Phân tích bài ca dao Muối ba năm muối đang còn mặn - Gừng chín tháng gừng hãy còn cay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (664.22 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 10

PHÂN TÍCH BÀI CA DAO

MUỐI BA NĂM MUỐI ĐANG CÒN MẶN

GỪNG CHÍN THÁNG GỪNG HÃY CỊN CAY

Phân tích bài ca dao Muối ba năm muối đang còn mặn - Gừng chín tháng gừng hãy cịn 
cay mà Học247 giới thiệu dưới đây sẽ giúp các em cảm nhận được một tình yêu chân thành
và thơ mộng của con người, của những chàng trai cô nàng. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài
văn mẫu này sẽ giúp các em định hướng được cách phân tích một bài ca dao. Mời các em
cùng tham khảo!

A.SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Trong kho tàng ca dao dân ca chủ đề nói về những bài ca dao tình u, đặc biệt là tình cảm
vợ chồng có rất nhiều.

- Giới thiệu về bài ca dao:

Muối ba năm muối đang cịn mặn, 
Gừng chín tháng gừng hãy cịn cay.

Đơi ta nghĩa nặng tình đầy,

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

2. Thân bài

- Câu ca dao thật tinh tế khi đã mượn các hình ảnh gần gũi, quen thuộc để miêu tả tình nghĩa

vợ chồng:

Muối ba năm muối đang cịn mặn, 
Gừng chín tháng gừng hãy cịn cay.

-Hình tượng thơ ở đây khơng hề cầu kì, cũng khơng bóng bẩy mà đơn sơ, gần gũi.

+ Muối và gừng là những gia vị thường dùng và rất dễ kiếm trong bữa cơm hằng ngày của
người bình dân. Hơn thế, muối và gừng cịn được biết đến là những vị thuốc đắc dụng trong
lúc ốm đau. Đã được các tác giả dân gian tinh tế đưa vào văn chương, muối và gừng đã mang
ý nghĩa tượng trưng cho tình nghĩạ vợ chồng đậm đà, sâu nặng.

+ Có thể nói trong hai câu đầu của bài ca dao nhấn mạnh bản chất khó thay đổi bởi thời gian
của muối và gừng. Những số từ được dùng trong câu ca dao “ba năm”, “chín tháng” khơng
phải là số từ cụ thể mà nó hàm ý chỉ thời gian lâu dài. Có lẽ thời gian lại chính là thử thách
nghiệt ngã nhất, là thước đo chính xác nhất cho phẩm chất và giá trị của sự vật, của con
người.

- Giải thích hình ảnh “muối” và “gừng”

+ Muối chính là sự kết tinh của nước biển ngưng đọng lại, màu trắng, hạt nhỏ, có vị mặn.
Muối rất mặt thường dùng trong bữa ăn của mọi nhà, mọi người. Cái dư vị mặn mòi của
muối đã được tác giả dân gian nhấn mạnh trong cụm từ muối ba năm. Trải qua biết bao năm
tháng, hạt muối càng mặn mà thêm, cũng giống như thời gian trôi qua càng làm đậm đà hơn
tình chồng nghĩa vợ.

+ Gừng được biết đến là loại cây thường được trồng ở trong vườn, ngoài đồng. Vị cay nồng
và thơm của gừng làm nóng ran từ miệng vào tới gan ruột, khiến ta có cảm giác tăng thêm
nhiệt huyết, sức lực. Độ cay của gừng trải qua chín tháng được ngầm so sánh với mức độ
thắm thiết của tình cảm vợ chồng. Trong gian nan, hay trong vất vả, tình nghĩa vợ chồng

càng thêm sâu nặng.

- Để làm nổi bật hai hình ảnh muối ba năm với gừng chín tháng, các tác giả dân gian đã sử
dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc.

+ Có thể nói sự cân đối nhịp nhàng của hai câu thơ bảy chữ kết hợp với điệp từ “muối” và
“gừng” được lặp lại hai lần trong câu thơ, có sự bổ trợ của cụm từ chỉ trạng thái đang cịn
mặn, hãy cịn cay, đặc tả tình nghĩa vợ chồng đằm thắm, nồng nàn.

+ Gừng cay và muối mặn như đã tượng trưng thật nhất và hay nhất cho tình nghĩa của
những cặp vợ chồng nghèo cùng nhau chung lưng đấu cật, lên thác xuống ghềnh, lên rừng
xuống biển.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

một.

+ Và để tiếp tục khắc sâu thêm cho ý nghĩa của từ “Đơi ta”, tác giả cụ thể hố bằng hình ảnh
nghĩa nặng tình dày. “Nghĩa nặng tình dày” nó như một hòn đá tảng thật nặng trong đời
sống vợ chồng, không sức mạnh gì xơ đẩy, di chuyển được.

-> Phải khẳng định một điều là không phải lúc nào tình yêu nam nữ, tình nghĩa vợ chồng
cũng thuận buồm xi gió. Nhưng vượt lên trên tất cả họ vẫn hạnh phúc đó mới là điều đáng
quý.

- Câu thơ “Có xa nhau đi nữ cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa” như đột ngột kéo dài từ sáu
chữ thành mười ba chữ.

