TheProjectGutenbergEBookofAnnaKarenina,byLevNikolaevicaTolstoi
*****************************************************************
THEREISANILLUSTRATEDEDITIONOFTHISTITLEWHICHMAYBE
VIEWEDASEBOOK(#1399)at />*****************************************************************
ThiseBookisfortheuseofanyoneanywhereatnocostandwithalmostno
restrictionswhatsoever.Youmaycopyit,giveitawayorre-useitunderthe
termsoftheProjectGutenbergLicenseincludedwiththiseBookoronlineat
www.gutenberg.net
Title:AnnaKarenina
Author:LevNikolaevicaTolstoi
ReleaseDate:August18,2004[EBook#13214]
Language:Dutch
***STARTOFTHISPROJECTGUTENBERGEBOOKANNAKARENINA
***
ProducedbyJeroenHellingmanandtheDistributedProofreadersTeam
AnnaKarenina
NaarhetRussischvan
GraafLeoTolstoï
EERSTEBOEK.
I.
Gelukkigehuisgezinnenzijnelkandergelijk;iederongelukkiggezinis
daarentegenopbizonderewijzeongelukkig.InhethuisderOblonsky'sliepalles
indewar.Dehuisvrouwwaserachtergekomen,dathaarmanopte
vertrouwelijkenvoetstondmetdeFranschegouvernante,endaaromhadzijhem
verklaard,nietlangermethemonderééndaktewillenleven.Ditwasvoordrie
dagenvoorgevallenendedaaruitontstanewanverhoudingdrukteevenzeerde
echtgenootenzelf,alsdeanderefamilieledenenhetdienstpersoneel.Alle
huisgenootenhaddeneengevoel,alsoferinhunsamenzijnnietmeerderechte
geestwas,alsofdegasten,dietoevalligineenherbergsamentreffen,meermet
elkanderverbondenwarendanzij.
Dehuisvrouwverliethaarkamerniet,mijnheerwassederteenigedagen
afwezig,dekinderenliepenalsvergetenenverlatendoorhethuisrond.De
Engelschebonnewas'tmetdehuishoudsteroneensgewordenenschreefaaneen
vriendinomnaareenanderebetrekkingvoorhaaromtezien.Dekokhadden
vorigenmiddagreedshuisendienstverlaten,ookdeonderkeukenmeiden
koetsiereischtenhunloon.
OpdenderdendagontwaakteStipanArkadiewitschOblonsky—Stiwa,zooals
hijdoorzijnvriendengenoemdwerd—opdengewonentijdenwel'smorgens
omachtuur,dochnietinzijnslaapkamer,maarinzijnstudeervertrekopeen
marokijnlederensofa.Hijkeerdezijnwelgedaanlichaamnogeensopdekussens
om,omnogwederintesluimeren,omarmdehethoofdkussenendruktezijn
wangdaarstevigtegenaan,docheensklapsrichttehijzichop,bleefovereind
zittenenopendedeoogen.
"Ja,ja,hoewashetookweer?"hijzochtzicheendroomteherinneren."Ja,hoe
washettoch?Juist!AlabingafeendinerteDarmstadt,neen!niette
Darmstadt….HetwasietsAmerikaansch.Ja,maardanwasDarmstadtin
Amerika.Ja,Alabingafeendineropglazentafels,endietafelszongen:Ilmio
tesoro….Neen,nietilmiotesoro…ietsveelmooiers….Endaarwarenkleine
kristallenflesschen,endaarwarenvrouwen…."
DeoogenvanStipanArkadiewitschglinsterdenvroolijkenlachendmijmerdehij
verder.
"Ja,hetwasheerlijk,heerlijkmooi!O!daarwasnogzooveelmeerschoons,—
menkanzichdatwakendinhetgeheelnietmeervoorstellen—datis
onmogelijk!"
Daarhijjuisteenstreepdaglichtdoorderolgordijnenzagschemeren,wiptehij
vlugzijnbeenenvandesofa,tasttedaarmedenaardegeborduurdepantoffels,
eengeschenkvanzijnvrouwopzijnlaatstenverjaardag,enstrektetoen,zooals
hijnegenjaargewoonwas,zonderzichopterichten,dehandnaardeplaatsuit,
waarinhetslaapvertrekzijnchambercloakplachttehangen.Daarhijdienniet
vond,herinnerdehijzich,waaromhijnietinhetslaapvertrekontwaaktwas.De
lachverdweenvanzijngelaat,zijnvoorhoofdrimpeldezich.
"Ach,ach!"zuchttehij,terwijldevoorstellingvanallebizonderhedenvande
bewustescènemetzijnvrouwbijhemhetbesefvandevolslagenhopeloosheid
vanzijntoestandenhetdrukkendebewustzijnzijnereigenschuldopwekte.
"Neen,zijzalhetmijnietvergeven,zijkannietvergeven!Enhetergsteis,dat
allesmijnschuldis!'tIsgeheelenalmijnschuldentochbenikdeschuldige
niet.Datishettragischeervan!"dachthij.
"Ach,ach!"steundehijwanhopigenherinnerdezichdieoogenbllkkenvandat
tooneel,dievoorhemhetpijnlijkstwaren.'tOnaangenaamstewasdathij,toen
hijvroolijkenvergenoegduitdenschouwburgtehuiskomendmeteengroote
peervoorzijnvrouwindehand,dezenietinhetsalonaantrofentotzijn
verwonderingooknietinhetwoonvertrek,maarindeslaapkamer,methet
ongelukkig,allesverradendbriefjeindehand!
Zij,dealtijdbekommerdeenzorgvolle,denaarzijnopvattingoppervlakkige
Dolly,zatdaaronbeweeglijkmetdenbriefindehandenzagtothemopmeteen
uitdrukkingvolontzettingenvertwijfeling,maarwaarintochnogdehoop
doorschemerde,dathijalleszoukunnenloochenen.
