Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (854.34 KB, 5 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 1
<b>Hướng dẫn làm một đề văn nghị luận </b>
<b> phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật </b>
<b> Đề bài</b>
Trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”, nhà văn Tơ Hồi hai lần miêu tả tâm trạng của nhân vật Mị.
Lúc mới về làm dâu: “Ở cái buồng Mị nằm, kín mít, có một chiếc cửa sổ lỗ vng bằng bàn tay. Lúc
nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng không biết là sương hay là nắng. Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ
ngồi trong cái lỗ vng ấy mà trơng ra, đến bao giờ chết thì thơi.”
Và trong đêm tình mùa xuân, khi nghe tiếng sáo gọi bạn tình: “…Mị ngồi xuống giường, trơng ra cái
cửa sổ lỗ vuông,… Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết
ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi.”
<i> (Trích “Vợ chồng A Phủ”, Tơ Hồi, Ngữ văn 12, tập 2 NXB Giáo dục Việt Nam, trang 6 và trang 7)</i>
Phân tích diễn biến tâm trạng Mị qua hai lần miêu tả trên, từ đó làm nổi bật sức sống tiềm tàng của
nhân vật này.
<b> Hướng dẫn làm bài</b>
<b>Mở bài</b>
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
- Nêu vấn đề nghị luận.
<b>Thân bài</b>
<b>1. Giới thiệu chung </b>
<b>Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ</b>
- Năm 1952, Tơ Hồi theo bộ đội vào giải phóng Tây Bắc. Trong chuyến đi dài 8 tháng này, ơng đã
sống gắn bó nghĩa tình với đồng bào dân tộc vùng cao Tây Bắc. Và chính cuộc sống của đồng bào nơi
đây đã khơi nguồn cảm hứng để Tơ Hồi hồn thành truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” vào năm 1953.
- Truyện được in trong tập “Truyện Tây Bắc” Tập truyện được tặng giải Nhất của Hội Văn nghệ Việt
Nam 1954-1955.
<b>Khái quát giá trị tác phẩm</b>
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 2
- “Vợ chồng A Phủ” ra đời đến nay đã hơn nửa thế kỉ nhưng vẫn giữ gần như nguyên vẹn giá trị và
sức thu hút ban đầu.
<b>Vài nét về nhân vật Mị</b>
- Mị là cô gái xinh đẹp nổi tiếng vùng Hồng Ngài, có tài thổi sáo, chịu thương chịu khó, có khát vọng
tình yêu, khát vọng tự do...
- Thế nhưng Mị lại phải chịu một số phận bất hạnh: Cha mẹ nghèo khó, lại có món nợ truyền kiếp
với nhà thống lí Pá Tra, đau khổ hơn cơ lại bị bắt làm con dâu gạt nợ.
- Dưới thân phận con dâu gạt nợ, Mị bị bóc lột sức lao động, bị chà đạp lên nhân phẩm, bị áp chế về
tinh thần, bị tước đi niềm khao khát sống.
- Với cái nhìn tinh tế, trái tim nhạy cảm, Tơ Hồi đã phát hiện và diễn tả một cách tài tình sức sống
tiềm tàng của Mị qua tâm trạng cô trong căn buồng tối, khi mới đến làm dâu và trong những đêm
tình mùa xuân.
<b>2. Phân tích tâm trạng nhân vật Mị qua hai lần miêu tả</b>
<b>a. Tâm trạng Mị qua lần miêu tả thứ nhất</b>
<b>Vị trí, bối cảnh chi tiết </b>
- Nằm ở phần đầu truyện, mơ tả căn buồng Mị nằm và tình cảnh của cơ khi làm dâu nhà thống lí.
- Khi mới đến nhà thống lí, có đến mấy tháng trời, đêm nào Mị cũng khóc, Mị định ăn lá ngón tự tự,
nhưng thương cha, Mị chết khơng đành. Từ đó cơ chấp nhận cuộc sống đày đọa, chấp nhận làm thân
trâu ngựa, tồn tại như một “cái xác không hồn”, như một vật vô tri, vô giác.
