<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>VĂN MẪU LỚP 11 </b>

<b>ĐỀ BÀI: HÌNH ẢNH NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT NAM QUA BÀI THƠ TỰ TÌNH II CỦA </b>
<b>HỒ XN HƯƠNG </b>

<b>A.</b> <b>SƠ ĐỒ TĨM TẮT GỢI Ý </b>

<b>B.</b> <b>DÀN BÀI CHI TIẾT </b>
<b>1.</b> <b>Mở bài </b>

- Giới thiệu tác giả Hồ Xuân Hương và bài thơ Tự Tình II

- Dẫn dắt vào vấn đề cần phân tích: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam
<b>2.</b> <b>Thân bài </b>

- Những nét khái quát:

 Xuất xứ bài thơ: nằm trong chùm thơ <i>“Tự tình”</i> gồm 3 bài của Hồ Xuân Hương

 Thể loại: Thất ngôn bát cú Đường luật

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Cảm nhận: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua bài thơ Tự Tình II

 Tình cảnh đầy xót xa, bẽ bàng, cay đắng:

o Đêm khuya đối diện với không gian vắng lặng, tĩnh mịch  cảm thức về sự cô
đơn

o Ý thức rõ về thân phận, sự rẻ rúng, mỉa mai cho thân phận của chính mình:
<i>“Trơ cái hồng nhan với nước non”</i>

o Nhận thức rõ về bản thân, bước đi của thời gian và cuộc đời: say – tỉnh, khuyết
– tròn….

 thân phận hẩm hiu, thân phận của người khách hồng nhan bạc mệnh

 Ý thức về hạnh phúc, tình duyên

o Sự phản kháng trước số phận hẩm hiu, tình duyên dang dở: <i>“xiên ngang mặt </i>
<i>đất rêu từng đám/ Đâm toạc chân mây đá mấy hịn” </i>

o Xót xa và tiếc nuối, ngao ngán trước số phận, tình duyên và thực tại: <i>“Ngán nỗi </i>
<i>xuân đi, xuân lại lại/ Mảnh tình san sẻ tí con con” </i>

 sự phản kháng, muốn bứt tung khỏi xiềng xích của xã hội phong kiến, nhưng
khơng thể. Khơng thốt khỏi được, người phụ nữ đành chấp nhận thực tại với
một nỗi niềm ngao ngán.

- Nhận xét:

 Người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa đã mang biết bao tủi cực và cay đắng
bởi những lễ giáo khắt khe. Nhưng có lẽ bao nhiêu đó chưa đủ, hình tượng người
phụ nữ trong bài thơ Tự tình làm day dứt trái tim bạn đọc hơn khi mà chính họ ý
thức được số phận, nỗi khó khăn, gian khổ, nỗi khổ đầy ngang trái của họ.

 Không chỉ ý thức về thân phận bẽ bàng, cơ độc, tình dun lận đận, hạnh phúc
mong manh. Hình tượng người phụ nữ trong bài thơ cịn có cả sự phản kháng –
một sự phản kháng táo bạo và đầy khát khao, mạnh mẽ và sâu sắc dù cho hoàn
cảnh bắt buộc họ phải chấp nhận sự thật.

<b>3.</b> <b>Kết bài: </b>

- Nêu nhận xét đánh giá chung về hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua bài thơ Tự
Tình II của Hồ Xuân Hương

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Trong nền văn học Trung đại Việt Nam, hình ảnh người phụ nữ trong thơ văn ít
được nhắc đến, nếu có chỉ xuất hiện thống qua trong một số tác phẩm. Thế nhưng vào
cuối thế kỉ XVIII, có một người phụ nữ đã xuất hiện, đưa hình ảnh người phụ nữ lên một
tầm cao mới, họ không chỉ là những người phụ nữ thấp cổ bé họng, bị chà đạp, khinh rẻ
mà họ đã trở nên mạnh mẽ, dám chống lại cái xã hội phong kiến, đạp tung mọi lễ giáo
kìm hãm những người phụ nữ, dám ngẩng cao đầu mà nói: Khơng chồng mà chửa mới
ngoan - Có chồng mà chửa thế gian thường tình.

