TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ CÁN BỘ Ý NGHĨA ĐỐI
VỚI ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUÂN ĐỘI HIỆN NAY
Cán bộ và công tác cán bộ là mối quan tâm lớn của Hồ Chí Minh
trong suốt cuộc đời hoạt động của Người. Hồ Chí Minh đã dạy: Cán
bộ là gốc của cách mạng, là yếu tố quyết định sự thành bại của phong
trào và thực tiễn thắng lợi của cách mạng Việt Nam mấy thập kỷ qua
đã cho chúng ta thấy rõ như vậy. Vì thế, việc tiếp tục nghiên cứu nắm
vững và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và cơng
tác cán bộ của Đảng và đặc biết là thường xuyên chăm lo xây dựng
đội ngũ cán bộ quân đội vững mạnh càng có ý nghĩa và giá trị thực
tiễn sâu sắc đối với Đảng ta không chỉ trong công cuộc đổi mới đất
nước trong giai đoạn cách mạng hiện nay, mà còn mãi mãi về sau.
I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ vững
mạnh
Thấm nhuần lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin làm cốt, từ tư tưởng
của C.Mác và Ph.Ăng-ghen: “...lãnh đạo phải là những người cao
quý, sáng suốt và hiểu biết(...) cần lãnh đạo nhiều, rất nhiều, bởi vì
lãnh đạo là thường xuyên khám phá và giải thích cho quần chúng hiểu
được ý nghĩa của quy luật tự nhiên”. V.I.Lênin với câu nói nổi tiếng:
“hãy cho tôi một tổ chức của những người cách mạng, tôi sẽ đảo lộn
nước Nga”, và nếu vô sản Nga: “không có các nhà cách mạng chun
nghiệp, cơng việc khó thực hiện được”. “Nhiệm vụ tổ chức của chúng
ta là ở chỗ tìm ra những nhà lãnh đạo và những nhà tổ chức trong
quần chúng nhân dân. Công tác to lớn, vĩ đại ấy, ngày nay trở nên cấp
thiết”. Hồ Chí Minh với mục tiêu cuộc đời là giải phóng dân tộc, giải


2

phóng xã hội giải phóng con người, độc lập dân tộc dân chủ và chủ
nghĩa xã hội. Để biến mục tiêu, lý tưởng cách mạng thành hiện thực,

vấn đề được Hồ Chí Minh quan tâm hàng đầu là vấn đề tổ chức, là
sớm lập ra Đảng cộng sản, một nhân tố quyết định sự phát triển và
quyết định sự thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Bởi lẽ, trong quan
điểm tư tưởng Hồ Chí Minh, để cứu dân, cứu nước trước hết phải có
Đảng cách mạng, có đội ngũ cán bộ ngang tầm đòi hỏi của cách mạng
trong mỗi thời kỳ lịch sử. Ngay từ tác phẩm Bản án chế độ thực dân
Pháp (năm 1925), sau khi tố cáo những tội ác của chế độ thực dân ở
các thuộc địa nói chung, ở Việt Nam và Đơng dương nói riêng, Người
cho rằng con đường để đánh đổ chế độ thực dân ấy phải bằng cách
mạng vô sản. Cách mạng muốn thắng lợi, phải có sự lãnh đạo của tổ
chức cách mạng và có những con người tổ chức lãnh đạo đó. Người
viết: “ở Đơng dương chúng ta có đủ tất cả những cái mà một dân tộc
mong muốn... Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và thiếu người tổ chức”1.
Đảng ra đời, tồn tại và phát triển là xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp
cách mạng Việt Nam. Hồ Chí Minh coi “cán bộ là cái gốc của mọi
công việc”, “công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay
kém”2, “vấn đề cán bộ là vấn đề rất trọng yếu và rất cần kíp”3. Suốt
những năm chuẩn bị thành lập Đảng cộng sản Việt Nam, cùng với sự
chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức,
Người đặc biệt quan tâm chuẩn bị đội ngũ cán bộ của Đảng. Trong tác
phẩm Đường cách mệnh (năm 1927) là tập hợp các bài giảng cho lớp
cán bộ cách mạng đầu tiên thì vấn đề đầu tiên và cũng là bài học đầu
1
2
3

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.2, tr.132
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.253
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.259



3

tiên Người nói đến là “Tư cách người cách mạng”. Tác phẩm Sửa đổi
lối làm việc (năm 1947) là thể hiện sự quan tâm của Người về cán bộ
và công tác cán bộ, trong điều kiện Đảng cầm quyền, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã dành hẳn chương IV viết về vấn đề cán bộ trong điều kiện
Đảng cầm quyền. Cuối cùng Người để lại Di chúc (năm 1969) rằng:
“Cán bộ phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm
chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng
đáng là người lãnh đạo người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.”
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ của Đảng
Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vị trí vai trị chức năng nhiệm vụ
của cán bộ. Người cho rằng: “Cán bộ là những người đem chính sách
của Đảng, của chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi
hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho
chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”4, nếu cán bộ kém thì
chính sách hay mấy cũng không thể thực hiện được. Trong phong trào
cách mạng, các khâu liên hoàn để làm nên thắng lợi là: Đường lối, chủ
trương, chính sách đúng của một tổ chức cách mạng; Quần chúng
nhân dân được giác ngộ, tích cực hưởng ứng tham gia; Cán bộ lãnh
đạo giỏi. Ba điểm ấy liên quan mật thiết với nhau. Riêng khâu cán bộ
có một tác động lớn, trực tiếp cho phong trào. Bởi vì, cán bộ tốt sẽ:
góp phần tạo ra đường lối, chủ trương, chính sách cho Đảng; giáo dục,
động viên, tập hợp quần chúng nhân dân tham gia tích cực vào phong
trào cách mạng.
Hồ Chí Minh yêu cầu: Người cán bộ phải đủ đức lẫn tài, đức làm
gốc. Đức là đạo đức cách mạng, đây là yêu cầu cầu đầu tiên cần phải
4


Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269


4

có đối với cán bộ. Bởi vì đạo đức cách mạng là cơ sở, là nền. Người
cán bộ của Đảng mà khơng có đạo đức làm gốc, làm nền thì có tài giỏi
đến mấy cũng chẳng có ích gì; Người cán bộ phải tuyệt đối trung
thành với Đảng, với tổ quốc, với sự nghiệp cách mạng của nhân dân.
Cách mạng là một sự nghiệp lâu dài, gian khổ, trải qua bao nhiêu thử
thách và bước ngoặt. Sự trung thành với Đảng là một yêu cầu cao đối
với người cán bộ. Sự trung thành hoàn toàn xa lạ với sự hoang mang
dao động và sự phản bội. Trên con đường dài hoạt động, đã có những
người phản bội lại Đảng phản bội tổ quốc, mặc dù trước đó họ có bề
dầy chiến cơng cách mạng. Vì thế sự thủy chung son sắt với Đảng, với
cách mạng được coi là những điểm chốt cơ bản khi nhìn nhận đánh giá
cán bộ; Người cán bộ phải có năng lực lãnh đạo tổ chức thực hiện
đường lối, chủ trương của Đảng, có trí tuệ, có trình độ chun mơn và
nghiệp vụ giỏi. Phải Bằng hành động của mình u mến kính trọng
nhân dân, làm cho dân tin, dân phục, dân tôn trọng và đảm bảo quyền
làm chủ của nhân dân; khiêm tốn học hỏi nhân dân, Chí cơng vơ tư, có
tinh thần lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ. Yêu cầu này đặc biệt quan
trọng khi Đảng cầm quyền, nếu không đáp ứng được u cầu này thì
rõ ràng tồn bộ sự nghiệp sự cách mạng của Đảng sẽ bị thất bại;
Người cán bộ phải luôn học lý luận Mác - Lênin, dùng lập trường
quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin mà vận dụng vào thực tiễn,
tổng kết kinh nghiêm của Đảng ta. Đồng thời cán bộ phải học tập nâng
cao trình độ chun mơn. Bởi vì, người cán bộ chỉ có nhiệt tình khơng
thơi thì chưa đủ, cịn phải có tri thức; Người cán bộ phải có phong
cách cơng tác tốt , không mắc bệnh chủ quan, cũng như tác phong

quan liêu, đại khái, ham chuộng hình thức, phơ trương, làm việc theo


5

kiểu bàn giấy, chỉ tay năm ngón. Đồng thời với tiêu chuẩn của người
cán bộ, Hồ Chí Minh đề cập vấn đề công tác cán bộ của Đảng, đây là
vấn đề người coi là ln ln cần kíp và trọng yếu.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Cơng tác cán bộ của Đảng.
Một là, phải làm tốt công tác đào tạo cán bộ: Trong tác phẩm
sửa đổi lối làm việc (tháng 10/1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh khảng
định: “cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc. Vì vậy, huấn luyện là cơng
việc gốc của Đảng”5, trong tác phẩm đó Người đưa ra những nội dung
hết sức phong phú và rất sâu sắc về từng mặt của công tác này, từ mục
đích, động cơ học tập đến nội dung, phương pháp huấn luyện, đào tạo,
từ việc mở lớp đến việc dậy và học. Theo Người, đào tạo cán bộ Là:
cần phải huấn luyện nghề nghiệp, huấn luyện chính trị, huấn luyện văn
hóa, huấn luyện lí luận cho cán bộ. Vì, cán bộ là cái gốc của mọi cơng
việc, là nịng cốt của mọi tổ chức, là lực lượng chính trong xây dựng
và tổ chức thực hiện đường lối, công việc thành công hay thất bại, đều
do cán bộ tốt hay kém. Người coi cách mạng là một nghề, nghề gì
cũng phải học, phải được đào tạo và bồi dưỡng, mà những người có
chức năng tuyên truyền, vận động giáo dục, tổ chức quần chúng làm
cách mạng, phát huy vai trò của quần chúng chính là cán bộ “những
người đem chính sách của Đảng và chính phủ giải thích cho dân
chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng
báo cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho
đúng”6. Vì thế, huấn luyện cán bộ cũng là cái gốc của Đảng. Đây
chính là con đường cơ bản để có được đội ngũ cán bộ của Đảng và
nhà nước đủ đức lẫn đủ tài. Ngay cả sau này, Người cịn tiếp tục khảng

5
6

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269


6

định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần những con
người xã hội chủ nghĩa”7, “vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì
lợi ích trăm năm thì phải trồng người”8, Càng thể hiện tư tưởng chiến
lược nhất qn của Người. Hồ Chí Minh cịn chỉ rõ những khuyết
điểm của công tác huấn luyện cán bộ lúc đó và Đảng chưa tìm đủ cách
để nâng cao trình độ cho cán bộ, cả cán bộ cao cấp, Hồ Chí Minh coi
đấy là điều Đảng nên sửa chữa ngay và đề ra cách sửa chữa.
Hồ Chí Minh chỉ rõ mục đích huấn luyện đào tạo là: “học để sửa
chữa tư tưởng, học để tu dưỡng đạo đức cách mạng, học để tin
tưởng”9. trong diễn văn khai mạc lớp học lí luận tại trường Nguyễn ái
Quốc (nay là học viện chính tri Hồ Chí Minh) ngày 07/09/1957, Bác
chỉ rõ: “Trường Đảng là một trường học để đào tạo những chiến sĩ
tiên tiến phấn đấu cho sự nghiệp của giai cấp vơ sản”10. Trả lời câu
hỏi học để làm gì? Hồ Chí Minh chỉ rõ: học để làm người, làm việc,
rồi mới để làm cán bộ. Cơng việc thì ngày càng mới, càng khó, cho
nên là việc học là suốt đời. Do nhu cầu công việc mà người học phải
đến trường, nên việc huấn luyện và đào tạo của nhà trường phải nhằm
đáp ứng yêu cầu công việc, chứ không phải chỉ dậy lý luận chung
chung. Cho nên việc huấn luyện cán bộ khơng chỉ huấn luyện về lý
luận, chính trị chuyên môn, nghiệp vụ, nếu chỉ đơn thuần chú ý bồi
dưỡng kiến thức mà coi nhẹ nâng cao tư tưởng, trao dồi đạo đức, lối

sống là chưa đày đủ.

7

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.10, tr.310
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.9, tr.222
9
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.6, tr.50
10
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.8, tr.469
8


7

Theo Hồ Chí Minh nội dung chương trình huấn luyện phải
phong phú, toàn diện, bao gồm huấn luyện lý luận, chính trị nghề
nghiệp (chun mơn) và huấn luyện văn hóa....
Huấn luyện cán bộ về nghề nghiệp (nghiệp vụ), tức là cán bộ ở
môn nào phải học cho thạo công việc ở trong môn ấy. Các cơ quan
lãnh đạo của mỗi mơn phải gom góp tài liệu, sắp xếp cách dậy và học,
kiểm tra kết quả, sao cho cán bộ mình dần dần đi đến thạo cơng việc.
Hồ Chí Minh u cầu cần có nội dung rộng, bao gồm điều tra, nguyên
cứu, kinh nghiêm, lịch sử, khoa học... Người chỉ rõ dù học quân sự
hay kinh tế, chính trị hay văn hóa đều phải có sự hiểu biết một cách hệ
thống năm nội dung cơ bản đó. Vì, mục đích cuối cùng của huấn luyện
là để thạo cơng việc.
Hồ Chí Minh cho rằng huấn luyện cán bộ về chính trị có hai nội
dung chính là huấn luyện thời sự và chính sách. Huấn luyện về thời sự
là nghe báo cáo về thời sự, đọc báo, thảo luận và nghe giải thích

