Chi trả dịch vụ môi trường rừng

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.18 MB, 36 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tổng quan chính sách chi trả

DVMTR ở Việt Nam

Ngơ Trí Dũng

Viện Tài ngun và Mơi trường – ĐH Huế (IREN)

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Nội dung

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tổng quan chung về chính sách
Kết quả/tác động ban đầu

Một số tồn tại, khó khăn

Đề xuất, kiến nghị

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

TỔNG QUAN CHUNG

Đối tượng tác
động của chính

sách

Chủ thể thực thi
chính sách

Mối quan hệ

giữa VNFF và
PFES

Chi trả và sử dụng
tiền chi trả dịch vụ

môi trường rừng

Mức chi trả đối
với các cơ sở sử

dụng DVMTR

Cơ chế quản lý

sử dụng tiền
DVMTR

Tính tiền chi trả

DVMTR cho chủ

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

CHỦ THỂ THỰC THI CHÍNH SÁCH

QUỸ BẢO VỆ VÀ

PHÁT TRIỂN RỪNG CÁC CHỦ RỪNG
CÁC CƠ SỞ SỬ

DỤNG DVMTR

CHÍNH SÁCH 
CHI TRẢ

DỊCH VỤ

MƠI 
TRƯỜNG

RỪNG

CÁC CƠ QUAN 
QUẢN LÝ LÂM

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

CÁC LOẠI DỊCH VỤ 
MƠI TRƯỜNG RỪNG

1.Bảo vệ đất, hạn
chế xói mịn và bồi
lắng;

2.Điều tiết và duy trì
nguồn nước;

3.Hấp thụ và lưu giữ
các bon của rừng;
4.Bảo vệ cảnh quan
tự nhiên và bảo tồn
đa dạng sinh học;
5.Dịch vụ cho nuôi
trồng thủy sản.

BÊN SỬ DỤNG DỊCH 
VỤ MÔI TRƯỜNG

RỪNG

1.Cơ sở sản xuất
thủy điện;

2.Cơ sở sản xuất
nước sạch;

3.Cơ sở sản xuất
công nghiệp;

4.Tổ chức, cá nhân
kinh doanh du lịch;
5.Đối tượng phải trả
tiền dịch vụ hấp thụ
các bon, ni trồng
thủy sản.

BÊN CUNG ỨNG DỊCH 
VỤ MƠI TRƯỜNG

RỪNG

1.Các chủ rừng;

2.Tổ chức, hộ gia
đình, cá nhân, cộng
đồng dân cư thơn
nhận khốn bảo vệ

rừng ổn định lâu
dài.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

40

đ/m3

20

đ/kwh

?

1-2% 
doanh

thu

?

Cơ sở sản xuất thủy điện

Cơ sở sản xuất công nghiệp
Cơ sở cung ứng nước sạch

Cơ sở khác (hấp thụ các bon, 
NNTS)

Cơ sở kinh doanh du lịch

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

BÊN SỬ DỤNG DVMTR QUỸ TRUNG ƯƠNG (VNFF)(Trích 0,5% chi quản lý)

QUỸ TỈNH (PFPDF)

(Trích 10 % quản lý, 5% dự phòng)
BÊN CUNG ỨNG

DVMTR

(Chủ rừng, tổ chức, 
hộ gia đình, cá 
nhân, cộng đồng)

CHỦ RỪNG LÀ TỔ CHỨC
(Trích 10% quản lý)

CHỦ RỪNG LÀ HỘ GIA ĐÌNH, CÁ 
NHÂN, CỘNG ĐỒNG

Tự quản lý bảo vệ

100%

99,5%

85%
100%

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

TÍNH TIỀN PFES CHO TỪNG CHỦ RỪNG

Diện tích rừng 
được giao hoặc

khoán bảo vệ 
(ha)
Tổng số tiền

DVMTR được 
nhận

Đơn giá chi trả 
DVMTR bình 
quân 1 ha rừng

(đ/ha)

Hệ số điều 
chỉnh mức chi

trả (K)

=

x

K2 - Mục đích sử dụng rừng: 1,00 - RĐD; 0,95 - RPH
và 0,90 - RSX.

K1- Trạng thái và trữ lượng rừng: 1.00 - rừng giàu;
0.95 - rừng TB; 0.90 - rừng nghèo và rừng phục hồi.

K4- Mức độ khó khăn đối với việc BVR: 1,00 - rất khó
khăn; 0,95 - khó khăn; 0,90 - ít khó khăn.

