Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (144.46 KB, 9 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>ĐỀ SỐ 6</b> <b>BỘ ĐỀ THI THPT QUỐC GIA CHUẨN CẤU TRÚC BỘ GIÁO DỤC</b>
<i>Môn: Ngữ văn</i>
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
<b>I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)</b>
<b> Đọc đoạn trích sau đây và thực hiện các yêu cầu:</b>
<b>Hồn Trương Ba: (sau một hồi lâu): Tơi đã nghĩ kĩ… (nói chậm và khẽ) Tơi khơng</b>
nhập vào hình thù ai nữa! Tơi đã chết rồi, hãy để tơi chết hẳn!
<b>Đế Thích: Không thể được! Việc ông phải chết chỉ là một lầm lẫn của quan thiên đình.</b>
Cái sai ấy đã được sửa bằng cách làm cho hồn ông được sống.
<b>Hồn Trương Ba: Có những cái sai khơng thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ càng</b>
làm sai thêm. Chỉ có cách là đừng bao giờ sai nữa, hoặc phải bù lại bằng một việc đúng khác.
Việc đúng còn làm kịp bây giờ là làm cu Tị sống lại. Cịn tơi, cứ để tơi chết hẳn…
<b>Đế Thích: Khơng! Ơng phải sống, dù với bất cứ giá nào… </b>
<b>Hồn Trương Ba: Không thể sống với bất cứ giá nào được, ông Đế Thích ạ! Có những</b>
cái giá đắt q, khơng thể trả được… Lạ thật, từ lúc tơi có đủ can đảm đi đến quyết định này,
tơi bỗng cảm thấy mình lại là Trương Ba thật, tâm hồn tôi lại trở lại thanh thản, trong sáng
như xưa…
<b>Đế Thích: Ơng có biết ơng quyết định điều gì khơng? Ơng sẽ khơng cịn lại một chút gì</b>
nữa, khơng được tham dự vào bất cứ nỗi vui buồn gì! Rồi đây, ngay cả sự ân hận về quyết
định này, ơng cũng khơng có được nữa.
<b>Hồn Trương Ba: Tơi hiểu. Ơng tưởng tơi khơng ham sống hay sao? Nhưng sống thế</b>
này, còn khổ hơn là cái chết. Mà khơng phải chỉ một mình tơi khổ! Những người thân của tơi
sẽ cịn phải khổ vì tơi! Cịn lấy lí lẽ gì khun thằng con tơi đi vào con đường ngay thẳng
được? Cuộc sống giả tạo này có lợi cho ai? Họa chăng chỉ có lão lí trưởng và đám trương
tuần hỉ hả thu lợi lộc! Đúng, chỉ bọn khốn kiếp là lợi lộc.
<b>Đế Thích: Tơi không phải là kẻ khốn kiếp... Tôi quý mến ông... Tôi sẽ chẳng bao giờ</b>
được đánh cờ với ông nữa ư? Nhờ ông đánh cờ với tôi, người trên trời, dưới đất mới biết tơi
cao cờ thế nào! Ngồi ơng ra khơng ai dám đọ cờ với tơi. Ơng chính là lẽ tồn tại của tơi!
<b>Hồn Trương Ba: Vì để chứng minh ông tồn tại mà tôi cứ phải tiếp tục sống cuộc sống</b>
không phải là tôi ư? Không, ông phải tồn tại lấy chứ!
<b>Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên. Đoạn trích</b>
này được diễn đạt theo phong cách ngơn ngữ nào?