<b>Diễn biến tâm trạng</b>
- Mô tả căn buồng Mị nằm, Tơ Hồi viết: “Ở cái buồng Mị nằm, kín mít, có một chiếc cửa sổ lỗ vng
bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng không biết là sương hay là nắng”
+ Căn buồng của Mị là không gian nhỏ bé, “kín mít”, ngột ngạt, tù túng, đối lập với cái mênh mông,
rộng lớn của đất trời Tây Bắc; đối lập với cái giàu có, tấp nập của nhà thống Lí Pá Tra.
+ Trong căn buồng ấy, chân dung, số phận khổ đau của Mị được nhà văn khắc họa thật rõ nét: Mị
sống câm lặng như đá núi “khơng nói”, lầm lụi, chậm chạp, trơ lì như “con rùa” quẩn quanh nơi xó
cửa.
+ Căn buồng cho thấy Mị mất hết ý niệm về không gian, thời gian, nhìn ra ngồi “chỉ thấy trăng
trắng khơng biết là sương hay là nắng”.
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 3
- “Mị nghĩ rằng, mình cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vng ấy mà trơng ra, đến bao giờ chết thì thôi”
+ Ý nghĩ cho thấy Mị đang trơ lì cảm xúc, mất đi ý thức về giá trị bản thân, mất ý thức phản kháng,
cam chịu, chấp nhận số phận.
+ Ý nghĩ còn cho thấy Mị đang trong trạng thái tê liệt tinh thần.
- Mô tả Mị trong cảnh sống này, nhà văn đã tố cáo sâu sắc chế độ cai trị miền núi đã đày đọa con
người, làm tê liệt quyền sống, quyền khao khát hạnh phúc của họ.
- Qua Mị, Tơ Hồi bày tỏ tấm lịng xót xa, thương cảm với số phận người phụ nữ vùng núi cao Tây
Bắc khi Cách mạng chưa về.
<b>b. Tâm trạng Mị qua lần miêu tả thứ hai</b>
<b>Vị trí, bối cảnh chi tiết</b>
- Chi tiết nằm giữa phần một của tác phẩm.
- Mùa xuân về trên đất Hồng Ngài, âm thanh tiếng sáo gọi bạn tình khiến Mị “thiết tha bổi hổi”; “Mị
lén lấy hũ rượu, cứ uống ừng ực từng bát”. Rồi say, “Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng,
người hát, nhưng lòng Mị đang sống về ngày trước”; Mị “từ từ bước vào buồng… “Bấy giờ Mị ngồi
xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng”; “Mị thấy phơi phới trở lại”…
<b>Diễn biến tâm trạng Mị</b>
- Rượu làm cơ thể Mị say nhưng tâm hồn cơ thì từ đây đã tỉnh sau bao tháng ngày câm nín, mụ mị đi
vì sự đày đọa.Vẫn căn buồng ấy nhưng Mị đã thay đổi.
- Cô “ngồi xuống giường, trông ra cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng”. Cử chỉ này cho thấy Mị đang
nung nấu những suy tư, như báo hiệu một sự nổi loạn của hành động.
- Lúc đó tiếng sáo vọng lại từ xa, mãi ở đầu núi, Mị vẫn còn tỉnh táo nhẩm theo lời bài hát của người
đang thổi, nhưng sau đó tiếng sáo chuyển thành tiếng gọi bạn yêu, nó “lửng lơ ngồi đồng như lịng
ai đợi chờ oán trách”, tiếng sáo thành tiếng lòng của người thiếu phụ. Tiếng sáo là tác nhân mạnh
mẽ đem đến sự nổi loạn trong tâm trạng và hành động của Mị: “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng
đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”.
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 4
+ Cùng với sự trở về của cảm xúc là sự tỉnh ngộ của nhận thức. Mị nhận ra mình cịn trẻ lắm. Kết
cấu tăng tiến “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ” đã nhấn mạnh ý thức về quyền sống của con người.