những vấn đề quan trọng. Cịn huấn luyện chính sách là giúp cán bộ
nguyên cứu, thảo luận nghị quyết, đường lối chủ trương , chương
trình, kế hoạch của Đảng. Người cho rằng nếu có văn hóa giỏi, chun
mơn giỏi, giàu kinh nghiêm mà khơng có chính trị thì cũng như có
một mắt sáng một mắt mờ. Sự yếu kém về chính trị đẻ ra những
khuynh hướng sai lầm hoặc “tả” hoặc “hữu” xây dựng Đảng có ba mặt
gắn bó với nhau là chính trị, tư tưởng và tổ chức. Thiếu một trong ba
mặt đó khơng thể có Đảng vững mạnh. Trên phạm vi tồn xã hội mà
xét, khơng có chính trị, cách mạng khơng thể thành cơng.
Huấn luyện văn hóa cho cán bộ, Hồ Chí Minh cho đây là việc rất
quan trọng, đặc biệt đối với những cán bộ còn kém văn hóa. Người


8

cho rằng những cán bộ cịn non kém thì việc huấn luyện văn hóa là hết
sức quan trọng, bởi nếu khơng nắm được kiến thức thơng thường, thì
sẽ rất khó cho việc nguyên cứu lý luận, học tập chuyên môn, nghề
nghiệp. Do đó, Cán bộ có thể thay phiên nhau đi học. Lớp học văn hóa
phải theo trình độ văn hóa cao hay thấp mà đặt lớp, chứ khơng theo
cán bộ cao hay thấp. Theo Hồ Chí Minh nội dung văn hóa là những
kiến thức về lịch sử, địa lí, khoa học tự nhiên xã hội, cách viết báo
cáo, nghĩa vụ quyền lợi của cơng dân. Nói tóm lại, theo tư tưởng Hồ
Chí Minh, thì ở bất kỳ hồn cảnh nào, cán bộ cũng cần phải ra sức
phấn đấu làm việc, cố gắng học tập nâng cao trình độ lý luận, chính
trị, văn hóa, chun mơn, nghiệp vụ, để phục vụ nhiều hơn, tốt hơn
cho sự nghiệp cách mạng.
Huấn luyện lí luận cho cán bộ là rất quan trọng, Người chỉ rõ sự
cần thiết của việc học tập lí luận đối với cán bộ, theo Người không chỉ
lựa chọn đúng cán bộ mà cịn phải dạy lí luận cho cán bộ. Người cho

rằng Đảng ta hy sinh tranh đấu, đoàn kết lãnh đạo nhân dân, giành lại
độc lập và thống nhất tổ quốc. Đây là, kết quả rất vẻ vang, nhưng
bước vào thời kỳ mới, cán bộ còn mắc nhiều khuyết điểm, mà nguyên
nhân quan trọng là do sự yếu kém hạn chế về lí luận của cán bộ.
Khơng có lí luận cách mạng thì khơng có phong trào cách mạng,
người cách mạng khơng thể làm trịn nhiệm vụ của người chiến sĩ tiên
phong. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, khơng có lý luận thì khơng
có kim chỉ nam, khơng có phương hướng cho hành động của cán bộ,
khơng có nguồn sáng cho đơi mắt của họ, nên họ mò mẫm lúng túng
như nhắm mắt mà đi, những người khơng biết lý luận, kém lý luận thì
khơng biết xem cho rõ, cân nhắc cho đúng sử lí cho khéo mọi công


9

việc, do đó kết quả thường thất bại. Huấn lý luận là để nâng cao trình
độ lý luận cho cán bộ nhằm đáp ứng đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng.
Để, Đảng có thể hồn thành sự nghiệp cách mạng của mình, thì phải
hết sức tránh lí luận sng, phải gắn lí luận với việc ngun cứu cơng
tác thực tiễn, kinh nhiệm thực tế.
Để thực hiện được mục đích, nội dung chương trình đào tạo, Hồ
Chí Minh u cầu người huấn luyện phải gương mẫu về mọi mặt. Phải
nắm vững những nguyên lí cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin, đường
lối cách mạng của Đảng, nhất là những vấn đề cốt yếu, những quan
điểm có tính ngun tắc. Phải kiên định mục tiêu, lí tưởng cách mạng
của Đảng. Từ đó truyền cho người học lịng trung thành, niềm tin vào
thắng lợi cuối cũng của cách mạng. Người huấn luyện còn là những
tấm gương về rèn luyện phẩm chất, đạo đức của người cách mạng. Để
dậy tốt Hồ Chí Minh cịn địi hỏi người huấn luyện cịn phải có tác
phong làm việc khoa học, biết sắp xếp thời gian và bài học phù hợp

với từng loại lớp sao cho khéo, mạnh lặc mà không “xung đột” với
nhau. Phải chống các bệnh chủ quan, hẹp hòi ba hoa. Nghiêm túc
trong tài liệu, trong cách kiểm tra, thi thưởng, phạt. người yêu cầu
người dạy phải học thêm mãi, học để tiến bộ, càng tiến bộ càng cần
phải học thêm và người cho rằng: “Người huấn luyện nào tự cho là
mình đã biết đủ cả rồi, thì người đó dốt nhất”11
Đối với người học, Hồ Chí Minh yêu cầu trước hết phải xác định
động cơ đúng đắn: học để làm người, làm việc, rồi mới đến làm cán
bộ. Học để phục sự Đảng phục sự giai cấp, phục vụ tổ quốc và phục
vụ nhân dân. Học lý luận còn để cải tạo cải tạo xã hội , cải tạo thế
11

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.6, tr.46


10

giới, giải quyết những vấn đề cụ thể. Người chỉ rõ: Học lí luận khơng
phải để nói mép, để trang sức; Khơng phải chỉ học ít câu của mác
lênin để lịe người ta, khơng phải học “lý luận vì lí luận, hoặc tạo cho
mình một cái lí luận để sau này đưa ra mặc cả với Đảng”12. Cùng với
động cơ học tập đúng đắn thì cịn phải nêu cao tính khiêm tốn, thật
thà. Phải tự nguyện tự giác, tích cực chủ động, chịu khó khơng lùi
bước trước bất cứ khó khăn nào trong học tập. Phải xem học tập là
nhiệm vụ bắt buộc mà người cán bộ cách mạng phải hoàn thành cho
được. Cần khắc phục bệnh kiêu ngạo, tự phụ, tự mãn, nó là kẻ thù số
một của học tập.
Phương pháp dạy và học của cán bộ. Trước hết, cần phải nâng
cao và hướng dẫn việc tự học. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc,
nói về cách học tập Người khảng định phải: “phải lấy tự học làm cốt.

