GIAO AN SINH 8 CA NAM 0910

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (667.75 KB, 116 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Bài 1 BAØI MỞ ĐẦU

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS thấy được mục đích ý nghĩa của mơn học
- Xác định được vị trí của con người trong tự nhiên
- Nắm được phương pháp học tập đặc thù của môn học

2.

Kỹ Năng:

- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

- Kỹ năng tư duy độc lập và làm việc với SGK

3. Thái Độ:

Có ý thức bảo vệ, giữ gìn vệ sinh cơ thể

II. Đồ Dùng Dạy Học

GV: Giới thiệu tài liệu liên quan đến bộ môn
HS: Sách vở học bài

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Mở đầu : Sơ lược lại Sinh học 7

2. Hoạt động 1:

Vị Trí Của Con Người Trong Tự Nhiên

a. Mục tiêu : HS thấy được con người có vị trí cao nhất trong

thế giới sinh vật do cấu tạo cơ thể hồn chỉnh và các hoạt động có mục
đích

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Em hãy kể tên các ngành động

vật đã học ?

- GV: Ngành động vật nào có cấu tạo

hồn chỉnh ?

- GV: Con người có những

đặc điểm nào khác biệt so với động
vật nói chung và bộ khỉ nói riêng

- HS: Trao đổi nhóm, vận dụng kiến

thức đã học ở lớp dưới trả lời câu hỏi
Yêu cầu:

+ Kể đủ sắp xếp các ngành theo sự tiến
hoá

+ Lớp thú là lớp động vật tiến hoá nhất,
đặc biệt bộ khỉ

- HS tự nghiên cứu thơng tin trong SGK

→ trao đổi nhóm hồn thành

nhiệm bài tập mục .

u cầu: Ơ đúng 1,2,3,5,6,7 → đại

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- GV: ghi lại ý kiến của

nhiều nhóm để đánh giá được kiến
thức của HS

- GV: Yêu cầu HS rút ra

KL về vị trí phân loại của con người

- GV: Bổ sung → KL

sung

→ Các nhóm khác trình bày và bổ

sung

c. Tiểu kết:

- Lồi người thuộc lớp thú

- Con người có tiếng nói, chữ viết, tư duy trừu tượng, hoạt động có mục đích →

làm chủ thiên nhiên

3.

Hoạt động 2 :

Nhiệm Vụ Của Môn Cơ Thể Người Và vệ Sinh

a.

Mục tiêu : - HS chỉ ra được nhiệm vụ cơ bản của môn học cơ thể người và vệ
sinh

- Biết đề ra biện pháp bảo vệ cơ thể

- Chỉ ra được mối liên quan giữa mơn học với các bộ mơn khoa học

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Bộ mơn cơ thể người và vệ sinh

cho chúng ta hiểu biết điều gì ?

- GV: Cho VD về mối liên quan giữa bộ

môn cơ thể người và vệ sinh với các
mơn khoa học khác

- GV: Bổ sung và rút ra KL

- HS: Nghiên cứu thơng tin SGK tr.5

→ trao đổi nhóm

Yêu Cầu:

+ Nhiệm vụ bộ môn

+ Biện pháp bảo vệ cơ thể

- HS: Một vài đại diện trình bày →

nhóm khác bổ sung cho hoàn chỉnh

-HS: Chỉ rõ mối liên quan giữa bộ môn

với môn TDTT mà các em đang học

c. Tiểu Kết: Nhiêm vụ của môn học là:

+ Cung cấp những kiến thức về cấu tạo và chức năng sinh lý của các cơ quan
trong cơ thể

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

+ Thấy rõ mối liên quan giữa môn học với các môn khoa học khác như: Y học,
TDTT, Điêu khắc, Hội hoạ…

4.

Phương Pháp Học Tập Bộ Môn Cơ Thể Người Và Vệ Sinh

a. Mục Tiêu : Chỉ ra được phương pháp đặc thù của bộ môn, đó là học qua mơ
hình, tranh, thí nghiệm

b. Tiến haønh

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- Nêu các phương pháp cơ bản để học

tập bộ môn ?