Người phụ nữ đó chính là Hồ Xn Hương, người được Xuân Diệu mệnh danh là Bà
chúa thơ Nôm. Là người phụ nữ viết về thân phận những người phụ nữ, Hồ Xuân Hương
thấu hiểu nỗi đau của họ hơn ai hết. Thơ bà là tiếng nói đồng cảm, xót xa cho thân phận
của những người phụ nữ có nhan sắc nhưng số phận lại đầy bất hạnh, hẩm hiu, và luôn
bị chà đạp. Một số bài thơ của bà đậm chất trữ tình đằm thắm, xen lẫn ít nhiều cảm xúc
tha thiết, buồn tủi... thể hiện một cách sâu sắc thân phận của người phụ nữ trong xã hội
phong kiến xưa với biết bao nỗi niềm khát khao được sống hạnh phúc trong tình u
đơi lứa. Chùm thơ Tự tình gồm ba bài là một phản ánh sâu sắc tâm tư tình cảm của nhà
thơ, một người phụ nữ duyên phận hẩm hiu quá lứa lỡ thì. Hay nhất trong chùm thơ
này là bài thứ hai.

<i>Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn </i>
<i>Trơ cái hồng nhan với nước non </i>
<i>Chén rượu hương đưa say lại tỉnh </i>
<i>Vầng trăng bóng xế khuyết chưa trịn </i>
<i>Xiên ngang mặt đất rêu từng đám </i>
<i>Đâm toạc chân mây đá mấy hòn </i>
<i>Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại </i>

<i>Mảnh tình san sẻ tí con con </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn </i>
<i>Trơ cái hồng nhan với nước non </i>

Đây cũng là lúc bà cảm thấy xót xa cho thân phận hẩm hiu của mình, những người
phụ nữ khác có lẽ giờ đây đang ở trong vịng tay của chồng cịn bà thì một mình trơ cái
hồng nhan với nước non. Từ trơ đứng trước từ hồng nhan gợi cái gì đó rẻ rúng và pha
chút mỉa mai. Chỉ có đá mới trơ gan cùng tuế nguyệt vậy mà nhan sắc của người phụ nữ
này cũng trơ gan với nước non. Không ngủ được, bà mượn chén rượu uống để say, để
quên đi cái thực tại đau đớn này.

<i>Chén rượu hương đưa say lại tỉnh </i>
<i>Vầng trăng bóng xế khuyết chưa trịn </i>

Thế nhưng rượu khơng làm bà say, bà quên được, càng uống càng tỉnh, càng tỉnh
càng đau, càng nghĩ về thực tại của mình. Đêm đã khuya, vầng trăng sắp lặn, đã biết bao
thi nhân mượn hình ảnh vầng trăng làm người bạn tri âm tri kỉ nhưng trăng ở đây
không phải bạn để chia sẻ tâm trạng của nữ thi sĩ lúc này mà vầng trăng càng xoáy sâu
vào nỗi đau của bà. Trong cái đêm khuya ấy, trong âm thanh của tiếng trống dồn, giữa
chén rượu vầng trăng khuyết càng gợi não nùng hơn.

Trăng ở đây là hình ảnh thật nhưng nó cũng ẩn dụ hình ảnh tuổi xn của người
phụ nữ, nếu vầng trăng đó là ngày rằm trịn đầy viên mãn thì lại khác, ở đây vầng trăng
khuyết thể hiện sự thiếu thốn không đầy đủ. Nghệ thuật đối trong hai câu thơ này rất tài
tình, đăng đối, hơ ứng nhau, cùng làm nổi bật lên thân phận của một khách hồng nhan
bạc mệnh, có nhan sắc mà phải chịu cảnh dang dở, cơ đơn. Tủi buồn cho duyên phận
của mình, người phụ nữ đã trải qua biết bao đêm dài thao thức mong đợi, ước mơ
nhưng ngày tháng cứ chồng chất thêm hi vọng đợi chờ, khát khao, nhưng hạnh phúc
vẫn mù tăm. Biết bao giờ vầng trăng lại tròn như biết bao tháng ngày mơ ước. Càng cô

đơn, càng đợi chờ, càng mong chờ thì càng đau buồn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

dọc cho thấy được sức sống mãnh liệt của cỏ cây hoa lá. Chúng là những sinh vật mềm
yếu nhưng cho thấy được sức sống mãnh liệt của cỏ cây hoa lá. Người phụ nữ trong bài
thơ này cũng vậy, cũng muốn phản kháng, muốn bứt tung khỏi xiềng xích của xã hội
phong kiến, nhưng điều đó khơng thể. Khơng thoát khỏi được, người phụ nữ đành chấp
nhận thực tại với một nỗi niềm ngao ngán.