"Watisdit?Watisdit?"vroegzijenweesophetbriefje.Enzooalshetdikwijls
geschiedt,kweldeStipanArkadiewitschnietzoozeerdezaakzelf,alswelde
wijze,waarophijdevraagzijnervrouwbeantwoordhad.Hemoverkwam,
hetgeendezulkenoverkomt,dieonverwachtsopietsstrafbaarswordenbetrapt.
Hetgeluktehemnietzijngelaatindeplooitebrengen,diebijzijnpositiepaste.
Inplaatsvanzichbeleedigdtetoonen,ofallestebestrijden,oftetrachtenzichte
rechtvaardigen,ofomvergiffenistesmeeken,ofookeenvoudigheel
onverschilligteblijven—ditalleszouveelbetergeweestzijndandat,wathijnu
deed:overzijngelaatgleednamelijkplotseling(—"eenreflexder
hersenwerkzaamheid,"meendeStipanArkadiewitsch,dieveelvanphysiologie
hield—)alzoooverzijngelaatgleedonwillekeurigzijngewoon,goedmoedigen
daaromzoorechtonnoozellachje.Enditonnoozellachjekonhijzichzelfniet
vergeven.
ToenDollydatdommelachjezag,washetalsofzijvanpijnineenkromp,metde
haareigenheftigheidbrakzijineenstroomvanhardewoordenlosenstormde
hetvertrekuit.Sindsdientijdwildezijhaarechtgenootnietmeerzien.
"Datverwenschtelachenisdeschuldvanalles!"dachtStipanArkadiewitsch.
"Maarwattedoen?watnutedoen?"vroeghijzichwanhopigafenvondgeen
antwoord.
II.
StipanArkadiewitschwastegenoverzichzelftamelijkoprecht.Hijkonniet
liegenenzichzelfverzekeren,datzijnhandelwijzehemberouwde.Hijkoner
geenberouwovergevoelen,dathij,eenvijf-en-dertigjarigmanmetlicht
ontvlambaartemperament,nietopzijneigenvrouw,moedervanvijflevendeen
tweegestorvenkinderen,verliefdwas,temeerdaarzijmaareenjaarjongerwas
danhij.Hijbetreurdehetslechts,dathijhetnietbetergeheimhadkunnen
houden."Alsmennietgepaktwordt,ismengeendief,"dachthij.Maarwel
gevoeldehijalhetneteligevanzijntoestandenmedelijdenmetzijnvrouwen
kinderen.
Misschienzouhijzorgvuldigerzijnzondenvoorzijnvrouwhebbenwetente
verbergen,indienhijhadkunnenvermoeden,datdekennisdaarvanzooophaar
zouwerken.
Nooitnoghadhijhelderoverdegeheelezaakdoorgedacht,slechtshadhijeen
nevelachtigevoorstelling,alsofzijnvrouwerietsvangisteenzedoordevingers
zag.
Hetkwamhemzelfsvoor,datzij,eenzwakke,vroegverouderdeennieteens
meerknappevrouw,eendoornietsuitmuntende,eenvoudigeenslechtsgoede
huismoeder,volgensrechttoegevendzijnmoest.Ennuwashemhet
tegenovergesteldegebleken!
"Ovreeseljjk,vreeselijk!"klaagdeStipanArkadiewitschweerenvondgeen
uitweg.
"Enhoegoedhaddenwijhettothiertoe!Hoegoedhebbenwijmetelkander
geleefd!Zijwastevredenengelukkigmetdekinderen,iklegdehaarnietsinden
wegenliethaarmetdekinderenendehuishoudinghaareigenganggaan.Ditis
waar:hetwasnietgoed,datJeannebijonsgouvernantewas,datdeugdeniets!
Eenminnarijmeteengouvernanteisietstriviaals!Maarwelkeengouvernante
waszijook!"
Daarbijherinnerdehijzichweerlevendigdezwarte,guitachtigeoogenenhet
betooverendglimlachjevanmademoiselleRoland.
"Enzoolangzebijonsinhuiswas,hebikmijtochooknietsveroorloofd!Het
ergsteisechter,datzijal….Ach,hetmoestalleszookomen!Ach,ach,watnu
gedaan,watnutochgedaan?"
Opdievraagvondhijslechtsheteene,algemeeneantwoord,dathetlevenopde
ingewikkeldsteenonoplosbaarstevraagstukkengeeft:Leefzoo,datgijelken
dagzijnrechtgeeft,trachtuzelftevergetenentebedwelmenindendroomdes
levens.
"Verderzalhetwelterechtkomen,"sprakStipanArkadiewitschtotzichzelf,
stondop,trokeengrijzenmetblauwezijdegevoerdenchambercloakaan,
maaktediemetdevankwastenvoorzienekoordenvast,zettezijnbreede
borstkasdooreendiepeademhalinguit,gingmetdengewonenelastischentred
vanzijnkrachtigebeenen,diehetweldoorvoedelichaamzoogemakkelijk
droegen,ophetvenstertoe,trokhetgordijnopenschelde.
TerstondverscheenzijnoudekamerdienaarMatjeffmetrok,laarzeneneen
telegramindehand.Achterdezenverscheendebarbiermetalle
benoodigdhedenvoorzijnmeester.
"Zijnerookactenvanhetgerechtgekomen?"vroegStipan
Arkadiewitsch,namhettelegramenzettezichvoordenspiegel.
"Daaroptafel,"antwoorddeMatjeffenzagzijnheermeteenvragenden,
deelnemendenblikaan.Eenoogenbliklatervoegdehijermeteensluwlachje
bij:"Erwasiemandvandenstalhouderhier."
StipanArkadiewitschantwoorddeniet,slechtszaghijindenspiegelMatjeffaan.
Aandeblikken,diezijindenspiegelwisseldenzagmen,datzijelkandergoed
begrepen.Stipan'sblikscheentevragen:
"Waaromzegjemijdat?Weetjedanniet?"….Matjeffstakdehandenindenzak
vanzijnbuis,tradmetéénvoetterugenzagzijnheermeteengoedmoedigen,
nauwelijksmerkbarenglimlachaan.