Do thảo luận và chỉ bảo mà giúp vào” đây là quan điểm học rất hiện
đại là biến một quá trinh đào tạo thành quá trình tự đào tạo, coi việc
tự học tập của cán bộ là chính, giảng dạy của người thầy là để hỗ trợ
cho việc tự học được hiệu quả hơn, không thể thay thế cho việc tự
học; Thứ hai, phải nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư
tưởng, không tin một cách mù quáng từng câu một trong sách vở.
Người chỉ rõ: “có vấn đề chưa thơng suốt
Tóm lại: Huấn luyện cán bộ mà Hồ Chí Minh đề cập cho ta thấy
ý nghĩa và tầm quan trọng của nó lúc bấy giờ. Về nội dung và cách
huấn luyện rất phù hợp với hoàn cảnh mà nhân dân ta đang tiến hành
cuộc kháng chiến lâu dài và gian khổ. Ngày nay, trình độ mọi mặt của
cán bộ đã phát triển rất nhiều so với lúc đó, cơng tác bồi dưỡng, đào
12

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.8, tr.46


11

tạo cán bộ cũng vậy và có những yêu cầu ngày càng cao trong giai
đoạn mới của cách mạng nước ta. Tuy vậy một số cách thức huấn
luyện mà Hồ Chí Minh đề ra trong huấn luyện nghiệp vụ, huấn luyện
chính trị và huấn luyện lí luận... vẫn mãi là ý nghĩa thực tiễn phong
phú và sâu sắc đối với chúng ta.
Hai là, Phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ: Công tác cán bộ
gồm nhiều khâu, nhiều việc từ tìm hiểu, tuyển chọn cán bộ đến đào
tạo, bồi dưỡng, sử dụng điều động, đề bạt cán bộ, chăm sóc sức khỏe
và đời sống, khen thưởng kỷ luật cán bộ... Các khâu cơng việc đó liên
kết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ
có đủ số lượng và chất lượng cao. Đánh giá đúng cán bộ là khâu quan

trọng đầu tiên của công tác cán bộ. Đây cũng là u cầu có tính chất
như là quan điểm xuất phát để Đảng tiến hành các công việc khác của
công tác cán bộ. Muốn hiểu và đánh giá đúng cán bộ, phải có những
chuẩn mực phù hợp với từng thời kỳ, từng địa phương, từng lĩnh vực
và hồn tồn có thái độ cơng minh, khách quan, toàn diện, cụ thể. Đây
là điều tối cần thiết, bởi người đi đánh giá người khác mà bản thân
người đó mắc nhiều khuyết điểm thì khơng thể làm tốt chức trách của
mình. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Người nhấn mạnh trước
tiên đến việc: “1 - Phải biết rõ cán bộ - Từ trước đến nay, Đảng ta
chưa thực hành cách xem xét cán bộ. Đó là một khuyết điểm to. kinh
nghiệm cho ta biết: mỗi lần xem xét lại nhân tài, một mặt tìm thấy
những nhân tài mới, một mặt khác thì những người hủ hóa cũng lịi
ra”13. Hồ Chí Minh cho rằng, người ta hay mắc những chứng bệnh
như: tự cao tự đại; ưa người ta nịnh mình; định kiến đối với người
13

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.274


12

khác; đem một cái khuôn nhất định chật hẹp mà mà lắp vào tất cả mọi
người khác nhau. Vì vậy, muốn hiểu và đánh giá đúng cán bộ, phải
luôn luôn sửa chữa khuyết điểm của mình.
Đánh giá cán bộ phải thường xuyên, khách quan, toàn diện, cụ
thể. bởi lẽ, quá khứ, hiện tại và tương lai của mỗi người cán bộ không
phải luôn giống nhau, phải xem xét cả quá trình của họ, khơng nên chỉ
xem xét ngồi mặt, xem xét một lúc, một việc mà xem xét kỹ cả tồn
bộ cơng việc của cán bộ. Người, ví dụ: “có người khi trước theo cách
mạng mà nay lại phản cách mạng. Có người khi trước khơng cách

mạng mà nay tham gia cách mạng. Thậm chí có người đang theo cách
mạng sau này có thể phản cách mạng. Một số cán bộ trước có sai
lầm, khơng phải vì thế mà sai lầm mãi mãi. Cũng có cán bộ đến nay
chưa bị sai lầm, nhưng chắc gì sau này khơng bị sai lầm. Quá khứ,
hiện tại và tương lai của mọi người không phải luôn giống nhau”.
đánh giá cán bộ phải được tiến hành một cách thường xuyên, một mặt
Đảng sẽ tìm thấy những cán bộ mới cho cách mạng, mặt khác thì
“những người hủ hóa cũng lịi ra”
Ba là, Phải khéo dùng cán bộ biết kết hợp bố trí cán bộ: Về
dùng cán bộ theo Hồ Chí Minh là phải biết rõ cán bộ, cất nhắc cán bộ
cho đúng, khéo dùng cán bộ, phân phối cán bộ hợp lý, giúp cán bộ cho
đúng, giữ gìn cán bộ. Đây là yêu cầu đặt người đúng việc. người đời ai
cũng có chỗ hay chỗ dở. Ta phải dùng chỗ hay và giúp sửa chữa chỗ
dở. Dùng người như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng,
cong đều tùy chỗ mà dùng được. “Thường chúng ta không biết tùy tài
mà dùng người. Thí dụ như thợ ren thì bảo đi đóng tủ, thợ mộc thì bảo
đi rèn rao. Thành thử hai người đều lúng túng. Nếu biết tùy tài mà


13

dùng người thì hai người đều thành cơng”. Vì thế, Theo Hồ Chí Minh,
Mặt trận dân tộc ngày càng mở rộng, nảy nở ra hàng ngàn, hàng vạn
người hăng hái tham gia vào Đảng ta. Họ hăng hái nhưng lí luận cịn
thiếu, kinh nghiệm cịn ít. Trong cơng tác, họ thường gặp những vấn
đề to tát, họ phải tự giải quyết. Vì vậy, chúng ta cần phải đặc biệt săn
sóc họ. Do đó vấn đề cán bộ rất trọng yếu, rất cần kíp.
Muốn dùng cán bộ trước hết phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ.
Đây là một yêu cầu có tính chất như là một quan điểm xuất phát để
Đảng tiến hành các công việc khác của công tác cán bộ. Muốn hiểu