- GV: Lấy VD cụ thể minh hoạ cho các

phương pháp mà HS nêu ra

- GV: Nhận xét ⇒ KL

- HS: Nghiên cứu SGK → trao đổi

nhóm → thống nhất câu trả lời

- Đại diện một vài nhóm trả lời →

nhóm khác bổ sung
c. Tiểu kết:

+ Quan sát tranh ảnh, mơ hình, tiêu bản, mẫu sống để hiểu rõ hình thái cấu tạo
+ Bằng thí nghiệm → tìm ra chức năng sinh lý các cơ quan hệ cơ quan

+ Vận dụng liến thức giải thích các hiện tượng thực tế, có biện pháp vệ sinh rèn
luyện cơ thể

IV. Cũng Cố

- Cho HS đọc và học thuộc ghi nhớ SGK

- Ra một vài bài tập nâng cao có liên quan đến bài học

V. Dặn dò:

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

BÀI 2 CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI

I. Mục tiêu

1. Kiến thức

- HS kể được tên các cơ quan trong cơ thể, xác định được vị trí của các

hệ cơ quan trong cơ thể mình

- Giải thích được vai trị của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều

hoà hoạt động các cơ quan
2. Kỹ năng

- Rèn kỹ năng quan sát nhận biết kiến thức

- Rèn tư duy tổng hợp logic, kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái độ

Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ cơ thể tránh tác động mạnh vào một số hệ
cơ quan

II. Đồ Dùng Dạy Học

Tranh các hệ cơ quan của thú, hệ cơ quan của người, sơ đồ phóng to hình
2-3 SGK tr.9, mơ hình nữa cơ thể người

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kieåm tra bài cũ :

- Cho biết nhiệm vụ của bộ mơn cơ thể người và vệ sinh

- GV: Nêu những phương pháp cơ bản để học tập bộ môn cơ thể người

và vệ sinh
2. Mở Đầu:

3. Hoạt Động 1:

Cấu Tạo Cơ Thể

a. Mục tiêu:

- Chỉ ra các phần của cơ thể

- Trình báy sơ lược thành, chức năng các hệ cơ quan

b. Tieán Hành

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

1. Các phần của cơ thể:

- GV: Kể tên các hệ cơ quan ở động vật

thuộc lớp thú

- Trả lời mục câu hỏi trong SGK tr.8

- HS: Nhớ lại kiến thức kể đủ 7 hệ cơ

quan

- HS quan sát tranh ảnh SGK và trên

bảng → trao đổi nhám hồn thành

Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:
Lớp dạy: 8A1,2,3,4 Tuần dạy:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- GV: Toång kết ý kiến của các nhóm và

thơng báo ý đúng

- GV: Nhận xét → KL

câu trả lời
u cầu:
+ Da bao bọc

+ Cấu tạo gồm 3 phần.

+ Cơ hồnh ngăn cách giữa khoang ngực
và khoang bụng

- HS: Đại diện nhóm trình bày →

nhóm khác bổ sung

b.

Tiểu Kết :

- Da bao bọc tồn bộ cơ thể để bảo vệ các cơ quan bên trong cơ thể
- Cơ thể gồm 3 phần: Đầu, Thân, Tay chân

- Cơ hoành ngăn cách khoang ngực và khoang bụng

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

2. Các hệ cơ quan

- Cơ thể người gồm các hệ cơ quan

naøo ?

- GV: Kẻ bảng 2 lên bảng để HS chữa

baøi

- GV: Ghi ý kiến bổ sung → thông

báo đáp án đúng

- GV: Tìm hiểu số nhóm có kết quả

đúng nhiều so với đáp án

- HS: Nghiên cứu SGK, tranh hình trao

đổi nhóm, hồn thành bảng 2 tr.9

- HS: Đại diện nhóm lên ghi nội dung

vào bảng → nhóm khác bổ sung

Hệ Cơ Quan Các Cơ Quan Trong Từng

Hệ Cơ Quan Chức Năng Từng Hệ Cơ Quan
Vận động Cơ, xương Vận động và di chuyển

Tiêu Hoá Miệng, ống tiêu hoá, tuyến

tiêu hoá Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể
Tuần hoàn Tim, hệ mạch Vận chuyển trao đổi chất dinh dưỡng

tới các tế bào, mang chất thải, CO2 từ

tế bào tới cơ quan bài tiết

Hơ hấp Đường dẫn khí, phổi Thực hiện trao đổi khí CO2, 02 giữa cơ

thể với mơi trường
Bài tiết Thận, ống dẫn nước tiểu,

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

5.

