<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Sở GD – ĐT Bắc Giang GIÁO ÁN DỰ THI GVG – Mơn Sinh học 12</b>
<b>Trường THPT Hiệp Hồ số 2 GV: Hoàng Phùng Xuân</b>
<i><b>Ngày soạn: 25/10/2010 Ngày dạy 30/10/2010</b></i>

<b>PHẦN Năm. DI TRUYỀN HỌC</b>

<b>CHƯƠNG I. CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ</b>

<b>Bài 7. QUAN SÁT CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ TRÊN</b>
<b>TIÊU BẢN CỐ ĐỊNH VÀ TRÊN TIÊU BẢN TẠM THỜI</b>

<b>I. Mục tiêu</b>
<b>1. Kiến thức</b>

<b>Củng cố kiến thức về nhiễm sắc thể (NST) và đột biến NST thông qua việc HS:</b>

- Làm được tiêu bản tạm thời bộ NST của tinh hoàn châu chấu đực, quan sát hình
thái NST trên kính hiển vi

- Xác định và phân loại dạng đột biến số lượng NST ở người thông qua ảnh chụp

<b>2. Kỹ năng</b>

- Có kĩ năng thao tác thực hành
- Kĩ năng quan sát, vẽ hình

- Tn thủ các nội quy phịng thí nghiệm

<b>3. Thái độ</b>

Nghiêm túc trong học tập, yêu thiên nhiên, ham học hỏi tìm tịi

<b>II. Phương pháp dạy học </b>

- Thực hành thí nghiệm mẫu của GV

- HS thao tác thực hành, quan sát, phân tích tranh vẽ, hình ảnh

<b>III. Thiết bị dạy học</b>

- Máy tính, máy chiếu

<b> </b>-Giáo án, SGK

- Kính hiển vi, ảnh chụp các bộ NST bình thường và bất thường
- Châu chấu đực, nước cất, lam kính, lamen, thuốc nhuộm…

<b>IV.Tiến trình bài mới</b>

<b>1.</b> Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sỹ số, vệ sinh, cơ sở vật chất (1/ ₎

<b>2.</b> Kiểm tra bài cũ (3/ ₎

Thế nào là đột biến lệch bội (dị bội)? Cho VD?

<b>3.</b> Các hoạt động xây dựng nội dung bài mới:

<i><b>Mở bài</b></i>: Để củng cố kiến thức về nhiễm sắc thể (NST) và đột biến NST chúng ta tiến
hành làm bài thực hành:

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b>Thời </b></i>

<i><b>gian </b></i>
<i><b>(dự </b></i>
<i><b>kiến)</b></i>

<i><b>Hoạt động của thầy và trò</b></i> <i><b>Nội dung kiến thức </b></i>

3’

11’

<b>*Hoạt động 1</b>

<b>+ GV </b>nêu mục đích, yêu cầu của bài thực
hành

<b>*Hoạt động 2</b>

<b>1. Làm tiêu bản tạm thời bộ NST của tinh</b>
<b>hoàn châu chấu đực, quan sát hình thái</b>
<b>NST trên kính hiển vi</b>

<b>+ GV làm mẫu các bước thực hiện, vừa</b>
<b>làm vừa giới thiệu, </b>yêu cầu HS quan sát, ghi
vào vở (chiếu quy trình lên màn hình để phụ
trợ)

<b>Bước 1. Tách tinh hoàn châu chấu</b>

- Chọn châu chấu đực
- Cắt bỏ cánh, chân

- Tay trái cầm phần đầu ngực, tay phải cầm
phần bụng và kéo cho phần bụng tách khỏi
ngực, nội quan sẽ lộ ra (Quan sát thấy phần
màu vàng chiếm phần lớn nội quan, đây chính

<b>I. MỤC TIÊU</b>

<i><b> 1. Mục đích</b></i>

<b>Củng cố kiến thức về nhiễm sắc</b>
<b>thể (NST) và đột biến NST thông</b>
<b>qua việc HS:</b>

- Làm được tiêu bản tạm thời
bộ NST của tinh hồn châu chấu
đực, quan sát hình thái NST trên
kính hiển vi

- Xác định và phân loại dạng
đột biến số lượng NST ở người
thông qua ảnh chụp

<b>2. Yêu cầu</b>

- Có kĩ năng thao tác thực hành
- Kĩ năng quan sát, vẽ hình
- Tn thủ các nội quy phịng
thí nghiệm

<b>II. CHUẨN BỊ</b>

Chia 4 nhóm HS, mỗi nhóm được
trang bị:

- 2 Kính hiển vi, 2 bộ dao kéo mổ,
kim nhọn, kim mũi mác

- Nước cất, lam kính, lamen, thuốc
nhuộm…

- Ảnh chụp các bộ NST bình
thường và bất thường

- Châu chấu đực

<b>III. NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN</b>
<b>HÀNH</b>

<b>1. Làm tiêu bản tạm thời bộ</b>
<b>NST của tinh hoàn châu chấu</b>
<b>đực, quan sát hình thái NST trên</b>
<b>kính hiển vi</b>

<b>Bước 1. Tách tinh hoàn châu</b>
<b>chấu</b>

- Chọn châu chấu đực

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

là tinh hoàn của châu chấu.)