"Ikzeidehem,dathijdenvolgendenZondagweerkomenenvoordientijdnoch
u,nochzichzelfonnoodigenlastmoestaandoen."'tWasblijkbaareenvan
buitengeleerdlesje.StipanArkadiewitschbegreep,datMatjeffschertsteenzijn
opmerkzaamheidtotzichtrekkenwilde.Hijscheurdehettelegramopenenlas
het.Toenhijdevolgensgewoonteverkeerdgeschrevenwoordenraadde,
verhelderdezijngelaat.
"Matjeff!mijnzusterAnnaArkadiewnakomtmorgen,"zeidehijenhieldde
glimmende,vleezigehandvandenbarbier,dieeenrooskleurigenwegtusschen
dekrullendebakkebaardenbaande,eenoogenblikvast.
"Goddank!"riepMatjeffuitenbeweesdaarmede,dathijhetbelangvandie
overkomstevengoedbegreepalszijnheer,datwilzeggen,datAnna
Arkadiewna,Stipan'slievelingszuster,zeerveelzoukunnenbijdragentotde
verzoeningvanmanenvrouw.
"Alleenofmetmijnheerhaarechtgenoot?"
StipanArkadiewitschkonnietantwoorden,daardebarbierjuistmetzijn
bovenlipbezigwas.
Daaromstakhijeenvingerindehoogte.Matjeffkniktehemindenspiegeltoe.
"Alleendus,"sprakhij.—"Danmoethetbovenzekervoorhaaringericht
worden?"
"MeldhetaanDarjaAlexandrownaendoezooalszijbeveelt."
"DarjaAlexandrowna?"herhaaldeMatjeff,alstwijfeldehijgoedgehoordte
hebben.
"Ja,meldhet.Endaar,neemhettelegram,geefhethaarenkommijmededeelen,
watzijervanzegt."
"Datisduseenverkenningsboodschap,"overlegdeMatjeff,dochoverluidzeide
hijslechts:"Zooalsubeveelt."
StipanArkadiewitschwasreedsbijnageheelgekleed,toenMatjefflangzaam
methettelegramindehandterugkeerde.Debarbierwasernietmeer.
"DarjaAlexdrownabeveeltmijutemelden,datzijvertrektenuhetnaar
goedvindenkanlateninrichten,"sprakhijenzagdaarbij,hethoofdeenweinig
opzijdegebogen,dehandenindezakkeneneenvoetachterwaarts,zijnheer
aan.
StipanArkadiewitschzweeg.Plotselingblonkereengoedmoedig,maarpijnlijk
lachjeopzijnschoongelaat.
"Ach,Matjeff!"zeidehijenschuddehethoofd.
"Alleszalnogwelterechtkomen,mijnheer!"
"Zouhet?"
"Ja,mijnheer."
"Geloofjewaarlijk?Wieisdaar?"vroeghij,daarhetruischenvaneen
vrouwenkleedaandedeurgehoordwerd.
"Ikbenhet,"antwoorddeeenvaste,aangenamevrouwenstem,enhetharde,door
pokkengeschondengelaatvandekinderjuffrouw,MatronaFilimonowna
verscheenindedeur.
"Nu,watiseraandehand,Matrescha?"vroegStipanArkadiewitsch.
Niettegenstaandehijtegenoverzijnvrouwzoodoorendoorschuldigwas,wat
hijzelfgevoelde,warentochalleninhuisopzijnhand,totzelfsde
kinderjuffrouw,devertrouwdevanDarjaAlexandrowna.
"Mijnheer,gatochnaarhaartoeenbiechtnogeens,"zeidezij,"misschien,dat
Goduhelpt.Zijlijdtalteveel.Hetdoetiemandpijndataantemoetenzien.En
allesgaatinhuistenondersteboven.Gijmoetaandekinderendenken,
mijnheer!Biechtnogeens,mijnheer?ukannietandersdoen.Wiedenbalkaatst,
moethemook….
"Zijwilmijimmersinhetgeheelnietmeerzien?"
"Danhebtgijtenminstehetuwegedaan.Godisbarmhartig,mijnheer!Wendu
totHem!"
"Nugoed,goed,gamaarheen!"zeideStipanArkadiewitschplotselingblozend.
—"Matjeff,helpmijkleeden,"envastberadentrokhijzijnchambercloakuit.
III.
NadatStipanArkadiewitschgekleedwas,besprenkeldehijzichmetreukwater,
trokdemanchettenwatopdehanden,vuldevolgensgewoonteallezakkenmet
cigaretten,brieventasch,lucifersdoos,horlogemetdubbelenkettingen
breloques;sloegdenzakdoekuitdevouwenendaarhijnuzoofrisch,
welriekendenopgeruimdwasenzichondankszijnongeluklichamelijkgezond
gevoelde,ginghijmetlichtentredindeleeskamer,waarhemreedsdekoffie,
gerechtsacten,brievenenpapierenwachtten.Debrievenlashijheteerst.Een
daarvandeedhemonaangenaamaan.Hijwasvaneenmakelaar,diehetboschop
hetlandgoedzijnervrouwwenschtetekoopen.Dieverkoopwasnoodzakelijk,
maarvóórdeverzoeningmetzijnvrouwkondaarnatuurlijkgeensprakevan
zijn.
Diebrieftrofhemdaaromzoobizonderonaangenaam,omdatnuaandie
verzoeningmetzijnvrouweengeldelijkbelangverbondenwerd,endegedachte,
datditbelanghemzoukunnenleiden,dathijenkelomdenverkoopvanhet
boscheenverzoeningmethaarzoukunnenzoeken,dievoorstellingbeleedigde
hem.
Nadatdebrievengelezenwaren,namhijdegerechtsactenterhand,
doorbladerdevluchtigeenigeaanklachten,maaktemeteengrootpotlood
kantteekeningendaarbij,schoofzedaarnaterzijdeenbegonkoffietedrinken.
Intusschenopendehijeenmorgenblad,datnogvochtigwasvandepers,enlas
hetdoor.
