BÀI 4
PHÁT HÀNH CHỨNG KHOÁN

Giảng viên: ThS. Trần Thị Lan Hương
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

v1.0014102228

1


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
Loại trái phiếu được chính phủ phát hành
Năm 2012, Chính phủ phát hành trái phiếu và huy động được trên 111 ngàn tỉ đồng.

v1.0014102228

1.

Trái phiếu chính phủ là gì?

2.

Phương thức phát hành trái phiếu chính phủ?

2


NỘI DUNG
Chủ thể phát hành, mục đích phát hành chứng khoán

Phương thức phát hành chứng khoán
Thủ tục phát hành chứng khoán

Đại lý, bảo lãnh phát hành

v1.0014102228

3


1. CHỦ THỂ PHÁT HÀNH, MỤC ĐÍCH PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN

1.1. Chủ thể phát hành chứng khốn

1.2. Mục đích phát hành chứng khoán

v1.0014102228

4


1.1. CHỦ THẾ PHÁT HÀNH CHỨNG KHOÁN

Là tổ chức huy động vốn bằng cách bán chứng khốn
do mình phát hành cho các nhà đầu tư.

v1.0014102228

5



1.1. CHỦ THỂ PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN
•

Chính phủ: Tín phiếu kho bạc, Trái phiếu cơng
trình, Trái phiếu chính phủ, Cơng trái giáo dục.

•

Chính quyền địa phương: Trái phiếu đơ thị.

•

Doanh nghiệp: Cổ phiếu (DNNN cổ phần hóa
và cơng ty cổ phần), Trái phiếu (DNNN, Công
ty TNHH và công ty cổ phần).

•

Các quỹ đầu tư: Chứng chỉ quỹ (Quỹ đóng và
quỹ mở).

v1.0014102228

6


1.2. MỤC ĐÍCH PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN
Chính phủ phát hành trái phiếu nhằm:
•


Đầu tư phát triển kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ
chi của ngân sách trung ương theo quy định của
Luật Ngân sách Nhà nước;

•

Bù đắp thiếu hụt tạm thời của ngân sách Nhà nước
từ vay trái phiếu ngắn hạn;

•

Cơ cấu lại khoản nợ, danh mục nợ Chính phủ;

•

Cho doanh nghiệp, tổ chức tài chính, tín dụng,
chính quyền địa phương vay lại theo quy định của
pháp luật;

•

Các mục đích khác nhằm bảo đảm an ninh tài
chính quốc gia.
(Theo điều 4, Nghị định 01/2011/NĐ-CP
về phát hành trái phiếu chính phủ)

v1.0014102228

7



1.2. MỤC ĐÍCH PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN (tiếp theo)
•

Trái phiếu chính quyền địa phương được phát hành cho các mục đích sau:
 Đầu tư phát triển kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương
theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước;
 Đầu tư vào các dự án có khả năng hồn vốn tại địa phương.
(Theo điều 4, Nghị định 01/2011/NĐ-CP về phát hành trái phiếu chính phủ,
trái phiếu Chính quyền địa phương)

•

Doanh nghiệp phát hành chứng khốn nhằm mục đích:
 Huy động vốn, phục vụ mục đích sản xuất kinh doanh;
 Tăng vốn điều lệ, mở rộng quy mơ;
 Các mục đích khác.

v1.0014102228

8


2. PHƯƠNG THỨC PHÁT HÀNH
2.1. Phân loại theo đợt phát hành
2.2. Phân loại theo đối tượng

v1.0014102228


9


2.1. PHÂN LOẠI THEO ĐỢT PHÁT HÀNH
•

Phát hành chứng khốn lần đầu là việc tổ
chức phát hành chứng khoán lần đầu tiên sau
khi tổ chức phát hành đã đáp ứng các tiêu chuẩn
theo quy định của UBCK Nhà nước.

•

Phát hành các đợt tiếp theo là hoạt động phát
hành nhằm mục đích tăng thêm vốn của tổ chức
phát hành đó là việc tổ chức phát hành các đợt
tiếp theo đã có chứng khoán phát hành và giao
dịch trên thị trường thứ cấp.

v1.0014102228

10


2.2. PHÂN LOẠI THEO ĐỐI TƯỢNG
•

Phát hành riêng lẻ là việc phát hành trong đó
chứng khốn được bán trong phạm vi một số
người nhất định (thông thường là cho các nhà đầu

tư có tổ chức), với những điều kiện hạn chế và
khối lượng phát hành phải đạt một mức nhất định.

