gây
nguy hiểm.

số đó là trạng thái chối bỏ dai dẳng gồm bốn kiểu

Dưới đây là bốn cách để có thể tránh những điểm

được Amada Ripley, chuyên gia quản lý khẩn cấp mô

mù, có được tầm nhìn đầy đủ và nâng cao khả năng

tả sau khi chứng kiến cơn bão Katrina: “Thứ nhất là,

dự báo của bạn trong những năm tới:

điều tồi tệ đó sẽ khơng xảy ra. Hai là, nếu nó xảy ra,


Thừa nhận những hạn chế của tư duy. Các

nó sẽ khơng xảy ra với tơi. Ba là: Nếu nó xảy ra với

nhà kinh tế học hành vi đã chỉ ra rằng con người mắc

tơi, nó sẽ khơng tệ như vậy. Và bốn là: Nếu điều đó

lỗi hệ thống trong việc đánh giá xác suất rủi ro và

xảy ra với tôi và thật tồi tệ, thì tơi cũng chẳng thể làm

phần thưởng. Chúng ta khác xa những “tác nhân hợp

gì để ngăn chặn nó." Giờ đây, chúng ta cịn có thể bổ

lý” được hình dung trong nhiều lý thuyết kinh tế và

sung thêm một kiểu thứ năm nữa, đó là: “Điều tồi tệ

quản lý. Để chống lại xu hướng này, hãy trưng cầu

đó sẽ chẳng xảy ra lại nữa đâu”.

những ý kiến khác nhau và tự hỏi bản thân bạn có

Nhưng, chối bỏ chưa bao giờ là một chiến
lược thành công!
Một nguyên nhân khác gây ra điểm mù là dựa
dẫm quá mức vào dữ liệu có sẵn. Các giám đốc điều


thể có những thành kiến nào trong tính tốn của
mình. Hãy nói rõ với những người bạn làm việc rằng
bạn hoan nghênh những thách thức đối với những
giả định của mình.

hành đã được hưởng lợi rất nhiều từ kiến thức gia

Nhận ra những gì bạn khơng biết - và lấp đầy

tăng thơng qua phân tích và các phương pháp nhận

khoảng trống. Con người có xu hướng khơng thừa

dạng mẫu phức tạp khác. Tuy nhiên, hạn chế của

nhận sự thiếu hiểu biết của mình là nhân tố trong các

những cơng cụ này là chúng không thể phát hiện ra

quyết định của họ. Người đoạt giải Nobel Daniel

dữ liệu ẩn quan trọng, trong đó manh mối quan trọng

Kahneman đã mơ tả hiện tượng này là “WYSIATI”

lại không phải là điều đã xảy ra mà là điều đã không

hay “bạn chỉ tin vào những gì bạn thấy”. McNulty và


xảy ra. Lãnh đạo chính là đưa tổ chức hướng tới

các đồng nghiệp đã phát triển một loại “thuốc giải

tương lai và do đó, các nhà điều hành nên mài giũa

độc” cho vấn đề này được gọi là “lái tới những thứ đã

tư duy của họ để bao gồm khơng chỉ những gì họ có

biết”, nó phân tích kiến thức theo hai trục: những gì

thể nhìn thấy rõ ràng mà cả những gì họ khơng thể

bạn biết và những gì có thể biết. Những thực tế được

nhìn thấy.

xác nhận là những gì bạn biết. Những câu hỏi bạn

Nguyên nhân thứ ba là những điều kiện có thể

biết để hỏi là những gì bạn biết mà bạn lại khơng biết.

trói buộc mạnh tư duy. Các mục tiêu rõ ràng hoặc

Chỉ cần khớp lại trục thứ hai này sẽ mang lại nhiều

tiềm ẩn về tỷ suất lợi nhuận, tăng trưởng doanh thu,


sắc thái hơn cho sự hiểu biết của bạn. Sau đó, hãy

hạn chế chi phí và các yếu tố khác có thể khiến các

đào sâu hơn với sự tò mò. Tiếp cận kiến thức ẩn mà

nhà quản lý gị ép sự sáng suốt hoặc mơ tả thực tế

người khác, chẳng hạn như một chuyên gia về một

17


chủ đề, có thể biết. Cuối cùng, kết nối với những

này sẽ làm bộc lộ những trở ngại và cơ hội không

điều không thể biết được, chẳng hạn như thời gian

lường trước được. Nó cũng sẽ giúp tối ưu hóa tổ

chính xác đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng

chức của bạn để bạn sẵn sàng thích ứng với những

với virus corona. Bốn loại kiến thức này sẽ mở rộng

hoàn cảnh thay đổi.

ranh giới tư duy của bạn.