StipanArkadiewitschwasgeabonneerdopeenliberaalblad,nietzoozeereen
radicaal,maareenvanderichtingdermeerderheid.Ofschoonnochwetenschap,
nochkunst,nochpolitiekhembizonderbelanginboezemde,hieldhijzichtoch
aanderichting,diezijncourantendemeerderheidvoorstondenenhijwijzigde
zijninzichtenslechtsdan,wanneerdemeerderheiddiewijzigde,ofliever,hij
wijzigdezeniet,maarzijwijzigdenzichonmerkbaarinhem.
Hijkooszichgeenrichtingofmeening,maardezekwamenvanzelftothem;
evenzooalshijnooiteenhoedofroknaareigensmaakkoos,maarzenam,
zooalszeop'toogenblikdooriedergedragenwerden.Daarhijineengezochten
gezelschapskringverkeerdeendetijdstroomingeenzekerematevan
intellectueelewerkkrachtontwikkelde,washetvoorhemevennoodigereen
levensbeschouwingopnatehouden,alseenhoedenroktebezitten.Enwaser
ookaleengrondvoor,dathijdeliberalerichtingbovendeconservatievestelde,
waartoetochookvelenuitzijnkringbehoorden,danwashetniet,omdathijde
liberalevoordebeterehield,maareenvoudigomdatzebetermetzijn
levensbeschouwingovereenkwam.Deliberalepartijverkondigde,datallesin
Ruslandslechtwas,eninderdaadStipanArkadiewitschhadveleschuldenen
kwamnooitmetzijngeldrond;deliberalepartijzeide,dathethuwelijkeen
verouderdeinstellingisennoodzakelijkmoetgewijzigdworden,enwaarlijk
schonkhethuwelijkslevenStipanweinigvreugdeendwonghemteliegenente
huichelen,hetgeentochmetzijnnatuurinstrijdwas;deliberalepartijzeideof
lietdoorschemeren,datdegodsdienstnogslechtseenteugelwasomde
onontwikkeldevolksklasseinbedwangtehouden,enwaarlijkStipan
Arkadiewitschkonzonderpijnindevoetentekrijgen,zelfsnietdekortste
godsdienstoefeningbijwonenenkonmaarnietbegrijpen,waartoealdie
verschrikkelijkeengrootewoordenoverhetlevenhiernamaalstochmoesten
dienen,daarmenzonderdatookindezewereldheelgoedlevenkon.Zoowerd
dushetvolgenvandeliberalerichtingvoorStipaneengewoonteenhijwaseen
evengrootvriendvandecourantalsvanzijncigaarnahetmiddagmaal,omdat
zeinzijnherseneneenaangenamenneveltevoorschijnriep.
Hijlashethoofdartikel,waarinuitelkandergezetwerd,hoeergeheelonnoodig
eengeschreeuwwasopgegaan,alsofhetradicalismealleconservatieve
elementendreigdeopteruimenendatderegeeringnuverplichtzouzijn
pogingeninhetwerktestellenomderevolutionaireHydrateonderdrukken,
maardatintegendeel"naaronzezienswijze"hetgevaarnietschuildeinde
revolutionaireHydra,maarindehardnekkigheiddertraditioneelerichtingdie
allevooruitgangtegenhieldenz.Hijlasookeenfinanciëelartikel,waarin
BenthamenMillgenoemdenaanhetministerieeenigespeldeprikken
toegebrachtwerden.Methethemeigenvluggebevattingsvermogenbegreephij
debedoelingvanelkezinspeling,vanwienzekwam,opwienzegemuntwasen
waarom,endaarinvondhijeenbizondergenoegen.Maarhedenwashemdat
genotvergalddoordeherinneringaandenraadvanMatronaFilimonownaen
doordatnietsinhuisging,zooalshetgaanmoest.Hijlasook,datgraafvon
BeustnaarWiesbadengereisdzouzijn;dan,datmengeengrijzeharenmeer
behoefdetehebben;verderdatereenlichtecoupétekoopwerdaangeboden,dat
eenjongmenschzichaanbood,enzooalmeer.Maaraldieberichtenverschaften
hemnunietzooalsanderseenlicht,ironischgenot.
Nadathijdentweedenkopkoffiegedronkeneneenbroodjeverorberdhad,stond
hijop,schuddedebroodkruimelsvanzijnvest,zetteeenhoogeborst,lachte
vergenoegd,nietomdathijzoobizonderprettiggestemdwas,neen,dit
vergenoegdelachjewerdalleendoorzijngoedespijsverteeringtevoorschijn
geroepen.Maarjuistditlachenherinnerdehemterstondaanhetvoorgevallene
enstemdehemernstig.
Tweekinderstemmen(StipanherkendedestemvanGrischa,hetjongstezoontje,
envanTania,hetoudstemeisje)klonkenachterdedeur.Zijschovenietsvooren
lietendatvallen.
"Ikzeihetimmerswel,wijmogendepassagiersnietbovenopdekapzetten,"
riephetmeisjeinhetEngelsch.
"Nukunjijzeerweeropzetten,hoor!"
"Ach,ach!allesisindewar,"dachtStipan;"daarloopendekinderennualleen
doorhethuisrond."
Hijgingnaardedeurenriepzebinnen.Zijlietendedoos,dieeenwagenmoest
voorstellen,staanengingennaarhunvader.Hetmeisje,zijnlieveling,liepfluks
ophemtoe,omarmdehemenhinglachendaanzijnhals.Zijhieldveelvanhaar
vader,vanzijnliefkozingenendenheerlijkengeur,dieuitzijnbaardopsteeg.
Hetmeisjekustezijndoordegebogenhoudingblozendgelaat,datvan
teederheidstraaldeenwildeweerwegloopen.Haarvaderhieldhaarechter
tegen.
"Hoegaathettochmetmama?"vroeghijenstreeldehetpoezelehalsjevanzijn
dochtertje."Goedenmorgen!"zeihijvriendelijktotdenhemnuookgroetenden
knaap.Hijbesefte,dathijvandezenminderhield,endeedzijnbestditniette
toonen.Maardeknaapgevoeldehetenbeantwoorddedenkoelenlachvanzijn
vaderniet.
