Phân tích hình ảnh người lính trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (669.9 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 9

PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG BÀI THƠ ĐỒNG CHÍ

Phân tích hình ảnh người lính trong bài thơ "Đồng chí” của Chính Hữu mà Học247 giới
thiệu dưới đây sẽ giúp các em thấy được những vẻ đẹp tâm hồn của những người lính cụ Hồ
thời kì chống Pháp cứu nước. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu này sẽ giúp các em
định hướng được cách phân tích một vấn đề trong một tác phẩm văn học. Mời các em cùng
tham khảo!

A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Chính Hữu và bài thơ “Đồng chí”.

+ Đồng chí là sáng tác của nhà thơ Chính Hữu viết vào năm 1948, thời kì đầu của cuộc kháng
chiến chống Pháp.

+ Chân dung người lính hiện lên chân thực, giản dị với tình đồng chí cao đẹp.

Ví dụ: Hình ảnh người lính trong chiến đấu ln là một đề tài bất tận của thơ ca kháng chiến,
mỗi một thời kì người lính lại tốt lên những vẻ đẹp khác nhau. Trong kháng chiến chống
Pháp, Chính Hữu đưa đến cho chúng ta hình ảnh về những người lính giản dị.

2. Thân bài

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Họ là những người nông dân cùng chung cảnh ngộ xuất thân nghèo khổ nhưng đơn hậu,
mộc mạc, cùng chung mục đích, lí tưởng chiến đấu.

* Hình ảnh người lính hiện lên với những vẻ đẹp của đời sống tâm hồn, tình cảm:

- Là sự thấu hiểu những tâm tư, nỗi lòng của nhau, cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn
của cuộc đời người lính. Đó là sự ốm đau, bệnh tật.

- Là sự đoàn kết, thương yêu, kề vai sát cánh bên nhau cùng nhau chiến đấu chống lại quân
thù tạo nên bức tượng đài bất diệt về hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Pháp.
- Tình cảm gắn bó thầm lặng mà cảm động của người lính: “Thương nhau tay nắm lấy bàn
tay”.

- Sự lãng mạn và lạc quan: “miệng cười buốt giá”; hình ảnh “đầu súng trăng treo” gợi nhiều
liên tưởng phong phú.

3. Kết bài

- Khẳng định vẻ đẹp của hình tượng người lính trong kháng chiến chống Pháp.

- Hình tượng người lính được thể hiện qua các chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân
thực cô đọng mà giàu sức biểu cảm, hướng về khai thác đời sống nội tâm.

C. BÀI VĂN MẪU

Đề bài: Phân tích hình ảnh người lính trong bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu. 
Gợi ý làm bài:

Chính Hữu là nhà thơ tiêu biểu, trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống thực dân
Pháp lần hai. Với phong cách thơ nhỏ nhẹ, đằm thắm, trữ tình thiết tha, Chính Hữu để lại rất
nhiều những bài thơ hay, độc đáo cho nền văn học dân tộc. Tập thơ “Đầu súng trăng treo”
với bài thơ “Đồng chí” là một trong những thi phẩm xuất sắc, điển hình, tiêu biểu cho phong
cách nghệ thuật của Chính Hữu. Qua bài thơ về tình đồng chí, hiện lên vẻ đẹp bình dị cao cả
của người lính cách mạng, anh vệ quốc quân năm xưa. Bài thơ là bức chân dung đẹp về

người lính cụ Hồ.

Thi phẩm được viết vào khoảng đầu năm 1948, sau khi tác giả cùng đồng đội của mình tham
gia chiến dịch Việt Bắc - Thu Đơng năm 1947. Với cái nhìn chân thực của người lính - người
trong cuộc, người trực tiếp cầm súng ra mặt trận, Chính Hữu đã khắc họa thành cơng vẻ đẹp
sống động từ hoàn cảnh xuất thân đến tâm hồn và ý chí nghị lực mạnh mẽ, dũng cảm, chan
chứa tình đồng chí của người lính cách mạng.

Trước hết, họ là những người lính xuất thân từ những chàng trai nông dân áo vải lam lũ,
nghèo khó trên khắp mọi miền đất nước và chứa chan tinh thần yêu nước, trách nhiệm với
quê hương dân tộc:

Quê hương anh nước mặn đồng chua 
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

phèn, nhiễm mặn, rất khó trồng trọt. Còn cụm từ “đất cày lên sỏi đá” lại gợi lên trong lòng
người đọc về một vùng đồi núi, trung du đất đai cằn cỗi, khó canh tác. Đó là xuất phát điểm
về hồn cảnh xuất thân và cuộc sống của những chàng trai nông dân chân lấm tay bùn, áo
nhuộm nâu bốn mùa, chỉ quen với tay cuốc, tay cày sau lũy tre làng. Thế nhưng, khi tổ quốc
lâm nguy, họ đã sẵn sàng gác lại tất cả những gì q giá nhất, thân thiết nhất nơi làng quê để
ra đi chiến đấu:

Ruộng nương anh gửi bạn thân cày 
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay 
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính

Ruộng nương, gian nhà, giếng nước, gốc đa… là những hình ảnh giản dị, quen thuộc ở mọi
làng quê Việt Nam. Có lẽ lúc này người lính đang rất nhớ tới quê hương, nơi có gia đình,
người thân, có ruộng nương, gian nhà, những tình cảm đẹp đẽ của họ từ thuở ấu thơ đến lúc
trưởng thành. Nhưng từ “mặc kệ” đã cho thấy sự quyết tâm ra đi của những người lính; họ

gửi lại quê hương, ruộng nương, gian nhà và cả những tình cảm buồn vui của thời thơ ấu
cho người thân yêu để lên đường cầm súng đánh giặc cứu nước. Tinh thần hi sinh mạnh mẽ
ấy đã được nhà thơ Thanh Thảo bộc bạch bằng lời thơ của mình:

Chúng tơi đã đi khơng tiếc đời mình 
Nhưng tuổi hai mươi làm sao khơng tiếc 
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì cịn chi tổ quốc

Như vậy, câu thơ đã cho thấy được ý thức trách nhiệm công dân cao độ của người lính đối
với dân tộc khi tổ quốc lâm nguy. Điều đó cho thấy lịng u nước mạnh mẽ, sâu sắc của họ.
Hình ảnh “giếng nước gốc đa” là một hình ảnh rất giàu sức gợi, đây vừa là nhân hóa, lại vừa
là hốn dụ biểu trưng cho quê hương, người thân nơi hậu phương luôn luôn dõi theo và nhớ
nhung người lính da diết. Câu thơ nói q hương nhớ người lính mà thực ra là người lính
đang nhớ nhà. Nỗi nhớ hai chiều nên càng da diết, khơn ngi. Nhưng chính nỗi nhớ quê
hương ấy, lại là động lực mạnh mẽ, thôi thúc và tiếp bước cho họ vươn lên mà mạnh mẽ,
trưởng thành, vì sự nghiệp chung lớn lao của đất nước, dân tộc.

Những người lính nơng dân áo vải ấy đã trải qua biết bao nhiêu gian lao, thiếu thốn tột cùng,
những cơn sốt rét run người hành hạ, trang phục phong phanh giữa mùa đông buốt giá:

Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh 
Sốt run người vầng trán ướt mồ hơi

Áo anh rách vai 
Quần tơi có vài mảnh vá

Miệng cười buốt giá 
Chân không giày

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Hình ảnh: “ớn lạnh, sốt run người, ướt mồ hơi” là những biểu hiện cụ thể để nói về căn bệnh

sốt rét rừng rất nguy hiểm khi mà trong chiến tranh khơng hề có đủ thuộc men để chạy
chữa. Vì thế các anh - những người lính anh hùng dũng cảm phải cắn răng chịu đựng, tự lực,
tự cường mà vượt qua gian khổ. Đây là một hình ảnh xuất phát từ cái nhìn chân thực của
người lính trong chiến tranh. Và căn bệnh sốt rét này không phải chỉ xuất hiện trong thơ
Chính Hữu mà trong rất nhiều các bài thơ của các nhà thơ kháng cũng đã từng nhắc tới.
Trong bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng, nhà thơ cũng đã viết:

Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm.

Hay trong bài “Dấu chân qua trảng cỏ” của Thanh Thảo, ông cũng từng có câu thơ:
Những người sốt rét đương cơn

Dấu chân bầm xuống đường trơn ướt nhòe.

Căn bệnh sốt rét - nỗi ám ảnh kinh hoàng của người lính trong chiến tranh, đã hành hạ họ,
khiến họ tiều tụy xanh xao, màu da vàng vọt, tóc thì rụng hết... Vì thế lúc này, chỉ có tình yêu
thương, sự đùm bọc lẫn nhau của những người lính là thuốc bổ tinh thần, giúp họ cùng nhau
cộng hưởng, sẻ chia mà vươn lên chiến thắng chính mình.

Khơng dùng lại ở đó, người lính cịn phải đối diện với cả sự thiếu thốn, khó khăn về vật chất:
“áo rách vai, quần vài mảnh vá, chân khơng giày”. Nhưng trong hồn cảnh ấy, những người
lính vệ quốc, họ đã chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau bằng những hành động chân thành: “Miệng
cười buốt giá”, “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”. Chính nụ cười đã xố tan đi cái lạnh lẽo
của đêm đông giá rét. Họ đùa vui trong gian khổ thiếu thốn. Cùng động viên nhau qua ánh
mắt nụ cười. Dù đó chỉ là nụ cười gượng gạo trong “buốt giá” nhưng vẫn chứa chan tình
cảm, cho thấy được sự lạc quan mạnh mẽ của họ trong cuộc sống chiến đấu. Còn hành động
“tay nắm lấy bàn tay” là một cử chỉ rất cảm động và cần thiết vào lúc này. Họ đã truyền cho
nhau hơi ấm của tình thương, cùng dắt tay nhau tiến lên phía trước, vì mục tiêu lí tưởng
cách mạng lớn lao: vì hịa bình dân tộc. Và có lẽ, tình u thương nhau đã lấp đầy khoảng

trống, làm dịu vơi đi nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương. Tất cả những cử chỉ ánh mắt, nụ cười,
nắm tay ấy đã giúp họ có thêm động lực để vượt qua khó khăn, thử thách. Điều ấy đã làm
cho tình đồng chí thêm keo sơn, gắn bó và hóa thành sức mạnh đồn kết trong suốt cuộc
kháng chiến trường kì.

Hình ảnh người lính và tình đồng chí của họ đã kết tinh, tỏa sáng trong đoạn thơ cuối của
bài thơ:

Đêm nay rừng hoang sương muối 
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới

Đầu súng trăng treo.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến

thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần

Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt

thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các

môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn

phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.