đánh giá đúng cán bộ, trước hết phải có những chuẩn mực phù hợp với
từng thời kỳ, từng địa phương, từng lĩnh vực phải tự biết mình, phải
biết đúng sự phải trái của mình thì mới biết đúng sự phải trái của
người ta. Nếu không biết sự phải trái của mình thì chắc khơng nhận rõ
người cán bộ tốt hay xấu. Hồ Chí Minh phê phán những chứng bệnh
mà người lãnh đạo hay mắc phải là: tự cao, tự đại; ưa người ta nịnh
mình; đem lịng u nghét mà đối với người; đem một cái khuôn khổ
chật hẹp nhất định mà lắp vào tất cả mọi người khác nhau. Người lãnh
đạo phạm vào một trong bốn bệnh đó thì cũng như đã mang kính màu,
khơng bao giờ thấy cái mặt thật của những cái mình trơng.
Bốn là, Chống các biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ: Hồ
Chí Minh phê phán những bệnh thường mắc phải trong công việc
dùng cán bộ như: Ham dùng người bà con, anh em quen biết, bầu bạn,
cho họ là chắc chắn hơn người ngồi, để rồi từ đó nảy sinh ra nhiều
quan niệm lệch lạc trong công tác cán bộ; Ham dùng những kẻ khéo
nịnh mình mà chán ghét những người chính trực. Kẻ xu nịnh bao giờ
cũng là kẻ cơ hội, có những kẻ cơ hội chính trị nhưng cũng có những


14

kẻ cơ hội chỉ vì quyền lợi tầm thường (một số người là cơ hội kiếm
chác). Nếu không tỉnh táo đề phịng thì rất rễ đưa những kẻ này vào
những chức vụ Đảng, chính quyền đồn thể và tác hại thật khơn
lường; Ham dùng những người hợp tính tình với mình, mà tránh
những người khơng hợp với mình, bất kể người đó năng lực ra sao,
nên sa vào hiện tượng cánh hẩu, biệt phái chia rẽ, phe nhóm; Tình
trạng cục bộ địa phương là những tàn dư của tư tưởng phong kiến, là
hậu quả của chính sách chia để trị của thực dân Pháp.
Hồ Chí Minh từng dạy: “Trong Đảng ta còn những người chưa

học được, chưa làm được bốn chữ “chí cơng vơ tư”, cho nên mắc phải
chứng bệnh chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân là một thứ vi trùng
rất độc, do nó mà sinh ra các thứ bệnh rất nguy hiểm...” 14. Người nói
tiếp: “Kéo bè kéo cánh lại là một bệnh rất nguy hiểm nữa.
Từ bè phái mà dẫn đến chia rẽ. Ai hợp với mình thì người xấu
cũng cho là tốt, việc dở cũng cho là hay. Ai khơng hợp với mình thì
người tốt cũng cho là xấu, việc hay cũng cho là dở, rồi tìm mọi cách
dèm pha, nói xấu, tìm cách dìm người đó xuống.
Bệnh này rất hại cho Đảng. Nó làm hại đến sự thống nhất. Nó
làm cho Đảng bớt mất nhân tài và khơng thực hành đầy đủ chính sách
của mình. Nó gây ra những mối nghi ngờ”15
Những căn bệnh trên đây đã tác hại đến công tác xây dựng Đảng
nói chung và cơng tác cán bộ nói riêng. Vì những bệnh đó, kết quả là
họ làm bậy mà mình vẫn cứ bao dung, che chở, bảo hộ, khiến cho họ
ngày càng hư hỏng. Cịn đối với những người chính trực thì bới lơng
14
15

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.255
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.257


15

tìm vết để trả thù. Như thế, cố nhiên hỏng cả công việc của Đảng,
hỏng cả danh giá của người lãnh đạo.
Bốn là, có gan cất nhắc cán bộ, đề bạt cán bộ: Lựa chọn cán bộ
là phải: chọn những người rất trung thành và hăng hái trong công
việc, luôn quan hệ mật thiết với dân chúng, có thể phụ trách giải quyết
những vấn đề trong những hồn cảnh khó khăn, ln giữ đúng kỷ luật.

Hồ Chí Minh nêu lên bốn tiêu chuẩn để lựa chọn cán bộ: Thứ nhất, là
những người đã tỏ ra trung thành, hăng hái trong công việc và trong
đấu tranh; Thứ hai, là những người liên hệ mật thiết với dân, hiểu biết
dân luôn chú đến lợi ích của dân. như thế dân mới tin cậy và nhận
những cán bộ đó là những người lãng đạo họ; Thứ ba, là những người
có thể phụ trách giải quyết các vấn trong những điều kiện kiện hoàn
cảnh khó khăn. Ai sợ phụ trách, và khơng có sáng kiến thì khơng phải
người lãnh đạo. Người lãnh đạo đúng cần phải: khi thất bại không
hoang mang, khi thắng lợi khơng kiêu ngạo. Khi thi hành các nghị
quyết, gan góc khơng sợ khó khăn; Thứ tư là những người ln luôn
giữ đúng kỷ luật.
Người cho rằng công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ
tốt hay kém. Vì vậy Đảng phải nuôi dậy cán bộ như người làm vườn
vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng dụng nhân tài, trọng
dụng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc trung của
chúng ta. Đảng ta là một đoàn thể đấu tranh, trong cuộc tranh đấu
thường hao tổn một số cán bộ quý báu. Vì vậy, chúng ta càng phải quý
cán bộ, phải bổ xung xán bộ, phải giữ gìn cán bộ cũ và đào tạo cán bộ
mới.


16

Trên cơ sở những tiêu chuẩn đó mà lựa chọn cán bộ, và phải
biết cách dùng cán bộ cho đúng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ người
lãnh đạo: phải có độ lượng vĩ đại thì mới có thể đối với cán bộ một
cách chí cơng vơ tư, khơng thành kiến, khiến cho cán bộ khỏi bị rơi;
phải có tinh thần rộng rãi, mới có thể gần gũi những người mình
khơng ưa; phải có tính chịu khó dạy bảo, mới có thể nâng đỡ những
đồng chí cịn kém, giúp họ tiến bộ; phải sáng suốt, mới khỏi bị bọn vu

vơ bao vây mà xa cách cán bộ tốt; phải có thái độ vui vẻ, thân mật, các
đồng chí mới vui lịng gần gũi mình.
Muốn cho cán bộ n tâm làm việc, theo người phải có gan cất
nhắc cán bộ. Cất nhắc cán bộ phải vì cơng tác, tài năng, vì cổ động
cho đồng chí khác thêm hăng hái. Như thế cơng việc nhất định chạy.
Nếu vì lịng u nghét, vì thân thích, vì nể nang, nhất định khơng ai
phục, mà gây lên mối lôi thôi trong Đảng, như thế là có tội với Đảng
với đồng bào.
Phải khiến cho cán bộ có gan nói, có gan đề ra ý kiến phê bình
ưu khuyết điểm của cán bộ lãnh đạo. Như thế chẳng những khơng
phạm gì đến uy tín của người lãnh đạo mà lại tỏ ra dân chủ thực sự
trong Đảng; phải khiến cho cán bộ có gan phụ trách, có gan làm việc.
Có nhiều việc hay việc dở một phần do cán bộ có đủ năng lực hay
khơng, nhưng một phần cũng do cách lãnh đạo có đúng hay khơng.
Năng lực của con người khơng phải hồn tồn do tự nhiên mà có , mà
phần lớn là do cơng tác, do tập luyện mà thành. Lãnh đạo khéo, tài
nhỏ có thể hóa ra tài to. Lãnh đạo khơng khéo , tài to cũng hóa ra tài
nhỏ.