"Mama?dieisopgestaan,"antwoorddehetmeisje.
StipanArkadiewitschzuchtte."Dusheeftzeweerdenganschennachtniet
geslapen!"dachthij.
"Iszijopgeruimd?"Hetmeisjebloosde.Zijwist,datertusschenhaaroudersiets
voorgevallenwas,endatmamadaaromnietopgeruimdzijnkon,datpapadat
wetenmoestendushuichelde,alshijdaarzoolosjesnaarvroeg.Hetmeisje
bloosdeoverhaarvader.Hijbegreephetterstondenbloosdeook.
"Ikweethetniet,"sprakhetkind;"zijzeide,datwijvandaagnietsbehoefdente
leerenenmetmissGullnaargrootmamamochtenwandelen!"
"Nu,gadanmaaruit,Tanischka!Maarwachtnogeenoogenblik!"zeidehij,haar
terughoudendenhetzachtehandjestreelend.Toennamhijeenbonbondoosen
zochterhaarlievelingsstukjesvanchocoladeenfondantuit.
"IsditvoorGrischa?"vroegzijenweesnaardechocoladebonbons.
"Ja,ja!"hernamhijenstreeldehaarschoudersnogeens,kustehandenharen,
ookhaarhalsentoeneerstliethijhaargaan.
"Hetrijtuigisvoor!"melddeMatjeff."Erisookeenvrouwomutespreken,"
voegdehijerbij.
"Heeftzijlanggewacht?"vroegStipan.
"Ongeveereenhalfuur."
"Hoedikwijlshebikbevolenmijzooietsterstondtemelden?"
"Umoettochrustigkoffiekunnendrinken!"zeiMatjeffopdien
vriendschappelijkruwentoon,waarovermenzichnooitkanergeren.
"Nu,roephaardadelijkbinnen!"geboodStipanArkadiewitschenbrachtzijn
gelaatinstrengeplooi.
Desuppliante,devrouwvaneenkapiteinKarenina,hadeenonmogelijken
zinneloosverzoek.
MaarStipanliethaar,volgenszijngewoonte,plaatsnemen,luisterdezonderhaar
inderedetevallen,gafhaareenuitvoerigenraad,totwienenwaarheenzijzich
moestwenden,enschreefzelfsvoorhaarmetgroote,duidelijkehandvlugeen
briefjeaandengene,diehaarwellichtzoukunnenhelpen.
Nadathijdekapiteinsvrouwhadlatengaan,namhijzijnhoedenstondeen
oogenbliknatedenken,ofhijookietsvergetenkonhebben.Hijhadechterniets
vergetenalsdat,wathijvergetenwilde,zijnvrouw.
"Jazoo!"Hijliethethoofdhangenenzijninnemendgelaatnameenpijnlijke
uitdrukkingaan.
"Zalikgaanofnietgaan?"vroeghijzichaf.Hijmeendeeeninwendigestemte
hooren,dieheminfluisterdeniettegaan,daarhijtochzoumoetenliegen.Het
wastochimmerseenonmogelijkheid,dathunbetrekkingtotelkanderweer
wordenkonalsvoorheen;zijtochkonnietweerbevalligwordenenzijnliefde
opwekken;hijkontochgeengrijsaardworden,bijwienalleverlangennaar
liefdeuitgestorvenwas.Zonderhuichelarijenleugenkonernietsmeerterecht
gebrachtwordenenvalschheidenleugenstredentegenzijnnatuur.
"Maarhetmoettocheensgeschieden,zookanhetnietaltijdblijven!"sprakhij,
zichzelfvermannendomtoteenbesluittekomen.Hijrichttefierhethoofdop,
namoencigarette,deedeenigetrekjes,wierpzetoenweerineenpaarlmoeren
aschbakje,schreedijlingsdoorhetsalon,dathemnuondanksalleschilderijen,
bronsgroepenenversieringenzoovervelendensombervoorkwam,enopende
toendedeurvandekamerzijnervrouw.
IV.
DarjaAlexandrownastondtusschenallerleiin'trondgestrooidevoorwerpenaan
eengeopendschrijfbureau,innégligé,metdunneopgestokenhaarvlechten,een
doorkommerverwrongengelaatengroote,verschrikteoogen.
Toenzijzijntredhoorde,hieldzeopenzagnaardedeur,terwijlzijvergeefs
moeitedeedhaargelaateenstrengeenverachtelijkeuitdrukkingtegeven.Zij
voelde,datzijhem,oflieverdeophandenzijndesamenkomst,vreesde.Zij
beproefdedattedoen,watzijindezedriedagenweltienmaaltevergeefs
beproefdhad,haargoedendatvandekinderenintepakkenennaarhaarmoeder
terijden.Ooknuweermoestzezichzelfbekennen,dathetzoonietblijvenkon
endatzijietsdoenmoestomhemtebestraffenenhem,washetookslechtsin
geringemate,desmarttedoengevoelen,diehijhaarveroorzaakthad.Zijwilde
hemverlatenenvoelde,dathethaaronmogelijkwas,geheelenalonmogelijk,
daarzezichnietkonontwennenhemalshaarechtgenoottebeschouwenenhem
lieftehebben.Zijvoeldedatzijnietinstaatwastevertrekken,maarterwijlzij
zichzelfbedroog,zochtzehaargoedbijeenendeedalsofzijwegreizenwilde.
Toenzehaarmanzag,begonzijineenschuifladeteschommelen,alszochtzij
iets,daarnavermandezijzichenzagnaarhemom.Haargelaat,datstrengheid
envastberadenheidmoestuitdrukken,teekendeechteronbeholpenheid,angsten
smart.
"Dolly!"sprakhijmetzwakke,vreesachtigestem.
Hijliethethoofdtusschendeschouderszakkenomerbeklagenswaardigen
onderworpenuittezien,zijngelaatstraaldedaarbijechtervanfrischheiden
gezondheid.Zijmathemmetvluchtigenblikvanhethoofdtotdevoeten.