Hoạt động 2 :

Sự Hoạt Động Nhịp Nhàng Của Các Cơ Quan

a.

Mở bài :

b.

Mục tiêu: Chỉ ra được vai trị điều hồ hoạt động của các cơ quan 
của hệ thần kinh và nội tiết

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Sự phối hợp hoạt động của các cơ

quan trong cơ thể được thể hiện như
thế nào ?

- GV: Yêu cầu HS lấy một VD về một
hoạt động khác và phân tích

- GV: Giải thích sơ đồ hình 2-3 (SGK

tr.9)

- GV: Nhân xét ý kiến của HS
- GV: giảng giải:

+ Điều hồ hoạt động điều là phản xạ.
+ Kích thích từ mơi trường ngồi vào cơ
thể tác động đến cơ quan thụ cảm →

trung ương thần kinh ( phân tích, phát
lệnh vận động) → cơ quan phản ứng

trả lời kích thích.

+ Kích thích từ mơi trường → cơ quan

thụ cảm → tuyến nội tiết hooc môn
→ cơ quan để tăng cường hay giảm

hoạt động

- GV: Ñöa ra KL

- HS: Nghiên cứu SGK mục  tr.9 →

trao đổi nhóm.

u cầu: Phân tích một hoạt động của cơ
thể đó là chạy.

+ Tim mạch, nhịp hô hấp

+ Mồ hơi, hệ tiêu hố tham gia tăng
cường hoạt động → cung cấp đủ Oxi

và chất dinh dưỡng cho cơ hoạt động

- Đại diện nhóm trình bày → nhóm

khác bổ sung

- Trao đổi nhóm → chỉ ra mối quan

hệ qua lại giữa các hệ cơ quan trong cơ
thể

- Đại diện trình bày → nhóm khác bổ

sung ( nếu cần )

- HS: Vận dụng giải thích một số hiện
tượng như: Thấy mưa thì chạy nhanh về
nhà, khi đi thi hay hồi hộp…

c.

Tiểu kết :

- Các hệ cơ quan trong cơ thể có sự phối hợp hoạt động

- Sự phối hợp hoạt động của các hệ cơ quan tạo nên thể thống nhất

dưới sự điều khiển của HTK trung ương và thể dịch

IV. Cũng Cố

- Cơ thể người gồm có mấy hệ cơ quan, chỉ ra thành phần và chức

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Cơ thể người là một thể thống nhất được thể hiện như thế nào ?

VI. Dặn Dò

- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.

- Giải thích hiện tượng: Đạp xe, đá bóng, chơi cầu

- Oân tập lại tế bào thực vật

END

Bài 3 TẾ BÀO

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS nắm được thành phần cấu trúc cơ bản, của tế bào bao gồm: màng

sinh chất, chất tế bào(lưới nội chất, Riboxom, Ti thể, Bộ máy gôngi,
trung thể…), Nhân(nhiểm sắc thể, nhân con)

- HS biết được từng chức năng của tế bào

- Chứng minh được tế bào là đơn vị chưc năng của cơ thể

2.

Kỹ Năng:

- Rèn kỹ năng quan sát tranh hình, mơ hình tìm kiến thức
- Kỹ năng suy luận logic, kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức học tập yêu bộ môn

VII. Đồ Dùng Dạy Học

GV: Mơ hình hay tranh vẽ cấu tạo tế bào động vật

VIII. Hoạt Động Dạy Học

1. Mở đầu : Cơ thể dù đơn giản (như động vật nguyên sinh: trùng đế giày,
trùng cỏ )hay phức tạp(cơ thể của các loại động vật không xương sống)
đều được cấu tạo từ đơn vị nhỏ nhất là tế bào tế bào

2. Hoạt động 1:

Cấu Tạo Của Tế Bào

a. Mục tiêu : HS nắm được thành phần chính của tế bào: màng, chất
ngun sinh và nhân.