<i>Ngán nỗi xuân đi xn lại lại </i>
<i>Mảnh tình san sẻ tí con con </i>

Từ <i>“ngán” </i>có nghĩa là chán ngán, ngán ngẩm về cuộc đời éo le, bạc bẽo của Hồ Xuân
Hương. Xuân ở đây có nghĩa là mùa xuân nhưng cũng ẩn dụ về tuổi xuân của người phụ
nữ. Mùa xuân là mùa của tình yêu, của tuổi trẻ, ai cũng háo hức mong chờ nhưng riêng
bà thì khơng bởi mùa xn qua đi tuổi xn của người phụ nữ cũng qua đi. Xuân Diệu,
ông hồng của thơ tình Việt Nam cũng đã từng tiếc rẻ thốt lên:

<i>Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua </i>
<i>Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già... </i>

và

<i>Nói làm chi rằng xn vẫn tuần hồn </i>
<i>Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại... </i>

Thế nhưng, nếu Xuân Diệu háo hức mong chờ mùa xuân tới thì Hồ Xuân Hương lại
ngán ngẩm mùa xuân về nên bà viết xuân lại lại, một chút ngán ngẩm trong câu thơ ấy vì
mùa xn trơi dần đi mà bản thân mình vẫn một thân một mình, lẻ chiếc, thiếu thốn u
thương, giả sử có tình u thì mình cũng chỉ được <i>“san sẻ tí con con”.</i>

Trong câu cuối cùng của bài thơ này, từng chữ đều thống ý ngậm ngùi ấm ức, tình
chỉ có một mảnh vì phải chia đâu được trịn đầy ngun vẹn, khác chi ánh trăng khuyết
trên bầu trời. San sẻ nhưng chỉ được một tí con con, lời thơ tưởng như một lời bỡn cợt,
tưởng như tiếng cười ngạo nghễ của bà nhưng sao thấy chua xót. Đã con con là nhỏ rồi
mà cịn tí nữa thì cực nhỏ. Vì phải chịu cảnh tình cảm bị chia sẻ nên đã có lần bà đã phải
cất tiếng chửi:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i> Kẻ đắp chăn bông kẻ lanh lùng </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Website <b>HOC247</b> cung cấp một môi trường <b>học trực tuyến</b>sinh động, nhiều <b>tiện ích thơng minh</b>,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những <b>giáo viên nhiều năm kinh </b>

<b>nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹnăng sư phạm</b>đến từcác trường Đại học và các

trường chuyên danh tiếng.

<b>I.</b>

<b>Luy</b>

<b>ệ</b>

<b>n Thi Online</b>

- <b>Luyên thi ĐH, THPT QG:</b>Đội ngũ <b>GV Giỏi, Kinh nghiệm</b> từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa <b>luyện thi THPTQG </b>các mơn: Tốn, NgữVăn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- <b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: </b>Ơn thi <b>HSG lớp 9</b> và <b>luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán</b> các

trường <i>PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An </i>và các trường Chuyên
khác cùng TS.Tr<i>ần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn. </i>

<b>II.</b>

<b>Khoá H</b>

<b>ọ</b>

<b>c Nâng Cao và HSG </b>

- <b>Toán Nâng Cao THCS:</b> Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ởtrường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- <b>Bồi dưỡng HSG Toán:</b> Bồi dưỡng 5 phân mơn Đạ<b>i Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học </b>và <b>Tổ Hợp</b> dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: <i>TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần </i>

<i>Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn </i>cùng đôi HLV đạt
thành tích cao HSG Quốc Gia.

<b>III.</b>

<b>Kênh h</b>

<b>ọ</b>

<b>c t</b>

<b>ậ</b>

<b>p mi</b>

<b>ễ</b>

<b>n phí</b>

- <b>HOC247 NET:</b> Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- <b>HOC247 TV:</b> Kênh <b>Youtube</b> cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, NgữVăn, Tin Học và Tiếng Anh.

<i><b>V</b></i>

<i><b>ữ</b></i>

<i><b>ng vàng n</b></i>

<i><b>ề</b></i>

<i><b>n t</b></i>

<i><b>ảng, Khai sáng tương lai</b></i>

<i><b> H</b><b>ọ</b><b>c m</b><b>ọ</b><b>i lúc, m</b><b>ọi nơi, mọ</b><b>i thi</b><b>ế</b><b>t bi </b><b>–</b><b> Ti</b><b>ế</b><b>t ki</b><b>ệ</b><b>m 90% </b></i>

<i><b>H</b><b>ọ</b><b>c Toán Online cùng Chuyên Gia </b></i>

</div>

<!--links-->