ệ sinh an toàn thực phẩm - vấn đề cần được quan tâm trong dịp
Tết Tân Mão năm 2011
Thực phẩm và sử dụng thực phẩm là nhu cầu thiết yếu của mọi người, mọi
nhà, mọi lúc, mọi nơi, mọi thời đại. Vệ sinh an toàn thực phẩm là yếu tố cần
thiết để bảo vệ sức khỏe người dân, vì thực phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến
sức khỏe và tính mạng của mỗi người, tác động đến sự phát triển kinh tế,
thương mại, du lịch và an sinh xã hội, ảnh hưởng đến tuổi thọ, đến chất lượng
cuộc sống và về lâu dài còn ảnh hưởng đến sự phát triển nịi giống, dân tộc.
Thời gian qua, tình hình vệ sinh an toàn thực phẩm diễn biến rất phức tạp.
Rất nhiều loại thực phẩm không bảo đảm vệ sinh, không an tồn đang được lưu
hành trên thị trường, ảnh hưởng khơng tốt đến sức khỏe người tiêu dùng như
sữa nhiễm melamine, rượu chứa nhiều methanol, ơ mai, xí muội nhiễm chì (Pb),
thịt đông lạnh nhập khẩu không rõ nguồn gốc, nhiễm vi sinh vật và có nhiều
tạp chất, hết hạn sử dụng vẫn tiêu thụ trên thị trường; việc giết mổ và chế biến
các loại gia súc, gia cầm không bảo đảm điều kiện vệ sinh; việc sử dụng hóa
chất ngồi danh mục cho phép trong sản xuất chế biến thực phẩm, tình trạng
sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh trong nơng nghiệp khơng
đúng quy định cịn khá phổ biến. Trong một cuộc khảo sát giữa năm 2010 tại
một làng nghề chuyên sản xuất miến, bún khô, phở khô ở Hà Nội cho thấy: 15%
các cơ sở sản xuất đều có chuồng heo nằm kế bên; 100% sản phẩm được phơi
bằng phên tre bên lề đường bụi bặm và gần cống rãnh thốt nước thải khơng
có nắp đậy; 60% nguyên liệu sản xuất được nhập khẩu từ Trung Quốc với mùi
khó chịu đều được chứa trong các bao tải và chất đống mất vệ sinh; hơn 50%
hộ dùng chất tẩy trắng bột bằng Natri hydro sulphat, axit Clohydrit (HCl), thuốc
tím và 50% số hộ dùng phèn chua để làm dai bột; tất cả người sản xuất trong
làng nghề này đều chưa được tập huấn qua lớp vệ sinh an tồn thực phẩm; rất
ít người đi khám sức khoẻ định kỳ theo quy định... trong khi đó sự hiểu biết của
người dân còn hạn chế, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm (cấp tính
lẫn mãn tính).
Tại hội thảo về an tồn thực phẩm được tổ chức vào ngày 23/10/2010, Tổ
chức Y tế thế giới (WHO) đã công bố thống kê mới nhất: hàng năm Việt Nam có

hơn 3 triệu trường hợp nhiễm độc từ thực phẩm, gây thiệt hại hơn 200 triệu
USD. Còn khảo sát của Hội Ung thư TP HCM cho thấy: Vào những năm cuối thập
niên 1990, số mắc bệnh ung thư mới được chẩn đoán là 4.500 ca/năm và tới
năm 2005 đã là 5.500 ca. Xu thế đó khơng bị khống chế mà ngược lại đang gia
tăng nhanh hơn trong 3 năm trở lại đây với con số cực kỳ đáng sợ - 150 ngàn
bệnh nhân ung thư mới trong một năm.
Theo thống kê của Cục An toàn thực phẩm, trong giai đoạn 2000 - 2006 đã có
174 vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể với 14.653 nạn nhân; 97 vụ ngộ
độc thực phẩm tại các khu công nghiệp, khu chế xuất với 9.898 nạn nhân; 58
vụ ngộ độc thực phẩm trong các trường học với 3.790 cháu bị ngộ độc thực
phẩm và 2 cháu bị chết; 161 vụ ngộ độc thực phẩm do thức ăn đường phố với
7.688 người mắc và 7 người chết. Năm 2010, do đã thực hiện hàng loạt các
biện pháp thanh kiểm tra, chấn chỉnh tình hình vệ sinh an tồn thực phẩm
trong cả nước, nên số vụ ngộ độc thực phẩm trong cả nước đã giảm hẳn. Thống
kê mới nhất, trong quí 4 năm nay, cả nước chỉ có 18 vụ ngộ độc, giảm 3 vụ so
với cùng kỳ năm ngoái, bên cạnh đó, số người cần đến bệnh viện cấp cứu vì
ngộ độc cũng như số người mắc cũng giảm rõ rệt so với các năm trước. Trên địa
bàn Tiền Giang, trong năm 2010 đã xảy ra 11 vụ ngộ độc thực phẩm, tử vong
02 người, trong đó có 02 vụ mà số người mắc trên 50 người. Điển hình là vụ ngộ
độc thực phẩm tại Công ty TNHH Một thành viên Dream Mekong - huyện Cái Bè
với 583 người mắc không rõ nguyên nhân và vụ ngộ độc thực phẩm tại xã Vàm
Láng, huyện Gị Cơng Đơng với 57 người mắc, do ăn món nham hải sản và bị
kho bị nhiễm vi sinh. Đặc biệt, tại xã Tân Đơng, Gị Cơng Đơng có 01 người ăn
cá nóc, ngay sau đó đã tử vong và tại phường Tân Long, thành phố Mỹ Tho 02
người ăn cá nóc tự nấu trên ghe lúc đánh bắt ngoài biển, tử vong 01 người.