"Ja,hijisgelukkigentevreden,"dachtzij,"enik?….O,dieafschuwelijke
goedigheid,waaromiederhemprijstenbemint—ikhaatze!"
Haarlippenklemdenzichopelkander,derechterwangspiervanhaarbleekgelaat
werdzenuwachtigvertrokken.
"Watwiltgij?"vroegzijmetgejaagde,haarzelfvreemdestem.
"Dolly!"sprakhijsidderend,"Annakomtvandaag."
"Watgaatmijdataan?Ikkanhaarnietontvangen,"riepzijuit.
"Dolly!eindelijkmoethettoch…."
"Gaweg,gawegvanmij!"riepzijheftig.
TothiertoehadStipanArkadiewitschheelkalmaanzijnvrouwkunnendenken,
hijhadooksteedsgehoopt,dat,volgensMatjeffszeggen,allesterechtzou
komen,enhaddaardoorrustigzijncourantlezenenzijnkoffiedrinkenkunnen.
Nuechter,nuhijhaarbekommerdgelaatzagenaandenklankharerstem
hoorde,hoeongelukkigenwanhopigzijwas,nuwashethemalsofzijnkeel
toegeschroefdwerdenzijnoogenvuldenzichmettranen.
"MijnGod,wathebiktochgedaan!Dolly,omGodswil….!"
Hijkonnietverderspreken,snikkenverstiktenzijnstem.
Zijsloothetbureauenzaghemaan.
"Dolly!Watkanikzeggen?Slechtsditeene:vergiffenis,vergiffenis!Bedenk
toch,kunnennegenjaren,diewijtesamengeleefdhebben,nietéén
oogenblik…."
Zijsloegdeoogennederenwachtteinspanningaf,wathijverderzeggenzou.
"….Eenoogenblik….van….verleiding….uitwisschen…."sprakhijenwilde
nogmeerzeggen,maarbijdiewoordentrildenhaarlippenendespierenharer
rechterwang,alshadzephysiekesmart.
"Gaheen!gatochheen!"riepzijnogschriller"enspreekmijnietmeervanuw
verleidingen,uwafschuwelijkheden."
Zijwildewegsnellen,dochwankeldeenmoestzichaaneenstoelvastgrijpenom
niettevallen.
Zijngelaatteekendegrootedroefheid,zijnoogenwerdenmettranengevuld.
"Dolly!"sprakhijsnikkend,"denkomGodswilaandekinderen.Dietochzijn
onschuldig….Ikhebgefaald,strafmij,laatmijmijnschuldboeten.Watikook
doenmoet,ikbentotallesbereid.Ikhebschuld,ikkannietzeggen,hoediep
schuldigikmijgevoel,maarDolly!vergeefmij!"
Zijzettezichneder.Hijhoordehaarzware,benauwdeademhalingenwerddoor
onuitsprekelijkmedelijdenmethaarbewogen.Zijbeproefdeeenigemalente
spreken,maarkonniet.Hijwachtte.
"Gijdenktaandekinderen,omjemethentevermaken,ikdenkechterookaan
henenweetnu,datzijverlorenzijn."Hierbrachtzijklaarblijkelijkeenphrase
uit,diezijzichzelfindezedriedagenvoortdurendhadopgedrongen.
Omdatzijhemmetjeaansprak,zaghijdankbaartothaaropenwildehaarhand
nemen.Zijwenddezichechtermetafschuwvanhemaf.
"Ikdenkaandekinderenenvoorhenzouikallesterwereldwillendoen.Maar
ikweetniet,hoeikhetbestvoorhenzorgenkan,doorzeaanhunvaderte
ontnemenofhenbijeenliederlijkenvadertelaten,ja!bijeenliederlijkenvader!
Zegnuzelf,ofernahetvoorgevallenenogmogelijkheidbestaatomsamente
leven!Zeg,ishetmogelijk?"herhaaldezijmetverheffingvanstem,"nadatmijn
echtgenoot,devadermijnerkinderen,eenminnehandelheeftaangeknooptmet
degouvernantezijnerkinderen?"
"Maarhoekanikhettochweergoedmaken?"vroeghijopklagendentoonen
liethethoofdsteedsdieperzinken.
"Gijzijtmijonuitstaanbaar,"riepzijuit,zichalmeerenmeeropwindend."Uw
tranenhebbenvoormijgeenwaarde!Gijhebtmijnooitbemind,gijhebtgeen
hart,geenedelmoedigheid!Gijstaatmijtegen,gijzijtvoormijeenvreemde,ja
geheeleenvreemdegeworden!"Datwoord"vreemde",dathaarzelfhet
verschrikkelijkstklonk,brachtzijmetsmartentoornuit.
Hijzaghaaraan,hijverwonderdezichenverschrokoverdeboosaardige
uitdrukkingvanhaargelaat.Hijbegreepniet,datzijnmedelijdenhaarzoo
prikkelde.
Zijbemerkte,dathijslechtsmedelijdenengeenliefdevoorhaargevoelde.
"Neen,zijhaatmij,nooitzalzijmijvergeven,"dachthij.
"Hetisvreeselijk,vreeselijk,"sprakhij.
Inhetbelendendvertrekbegoneenkind,datgevallenscheentezijn,teschreien.
DarjaAlexandrownaluisterdeenhaargelaatnameenzachtereuitdrukkingaan.
Eenoogenblikbezonzijzich,alswistzeniet,waarzijwasenwatzedoen
moest,daarnastondzijhaastigopengingnaardedeur.
"Zijbemintmijnkindtochnog,"dachthij,deveranderingharertrekkenziende,
"mijnkind!hoekanzijmijdanhaten?"
"Dolly,nogeenwoord!"sprakhijhaarvolgend.
"Alsgijmijvolgt,roepikdebediendenendekinderen,danzullenzeallen
vernemen,welkeenlaagmenschgijzijt!Ikvertrekhedennog,blijfgijmaarbij
uwliefje."Zijsloegdedeurachterzichdicht.