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Một tế bào điển hình gồm những

thành phần cấu tạo nào ?

- GV: Ngành động vật nào có cấu tạo

- HS: quan sát mô hình và hình 3.1 SGK

tr.11 → Ghi nhớ kiến thức

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

hồn chỉnh ?

- GV: Kiểm tra bằng cách

như sau: viết khơng thứ tự các thành
phần cấu tạo của tế bào lên bảng →

gọi HS lên sắp xếp theo thứ tự

- GV: giaûng giải

+ Màng sinh chất có cấu trúc kép, gồm
2 lớp photpholipit có đầu kỵ nước
hướng vào nhau và đầu ưa nước hướng
ra ngồi. Trên màng này cịn có các
phân tử protein loại histon và không
histon, quá trình trao đổi chất nhờ các
phân tử protein này.

+ Tế bào chất là một phức hệ gồm
nhiều bào quan như ti thể, bộ máy
gongi, lưới nội chất…

+ Nhân có chứa nhiều nhân con và
NST trong đó NST là thành phần quan
trọng nhất chủ yếu là chứa ADN

+ Màng sinh chất
+ Nhân tế bào
+ Tế bào chất

- HS: đại diện các nhóm lên sắp xếp các

thành phần cấu tạo của tế bào →

HS khác bổ sung

Yêu cầu: Màng → TBC → Nhân

c. Tiểu kết:

- Tế bào được cấu tạo làm 3 phần:

+ Màng: có cấu trúc kép gồm 2 lớp phơtpholipit bao bọc ở bên ngoài làm
nhiệm vụ bảo vệ và các chức năng khác

+ Tế bào chất : gồm các bào quan( ti thể, bộ máy gongi, lưới nội chất…)
+ Nhân: NST và nhân con

3.

Hoạt động 2 :

Chức Năng Các Bộ Phận Trong Tế Bào

a.

Mục tiêu : - HS nắm được các chức năng quan trọng trong các bộ phận của tế
bào

- Thấy được cấu tạo phù hợp với chức năng và sự thống nhất giữa các

thaønh phần của tế bào

- Chứng minh: tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Màng sinh chất có vai trò gì ?

+ Lưới nội chất có vai trị gì trong hoạt
động sống của tế bào ?

+ Năng lượng cần cho các hoạt động lấy
từ đâu ?

-HS: Nghiên cứu bảng 3.1 SGK tr.11

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

+ Tại sao nói nhân là trung tâm của tế
bào ?

- GV: tổng kết ý kiến của HS → nhân

Xét

+ Hãy giải thích mối quan hệ thống nhất
về chức năng giữa màng sinh chất, chất
tế bào và nhân tế bào ?

+ Tại sao nói tế bào là đơn vị chức năng
của cơ thể ?

- GV: Giaûng giaûi: Cơ thể có 4 đặc trưng

cơ bản như trao đổi chất, sinh trưởng,

sinh sản, di truyền đều được tiến hành
ở tế bào

-HS: Đại diện nhóm trình bày →

nhóm khác bổ sung

- HS: trao đổi nhóm, dựa vào bảng 3 để
trả lời.

- HS: Đọc kỹ bảng 3.1 SGK

u cầu: ở tế bào cũng có q trình trao
đổi chất, phân chia…

c. Tiểu Kết: Chức năng của các bộ phân trong tế bào là:
+ Màng sinh chất: Giúp tế bào thực hiện trao đổi chất
+ Tế bào chất: thực hiện các hoạt động sống của tế bào
. Lưới nội chất: tổng hợp và vận chuyển các chất

. Ribôxôm: Nơi tổng hợp Prôtêin

. Ti thể: Tham gia hoạt động hơ hấp giải phóng năng lượng
. Bộ máy Gơngi: Thu nhận, hoàn thiện, phân phối sản phẩm
. Trung thể: Tham gia quá trình phân chia tế bào

+ Nhân: Điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào

. Nhiểm sác thể: là cấu trúc quy định sự hình thành Prơtêin, có vai trị quyết định
trong di truyền

. Chưa ARNr cấu tạo nên Ribôxôm

4.