K3- Nguồn gốc hình thành rừng: 1,00 - rừng tự nhiên;
0,90 - rừng trồng.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

CÁC KẾT QUẢ/TÁC ĐỘNG BAN ĐẦU

Th

ể

ch

ế

Kinh

t

ế

Xã

h

ộ

i

Mơi

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

• QuỹTW;
• 3 Quỹ tỉnh.

2010

• QuỹTW;
• 9 Quỹ tỉnh.

2011

• QuỹTW;

• 35 Quỹ

tỉnh.

Hi

ệ

n nay

Tác động về thể chế

• Một số địa phương thành lập chi nhánh Quỹ BV&PTR cấp 
huyện (Sơn La), cấp xã (Quảng Trị);

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Tác động về kinh tế

• Là số liệu hợp đồng uỷ thác DVMTR đã ký.
• Thuỷ điện: 190/227 hợp đồng; Nước sạch:

51/73 hợp đồng; Du lịch: 40/79 hợp đồng.

281 H

ợ

p

đ

ồ

ng

• Là nguồn thu DVMTR tồn quốc năm 2012;
• Thuỷ điện: 1.154 tỷ đồng; Nước sạch: 16,9 tỷ

đồng; Du lịch: 0,9 tỷ đồng.

1.172 t

ỷ

đ

ồ

ng

• Là số thu DVMTR tồn quốc năm 2013 ;

• Trung ương: 850 tỷ đồng; Địa phương: 218 tỷ

đồng.

1.068 t

ỷ

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Tác động về kinh tế (tiếp)

Tạo lập

thị trường
DVMTR

Bổ sung
nguồn lực

cho
BV&PTR

Gia t

ă

ng giá tr

ị

đ

óng góp c

ủ

a

ngành Lâm

nghi

ệ

p trong

n

ề

n kinh t

ế

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Tác động về môi trường

Gi

ả

m s

ố

v

ụ

vi

ph

ạ

m trong

l

ĩ

nh v

ự

c qu

ả

n

l

ý

BVR

Góp ph

ầ

n

nâng cao di

ệ

n

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Tác động về mơi trường (tiếp)

Chỉ tiêu 2008 2009 2010 2011 2012

Diện tích rừng (triệu

ha) 12,84 12,90 13,03 13,14 13,46

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Tác động về xã hội

Góp phần

đảm bảo an

ninh quốc phịng và trật

tự an tồn xã hội

;

Tạo cơng ăn, việc làm,

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Tác động về xã hội (tiếp)

STT Diễn giải Mức chi

(đồng/ha/năm) Ghi chú

1 Hỗ trợ của Nhà nước 200.000
2 Chi trả DVMTR của Lâm

Đồng 300.000 –450.000 Tùy thuộc từnglưu vực

3 Chi trả DVMTR của Lai

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

TỒN TẠI, KHÓ KHĂN

Tiến độ giải
ngân chậm, tỷ

lệ giải ngân
thấp (60%)
Tổ chức

thực hiện
chậm

Phê duyệt
kế hoạch, 
thực hiện

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Chỉ đạo t

ổ chức thực hiện còn chưa kịp thời

;

Các

quy định,

hướng dẫn còn chậm ban hành

;

T

un truyền

,

nâng cao trình độ cịn hạn chế

;

Quản lý rừng

đến từng chủ rừng

còn chưa chặt

chẽ

;

Đơn giá,

cơ chế

sử dụng

tiền chi trả

còn bất hợp

lý

;

T

hu từ nhà máy thủy điện rất khó khăn

;

Mức thu nộp cịn thấp

so

với

mức

biến động giá

.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

STT Chỉ tiêu so sánh 2008 2009 2010 2011 2012

1 Giá bán điện bình

quân (đ/kwh) 890 948,5 1.058 1.242 1.437
2 Mức chi trả DVMTR

của thuỷ điện so với
giá bán điện bình quân
(%)

2,25 2,11 1,89 1,61 1,39

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

0
200
400
600
800

1000
1200
1400
1600

2008 2009 2010 2011 2012

Giá bán điện bình quân (đ/kwh)

0
0.5
1
1.5
2
2.5

2008 2009 2010 2011 2012

Mức chi trả DVMTR của 
thuỷ điện so với giá bán

điện bình quân (%)