StipanArkadiewitschzuchtte,wischtezichhetgelaatafenverlietmetlangzame
schredendekamer.
"Matjeffzegt,datallesnogwelterechtzalkomen,maarikziedaargeen
mogelijkheidtoe.—Enhoeafschuwelijkenplatheeftzijgeschreeuwd!"sprak
hijtotzichzelfendachtaandewoorden:'liefjeenlaagmensch.'"Enmisschien
hebbendemeidendatgehoord!Hoevreeselijkplat,hoevreeselijk."
StipanArkadiewitschstondeenigeoogenblikkenstil,wischtedeoogenaf,hief
hethoofdweerfieromhoogenverliethetvertrek.
HetwasVrijdagenindeeetkamertrokeenDuitschhorlogemakerjuistde
klokkenop.Stipanherinnerdezicheenschertsendewoordspelingoverdien
braven,kaalhoofdigenDuitscher,datzijngeheelbestaanopgetrokkenwasdoor
klokkenoptetrekken….enhijglimlachte.
StipanArkadiewitschhieldveelvaneengeestigenzet.
"Ach,misschiendatdebuibijonsooknogoptrekt,"dachthij.Matjeff,diejuist
binnenkwam,riephijtoe:
"Matjeff,richtdezijkamerinvoorAnnaArkadiewna."
"Zooalsubeveelt."
StipanArkadiewitschtrokzijnpelsaanenginghetbordesopomuittegaan.
"Komtutehuisdineeren?"vroegMatjeff,diehemuitgeleidedeed.
"Misschien.Hier,ditisvoordeonkosten,"hijgafhemeentwintig-roebel-billet,
"zouhetgenoegzijn?"
"Genoegofnietgenoeg,wijzullenerwelmederondmoetenkomen,"zeide
Matjeff,sloeghetportiertoeentradophetbordesterug.
InmiddelshadDarjaAlexandrownahaarkindgetroostendaarzijaanhetrollen
vanhetrijtuighoorde,dathaarmanuitgeredenwas,keerdezijnaarhaar
slaapvertrekterug.Ditwasvoorhaarheteenigtoevluchtsoordvooralle
huiselijkezorgen,diehaarinbeslagnamen,zoodrazijhetverliet.Zelfsnuin
denkortentijd,datzijzichindekinderkamerbevond,haddendeEngelsche
bonneenMatronaFilimonownaeenmenigtevragentothaargericht,diegeen
uitstelkondenlijdenendiezijalleenbeantwoordenkon.Hoedekinderenvoor
dewandelinggekleedmoestenworden,ofzemelkmoestendrinken,oferom
eenanderenkokgezondenzouworden…..
"Ach,laatmijmetrust!"hadzijgeantwoordentoeninhaarslaapvertrektotde
plaats,waarzijhetlaatstmethaarmangesprokenhad,teruggekeerdzijnde,
vouwdezijdemagerehandenenbegonzichhetgeheelegesprekvoordengeest
terugteroepen.
"Weggereden?Enofhijnoginbetrekkingstaatmethaar?Ofzijelkandernog
ontmoeten?Waaromhebikhemdaarnietnaargevraagd?Neen,neen,een
verzoeningisnietmogelijk!Wanneerwijookalinéénhuisblijvenwonen,zoo
zullenwijtochvreemdenvoorelkanderzijn,vooraltijdvreemden!"Met
bizonderennadrukherhaaldezijdathaarzoopijnlijkwoord."Enhoezeerhebik
hembemind!Enbeminikhemnumisschiennognietmeerdanvroeger!Het
ergsteisechter…."Verderkwamzijniet,wantMatroneFilimonownazagdoor
dedeurnaarbinnen.
"Magikommijnbroederzendenomtenminstehetmiddagetentekoken?
Andersgaathetalsgisterenenkrijgendekinderenvoorzesuurnietsteeten!"
"Goed,ikkomterstondenzalallesregelen.Iseralverschemelkgehaald?…."
EnDarjaAlexandrownaverzonkweerindedagelijkschezorgenenvergatdaarin
vooreenigentijdhaarkommer.
V.
StipanArkadiewitschhadhetaanzijngoedenaanlegtedanken,dathijinschool
tamelijkgoedgeleerdhad.Hijwasechtertraag,haaldeallerleistrekenuiten
verlietzedaardoorvrijlaat.Ondankszijnlichtzinnigheidenjeugdvielhem
vroegeeneervollebetrekkingalspresidentvaneenMoskouergerechtshoften
deel,waaraaneengrootinkomenverbondenwas.Dezebetrekkinghadhijte
dankenaandenechtgenootzijnerzusterAnna,AlexeiAlexandrowitschKarenin,
dieeendergewichtigstepostenaanhetministeriebekleedde.Dochalhadook
Kareninzijnzwagerdezeplaatsnietbezorgd,danzouStiwaOblonskytochdoor
eenaantalanderepersonen,broeders,zusters,oomsennichtendezeofeen
dergelijkebetrekkingmetzesduizendroebelsinkomen,diehijnoodighad,
gevondenhebben;wanthoewelzijnvrouwvermogenaangebrachthad,waren
zijnfinanciënaltijdindewar.StipanwasaanhalfMoskouenPetersburg
verwant.HijbehoordetotdeélitederRussischemaatschappij.Eenderdeder
oudestaatsliedenwarenvriendenzijnsvadersgeweestenkendenhemvanjongs
afaan,methettweedederdestondhijopheelfamiliarenvoetenhetlaatste
derdewarengoedekennissenvanhem.Zoowarendemachtigeschenkersvan
wereldschegoedegaven,bestaandeuit:ambten,toezeggingen,inkomstenenz.,
allentesamenzijnvriendenenkondenhunstandgenootenvriendniet
voorbijgaan.Oblonskybehoefdezichvolstrektgeenmoeitetegevenomeen
winstgevendeposttekrijgen.Hijbehoefdealleennietsaftewijzen,niette
benijden,niettestrijden,zichnietgauwbeleedigdtetoonen,hetgeenzijn
aangeborengoedigheidooknooitmeebracht.Hetzouhemheelbelachelijk
voorgekomenzijn,indienmenhemgezegdhad,dathijdeplaatsmetde
inkomsten,diehijnoodighad,nietzoukrijgen,temeerdaarhijopniets
buitengewoonsaanspraakmaakte:hijwenschteslechtswatzijnsgelijkenin
standenjarenhadden,enomzulkeenambttevervullenwashijooknietminder
geschiktdandeanderen.