Lễ, tết là dịp mà nhu cầu tiêu thụ của người dân tăng cao kéo theo việc sản
xuất và lưu thông một khối lượng lớn các loại thực phẩm trên thị trường, vì vậy
nguy cơ thực phẩm khơng bảo đảm chất lượng vệ sinh an toàn được đưa ra bán

trong dịp tết là rất lớn. Cũng chính vì thế, cơng tác bảo đảm chất lượng vệ sinh
an toàn thực phẩm trong dịp tết phải được đặc biệt quan tâm. Để tăng cường
các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm trong dịp Tết Tân Mão năm 2011, Sở
Y tế Tiền Giang đã chỉ đạo Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm xây dựng kế
hoạch thanh tra, kiểm tra công tác vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh
với các mục đích chính là thanh kiểm tra việc thực hiện các quy định đảm bảo
vệ sinh an toàn thực phẩm đối với các cơ sở sản xuất chế biến, kinh doanh thực
phẩm, kinh doanh ăn uống song song với việc tăng cường công tác tuyên
truyền giáo dục rộng rãi về kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm, nâng cao
nhận thức và trách nhiệm của nhân dân, người sản xuất, kinh doanh, phòng
chống ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm và xử lý các cơ sở
vi phạm theo quy định của pháp luật. Nội dung thanh kiểm tra cụ thể gồm: các
quy định về điều kiện vệ sinh cơ sở; vệ sinh cá nhân người trực tiếp sản xuất
kinh doanh; giấy chứng nhận sức khỏe công nhân thường xuyên và công nhân
mùa vụ; giấy chứng nhận học tập kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm; giấy
chứng nhận đủ điều kiện về vệ sinh an tồn thực phẩm; hồ sơ cơng bố chất
lượng; hình thức bao gói, nhãn thực phẩm theo quy định hiện hành; giấy phép
kinh doanh và tiến hành lấy mẫu xét nghiệm.
Thực phẩm xung quanh chúng ta tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh do tình
trạng mất vệ sinh và khơng an toàn, nhưng trên thực tế, những vụ việc được
phát hiện chưa nhiều. Bằng chứng là các vụ ngộ độc vẫn diễn ra và tăng lên.
Thực phẩm mất vệ sinh bày bán tràn lan nhưng không được xử lý hoặc chỉ xử lý
được khi có đồn kiểm tra rồi sau đó, đâu lại vào đấy. Vấn đề vệ sinh an tồn
thực phẩm ln là vấn đề thời sự và được quan tâm đặc biệt của tất cả mọi
người. Theo các chun gia, từ phân tích, đánh giá tình hình bảo đảm vệ sinh
an toàn thực phẩm trong những năm qua đã cho thấy đây là một nhiệm vụ hết
sức khó khăn, phức tạp. Bên cạnh việc thanh kiểm tra và xử lý các vi phạm thì
chúng ta phải lưu ý đến cơng tác truyền thơng về an tồn thực phẩm, công tác
xây dựng khuôn khổ luật pháp nhằm tiến tới việc xã hội hóa trong cơng tác bảo
đảm chất lượng vệ sinh an tồn thực phẩm. Khơng phải tự nhiên mà các quốc

gia đều xem an toàn vệ sinh thực phẩm là ưu tiên hàng đầu, bởi vì trên thực tế,
đây là vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến cả hệ thống kinh tế mà còn tác động
đến sức khỏe toàn xã hội và mỗi cá nhân. Quan tâm vệ sinh an tồn thực phẩm
để chủ động phịng chống ngộ độc thực phẩm là hết sức cần thiết, vừa cấp
bách, vừa lâu dài, phải được thực hiện thường xuyên, liên tục để khống chế các
nguy cơ gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng, nhất là trong các dịp lễ, tết. Từ
đó, các ngành chức năng phải tiếp tục phối hợp tăng cường hơn nữa công tác
thanh tra, kiểm tra để công tác bảo đảm chất lượng vệ sinh an tồn thực phẩm
từng bước được kiểm sốt chặt chẽ và hiệu quả hơn. Ngồi ra, một yếu tố
khơng kém phần quan trọng là ý thức của người tiêu dùng trong chọn lựa thực
phẩm. Bên cạnh việc cần thường xuyên theo dõi thơng tin trên báo, đài để nắm
tình hình, thì việc chủ động lựa chọn thực phẩm sạch và kiên quyết tẩy chay
thực phẩm khơng an tồn là hình thức trừng phạt cao nhất đối với nhà sản
xuất, chế biến, đồng thời sẽ góp phần rất lớn trong cơng tác bảo đảm chất
lượng vệ sinh an tồn thực phẩm nói chung.

BS Trần Thanh Thảo - Sở Y tế Tiền Giang