<b>Câu 2. Theo anh (chị), vì sao Hồn Trương Ba lại khẳng định: Không thể sống với bất cứ giá</b>
<i>nào được, ơng Đế Thích ạ! Có những giá đắt quá, không thể nào trả được?</i>
<b>Câu 3. Anh (chị) hiểu thế nào về câu nói sau: Sống thế này, cịn khổ hơn là cái chết. Mà</b>
<i>khơng phải chỉ một mình tơi khổ! Những người thân của tơi sẽ cịn phải khổ vì tơi?</i>
<b>Câu 4. Thơng điệp nào của đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với anh (chị)?</b>
<b>II. LÀM VĂN (7,0 điểm)</b>
<b>Câu 1. (2,0 điểm)</b>
Viết đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được nêu trong
đoạn trích ở phần Đọc hiểu: Có những cái sai khơng thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ càng
<i>làm sai thêm. Chỉ có cách là đừng bao giờ sai nữa, hoặc phải bù lại bằng một việc đúng khác.</i>
Phân tích tình huống cắt dây trói cứu A Phủ, Mị cũng đã tự cắt dây trói buộc cuộc đời mình
với nhà thống lí Pá Tra trong truyện Vợ chồng A Phủ của Tơ Hồi.
<b>HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI</b>
<b>I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)</b>
<b>Câu 1. – Phương thức biểu đạt chính dược sử dụng trong đoạn trích trên là phương thức biểu</b>
cảm.
– Đoạn trích này được diễn đạt theo phong cách ngơn ngữ nghệ thuật.
<b>Câu 2. Sở dĩ Hồn Trương Ba khẳng định: Không thể sống với bất cứ giá nào được, ơng Đế</b>
<i>Thích ạ! Có những giá đắt q, khơng thể nào trả được là vì:</i>
– Khi sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo; sống vay mượn, chắp vá, sống nhờ gửi
trong cái thân xác tầm thường, dung tục của người hàng thịt; linh hồn thanh cao, thuần khiết
của Trương Ba đã bị cái thân xác tầm thường, dung tục của người hàng thịt lấn át, chế ngự,
đầu độc, làm cho thay đổi đến mức khơng cịn là mình nữa. Hồn Trương Ba cũng bị những
người thân xa lánh, khinh bỉ, xua đuổi, khước từ; làm tan hoang cả một gia đình hạnh phúc.
Đó là những giá đắt q, khơng thể nào trả được.
<i>– Vì vậy, với Trương Ba không thể sống với bất cứ giá nào được. Hơn nữa, khi sống bằng</i>
mọi giá, người ta sẽ trở nên đảo điên, hèn hạ, sẵn sàng chà đạp lên đạo lí và tình nghĩa, chà
đạp lên những gì tốt đẹp của cuộc đời.
– Sống thế này là sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo; sống vay mượn, chắp vá sống
nhờ sống gửi. Đó là khi linh hồn thanh cao, thuần khiết của Trương Ba phải sống trong cái
xác tầm thường, dung tục của người hàng thịt.
– Theo Trương Ba, tình trạng sống như thế cịn khổ hơn là cái chết, bởi linh hồn thanh cao,
thuần khiết của Trương Ba đã bị cái thân xác tầm thường, dung tục của người hàng thịt lấn át,
làm cho thay đổi đến mức khơng cịn là chính mình nữa.
– Ý thức sâu sắc của Trương Ba về việc tình trạng sống như thế cũng gây ra vô vàn đau khổ,
phiền toái cho những người thân (vợ, con trai, con dâu, cháu gái); câu nói này cũng cho thấy,
trong quan niệm của Trương Ba, sống khơng thể chỉ là vì mình, mà cịn phải vì người khác,
vì những người thân u.
<b>Câu 4. – HS tự chọn cho mình một thơng điệp mà bản thân cho là có ý nghĩa nhất. Sau đó,</b>
giải thích vì sao chọn thơng điệp đó.
– Có thể lựa chọn một trong những thông điệp dưới đây:
+ Có những cái sai khơng thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ càng làm sai thêm. Chỉ có
cách là đừng bao giờ sai nữa, hoặc phải bù lại bằng một việc đúng khác.
+ Không thế sống với bất cứ giá nào được.
+ Sống khơng thể chỉ là vì mình, mà cịn phải vì người khác, vì những người thân yêu.
+ Mỗi người phải tự khẳng định lấy sự tồn tại của chính mình.