•

Phát hành ra cơng chúng
 Chào bán lần đầu ra công chúng (IPO: Initial
public offering);
 Chào bán sơ cấp (phân phối sơ cấp): là đợt
phát hành cổ phiếu, chứng chỉ quỹ bổ sung cho
rộng rãi các công chúng đầu tư.

v1.0014102228

11


2.2. PHÂN LOẠI THEO ĐỐI TƯỢNG (tiếp theo)
•

Điều kiện phát hành chứng khốn ra cơng chúng
Phát hành cổ phiếu:
 Có vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký từ 10 tỷ VNĐ trở lên tính theo giá trị kế toán;
 Hoạt động kinh doanh của năm liền trước phải có lãi, đồng thời khơng có lỗ luỹ kế tính
đến năm đăng ký phát hành;
 Phương án phát hành và phương án sử dụng vốn được đại hội cổ đơng thơng qua.

•

Lợi ích khi phát hành chứng khốn ra công chúng

 Tăng thêm vốn;
 Tăng lợi thế khi vay vốn ngân hàng;
 Tăng tính thanh khoản của chứng khốn;
 Thay đổi quyền kiểm sốt cơng ty;
 Nâng cao uy tín và xây dựng thương hiệu;
 Hưởng các ưu đãi.

v1.0014102228

12


NHỮNG NHẬN ĐỊNH
Vietcombank

BIDV

Thời điểm

Tháng 12/2007

Tháng 12/2011

Tổng tài sản

186.018 tỷ đồng

363.094 tỷ đồng

Tổng số cổ phiếu đem đấu giá


97,5 triệu cổ phiếu

84,754 triệu cổ phiếu

% vốn điều lệ

6,5%

3,0%

Tổng giá trị cổ phiếu

10.516.320,43 triệu đồng

1.575.020,921 triệu đồng

Mức giá đấu bình quân

107.860 đồng

18.583 đồng

Mức giá khởi điểm

100.000 đồng

18.500 đồng

Mức giá đấu cao nhất


250.000 đồng

35.000 đồng

Mức giá đấu thấp nhất

102.000 đồng

18.500 đồng

v1.0014102228

13


NHỮNG NHẬN ĐỊNH
IPO khủng thời cạn tiền

(Nguồn: />v1.0014102228

14


NHỮNG NHẬN ĐỊNH
IPO khủng thời cạn tiền

v1.0014102228

15



ĐIỀU KIỆN CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP RA CÔNG CHÚNG
•

Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ mười tỷ
đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế tốn;

•

Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng
thời khơng có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán, khơng có các khoản nợ phải
trả q hạn trên một năm;

•

Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào
bán được Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu cơng ty
thơng qua;

•

Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện
phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các
điều kiện khác.
(Trích luật chứng khốn 2010)

v1.0014102228

16



3. THỦ TỤC PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN RA CƠNG CHÚNG
•

Bước 1: Xác định loại, số lượng và giá trị chứng khốn phát hành.

•

Bước 2: Lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành và tổ chức tư vấn.

•

Bước 3: Chuẩn bị hồ sơ xin phép phát hành (chú ý sự tham gia của cơng ty kiểm tốn
vào việc xác nhận báo cáo tài chính).

•

Bước 4: Nộp hồ sơ lên UBCK.

•

Bước 5: Cơng bố phát hành và chào bán chứng khốn ra cơng chúng.

•

Bước 6: Đăng ký lưu giữ chứng khốn, chuyển giao và thanh tốn sau khi kết thúc và
phân phối.

•


Bước 7: Báo cáo kết quả đợt phát hành lên UBCK và đăng ký vốn với cơ quan có
thẩm quyền.

v1.0014102228

17


3. THỦ TỤC PHÁT HÀNH (tiếp theo)
VD: Quá trình thực hiện IPO BIDV

Dự kiến thực hiện
niêm yết trên HSX
v1.0014102228

18


3. THỦ TỤC PHÁT HÀNH (tiếp theo)
Hồ sơ xin phép phát hành
•

Đơn xin phát hành;

•

Bản sao các tài liệu liên quan đến việc thành lập, đang ký kinh doanh của tổ chức
phát hành;


•

Điều lệ tổ chức phát hành;

•

Nghị quyết Hội đồng quản trị hoặc đại hội cổ đông về việc phát hành chứng khốn ra
cơng chúng;

•

Các báo cáo tài chính được kiểm tốn;

•

Bản cáo bạch, bản sao các hợp đồng đề cập trong báo cáo bạch;

•

Hợp đồng bảo lãnh phát hành;

•

Hợp đồng chỉ định người đại diện sở hữu trái phiếu (trong trường hợp phát hành
trái phiếu);

•

Các loại tài liệu khác…


v1.0014102228

19


4. ĐẠI LÝ, BẢO LÃNH PHÁT HÀNH
4.1. Đại lý phát hành chứng khoán

4.2. Bảo lãnh phát hành chứng khoán

v1.0014102228

20


4.1. ĐẠI LÝ PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN
•

Đại lý phát hành là các tổ chức thực hiện việc
bán chứng khoán cho nhà đầu tư theo sự uỷ
quyền của tổ chức phát hành.