StipanArkadiewitschwerddoorallen,diehemkenden,nietalleenomzijn
vroolijk,goedhartigkarakterenzijnstipteeerlijkheidbemind,maarinzijn
aangenaam,netuiterlijk,zijnglinsterendeoogen,donkerewenkbrauwenenhaar
endefrischheidvanzijngelaatlagiets,datiedervoorheminnam.
"Aha!Stiwa!Oblonsky!Daarishijweer!"klonkhetvroolijk,alsiemandhem
ontmoette.Enalvondiemandeengesprekmethemweiniginteressant,toch
verheugdemenzichbijeenontmoetingmethemdenvolgendenofderdendag
weerevenzeer.Daarwasechternogeenanderebovenallentwijfelverheven
hoedanigheid,waarommenStipanArkadiewitschbeminnenmoest.Zonderde
geringsteinspanningdeedhijzijngeheelelevendoor,watanderemenschen,die
goedwillenzijn,metveelmoeitetrachtentedoenentochnooitkunnen.Hij
spraknooitkwaadvaniemand;hij,dieandersveelvaneengeestigenzethield,
lietzichnooitdooreenkwinkslagtotspotvervoeren.Zoodraeriemanddoor
gekrenktofbeleedigdkonworden,waseenschertsvoorhemgeenschertsmeer.
Nadathijintusschendriejaarlangdebetrekkingvanvoorzittervaneen
Moskouergerechtshofhadwaargenomen,wonhijnietalleendegenegenheid,
maarookdeachtingvanzijncollega's,zijnondergeschiktenensuperieuren,
kortomvanallen,diemetheminbetrekkingstonden.Dealgemeeneachting,die
heminzijnwerkkringtendeelviel,berustteeendeelsopdebuitengewone
toegevendheidjegensanderen—endezewasvoornamelijkinhetbewustzijn
zijnereigentekortkomingengegrond;tenandereinzijnevrijzinnigheid.Nietdie
vrijzinnigheid,diehijuitdenieuwsbladenputte,maareenhemaangeborene,die
hemmetallemenschen,zonderaanzienvanstandenvermogen,opdezelfde
wijzedeedomgaan;eneindelijkindevolslagenonpartijdigheid,waarmedehij
dezakenbehartigde,waardoorhijzichnooitdoorandereinvloedenliet
meesleepenendusookgeenfoutenmaakte.
ToenStipanArkadiewitschhetgerechtshofbinnenkwam,ginghij,eerbiedig
dooreenportiermetportefeuillegevolgd,inzijnkabinetje,deedzijnuniform
aanenbetraddegerechtszaal.
Deschrijversenondergeschiktenstondenallenvroolijkeneerbiediggroetend
vanhunplaatsenop.Stipangingvlugalsaltijdnaarzijnplaats,druktezijn
collega'sdehandenzettezichneder.Hijsprakenschertstejuistzooveelals
noodigwas,voorhijaanhetwerkging.Niemandverstondzoogoedalshij
binnendeperkenvanvertrouwelijkheidendienstplichtteblijven,hetgeenzoo
noodigisomeengemeenschappelijkenwerkkringaangenaamtemaken.—De
secretarisoverhandigdehemopgeruimdeneerbiedig,zooalsalleninStipan's
omgevingwaren,deactenensprakopdendoorhemingevoerdenfamiliaren
toon:
"WijhebbentochhetberichtvanhetPensaïschgouvernementontvangen.Voegt
hetudatintezien?"
"Zooishetdantochgekomen!"sprakStipan,zijnwijsvingeropdeacten
leggend."Danwillenwijbeginnen,mijneheeren!…."endezittingwasgeopend.
"Alszijeenswisten,welkeenschuldigeknaaphunvoorzittereenuurgeleden
nogwas,"dachthijenboogonderhetvoorlezenvanhetberichtzijnhoofdeen
weinig,terwijlzijnoogenlachten.
Dezittingduurdetottweeuuronafgebrokenvoort,toenwaserpauzeomeen
tweedeontbijttegebruiken.Evenvoortweeuurwerdendegrooteglazendeuren
vandegerechtszaalplotselinggeopendentradiemandbinnen.Alleambtenaren,
dieonderdenspiegelenhetborstbeeldvandenczaarzaten,richtten,verheugd
overhetoponthoud,hunblikkennaardedeur;maardeportierweesden
binnentredendeterstondterugenslootdedeurachterhem.
Zoodradeaandeordezijndeproceszaakvoorgelezenwas,stondStipan
Arkadiewitschop,rektezicheenweiniguit,stakindegerechtszaaleensigaarop
enbegafzichnaarzijnkabinet.Tweezijnercollega's,eenoudbeambteNikitin,
diealveledienstjarentelde,endekamerheerGrinewitschvergezeldenhem.
"Wezullenernahetontbijtwelmeeklaarkomen,"zeideStipan
Arkadiewitsch.
"Alswijnogmaartijdgenoeghebben!"merkteNikitinaan.
"DieFoominmoettocheengrooteschurkzijn!"sprakGrinewitsch.Hijmeende
eenderinhetprocesvoorkomendepersonen.
Stipanfronstedewenkbrauwenomdaarmedetekennentegeven,dathet
doellooswaseenoverijldoordeeltevellen,enantwoorddeniets.
"Wiewashierzooeven?"vroeghijdenportier.
"Erkwam,toenikmijevenhadomgekeerd,iemandbinnenstuiven,excellentie!