Hoạt Động 3 :

Thành Phần Hóa Học Của Tế Bào

a. Mục Tiêu : HS nắm được hai thành phần hóa học chính của tế bào là chất vơ
cơ và hữu cơ

b. Tiến hành

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Cho biết thành phần hóa học

chính của tế bào

- GV: nhận xét phần trả lời của nhóm

→ thơng báo đáp án đúng

- HS: Nghiên cứu thông tin SGK tr.12

→ trao đổi nhóm → thống nhất

câu trả lời

- Đại diện một vài nhóm trả lời →

nhóm khác bổ sung

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

- GV: các chất hóa học cấu tạo nên tế

bào có mặt ở đâu ?

- GV: tai sao trong khẩu phần ăn của

mỗi người cần có đủ Prơtêin, Lipit,
Gluxit, Vitamin, Muối khống

- HS: Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi
Yêu cầu:

+ Các chất hóa học có mặt trong tự
nhiên

+ Aên đủ các chất để xây dựng nên TB
c. Tiểu kết: Tế bào gồm hỗn hợp nhiều chất hữu cơ và vô cơ

1. Chất hữu cơ và vô cơ:
Các chất có trong TB

người và động vật Nguyên tố hóa học Yù nghĩa
1. Protein

2. Lipit
3. Gluxit
4. Nước

5. Các chất khoáng

C, H, O, N, P, S
C, H, O

C, H, O
H, O

K, Na, Fe, Ca, P

Thiếu Protein sẽ khơng có sự sống
vì đó là vật liệu xây dựng cơ bản
của tế bào.

Nguồn năng lượng dự trữ
Nguồn năng lượng chủ yếu.

Đảm bảo việc vận chuyển các chất
Có ý nghĩa lớn với các hoạt động
bình thường của tế bào

2. Axit Nucleic: goàm AND vaø ARN

5.

Hoạt động 4 :

Hoạt Động Sống Của Tế Bào

a. Mục tiêu: HS nắm được các đặc điểm sống của tế bào đó là trao đổi chất lớn
lên, sinh sản…

b. Tiến hành

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

GV hoûi:

+ Cơ thể lấy thức ăn từ đâu ?

+ Thức ăn được biến đổi và chuyển hóa
như thế nào trong cơ thể?

+ Giữa tế bào và cơ thể có mối quan hệ
như thế nào?

Lấy VD để thấymối quan hệ giữa chưc
năng của tế bào với cơ thể và môi trường

HS: nghiên cứu sơ đồ hình 3.2 SGK tr.12
Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

Yêu cầu: hoạt động sống của cơ thể đều
có ở tế bào

Đại diện nhóm trình bày → bổ sung

HS đọc KL chung ở cuối bài

c. Tiểu Kết : hoạt động sống của tế bào gồm: trao đổi chất lớn lên, phân chia,
cảm ứng

IX. Cũng Cố

- Cho HS đọc và học thuộc ghi nhớ SGK

- Ra một vài bài tập nâng cao có liên quan đến bài học

X. Dặn dò:

- Học bài và làm bài tập trong SGK tr.13
- Đọc “Em có biết ?”

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Baøi 4 MÔ

I. Mục tiêu

4. Kiến thức

- HS phải nắm được khái niệm mô, phân biệt được các loại mơ chính

trong cơ thể

- HS nắm được cấu tạo và chức năng của từng loại mơ trong cơ thể

5. Kỹ năng

- Rèn kỹ năng quan sát kênh hình tìm kiến thức, kỹ năng khái quát

hóa, kỹ năng hoạt động nhóm.
6. Thái độ

Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ sức khỏe

II. Đồ Dùng Dạy Học

Tranh hình SGK, tranh một số loại tế bào, tập đồn vơn vốc

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra bài cũ :

Câu hỏi: Nêu sơ lược cấu tạo TB, các thành phần hóa học tham gia cấu tạo
nên tế bào

2. Mở Đầu :

Cho HS quan sát tranh ĐV đơn bào, tập đồn vơn vốc trả lời câu hỏi: sự
tiến hóa về cấu tạo và chức năng của tập đồn vơn vốc so với ĐV đơn bào
là gì ? ( Gv giảng giải : Tập đồn vơn vốc đã có sự phân hóa về cấu tạo và
chuyên hóa về chức năng → đó là sự hình thành mơ ở ĐV đa bào

3. Hoạt Động 1:

Khái Niệm Mô

a. Mục tiêu:

- HS nêu được KN mơ, cho Vd ở mơ thực vật

b. Tiến Hành

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Thế nào là mô ?

