TRÌNH BÀY SUY NGHĨ VỀ KHỔ THƠ CUỐI ÁNH TRĂNG
Có những tác phẩm vừa mới được ra đời đã bị chết yểu . Có nhiều tác phẩm gây
dư luận xơn xao 1 thời rồi bị độc giả quên lãng cùng thời gian . Nhưng cũng có
những bài để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc sâu sắc. Một trong những tp
tiêu biểu ấy chính là bài Ánh Trăng của Nguyễn Duy .“Ánh trăng ”của Nguyễn Duy
như một lời tâm sự chân thành, đã neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng
riêng, những suy ngẫm riêng giàu trăn trở
Ra đời năm 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh , 3 năm sau ngày miền Nam hồn
tồn giải phóng, bài thơ Ánh Trăng như 1 lời tâm sự chân thành của người lính sau
chiến tranh. Cả bài thơ là sự hồi tưởng của nhân vật trữ tình từ quá khứ hồn nhiên,
gian khổ hy sinh, nghỉa tình và thái độ của nhà thơ với vầng trăng.
"Ngỡ không
bao giờ quên
Cái vầng trăng tình nghĩa"
- Ấy thế mà có những thời gian tác giả đã lãng quên cái vầng trăng tình nghĩa
đó ...
"Vầng trăng đi qua ngõ
Như người dưng qua đường"
Tình huống đặc biệt “Đèn điện tắt” khiến “Ánh trăng ”của Nguyễn Duy như một
lời tâm sự chân thành, đã neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng riêng,
những suy ngẫm riêng giàu trăn trở
“trăng cứ tròn vành vạnh/
kể chi người vơ tình
ánh trăng im phăng phắc/
đủ cho ta giật mình”.
“Trăng cứ trịn vành vạnh”. Trăng vẫn đẹp, q khứ vẫn toả sáng đầy ắp yêu
thương dẫu con người đã lãng quên. Trăng “im phăng phắc”, một cái lặng lẽ đến
đáng sợ. Trăng khơng hề trách móc con người quá vô tâm mà như một sự khoan
dung, độ lượng. “Vầng trăng” dửng dưng khơng có một tiếng động nhưng lương
tâm con người lại đang bộn bề trăm mối. Trăng- hay quá khứ nghĩa tình vẫn tràn
đầy, viên mãn, thuỷ chung. “Ánh trăng” hay chính là quan tồ lương tâm đang
đánh thức tâm hồn con người. Cái “giật mình ” của tác giả mang đầy ý nghĩa : giật
mình để nhớ lại, để tự vấn lương tâm , để nhận ra và hồn thiện chính mình. Cái
“giật mình” của người lính có lẽ là sự thức tỉnh lương tâm của con người? Chỉ im
lặng thôi “vầng trăng” đã thức tỉnh, đánh thức con người sau một cơn mê dài đầy u
tối. Cái "giật mình " đáng trân trọng và đầy ý nghĩa khép lại bài thơ trong muôn
trùng suy tưởng từ người đọc. Vầng trăng kia lặng im khơng nói , khơng ốn trách ,
vầng trăng cứ lặng lẽ trịn mà khiến hồn người sực tỉnh và trở về với chính mình ,
tìm lại những dấu u xa xưa đã bỏ quên vào dĩ vãng.
Khổ cuối bài thơ mang tính hàm nghĩa độc đáo , đưa tới chiều sâu tư tưởng
triết lí. Chỉ với một “vầng trăng” - “vầng trăng” của Nguyễn Duy cũng có thể làm
được những điều tưởng chừng như không thể. “Ánh trăng” là cội nguồn quê hương,
là nghĩa tình bè bạn, là quan tồ lương tâm, là sự thức tỉnh của con người.
Ngòi bút của Nguyễn Duy thật tài hoa , tư tưởng thầm nhuầm chất nhân văn .
Tác giả đã gởi hàm ý vào những câu thơ giản dị, gần gũi ấy: Trong điều kiện xh
hiện nay, mỗi con người chúng ta có thể đến một lúc nào đó sẽ lãng qn q khứ,
sẽ vơ tình với cọi nguồn, “Ánh trăng” của Nguyễn Duy như một lời phê phán nhẹ
nhàng, gợi ra trong lòng chúng ta nhiều suy ngẫm sâu sắc về cách sống, cách làm
người , sẽ mãi mãi soi sáng để đưa con người hướng tới chân, thiện, mĩ...trong cuộc
sống hiện đại hôm nay và mai sau .
Từ một câu chuyện riêng , tiếng thơ của Nguyễn Duy như một lời cảnh tỉnh,
nhắc nhở thấm thía về thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, “ân nghĩa thuỷ chung”
cùng q khứ. Có lẽ vì vậy mà đến với “ánh trăng”, người đọc nào cũng thấy lịng
mình dường như lắng lại !Đạo lí sống thuỷ chung, nghĩa tình với quá khứ, với quê
hương sẽ đưa lối mỗi chúng ta đến với cuộc đời hạnh phúc ở tương lai.