Bài giảng Kỹ năng đương đầu - Trì Thị Minh Thúy
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (396.51 KB, 20 trang )
KỸ NĂNG ĐƯƠNG ĐẦU
CONFRONTING SKILL
ĐỊNH NGHĨA
Đương đầu là phản hồi cho TC biết những gì
đang thực sự diễn ra.
A.Phản hồi cho TC biết những bất nhất mâu
thuẫn.
B.Phản hồi cho TC biết những cảm nhận và
quan sát của NTV về một mẩu hành vi
(pattern), một sự tránh né, v.v.
ĐỊNH NGHĨA
• Đương đầu khơng phải là lời thách đố
một cách thẳng thừng và khó nghe.
• Hãy nghĩ đến việc đương đầu như một
kỹ năng nhẹ nhàng trong đó TVV lắng
nghe TC cách tơn trọng và chú tâm,
sau đó, giúp TC xem xét bản thân mình
hay tình huống một cách đầy đủ.
CÁCH THỨC ĐƯƠNG ĐẦU VỚI
NHỮNG BẤT NHẤT, MÂU THUẪN
1. Lắng nghe, quan sát và xác định mâu
thuẫn, bất nhất trong những “thông
điệp” của TC.
2. Phản hồi cho TC sự quan sát của
NTV về những bất nhất, mâu thuẫn
này.
Lắng nghe, quan sát và xác định
mâu thuẫn
Sự khác biệt và mâu thuẫn từ bên trong thân
chủ
•Giữa hai hành vi khơng lời: thân chủ có thể
nói rất trơi chảy về một đề tài nhưng nếu quan
sát kỹ thì thấy rằng dù thân chủ cười nhưng
bàn tay lại nắm chặt.
•Giữa hai câu nói: Trong một câu nói, thân
chủ có thể đưa ra 2 ý tưởng hoàn toàn trái
ngược nhau (“Con trai tơi rất hồn hảo, nhưng
nó khơng tơn trọng tơi.”)
Lắng nghe, quan sát và xác định
mâu thuẫn
Sự khác biệt và mâu thuẫn từ bên trong
thân chủ
•Giữa điều thân chủ nói và điều thân chủ
làm: Một phụ huynh có thể nói rằng rất
thương con nhưng lại hay đánh đập con.
•Giữa lời nói và hành vi khơng lời: “Câu hỏi
đó đâu có làm em khó chịu” (nói với gương
mặt đỏ bừng và bàn tay nắm chặt).
Lắng nghe, quan sát và xác định
mâu thuẫn
Sự khác biệt và mâu thuẫn từ bên trong
thân chủ
•Nghẹn lời, nói lắp, do dự ngập ngừng: Khi
đối mặt với những vấn đề khó hoặc phải nói ra
một điều khơng thoải mái, thân chủ thường có
những biểu hiện: khàn giọng, tằng hắng, cà
lâm, do dự ngập ngừng.
Lắng nghe, quan sát và xác định
mâu thuẫn
Sự khác biệt và mâu thuẫn giữa thân chủ
và thế giới bên ngồi
•Giữa thân chủ và người khác: để ý đến và
tìm ra mâu thuẫn trong tương quan với người
khác là một vài trò chủ đạo của TVV.
Lắng nghe, quan sát và xác định
mâu thuẫn
Sự khác biệt và mâu thuẫn giữa thân chủ
và thế giới bên ngồi
•Giữa thân chủ và tình huống: thế giới lý
tưởng của thân chủ khác với thế giới thực sự
của thân chủ.
•Thí dụ: “Em muốn vào trường y, nhưng em
không đủ điểm”, “Tôi muốn tìm có cơng việc
phù hợp với khả năng của mình, và gần nhà”.
Lắng nghe, quan sát và xác định
mâu thuẫn
Sự khác biệt và mâu thuẫn giữa thân chủ
và thế giới bên ngồi
•Mâu thuẫn giữa các mục tiêu của thân chủ:
thân chủ mong muốn 2 điều đối lập nhau.