+ “Muốn đi chơi” là biểu hiện cao nhất của sự thức tỉnh, Mị muốn được hạnh phúc, muốn được tự
do như mọi người. Đây là nguyên nhân khiến Mị nảy sinh những hành động tiếp theo như “búi tóc,
lấy cái váy, với thêm chiếc áo”…hành động chú ý đến bản thân, chăm chút cho nhan sắc.
<b>Ý nghĩa chi tiết:</b>
- Chi tiết cho thấy sự thay đổi trong tâm lí, tính cách nhân vật Mị, vẫn con người ấy, trong căn buồng
ấy, từ sự cam chịu, tê liệt về tinh thần đã chuyển thành khao khát sống mạnh mẽ, mãnh liệt.
- Chi tiết khẳng định sức sống tiềm tàng sẽ không bao giờ mất trong những tâm hồn yêu sống.
<b>c. Nghệ thuật miêu tả </b>
Nghệ thuật phân tích, miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế; xây dựng chi tiết giàu sức biểu tượng, ngôn
ngữ đậm chất thơ, giọng điệu trần thuật linh hoạt.
<b>3. Đánh giá</b>
- Hình ảnh Mị tiêu biểu cho số phận bất hạnh, cuộc đời khổ đau của đồng bào dân tộc miền núi.
- Qua miêu tả tâm lí nhân vật Mị, nhà văn bày tỏ sự yêu thương, cảm thông, sự trân trọng ngợi ca
sức sống tiềm tàng trong tâm hồn người lao động, đồng thời khẳng định sống ấy khơng một thế lực
nào có thể tiêu diệt được, nó chỉ bị cuộc sống đày đọa làm cho tê liệt mà thơi.
- Tâm lí, tính cách nhân vật Mị rất phù hợp với hướng vận động của tâm lí, tính cách nhân vật trong
văn học Việt Nam 1945 – 1975: Tâm lí, tính cách nhân vật được miêu tả gắn bó chặt chẽ với hồn
cảnh sống, thường vận động theo chiều hướng tích cực, gắn với sự “thức tỉnh”, sự “trưởng thành”
hay sự “hồi sinh”. Nhân vật có khả năng vượt lên hồn cảnh, thậm chí thay đổi hồn cảnh sống.
<b>4. Kết luận</b>
- Tóm lược nội dung đã trình bày
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 5
Website <b>HOC247</b> cung cấp một môi trường <b>học trực tuyến</b> sinh động, nhiều <b>tiện ích thơng minh</b>,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những <b>giáo viên nhiều năm kinh </b>
<b>nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm</b> đến từ các trường Đại học và các
trường chuyên danh tiếng.
<b>I.Luyện Thi Online </b>
-<b>Luyên thi ĐH, THPT QG:</b> Đội ngũ <b>GV Giỏi, Kinh nghiệm</b> từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây
dựng các khóa <b>luyện thi THPTQG </b>các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
-<b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: </b>Ơn thi <b>HSG lớp 9</b> và <b>luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán</b> các
trường <i>PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An</i> và các trường Chuyên
khác cùng <i>TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.</i>
<b>II.Khoá Học Nâng Cao và HSG </b>
-<b>Toán Nâng Cao THCS:</b> Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS
THCS lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt
-<b>Bồi dưỡng HSG Toán:</b> Bồi dưỡng 5 phân mơn <b>Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học </b>và <b>Tổ Hợp</b> dành
cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: <i>TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. </i>
<i>Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn</i> cùng đôi
HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
<b>III.Kênh học tập miễn phí </b>
-<b>HOC247 NET:</b> Website hoc miễn phí các bài học theo <b>chương trình SGK</b> từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả
các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư
liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.
-<b>HOC247 TV:</b> Kênh <b>Youtube</b> cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi
miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng
Anh.
<i><b> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </b></i>
<i><b>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </b></i>