17

Cũng theo Hồ Chí Minh, trước khi giao cơng tác cho cán bộ,
phải bàn kỹ với họ. Nếu họ gánh khơng nổi, chớ miễn cưỡng giao việc
đó cho họ. Khi đã trao cho họ thì cần phải chỉ đạo rõ ràng, sắp xếp đầy
đủ, vạch rõ những điểm chính và những khó khăn có thể xẩy ra. Một
khi đã quyết định rồi thì thả cho họ làm, khuyên họ cứ cả gan mà làm
và phải hoàn toàn tin họ. Nếu khơng tin cán bộ sợ họ làm khơng được,
rồi thì việc gì mình cũng nhúng vào, kết quả thành chứng bao biện mà
cơng việc vẫn khơng xong. Cán bộ thì vớ vẩn cả ngày, sinh ra buồn

rầu nản chí.
năm là, Thương yêu cán bộ chăm sóc cán bộ, tạo điều kiện cho
cán bộ trưởng thành: Hồ Chí Minh đã phân tích một cách sâu sắc,
giầu lịng nhân ái, theo Người đào tạo bồi dưỡng để có được cán bộ tốt
là một q trình lâu dài, khơng phải vài ba tháng, hoặc vài ba năm đã
đào tạo được người cán bộ tốt, mà cần phải trải qua công tác, được tôi
luyện trong thực tiễn tranh đấu, huấn luyện lâu năm mới được. Trái
lại, trong quá trình hoạt động thực tiễn, cán bộ khó tránh khỏi sai lầm,
khuyết điểm, nếu khơng được phát hiện, sửa chữa kịp thời sẽ dẫn đến
thối hóa biến chất, dễ mất cán bộ. Vì vậy Đảng phải thương yêu cán
bộ, thương yêu không phải là vỗ về, nuông chiều, thả mặc, mà là giúp
đỡ cán bộ để họ tiến bộ; giúp họ giải quyết những vấn đề khó khăn
trong sinh hoạt, khi họ đau ốm được chăm nom để gia đình họ khỏi
túng quẫn, vv... Thương yêu là luôn luôn chú ý đến công tác của họ.
Thấy họ có khuyết điểm thì giúp họ sửa ngay, để vun trồng cái thói cả
gan phụ trách, cả gan làm việc của họ. Đồng thời cũng nêu rõ những
ưu điểm, những thành công của họ, nhưng không làm cho họ kiêu
căng, mà làm cho họ thêm hăng hái, thêm gắng sức, vun đắp chí khí


18

của họ để đi đến chỗ bại không nản, thắng khơng kiêu. Vì kiêu ngạo là
bước đầu của thất bại.
Đối với cán bộ mắc sai lầm, theo quan điểm của Hồ Chí Minh ta
khơng sợ sai lầm và khuyết điểm, chỉ sợ không cố gắng sửa chữa, và
chỉ sợ những người lãnh đạo khơng biết tìm cách đúng để giúp cán bộ
sửa chữa sai lầm. Cách đúng, theo Người là người lãnh đạo phải giúp
đỡ họ một cách chí tình, làm cho họ tự giác thấy được nguyên nhân
của sai lầm và tác hại của nó, để có biện pháp sửa chữa một cách tích

cực và hiệu quả. Khơng phải một sai lầm to lớn mà đã vội cho họ là cơ
hội chủ nghĩa, đã cảnh cáo, đã tạm khai trừ. Những cách quá đáng như
thế đều không đúng. Sửa chữa sai lầm một phần trách nhiệm của cán
bộ mắc sai lầm, một phần cũng là trách nhiệm của người lãnh đạo.
Sửa chữa sai lầm bằng giải thích, thuyết phục, cảm hóa, dậy bảo là
điều nên làm, nhưng khơng phải tuyệt nhiên là không dùng xử phạt.
Vấn đề là phải phân tích rõ ràng mức độ sai lầm nặng hay nhẹ một
cách thấu tình, đạt lý mà hình thức sử phạt cho đúng.
Cuối cùng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh kết luận: Cách đối sử với
cán bộ là một điểm trọng yếu trong tổ chức công việc. Cách đối sử
khéo, có đúng thì mới thực hiện được ngun tắc “vấn đề cán bộ quyết
định mọi việc”. Phê bình sử phạt cho đúng chẳng những không làm
mất thể diện và uy tín của cán bộ, của Đảng, trái lại cịn làm cho sự
lãnh đạo mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn, do đó mà uy tín thể hiện ngày
càng tăng thêm.
Trong chính sách cán bộ Chủ tịch Hồ Chí Minh cịn thể hiện tư
tương “chiêu hiền đãi sĩ”, “cầu người hiền tài” biểu hiện rất rõ ngay


19

khi nước nhà mới giành được độc lập với tư cách là chủ tịch nước,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra chỉ thị cho các địa phương phải tìm người
hiền tài ra gánh vác công việc cho nước, cho dân, chúng ta có thể cảm
nhận được chính sách chiêu hiền đãi sĩ của Người qua những lời cảm
kích sau đây: “ Nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết cần phải có
người tài. Trong số 20 triệu người đồng bào chắc khơng thiếu người
có tài có đức. E vì chính phủ không đến, thấy không khắp, đến nỗi
những bậc tài đức khơng thể xuất hiện. Khuyết điểm đó tơi xin thừa
nhận. Nay muốn sửa đổi điều đó và trọng dụng những kẻ hiền năng,

các địa phương phải lập tức điều tra nơi nào có người tài đức, có thể
làm được những việc ích nước lợi dân, thì phải báo cáo ngay cho
chính phủ biết.
Báo cáo phải nói rõ tên tuổi , nghề nghiệp, tài năng, nguyện
vọng và chỗ ở của người đó. Hạn trong một tháng, các cơ quan địa
phương phải báo cáo cho đủ”16. Hồ Chí Minh thể hiện một con người
có cái tâm trong như pha lê. Người đã tập hợp được rất nhiều nhân tài
cho đất nước dưới ngọn cờ đại nghĩa của mình. Những người đi theo
tiếng gọi của người đã trở nên những người con trung kiên cho tổ
quốc, thành vốn cán bộ quý cho Đảng, cho nhà nước và các đoàn thể
nhân dân.
Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về cơng tác cán bộ luôn luôn
gắn với sự nghiệp cách mạng vĩ đại của dân tộc, đã và đang trở thành
cái cẩm nang, kim chỉ nam và mặt Trời soi sáng cho công tác cán bộ
của Đảng. Là vấn đề đại sự, đang nóng hổi, bức xúc hiện nay. Bởi vì,