- Dùng kim nhọn tách tinh hồn châu chấu
cho sang một lam kính sạch

- Nhỏ 1 – 2 giọt nước cất để tránh tinh hoàn
bị khơ và ta có thể dễ dàng tách mỡ ra khỏi
tinh hoàn.

- Sau khi dùng kim nhọn tách hết mỡ ra khỏi
tinh hoàn, quan sát thấy tinh hồn có màu
trắng đục có nhiều sợi nhìn như nải chuối.

<b>Bước 2 .Nhuộm màu</b>

Sau khi đã tách được tinh hoàn châu chấu ta
dùng kim nhọn gắp tinh hồn sang một lam
kính khác

- Nhỏ thuốc nhuộm cacmine (thuốc nhuộm
chuyên dụng để nhuộm nhân và NST) trùm
lên toàn bộ tinh hồn (chú ý khơng được để
khơ, trong thời gian nhuộm có thể bổ sung
thêm thuốc nhuộm) thời gian từ 15 – 20 phút.
+ GV lưu ý HS là trong quá trình tách mỡ và
nhuộm màu, để giữ vệ sinh thì các em phải bỏ
những phần thừa của châu chấu vào vị trí quy
định (khay hoặc thùng rác), ln ln đặt lam
kính trên 1 tờ giấy thấm để hút nước hoặc
thuốc nhuộm tràn ra (nếu có)

<b>Bước 3</b>. <b>Làm tiêu bản quan sát</b>.

- Dùng kim nhọn tách 1-2 múi của tinh hồn
cho lên lam kính sạch

- Nhỏ 1-2 giọt nước cất lên mẫu vật

- Đậy lamen dùng một tờ giấy thấm đặt lên
lamen dùng đầu ngón tay ấn nhẹ sao cho tinh
hoàn dàn mỏng để dễ quan sát đồng thời
thuốc nhuộm thừa và nước cất bị giấy thấm
hút ra ngoài.

<b>Bước 4</b>. <b>Đưa tiêu bản lên kính hiển vi quan</b>
<b>sát.</b>

+GV dừng lại ở đây, chưa giới thiệu kĩ năng
quan sát kính hiển vi

+ GV yêu cầu HS thao tác thực hành luôn đến
bước thứ 2, nhuộm màu xong thì yêu cầu HS
dừng lại (trong khi HS tiến hành thao tác, GV
quan sát, hướng dẫn thêm và nhắc nhở về vệ
sinh, kĩ năng…)

+ HS thao tác thực hành theo hướng dẫn của
GV

Trong thời gian chờ tác dụng của thuốc

- Dùng kim nhọn tách tinh hoàn
châu chấu cho sang một lam kính
sạch

- Nhỏ 1 – 2 giọt nước cất, tách mỡ
ra khỏi tinh hoàn.

<b>Bước 2 .Nhuộm màu</b>

- Nhỏ thuốc nhuộm cacmine, thời
gian từ 15 – 20 phút.

<b>Bước 3</b>. <b>Làm tiêu bản quan sát</b>.
- Dùng kim nhọn tách 1-2 múi của
tinh hồn cho lên lam kính sạch
- Nhỏ 1-2 giọt nước cất lên mẫu
vật

- Đậy lamen dùng một tờ giấy
thấm đặt lên lamen dùng đầu ngón
tay ấn nhẹ sao cho tinh hồn dàn
mỏng

<b>Bước 4</b>. <b>Đưa tiêu bản lên kính</b>
<b>hiển vi quan sát.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

10’

13’

nhuộm (15-20 phút), GV chuyển sang hoạt
động 3

<b>*Hoạt động 3</b>

<b>2. Xác định và phân loại dạng đột biến số</b>
<b>lượng NST ở người thơng qua ảnh chụp</b>

+ GV trình chiếu lên màn ảnh và giới thiệu
vài hình ảnh bộ NST người khác nhau được
chụp qua tiêu bản và thông báo: trong số các
bộ NST này, có bộ NST bình thường và có bộ
NST bất thường (ĐB lệch bội). Các em hãy
quan sát và chỉ ra cho thầy:

- Đâu là bộ NST người bình thường, số lượng
NST?