<b>II. LÀM VĂN (7,0 điểm)</b>
<b>Câu 1. (2,0 điểm) HS tham khảo nội dung dưới đây để viết đoạn văn:</b>
<b>1. Giải thích</b>
– Cái sai ở đây là những suy nghĩ, tình cảm, hành động khơng đúng hoặc khơng phù hợp với
lẽ phải; là những điều trái với yêu cầu khách quan, dẫn đến hậu quả không hay.
=> Ý kiến trên, đề cập đến những sai lầm của con người trong cuộc sống cũng như việc sửa
chữa những sai lầm ấy.
<b>2. Bàn luận</b>
– Đã là con người thì thường khó tránh được những "cái sai" trong cuộc đời. Nhưng đã là con
người chân chính thì phải biết tỉnh táo nhận ra sai lầm, dũng cảm thừa nhận sai lầm và nỗ lực
sửa chữa, khắc phục sai lầm.
– Sửa sai bằng những việc làm chắp vá gượng ép chỉ càng làm sai thêm. Ngay cả khi bù lại
bằng một việc đúng khác cũng chưa chắc đã sửa được cái sai. Vì vậy, cách tốt nhất là đừng
bao giờ sai nữa.
– Quan niệm trên đúng đắn, sâu sắc, nhưng chưa thật toàn diện.
<b>3. Bài học nhận thức và hành động</b>
– Tuổi trẻ cần nghiêm khắc với bản thân.
– Ln phải tỉnh táo và có bản lĩnh sống trong cuộc đời để tránh mắc sai lầm.
<b>Câu 2. (5,0 điểm)</b>
<b>1. Mở bài</b>
– Hương phù sa của đời phải chăng là nhụy hoa xây đắp hình tượng nghệ thuật? Trên dải đất
hình chữ S của đất Việt thân u có một mảnh đất nơi địa đầu của Tổ quốc – hoang vu và
ngút ngàn nhưng lại là cảm hứng của biết bao văn nhân thi sĩ. Lật lại vài trang sách ta thấy
lấp lánh "hồn Tây Bắc" trong trang thơ Chế Lan Viên, dòng Đà giang "Bắc độc lưu" trong
trang văn Nguyễn Tuân... Đằm sâu trong vẻ đẹp đó ta làm sao có thể qn được Tơ Hồi –
cây bút ngược dòng về miền Tây Bắc để lưu dấu tên tuổi của mình ở xứ thiêng liêng rừng núi
– Mị là nhân vật trung tâm trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ mà nhà văn Tơ Hồi đã dành
nhiều tài năng và tâm huyết để xây dựng. Đọc Vợ chồng A Phủ, ta không thể quên được chi
tiết Mị cắt dây trói cứu A Phủ – một chi tiết làm nên giá trị độc đáo của tác phẩm. Và đúng
như ai đó đã từng nói, khi cắt dâу trói cứu A Phủ, Mị cũng đã tự cắt dây trói buộc cuộc đời
<i>mình với nhà thống lí Pá Tra.</i>
<b>2. Thân bài</b>
<i><b>2.1. Khái quát chung về tác phẩm</b></i>
– Vợ chồng A Phủ trích trong tập Truyện Tây Bắc (1953) của Tơ Hồi. Trong chuyến đi dài
tám tháng cùng bộ đội vào giải phóng miền Tây Bắc (1952), Tơ Hồi đã có dịp sống, cùng
ăn, cùng ở với đồng bào các dân tộc miền núi, chính điều đó đã giúp Tơ Hồi tìm được cảm
hứng để viết truyện này. Tơ Hồi thành cơng trong Vợ chồng A Phủ khơng chỉ do vốn sống,
tình cảm sống của mình mà còn là do tài năng nghệ thuật của một cây bút tài hoa.
<i><b>2.2. Khái niệm về tình huống truyện</b></i>
<i>– </i>Có thể hiểu, tình huống truyện chính là bối cảnh, hồn cảnh (khơng gian, thời gian, địa
điểm, âm thanh, màu sắc... tạo nên câu chuyện).
xúc của nhân vật; và tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút "giác ngộ" chân lí của
nhân vật.