Trau dồi từ những nguồn hiểu biết phi truyền
thống. Khi McNulty muốn tìm hiểu về dự đốn, ơng
đã gọi cho chun gia dự báo thời tiết kỳ cựu ở
Boston là Harvey Leonard. Harvey Leonard là nhà
khí tượng học duy nhất dự đốn chính xác trận bão
tuyết lớn năm 1978 và ông đã chia sẻ cách tích hợp
kinh nghiệm cá nhân vào dữ liệu thời tiết. Để hiểu rõ
hơn về những biến số vô hình, McNulty cũng đã nói
chuyện với nghệ nhân gốm sứ Phoebe Deutsch nổi
tiếng. Bà giải thích rằng phải có hàng trăm quyết
định để tạo ra một mảnh ghép và mỗi quyết định đều
ảnh hưởng đến động lực của quy trình và do đó là
thành quả. Từ đó, ơng rút ra quan điểm là là đơi khi
cái nhìn sâu sắc lại đến từ những nguồn khơng ngờ.
Rốt cuộc, các nhà khí tượng học hay nghệ nhân

Lên kế hoạch cho nhiều kiểu tương lai. Tư
duy bị trói buộc được nêu ở trên và mong muốn liên
kết tổ chức có thể khiến một số người tập trung vào
chỉ duy nhất một kết quả có thể chấp nhận được. Có
một mục tiêu rõ ràng, giống như những kỳ vọng
được xác định rõ rệt, là điều quan trọng, nhưng nó
cũng có thể khiến mọi người bỏ qua những cạm bẫy

gốm sứ có liên quan gì đến việc lãnh đạo doanh
nghiệp? Câu trả lời là cách họ tiếp cận cơng việc có
thể giúp các nhà lãnh đạo hiểu rõ hơn về cách tiếp
cận công việc của họ. Để được hưởng lợi từ những
nguồn thông tin chi tiết độc đáo này, hãy tự hỏi bản

thân: Bạn đang nói chuyện với ai bên ngồi ngành
và vịng kết nối xã hội thơng thường của mình, và

và những cân nhắc “bất tiện” có thể xảy ra. Từ lâu,

cách bạn mở lịng đón nhận sự ngạc nhiên và khám

Giáo sư Clayton Christensen của Trường Kinh

phá như thế nào?

doanh Harvard cho rằng có một sự thật duy nhất về

Các xu hướng lớn ví dụ như biến đổi khí hậu,

bất kỳ chiến lược nào đó là nó khơng hồn hảo. Mức

dân số già đi, sự liên kết ngày càng tăng và tác động

độ khơng hồn hảo của nó chỉ có thể biết được

của việc tăng mật độ dân số đối với sức khỏe cộng

thơng qua q trình thực hiện. Để bù đắp cho những

đồng, đều chỉ hướng tới sự hỗn loạn. Khả năng phát

sai sót khơng thể tránh khỏi, hãy tạo ra những phản

hiện các tín hiệu sớm của sự thay đổi và kết nối các


ứng cho các kịch bản giả định: một kế hoạch cho

dấu chấm trong các mơ hình mới nổi sẽ trở nên

tương lai mong muốn đi cùng với những kế hoạch

quan trọng hơn đối với năng lực lãnh đạo hiệu quả.

thay thế khác trong các trường hợp nếu mọi thứ diễn

Khả năng đó sẽ chỉ có khi có sự cởi mở và khao

ra tốt hơn dự đốn, hoặc có phần tồi tệ hơn dự kiến

khát khám phá.

hoặc thậm chí hoàn toàn đi chệch hướng. Bài tập

Phương Anh (Strategy+business, 7/1/2021)

18