16

Hồ Chí Minh: Về Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb CTQG, HN, 1993, trang 228-229


20

cán bộ và công tác cán bộ đang đứng trước đòi hỏi phải ngang tầm sự
phát triển của sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.
Riêng đối với quân đội ở thời kỳ nào, giai đoạn nào, Bác cũng
luôn chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ cả về chính trị, tư tưởng, quan
điểm, lề lối tác phong công tác. Bởi lẽ, theo quan điểm của Bác cán bộ
là những người đem chính sách của Đảng, của chính phủ cho quần
chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo

cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ để đặt chính ách cho đúng. Vì
vậy, cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc. Do đó, huấn luyện cán bộ là
cái gốc cơng việc gốc của Đảng. Đội ngũ cán bộ là lực lượng nòng cốt
xây dựng quân đội, đưa chủ trương đường lối chính sách nghị quyết
của Đảng vào quán triệt chỉ đạo tổ chức thực hiện trong các hoạt động
của quân đội: xây dựng, huấn luyện chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu,
công tác lao động sản xuất, đạt chất lượng hiệu quả cao, biến đường
lối chủ trương chính sách của Đảng nhà nước, chỉ thị mệnh của cấp
trên thành hiệu quả thiết thực trong đời sống chiến đấu, công tác, lao
động sản xuất của quân đội. Cho nên bất cứ chính sách gì, cán bộ tốt
thì thành cơng. Và người coi huấn luyện bồi dưỡng cán bộ là công
việc gốc của Đảng. Bao giờ Bác cũng giành cho đội ngũ cán bộ quân
đội sự quan tâm đặc biệt, những tình cảm hết sức sâu sắc và rộng lớn.
Người luôn gắn việc bồi dưỡng giáo dục, rèn luyện bồi dưỡng cán bộ,
với đường lối chính trị, đường lối quan sự, nhiệm vu cách mạng của
Đảng, của quân đội trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, đề
ra những yêu cầu cụ thể về phẩm chất năng lực của cán bộ tương ứng
với địi hỏi của nhiệm vụ chính trị đặt ra. Trong đó quan điểm bao
trùm nhất là: Bác nhắc nhở cán bộ phải ra sức học tập, tu dưỡng nắm


21

vững bản chất cách mạng khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin để
củng cố giữ vững lập trường, bản chất chính trị, có phương pháp sử lí
đúng đối với công việc và đối với con người. Bác thường căn dặn
“cán bộ phải thường thương yêu đội viên. Đối với anh em ốm yếu,
thương tật, cán bộ phải trông nom, thăm hỏi. Người đội trưởng, người
chính trị viên phải là người anh, người chị người bạn của đội viên.
chưa làm được như vậy thì chưa hết nhiệm vụ”, rằng “từ tiểu đội

trưởng trở lên, từ tổng tư lệnh trở xuống, phải săn sóc đời sống vật
chất và tinh thần của đội viên, phải xem xét đội viên ăn uống như thế
nào, phải hiểu nguyện vọng và thắc mắc của đội viên. Bộ đội chưa ăn
cơm, cán bộ không được kêu mình đói. Bộ Đội khơng có áo mặc, cán
bộ khơng được kêu mình rét. Bộ đội chưa đủ chỗ ở, cán bộ khơng
được kêu mình mệt. Thế mới là dân chủ, là đoàn kết, là tất thắng”. Đối
với nhân dân, Bác thường căn dặn cán bộ chiến sĩ, phải kính trọng dân
, giúp đỡ dân, khiêm tốn học hỏi nhân dân khơng được cơng thần kiêu
ngạo. Mình đánh giặc là vì nhân dân, nhưng khơng phải là “cứu tinh”
của dân, mà là có trách nhiệm phục sự nhân dân. Tất cả bộ đội phải
làm cho dân tin, dân phục dân yêu. Phải làm thế nào khi mình chưa
đến thì dân trơng mong, khi mình đến thì dân giúp dỡ, khi mình đi nơi
khác thì dân luyến tiếc. Muốn vậy, cán bộ phải giúp đỡ dân, thương
yêu dân. Mỗi quân nhân phải là một cán bộ tuyên truyền bằng việc
làm của mình.
Bởi vậy, ngay từ ngày thành lập đến nay, dù trong gian khổ chiến
đấu hy sinh, giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc, hay trong huấn luyện
sẵn sàng chiến. Học tập công tác, lao động sáng tạo của thời bình,
qn đội ta ln ln phấn đấu thực hiện lời dậy của Bác Hồ kính yêu


22

“trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập
tự do của tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hồn thành
khó khăn nào cũng vượt qua kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Chính vì
vậy, mà đồng bào ta ở mọi miền đất nước đã tặng cho quân đội ta danh
hiệu cao quý “Bộ đội cụ Hồ”. “Bộ đội cụ Hồ” một lòng một dạ phục
vụ hân dân, đi dân nhớ ở dân thương, bộ đội là một hình mẫu về đạo
đức lối sống. Đối với đồng đội đồng chí thì q trọng như ruột thịt, hết

lòng giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Cán bộ thương yêu chiến sĩ chia ngọt
sẻ bùi với cấp dưới, làm cho chiến sĩ tôn trọng cán bộ. Mọi người sống
có lí tưởng sống có kỷ luật, khiêm tốn giản dị, trung thực thẳng thắn,
lễ độ và nhân hậu, kính già u trẻ. Mình vì mọi người. “Bộ đội cụ
Hồ” là tình sâu nghĩa nặng.
II. ý nghĩa trong xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay
1. Thực trạng và tính cấp thiết phải thường xuyên chăm lo xây
dựng đội ngũ cán bộ của Đảng và trong quân đội vững mạnh hiện
nay
1.1 - Dưới ngọn cờ tư tưởng của Người, cách mạng Việt Nam đã
vững bước tiến lên giành được những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử
mang tầm thời đại. Và ngày nay cả nước đang thực hiện đường lối đổi
mới xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghiã, phấn đấu thực hiện
mục tiêu dân giàu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh, tiến
lên chủ nghĩa xã hội.
Ở vào thời điểm hiện nay, đứng trước tình hình thế giới có
những diễn biến phức tạp khó lường, các thế lực thù địch phản động
dùng mọi thủ đoạn nham hiểm nhất để phá hoại sự nghiệp cách mạng
Việt Nam. Đồng thời những căn bệnh của Đảng cầm quyền chưa chữa