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

GIẢI PHÁPTRONG THỜI GIAN TỚI

Bố trí đầy đủ nguồn lực, điều kiện

thực thi chính sách;

Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các

quy định, hướng dẫn;

Tổ chức tuyên truyền, nâng cao

trình độ cho mọi đối tượng;

Tăng cường hợp tác, liên kết với
các bên liên quan;

Khẩn trương hoàn thành công tác

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU VÀ TƯ VẤN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN
Consultative and Research Center on Natural Resources Management

(CORENARM)

Đánh giá hiện trạng và một số đề xuất trong

chi trả dịch vụ môi trường rừng hướng tới

công bằng và bền vững

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

BỐI CẢNH

- Chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) đã tạo ra
được nguồn thu lớn và ổn định, góp phần hỗ trợ hoạt

động QLBVR, tăng thu nhập cho người dân địa phương;
- Tuy nhiên, q trình thực hiện cho thấy chính sách chi
trả DVMTR và q trình tổ chức, thực hiện cịn nhiều tồn

tại và vướng mắc.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

ĐỊA ĐIỂM VÀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Địa điểm nghiên cứu:

Nghiên cứu chọn lựa 3 điểm (đại diện cho ba vùng sinh
thái và cũng là những địa phương có hoạt động chi trả
DVMTR theo các hình thức tổ chức khác nhau):

1. Lào Cai (Đơng Bắc)

2. Quảng Nam (Duyên Hải)

3. Kontum (Tây Nguyên)

Mục tiêu:

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Cơ chế chi trả theo lưu vực sông

- Chênh lệch mức chi trả giữa các lưu vực khá lớn. Gây mâu
thuẫn và thắc mắc đối với người dân địa phương. Khó

khăn trong việc thực hiện, triển khai quản lý hoạt động.

- Thiếu công bằng đối với các lưu vực khơng/chưa có các

cơng trình thủy điện.

- Tăng áp lực và nguy cơ mất rừng, suy thoái rừng, chuyển

đổi mục đích sử dụng với các khu vực nằm ngồi diện chi
trả.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Quỹ ủy thác > < Ngân sách

- Chưa thật sự rõ ràng trong việc phân tách nguồn DVMTR là

“quỹ ủy thác” hay “Ngân sách”;

- Về danh nghĩa là quỹ ủy thác nhưng cách thức quản lý lại

theo kiểu quản lý ngân sách nhà nước (phân bổ tài chính,
định mức chi, kiểm tra, giám sát, nghiệm thu);

- Chi trả DVMTR được xem là nguồn bổ sung cho ngân sách

QLBVR; nhưng thực tế là đang thay thế ngân sách;

- Chưa có “quan hệ thị trường” mà tuân thủ theo quy định

của pháp luật;

- Mối quan hệ “thủy điện – người dân” gần như không tồn tại.
- Bên cung ứng dịch vụ (chủ rừng) chưa thật sự nhận thức

được vai trị và quyền của mình, khơng được tham gia vào
việc định giá giá trị và giá bán DVMTR;

- Bên mua (công ty thủy điện, nước sạch) chưa thực sự quan

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

CÁC BÊN LIÊN QUAN VÀ SỰ THAM

GIA

Các bên liên quan:

- Sở Nông nghiệp & PTNT

- Chi cục LN & Chi cục Kiểm Lâm

- Sở Tài chính

- Các hạt Kiểm Lâm, UBND xã, chủ rừng là tổ chức
- Các công ty thủy điện, nước sạch

- Cộng đồng và người dân có rừng

- Cộng đồng và người dân nhận khoán rừng

Các bên liên quan trong tiến trình là khá đầy đủ, tuy nhiên mức

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

CƠ CẤU TỔ CHỨC: Quảng Nam

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30></div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

CƠ CẤU TỔ CHỨC: Lào Cai

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

CƠ CẤU TỔ CHỨC

- Các quỹ không/chưa đủ năng lực về chun mơn và

nhân lực để thực hiện hết các địi hỏi, yêu cầu của

công việc.

- Quỹ phải phối hợp với các đơn vị của Sở NN&PTNN

(Chi cục KL, Chi cục LN) để triển khai thực hiện hoạt
động.

- Cơ cấu tổ chức thực hiện:

- Lào Cai: Hộ gia đình

- Quảng Nam: Nhóm hộ

- Kontum: Nhóm hộ, cộng đồng.