•Ví dụ: làm vui lịng cha mẹ và được bạn bè
chấp nhận. Muốn bạn bè chấp nhận thì phải đi
chơi thường xun và khơng chú tâm học
nhiều. Muốn làm vui lịng ba mẹ thì phải lo
chú tâm học cho giỏi.
Phản hồi cho TC những bất nhất
Dùng mẫu câu:
•“Một mặt . . ., nhưng mặt khác . . .”
•“Em nói . . . Nhưng/ trong khi em làm . . .”
•“Cơ thấy có lần em . . . Và lần khác
em . . .”
•“Lời nói của em cho thấy . . . Còn hành
động của em cho thấy . . .”
•Kèm theo câu hỏi kiểm tra lại quan sát của
TVV có chính xác khơng.
CÁCH THỨC ĐƯƠNG ĐẦU VỚI
SỰ TRÁNH NÉ, MẨU HÀNH VI
• “Tôi cảm thấy mỗi lần nhắc đến chủ đề này
em đều không trả lời. Em muốn chạy trốn
cho tới bao giờ.”
• “Tơi quan sát và nhận thấy em ln trách
cứ bản thân mình. Điều này giúp ích được
gì cho em?”
• “Tơi cảm nhận dường như em đang tự dối
lịng mình…”
THANG ĐO SỰ THAY ĐỔI
1. Phủ nhận
2. Bắt đầu xem xét
3. Chấp nhận và nhận ra sự việc nhưng
không thay đổi
4. Nghĩ đến giải pháp để thay đổi
5. Phát triển cách hành động mới
Phủ nhận
• “Tơi khơng tức giận về chuyện ly hơn.
Nó đã xảy ra. Tôi cảm thấy buồn và tổn
thương nhưng không hề tức giận”
Bắt đầu xem xét
• “Đúng, tơi cảm thấy tổn thương, và có
lẽ tơi cũng nên tức giận, nhưng thật sự
tơi không cảm thấy tức giận.”
Chấp nhận nhưng khơng thay đổi
• “Tơi nghĩ là tơi có những cảm xúc lẫn
lộn. Tơi cảm thấy tổn thương về cuộc
hôn nhân này, và tôi bây giờ tôi cũng
nhận ra rằng tôi tức giận thế nào về
cuộc hôn nhân đổ vỡ của tôi.”
Nghĩ đến giải pháp để thay đổi
• “Đúng là tơi đã tránh né cảm xúc giận dữ vì
tơi nghĩ nó sẽ ngăn cản tôi, không cho tôi
tiếp tục đi tới. Nhưng giờ đây tôi biết rằng
tôi cần phải cảm nhận và chấp nhận cảm
xúc tức giận là một phần của những gì tơi
đang trải nghiệm về cuộc hơn nhân tan vỡ
của tơi. Chính điều này sẽ giúp tơi đi tới.”
Phát triển lối suy nghĩ và hành
động mới
• “Chị đã giúp tôi nhận ra cảm xúc và suy nghĩ
lẫn lộn là một phần của mọi mối quan hệ.
Tôi đã mong đợi quá nhiều. Nếu như tôi biết
biểu lộ sự tổn thương và tức giận của mình
cách hữu hiệu hơn, có lẽ tôi không phải kết
thúc bằng cuộc ly hôn. Đây là một bài học
quý báu dù tôi phải trả giá rất đắc. Tôi đang
tập ý thức về cảm xúc của mình và tập biểu
lộ các cảm xúc tiêu cực của mình cách lành
mạnh.”
Phát triển cách hành động mới
• Việc đương đầu thành công nhất khi
TC nhận ra sự bất nhất hoặc mâu
thuẫn và phát triển những lối suy nghĩ
hay cách hành động mới để đối phó
với và giải quyết những bất nhất, mâu
thuẫn này.