=> Tình huống càng độc đáo, mới lạ, càng giúp cho tác phẩm hấp dẫn, ấn tượng, sâu sắc với
người đọc.
<i><b>2.3. Phân tích cụ thể về tình huống truyện</b></i>
– Câu chuyện về Mị, được bắt đầu từ một hình ảnh rất giàu sức gợi: Ai ở xa về, có việc vào
<i>nhà thống lí Pá Tra, thường thấy có một cơ gái ngồi quay sợi bên tảng đá, cạnh tàu ngựa.</i>
<i>Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi gai, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay cõng nước dưới khe lên,</i>
<i>cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi, chỉ với hai câu văn giản dị ấy thôi, bản chất sự việc</i>
đã hiện lên rõ nét. Câu văn cũng như dài thêm ra để độc giả lĩnh hội một cách thấu dáo. Vị trí
xuất hiện của Mị đã nói lên tất cả, ngồi quay sợi gai bên tảng đá, cạnh tàu ngựa, thậm chí cịn
như gắn liền với chúng.
– Mị vốn là một cơ gái con nhà nghèo – "nghèo từ trong trứng nghèo ra"; Mị trẻ, giàu lịng
u đời, ham sống và có tài thổi lá hay như thổi sáo; Mị còn là một cô gái chăm làm, một
người con hiếu thảo... Nhưng, một món "nợ gia truyền" của người nghèo, mà Mị phải "đi tù
khổ sai" trong nhà thống lí Pá Tra, dưới hình thức làm con dâu gạt nợ. Biết bao thân phận
người dân miền núi, đã bị trả giá bằng cả đời người như bởi hình thức cho vay nặng lãi.
– Thời gian đầu, khi mới ở "nhà tù thống lí Pá Tra". Mị đau đớn, uất ức, phản ứng quyết liệt.
<i>Có đến mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc. Cô không thể chấp nhận làm thân phận nô lệ cho</i>
nhà giàu. Nhưng, tất cả đã thành định mệnh nàng Kiều của Nguyễn Du trước khi dấn thân
vào cuộc đời ô nhục, cũng một lần nghĩ đến quyên sinh, mà cũng Thời gian đầu, khi mới ở
"nhà tù thống lí Pá Tra". Mị đau đớn, uất ức, phản ứng quyết liệt. Có đến mấy tháng, đêm
<i>nào Mị cũng khóc. Cơ không thể chấp nhận làm thân phận nô lệ cho nhà giàu. Nhưng, tất cả</i>
đã thành định mệnh nàng Kiều của Nguyễn Du trước khi dấn thân vào cuộc đời ô nhục, cũng
một lần nghĩ đến quên sinh, mà cũng khơng thốt khỏi kiếp đoạ đày 15 năm đây, Mị cịn khổ
hơn, bởi món nợ vẫn cịn đây, đổ lên đầu bố già.