+ Chỉ với độ dài của câu ca dao mà như đã phần nàọ bộc lộ sự băn khoăn, bức xúc trong tâm
trạng của người vợ hoặc người chồng, ở đỉnh cao của tình cảm vợ chồng, trong những lúc
thời điểm hạnh phúc nhất, đôi khi người vợ hoặc người chồng tự nhiên phân vân, lo lắng
cho tương lai, cho những ngày tiếp theo, khi mà gian khó thì liệu vợ chồng có giữ được gừng

mãi cay và muối mãi mặn, nghĩa nặng tình dày mãi khơng?

+ Nhân vật trữ tình trong bài ca dao đã tự đặt ra giả thiết “Có xa nhau đi nữa” và cũng tự trả
lời “ba vạn sáu ngàn ngày mới xa”. Tại sao họ, những đôi vợ chồng không nói một trăm năm
mà lại là ba vạn sáu ngàn ngày? Cách nói như dằn từng tiếng một, như đã nhấn mạnh quyết
tâm sắt đá, khắc cốt ghi xương lời thề gìn giữ cuộc sống vợ chồng cho vng trịn đến đầu
bạc răng long.

-> Chính sức mạnh của tình yêu nam nữ không trở lực nào ngăn cản được. Tình cảm vợ
chồng như keo sơn lại càng khơng có thế lực nào phá vỡ được.

3. Kết bài

-Khẳng định lại nội dung ý nghĩa và vẻ đẹp của câu ca dao trên nói về tình nghĩa vợ chồng
thủy chung son sắt một lòng.

C. BÀI VĂN MẪU

Đề bài: Phân tích bài ca dao:

Muối ba năm muối đang còn mặn 
Gừng chín tháng gừng hãy cịn cay

Gợi ý làm bài:

Nghĩa tình vợ chồng thủy chung sắt son, keo sơn gắn bó từ lâu đã trở thành một đề tài phổ
biến trong nền văn học nước nhà. Từ xa xưa tình cảm này cũng đã được ơng cha ta nhắc đến
trong những bài ca dao thiết tha. Tiêu biểu trong số đó là bài “Muối ba năm” :

Muối ba năm muối đang cịn mặn

Gừng chín tháng gừng hãy cịn cay

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa.

Mở đầu bài ca dao đã sử dụng những hình ảnh chân thực, mộc mạc, gần gũi với người nông
dân Việt Nam ấy là hình ảnh “muối” và “gừng”. Đây là hai gia vị thường dùng và rất dễ thấy
trong những bữa cơ bình dân, đặc biệt chúng còn được biết đến là những vị thuốc hữu dụng
để chữa bệnh trong lúc ốm đau. Tác giả dân gian đã khéo léo đưa những hình ảnh đơn sơ mà
tinh tế vào để tượng trưng cho tình nghĩa vợ chồng đậm đà mà sâu nặng.

Có thể nói trong hai câu đầu bài ca dao đã nhấn mạnh bản chất khó thay đổi bởi thời gian
của “muối” và “ gừng”. Những cụm từ chỉ thời gian như “ba năm”, “chín tháng” khơng đơn
thuần chỉ là những con số cụ thể mà cịn có hàm ý chỉ khoảng thời gian dài lâu. Muối chính là
sự kết tinh của nước biển đọng lại, màu trắng, hạt nhỏ và có vị mặn. Cái dư vị mặn mịi của
muối đã được người xưa nhấn mạnh trong cụm từ “muối ba năm”, trải qua biết bao nhiêu
năm tháng hạt muối vẫn luôn mặn mà cũng giống như tình nghĩa vợ chồng dù thời gian càng
trơi qua vẫn ln đậm đà, gắn bó, khơng hề đổi thay. Gừng là loại cây thường được trồng
trong vườn, ngoài đồng với vị cay nồng và thơm. Độ cay của gừng trải qua chín tháng được
ngầm so sánh với mức độ thắm thiết của tình cảm vợ chồng, dù trong gian nan, vất vả của
cuộc đời thì tình cảm ấy càng thêm sâu nặng, keo sơn. Việc khéo léo sử dụng cặp câu thơ
bảy chữ đối xứng, nhịp thơ cân đối nhịp nhàng kết hợp với điệp từ “muối” và “gừng” lặp đi
lặp lại hai lần ở mỗi câu có tác dụng khắc sâu ý niệm về sự bền lâu. Muốn mặn và gừng cay
chính là những hình ảnh tượng trưng ý nghĩa nhất cho tình cảm vợ chồng tuy trải qua biết
bao khổ cực, sóng gió vẫn ln keo sơn, khăng khít với nhau. Hai hình ảnh này cũng đã đi
vào rất nhiều bài ca dao khi nói đến tình nghĩa của con người:

Tay bưng đĩa muối chấm gừng 
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau

Câu thứ ba của bài ca dao là một câu thơ sáu chữ với âm điệu ngọt ngào, sâu lắng đan xen

giữa các cụm từ như “đôi ta”, “nghĩa nặng tình dày” thể hiện sự khăng khít, gắn bó, hịa hợp
tuy hai mà như một của đôi vợ chồng. Đặc biệt cụm từ “nghĩa nặng tình dày” giống như một
lời khẳng định rằng tình cảm vợ chồng vững bền như một hịn đá tảng, khơng gì có thể thay
đổi, di chuyển được. “Nghĩa” là nghĩa vụ, trách nhiệm, “tình” là tình cảm, nghĩa càng dày thì
tình càng nặng, không bao giờ nhạt phai.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến

thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần

Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt

thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các

môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn

phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các môn Toán- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.