- Trả lời mục câu hỏi trong SGK tr.8
- GV: giúp HS hình thành khái niệm mơ
và liên hệ trên cơ thể người và thực vật

động vật

- HS: nghiên cứu thông tin trong sách
giáo khoa tr.14 kết hợp với tranh hình
trên bảng

- Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi. Lưu ý:
tùy chức năng → TB phân hóa

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

- GV bổ sung: trong mơ ngồi các tế bào
cịn có các yếu tố khơng có cấu trúc tế
bào gọi là phi bào

- GV: Có thể nhắc lại 6 loại mơ ở thực

vật. Chức năng và vị trí của từng loại
mơ

- Đại diện nhóm trình bày → nhóm

khác bổ sung

- HS: Đại diện nhóm trình bày →

nhóm khác bổ sung

- HS kể tên các mô ở thực vật ( 6 loại
mô) như: mô biểu bì, mơ phân sinh, mơ
nâng đỡ, mơ dự trữ…

d.

Tiểu Kết :

- Mơ là tập hợp các tế bào chun hóa có cấu tạo giống nhau, đảm nhiệm chức

năng nhất định

VD: Tập hợp các TB biểu bì có cấu tạo và chức năng giống nhau → mơ biểu

bì ( có thể lấy thêm một vài VD)

- Mô gồm tế bào và phi bào

4.Hoạt động 2:

Các Loại Mơ

e.

Mở bài :

f.

Mục tiêu: HS phải chỉ rõ cấu tạo và chức năng của từng loại mô, thấy 
được cấu tạo phù hợp với chức năng của từng mô

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: cho biết cấu tạo và chức năng của

các loại mô trong cơ thể

- GV: đưa ra thêm một số câu hỏi
+ Tại sao máu lại được gọi là mô liên
kết lõng ?

+ Mơ sụn, mơ xương xốp có đặc điểm gì

? nó nằm ở phần nào trên cơ thể

+ Mơ sợi thường thấy ở bộ phận nào
trong cơ thể ?

+ Mơ xương cứng có vai trị gì trong cơ
thể ?

+ Giữa mô cơ vân, mô cơ trơn, mơ cơ tim
có đặc điểm nào khác nhau về cấu tạo và
chức năng ?

- HS: Nghiên cứu SGK tr.14, 15, 16

→ quan sát hình 4.1 đến 4.4

- Trao đổi nhóm → trả lời câu hỏi

- Đại diện nhóm → trả lời câu hỏi
→ nhóm khác nhận xét bổ sung

- HS dựa vào nội dung kiến thức trong
SGK → trao đổi nhóm thống nhất câu

trả lời
yêu cầu:

+ Trong máu phi bào chiếm tỉ lệ nhiều
hơn tế bào nên được gọi là mô liên kết
+ Mô sụn gồm 2-4 tế bào tạo thành

nhóm lẫn trong chất đặc cơ bản, có ở 2
đầu xương.

+ Mơ xương xốp có các nan xương tạo
thành các ơ chứa tủy → có ở đầu

xương dưới sụn

+ Mô xương cứng tạo nên các ống xương,
đặc biệt là xương ống.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

+ Tại sao khi ta muốn tim dừng lại nhưng
khơng được, nó vẫn đập bình thường ?

- GV: Bổ sung thêm kiến thức nếu HS

trả lời còn thiếu → đánh giá hoạt

động của các nhóm

+ Kích thích từ mơi trường → cơ quan

thụ cảm → tuyến nội tiết hooc môn
→ cơ quan để tăng cường hay giảm

hoạt động

- GV: Đưa ra KL

theo ý muốn

+ Mô cơ trơn tế bào có hình thoi nhọn

→ hoạt động ngồi ý muốn

+ Vì cơ tim có cấu tạo giống cơ vân
nhưng hoạt động như cơ trơn

- HS: Đại diện nhóm trả lời các câu hỏi

→ nhóm khác nhận xét bổ sung

g.