- Đâu là bộ NST bất thường, có đặc điểm gì?
Giải thích?

- Vẽ hình mơ tả

+ GV lưu ý HS là có thể vẽ nhanh về các
điểm khác nhau, các phần khác hoàn thiện
sau

+ HS quan sát, thảo luận và trả lời bản báo
cáo, đại diện nhóm hồn thiện, dán bảng và
trình bày (4 nhóm có thể lần lượt báo cáo

hoặc 1 nhóm báo cáo, các nhóm cịn lại nhận
xét, bổ sung)

+ GV sửa sai, kết luận

<b>Hoạt động 4</b>

<b>Sau 15-20 phút nhuộm màu, GV yêu cầu</b>
<b>HS thực hiện tiếp thao tác làm tiêu bản</b>
<b>tinh hồn châu chấu và đưa lên kính quan</b>
<b>sát</b>

<b>Trước tiên: </b>

<b>+GV </b>yêu cầu 1 HS trình bày lại kĩ năng sử
dụng kính hiển vi, GV thao tác minh hoạ

<b>Bước 1</b>. Lấy ánh sáng

- Với kính điện ta chỉ cần bật công tắc

- Điều chỉnh cường độ ánh sáng bằng nút điều
chỉnh (GV chỉ nút điều chỉnh)

- Tuyệt đối không sờ tay vào tụ quang của vật
kính, thị kính. Khơng để nước dính vào các
bộ phận trên gây mốc, hỏng…

<b>Bước 2</b>. Quan sát mẫu vật

- Đặt tiêu bản lên kính, nhìn từ ngồi (chưa
qua thị kính) để điều chỉnh vùng mẫu vật vào
giữa vùng sáng

- Nguyên tắc quan sát và điều chỉnh vật kính:

<b>2. Xác định và phân loại dạng</b>
<b>đột biến số lượng NST ở người</b>
<b>thông qua ảnh chụp</b>

- Bộ NST người bình thường:
- Bộ NST người bị bệnh Đao

- Bộ NST người bị hội chứng
Tơcnơ

<b>4. Bản thu hoạch</b>

S
T
T

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

+ Trước tiên quan sát ở vật kính x10 để nhìn
tổng thể, chọn vùng sẽ quan sát ở độ bội giác
lớn hơn (x 40)

+Tránh làm vỡ lam kính + lamen: Ln vặn
ốc điều chỉnh vật kính hạ thấp nhất, gần sát
với tiêu bản trước khi quan sát (Vặn ngược
chiều kim đồng hồ). Khi quan sát qua thị kính

chỉ được phép vặn ốc điều chỉnh nâng cao
dần đến khi nhìn thấy mẫu (Cùng chiều kim
đồng hồ)

+ Sử dụng ốc vi cấp để điều chỉnh độ nét của
hình ảnh

<b>Sau đó u cầu HS tiến hành thao tác quan</b>
<b>sát tiêu bản</b>

+ GV trình chiếu quy tắc sử dụng kính hiển vi
trên màn chiếu và có thể giới thiệu thêm về kĩ
năng sử dụng kính

+ GV yêu cầu HS tiến hành thao tác quan sát
tiêu bản, nhắc HS xem lại thao tác, đặc biệt
lưu tâm đến sự an tồn, nếu nhóm nào cần
đến sự giúp đỡ phải báo với GV

+ HS tiến hành quan sát, thảo luận nhóm về
kết quả quan sát, vẽ hình bộ NST vào phiếu
GV đã phát cho nhóm, vào vở ghi.

(Đưa vật kính trở về bội giác x 10 quan sát
tổng thể - Quan sát ở bội giác x 40 để tìm bộ
NST của tinh hoàn châu chấu rõ hơn)

+GV yêu cầu đại diện 1 nhóm HS lên dán
bảng hình vẽ bộ NST tinh hồn châu chấu
đực đã quan sát được qua kính hiển vi (Các

nhóm khác nhận xét, bổ sung)

+ GV giới thiệu bản vẽ hình bộ NST của GV
làm, đối chiếu để các em HS biết được hiệu
quả thực hành của mình

+ GV kết luận về bộ NST tinh hoàn châu
chấu. (HS ghi vở)

<b>4. Củng cố </b>(3’)

- Yêu cầu HS trả lời về những công việc đã làm trong bài thực hành
- Nhận xét hiệu quả của giờ thực hành

<b>5. Hướng dẫn về nhà </b>(1’)
- Hoàn thiện bản thu hoạch

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>

<!--links-->