– Không chỉ dừng lại ở đó, ở tầng sâu hơn ngịi bút Tơ Hồi còn nêu lên một sự thực đau
lòng: con người bị áp bức, nếu cứ nhẫn nhục chịu đựng, kéo dài đến một lúc nào đó, sẽ bị tê
liệt cả tinh thần phản kháng. “Mỗi ngày Mị càng khơng nói, lùi lũi như con rùa ni trong xó
<i>cửa” thật khơng ở đâu mạng sống, nhân cách con người bị coi rẻ đến thế! Cũng khơng ở đâu,</i>
con người lại tự mình coi rẻ mình một cách tuyệt vọng như vậy. Mị cam chịu thân phận của
người con dâu gạt nợ. Và chỉ biết ở <i>cái buồng kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông</i>
– Hồn cảnh ấy khơng thể tác động vào tâm hồn Mị. Trong các yếu tố ngoại của mùa xuân,
phải kể đến tiếng sáo: ngồi đầu núi lấp ló đã có tiếng ai sáo gọi bạn đi chơi. Mị nghe tiếng
<i>sáo vọng lại, thiết tha bồi hồi. Mị nhẩm thầm bài hát của người đang thổi:</i>
<i>Mày có con trai con gái rồi</i>
<i>Mày đi làm nương</i>
<i>Ta khơng có con trai con gái</i>
<i>Ta đi tìm người yêu.</i>
Mị cũng chưa ý thức rõ: Rồi say, Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát,
– Sau đêm xuân bị trói đứng, tình cảm u mê của Mị có phần trầm trọng. Trước cảnh А Phủ bị
trói đứng, lúc đầu Mị là người hồn tồn vơ cảm, vơ hồn, cơ vẫn thản nhiên thổi lửa hơ tay. A
Phủ có là cái xác chết đứng đấy, với Mị cũng thế thôi. Đôi mắt mở trừng trừng của A Phủ
chẳng gợi lên cho Mị một điều gì cả. Nhưng như đã nói ở đoạn trên, khát vọng đi theo tiếng
gọi tự do hãy cịn đó trong tâm hồn Mị. Khơng phải ngẫu nhiên, hình ảnh ngọn lửa được tác
giả lặp đi lặp lại nhiều lần trong một đoạn văn miêu tả tâm lí nhân vật khá sâu sắc, tinh tế.
– Nhưng, cái gì đã khiến Mị trở lại với con người thật của mình? Một lần trở dậy, ngọn lửa
<i>bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước</i>
<i>mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Chao ôi! nước mắt. Cái giọt đau, giọt khổ</i>
ấy đã làm Mị "chợt nhớ lại" việc Mị bị trói đứng năm trước, cũng là nước mắt chảy xuống
miệng, xuống cổ không lau đi được; Mị lại nhớ đến người đàn bà đã bị trói chết đứng trong
nhà này, và A Phủ chỉ đêm nay là chết thôi. Tết năm trước đã thế, lần này, trí nhớ của Mị lại
lóe lên một cách vơ thức. Và như một phản ứng dây chuyền, nó nối lại ba số phận. Mị khơng
cịn sống với ngọn lửa nữa. Lửa vạc đi mà cơ khơng thổi. Mị chìm vào tưởng tượng. Mị nghĩ
mình có thể chết thay cho A Phủ. Cô đã đứng lên trong một ý thức chấp nhận sự hi sinh về
<i><b>2.4. Bình luận về tình huống</b></i>
– Thực chất, q trình Mị cắt dây trói và chạy theo A Phủ là một quá trình tự nhận thức: nhận
thức thực tại xã hội tàn bạo, lạnh lùng. Mị cứu A Phủ bởi cơ thấy sự bất cơng, phi lí sắp giết
chết một con người vô tội và nhận thức "người" cũng là để qua đó nhận thức, soi sáng
"mình".
– Cho nên, có thể nói, Mị cắt dây trói cứu A Phủ, cũng là Mị đã tự cắt dây trói buộc cơ với
<i>nhà thống lí Pá Tra. Điều đó hồn tồn đúng với lí luận cũng như thực tiễn thời đại. Dịng</i>
đầu tiên của tun ngơn Đảng Cộng sản mà Ăng–ghen từng khẳng định: <i>Lịch sử loài người</i>
<i>là lịch sử đấu tranh giai cấp, áp bức bóc lột của giai cấp thống trị càng nặng nề, sự vùng lên</i>
<i>đấu tranh càng mạnh mẽ.</i>
– Với nghị lực phi thường và lịng ham sống, Mị đã tìm thấy cuộc sống cho bản thân và dám
đấu tranh với những thử thách để rồi vượt qua. Rõ ràng khi xây dựng nhân vật Mị, nhà văn
Tơ Hồi hồn tồn có ý thức làm nổi bật sức sống tiềm tàng của Mị ngay trong cảnh ngộ
tưởng chừng như buông xuôi cho số phận vì cuộc đời quá cay nghiệt.