•

Tổ chức đại lý phát hành chứng khốn là các
cơng ty chứng khốn, tổ chức tín dụng và
các định chế tài chính khác theo quy định của
pháp luật.

•


Bộ Tài chính quy định tiêu chuẩn của tổ chức
làm đại lý phát hành chứng khoán doanh nghiệp.

v1.0014102228

Vietinbank làm đại lý phát hành
chứng khoán cho UBND Quảng Ninh

21


4.1. ĐẠI LÝ PHÁT HÀNH CHỨNG KHOÁN
Phương thức đại lý phát hành chứng khốn
•

Tổ chức phát hành chứng khốn có thể uỷ thác
cho một hoặc một số tổ chức cùng làm nhiệm
vụ đại lý phát hành chứng khốn.

•

Đại lý phát hành thực hiện bán chứng khoán
cho các nhà đầu tư theo đúng cam kết với tổ
chức phát hành. Trường hợp không bán hết,
đại lý được trả lại cho tổ chức phát hành số
chứng khốn cịn lại.

•


Phí đại lý phát hành chứng khoán do tổ chức
phát hành thỏa thuận với đại lý phát hành
chứng khốn.

•

Phí đại lý phát hành chứng khốn được tính
vào chi phí phát hành chứng khốn và hạch
tốn vào chi phí kinh doanh hoặc giá trị dự án,
cơng trình sử dụng nguồn thu từ phát hành
chứng khốn.

v1.0014102228

Vietinbank làm đại lý phát hành
chứng khoán cho UBND Quảng Ninh

22


4.2. BẢO LÃNH PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN
•

Khái niệm: Là việc tổ chức bảo lãnh
giúp tổ chức phát hành thực hiện các
thủ tục trước khi chào bán chứng
khoán, tổ chức phân phối chứng
khốn và giúp bình ổn giá chứng
khốn trong giai đoạn đầu sau khi
phát hành. Như vậy, việc bảo lãnh

phát hành bao gồm cả việc tư vấn tài
chính và phân phối chứng khốn.

•

Các hình thức bảo lãnh phát hành:
Dựa trên mức độ trách nhiệm của
chủ thể bảo lãnh khi tham gia vào
quá trình thực hiện phát hành:

v1.0014102228

23


4.2. BẢO LÃNH PHÁT HÀNH CHỨNG KHỐN
• Điều kiện bảo lãnh phát hành:
 Là cơng ty chứng khốn hoặc ngân hàng đáp ứng các điều kiện sau:
 Có giấy phép hoạt động bảo lãnh phát hành;


Không thuộc một trong các đối tượng sau:



Nắm giữ từ 5% trở lên vốn cổ phần của tổ chức phát hành hoặc ngược lại;



Cùng chịu sự chi phối của một tổ chức khác.


•

Thơng tin tóm tắt về tổ chức phát hành, bao gồm: mơ hình tổ chức bộ máy, hoạt động
kinh doanh, tài sản, tình hình tài chính, Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc
chủ Sở hữu công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Phó giám đốc hoặc Phó tổng giám
đốc và cơ cấu hoạt động cổ đơng (nếu có).

•

Thơng tin về đợt chào bán và chứng khoán chào bán bao gồm: điều kiện chào bán,
các yếu tố rủi ro, dự kiến kế hoạch lợi nhuận và cổ tức của năm gần nhất sau khi phát
hành chứng khoán và phương án sử dụng tiền thu được từ đợt chào bán.

•

Báo cáo tài chính của tổ chức phát hành trong 2 năm gần nhất theo quy định tại điều 16
của Luật này.

•

Các thông tin khác quy định trong Bản cáo bạch.

v1.0014102228

24


GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
1.


Trái phiếu chính phủ là gì?

2.

Phương thức phát hành trái phiếu chính phủ?

Trả lời
•

Trái phiếu chính phủ là những trái phiếu do chính phủ phát hành nhằm mục đích bù
đắp thâm hụt ngân sách, tài trợ cho các cơng trình cơng ích, hoặc làm cơng cụ điều
tiết tiền.

•

Các phương thức phát hành:
 Phát hành trực tiếp qua hệ thống kho bạc Nhà nước;
 Đấu thầu trái phiếu chính phủ qua thị trường chứng khốn;
 Phát hành dưới hình thức đại lý phát hành.

v1.0014102228

25