23

khỏi. Do đó, xây dựng Đảng càng địi hỏi phải chỉnh đốn Đảng, chỉnh
đốn Đảng là nội dung cơ bản của xây dựng Đảng, Chỉnh đốn Đảng
trước hết về tư tưởng, tổ chức, cán bộ, và phương thức lãnh đạo của
Đảng, làm cho Đảng trong sạch, bảo đảm hiệu quả sự lãnh đạo của
Đảng trong thời kỳ mới. Việc xây dựng chỉnh đốn Đảng chủ yếu nhằm
khắc phục những lệch lạc về tư tưởng, chính trị, sự thối hóa biến chất
trong đạo dức lối sống, thiếu tu dưỡng rèn luyện buông thả của một bộ

phận cán bộ.
Ngay từ đại hội V của Đảng, đã nhận định tình hình xa sút phẩm
chất, giảm sút ý chí chiến đấu một bộ phận cán bộ Đảng viên. “Nhiều
người từ sai lầm trong sinh hoạt, quan liêu trong tác phong, đã đi đến
chỗ biến chất trong lối sống, thối hóa về chính trị”17. Đại biểu đại hội
VIII của Đảng nhận định: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên
thiếu tu dưỡng bản thân, phai nhạt lý tưởng, mất cảnh giác, giảm sút
ý chí, kém ý thức tổ chức kỷ luật, xa đọa về đạo đức lối sống. Một số
cán bộ thối hóa về chính trị, tuy rất ít nhưng hoạt động của họ của
họ gây hậu quả hết sức nghiêm trọng”18 hiện tượng suy thoái này đến
nay vẫn chưa được ngăn chặn và đẩy lùi, và không chỉ ở đảng viên
thường mà cả ở cán bộ lãnh đạo cao cấp.
1.2 - Trước diễn biến phức tạp của tình hình và tác động tiêu cực
của xã hội. Do đó, trong Đảng bộ Quân đội cũng cịn khơng ít cán bộ,
đảng viên cịn biểu hiện hẫng hụt về chí tuệ, thiếu dũng khí đấu tranh,
tư tưởng trung bình chủ nghĩa, cá biệt có cả cán bộ lãnh đạo các cấp
mang nặng chủ nghĩa cá nhân, giảm sút ý chí, tư tưởng cơ hội thực
Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại họi đại biểu toàn quốc lần thứ V, Tập III, Nxb Sự
thật, HN 1982, tr.25
18
Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại họi đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb CTQG, HN
1996, tr.137
17


24

dụng, tham nhũng chạy theo tham vọng quyền lực, danh lợi, cục bộ
bản vị, chưa gương mẫu rèn luyện bản thân, ... Gây hậu quả sấu. Xây
dựng và quy hoạch đội ngũ cán bộ có mặt cịn bất cập trước yêu cầu

mới; trong thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ cịn biểu hiên dân
chủ hình thức, đề cao uy quyền cá nhân...
Tóm lại, tất cả tình hình trên cho thấy, hơn lúc nào hết Đảng phải
được xây dựng chỉnh đốn, trong đó vấn đề then chốt là cán bộ và cơng
tác cán bộ. Để cho Đảng có đủ trình độ, trí tuệ, bản lĩnh, phẩm chất,
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của mình, đáp ứng tình hình nhiệm
vụ trong giai đoạn mới. Đây không những là vấn đề then chốt mà còn
là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách, có ý nghĩa quyết định đối
với toàn bộ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, đối với vận mệnh
chế độ ta và Đảng ta.
2. Một số giải pháp góp phần vận dụng sáng tao tư tưởng Chủ
tịch Hồ Chí Minh và các văn kiện, nghị quyết của Đảng vào xây dựng
đội ngũ cán bộ quân đội vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách
mạng trong giai đoạn hiện nay.
Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, thực hiện mục tiêu xây
dựng dân giầu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh, tiến
lên chủ nghĩa xã hội. Từ đại hội VI, VII, VIII, IX và một số nghị quyết
của trung ương đã nêu rõ phải đổi mới cán bộ và công tác cán bộ, đổi
mới cả về phương pháp và tổ chức. Đồng thời đề ra những giải pháp
cụ thể về vấn đề này. Đại hội Đảng IX khảng định: “Cán bộ là nhân tố
quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của
Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây
dựng Đảng”. Do đó, “cần tiếp tục đổi mới cơng tác cán bộ”, vấn đề


25

cán bộ kế cận đang là vấn đề bức súc, việc thực hiện nguyên tắc tập
trung dân chủ trong công tác cán bộ đang cịn có những vi phạm, vấn
đề cơ chế và chính sách, đang cịn bất cập, đảng ta đã nhiều lần yêu

cầu cần đổi mới căn bản bộ máy làm cơng tác cán bộ, nhưng chưa có
sự chuyển biến rõ rệt. Và điều đặc biệt nghiêm trọng là vẫn cịn một
bộ phận cán bộ thối hóa biến chất về chính trị, đạo đức lối sống, độc
đốn quan liêu, gia trưởng...
Trên cơ sở chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa
hiện đại hóa đất nước, hội nghị BCHTW 3 (khóa VIII) của Đảng đã
xác định và từ thực tiễn công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ hiện nay
đại hội IX chỉ rõ, hội nghị lần 9 BCHTW, Khóa IX tiếp tục khảng định
những vấn đề cụ thể cần tập trung giải quyết là: Xây dựng đội ngũ cán
bộ trước hết là cán bộ lãnh đạo và quản lý ở các cấp vững mạnh về
chính trị, gương mẫu về đạo đức, trong sạch về lối sống, có trí tuệ kiến
thức, và năng lực hoạt động thực tiễn, sáng tạo gắn bó với nhân dân;
Có cơ chế chính sách phát hiện tuyển chọn, đào tạo bồi dưỡng cán bộ,
trọng dụng những người có đức có tài; Thực hiện đúng nguyên tắc
Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ
đi đôi với phát huy trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính
trị về cơng tác cán bộ...; Làm tốt công tác quy hoạch và tạo nguồn cán
bộ, đánh giá bồi dưỡng lựa chọn, sử dụng cán bộ trên cơ sở tiêu chuẩn,
lấy hiệu quả công tác thực tế và tín nhiệm của nhân dân là thước đo
chủ yếu; Đổi mới trẻ hóa cán bộ lãnh đạo, và quản lí, kết hợp các độ
tuổi, bảo đảm tính liên tục, kế thừa phát triển; Xây dựng chỉnh đốn các
học viện, nhà trường và trung tâm chính trị, nâng cao chất lượng và
hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đến hết 2005 phần lớn cán bộ chủ