- Hiện tại, hình thức tổ chức cộng đồng và nhóm hộ đang

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

CÁC BÊN LIÊN QUAN VÀ SỰ

THAM GIA

- Người mua và sử dụng dịch vụ không được tham gia Hội
đồng quản lý quỹ. Không được tham gia kiểm tra, giám sát
hoạt động đánh giá giá trị DVMTR, nghiệm thu hiệu quả

QLBVR

- Chi cục Kiểm lâm và các hạt kiểm lâm hiện đang không thực

hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình (Kiểm tra, giám sát,
hỗ trợ hoạt động quản lý bảo vệ rừng). Hiện tại, các Hạt KL

đang “làm thuê” cho quỹ, vừa lập hồ sơ chi trả, vừa nghiệm
thu, thanh tốn.

- Khơng nắm rõ tiến trình thực hiện cụ thể của các chủ rừng lớn (BQL)

- Không được cập nhật thơng tin liên quan đến tồn bộ tiến trình

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

CÁC BÊN LIÊN QUAN VÀ SỰ

THAM GIA

- Hướng dẫn lập và sử dụng quỹ dự phòng chưa rõ ràng, gây

khó khăn cho các quỹ địa phương.

- Quy định hướng dẫn sử dụng tiền chi trả DVMTR và lập kế

hoạch thực hiện chi trả DVMTR đối với các chủ rừng là tổ

chức chưa có.

- Quỹ vẫn gặp khó khăn trong việc thu hồi tiền chi trả

DVMTR từ các cơ sở thủy điện, nước sạch.

- Vai trò & trách nhiệm của bên nhận giao/khoán đặc biệt

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

GIÁM SÁT ĐÁNH GIÁ

- Hiện tại, về cơ bản hoạt động giám sát đánh giá về chi

trả DVMTR chưa được xây dựng, thực hiện, triển khai.

- Giao/khoán rừng và nghiệm thu kết quả hoạt động

QLBVR chỉ dựa vào tiêu chí diện tích. Cần bổ sung các
tiêu chí đánh giá cũng như để có thể kết hợp với các
chương trình REDD+, FLEGT về lâu dài.

- Rất nhiều các nội dung cần thực hiện giám sát đánh giá

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

HOẠT ĐỘNG TRUYỀN THƠNG

- Hoạt động truyền thơng về chi trả DVMTR đối với toàn

xã hội vẫn chưa thật sự thỏa đáng. Hiểu biết, nhận
thức và sự ủng hộ về chi trả DVMTR của toàn xã hội
vẫn chưa cao.

- Hoạt động truyền thơng cịn yếu, đặc biệt ở cấp cơ sở:

thông tin chưa thực sự đến được với cấp xã và người
dân địa phương.

- Thiếu các kênh truyền thông và cách thức truyền thông

</div>

Chi trả dịch vụ môi trường rừng

<b>Tổng quan chính sách chi trả</b>

<b>DVMTR ở Việt Nam</b>

<b>Nội dung</b>

<b>TỔNG QUAN CHUNG</b>

<b>CHỦ THỂ THỰC THI CHÍNH SÁCH</b>

<b>?</b>

<b>?</b>

<b>TÍNH TIỀN PFES CHO TỪNG CHỦ RỪNG</b>

<b>=</b>

<b>x</b>

<b>x</b>

<b>CÁC KẾT QUẢ/TÁC ĐỘNG BAN ĐẦU</b>

Th

ể

ch

ế

Kinh

t

ế

Xã

h

ộ

i

Mơi

2010

2011

Hi

ệ

n nay

<b>Tác động về thể chế</b>

<b>Tác động về kinh tế</b>

281 H

ợ

p

đ

<sub>ồ</sub>

ng

1.172 t

ỷ

đ

<sub>ồ</sub>

ng

1.068 t

<sub>ỷ</sub>

<b>Tác động về kinh tế (tiếp)</b>

Gia t

ă

ng giá tr

ị

đ

óng góp c

ủ

a

ngành Lâm

nghi

ệ

p trong

n

ề

n kinh t

ế

<b>Tác động về môi trường</b>

<b>Gi</b>

<b>ả</b>

<b>m s</b>

<b>ố</b>

<b>v</b>

<b>ụ</b>

<b>vi </b>

<b>ph</b>

<b>ạ</b>

<b>m trong</b>

<b>l</b>

<b>ĩ</b>

<b>nh v</b>

<b>ự</b>

<b>c qu</b>

<b>ả</b>

<b>n</b>