Tiểu kết :

- Mơ biểu bì: gồm các TB xếp sít nhau, chất gian bào chứa rất ít. Có 2 loại tế

bào:

+ Biểu bì bao phủ: gồm 1 hay nhiều lớp TB, thường có ở bề mặt ngồi cơ thể hay
lót ở bên trong các cơ quan rỗng ( ruột, bóng đái, thực quản, khí quản…), có tác
dụng bảo vệ và thực hiện trao đổi chất với môi trường bên ngồi

+ Biểu bì tuyến: Nằm trong các tuyến đơn bào hay đa bào có chức năng tiết các
chất cần thiết cho cơ thể ( tuyến nước bọt, tuyến nội tiết) hay bài xuất ra cơ thể
những chất khơng cần thiết( tuyến nước mồ hơi)

- Mô liên kết: Có thành phần chủ yếu là chất phi bào( không có cấu trúc TB),

trong đó có các TB nằm rải rác. Có hai loại mơ liên kết:

+ Mô liên kết dinh dưỡng: gồm máu và bạch huyết nằm trong hệ tuần hồn có
chức năng dinh dưỡng

+ Mơ liên kết đệm cơ học: có chức năng đệm và nâng đỡ bao gồm mô sợi, mô
mỡ ( nằm trong dây chằng), mô sụn(bọc ở đầu xương), mơ xương( nằm trong bộ
xương)

- Mơ cơ: có 3 loại mô cơ

+ Cơ vân: gồm những sợi cơ có vân ngang, xếp thành từng bó trong bắp cơ, cơ vâ
cử động theo ý muốn và làm cho xương cử động

+ Cơ trơn: Gồm những TB hình sợi có nhiều tơ cơ xếp theo chiều dài của TB, tạo
nên mạch máu và các nội quan. Cơ trơn cử động ngoài ý muốn và co rút chậm
hơn cơ vân

+ Cơ tim có cấu tạo giống như cơ vân nhưng hoạt động giống cơ trơn
IV. Cũng Cố

- Mô là gì ?

- Lập bảng nêu thành phần cấu tạo, phân loại, vị trí, chức năng của các mơ

trên
V. Dặn Dò

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

- Chuẩn bị cho bài TH: mỗi tổ một con ếch, một đầu xương ống có đầu

sụn và xương xốp, thịt lợn nạc cịn tươi %

END

Bài 5 QUAN SÁT TẾ BÀO VÀ MÔ

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- Chuẩn bị được tiêu bản tạm thời mô cơ vân

- Quan sát và vẽ các tế bào trong các tiêu bản đã làm sẵn: mơ sụn, mơ

cơ vân, mô cơ trơn, mô xương, phân biệt bộ phận chính của tế bào và
nhân

- Phân biệt được điểm khác nhau của các loại mơ

2. Kỹ Năng:

- Rèn luyện kỹ năng sử dụng kính hiển vi, kỹ năng mổ tách tế bào.

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức nghiêm túc, bảo vệ máy, vệ sinh phòng sau khi làm
thực hành

II. Đồ Dùng Dạy Học
HS

: Chuẩn bị theo nhóm đã phân cơng

GV: kính hiển vi, lam kính, la men, bộ đồ mổ, khăn lau, giấy thấm.
+ Một con ếch hoặc bắp thịt ở chân giò lợn

+ Dung dịch sinh lý 0,65% NaCl, dung dịch axit Axetic 1% có ống hút
+ Bộ tiêu bản động vật

III. Hoạt Động Dạy Học
1. Kiểm tra:

+ Phần chuẩn bị theo nhóm của HS

+ Phát dụng cụ cho nhóm trưởng của các nhóm
+ Phát hộp tiêu bản mẫu

2. Bài mới:

a. Mục tiêu : Làm được tiêu bản khi quan sát nhìn thấy tế bào
b. Tiến hành :

* Cách làm tiêu bản mô cơ vân

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Làm mẫu một lần tuần tự theo các

bước

- GV: Gọi một HS lên làm mẫu các thao

tác

- GV: phân công về các nhóm

- Sau khi các nhóm lấy

được tế bào mơ cơ vân đặt lên lam
kính. GV hướng dẫn lại cách đặt lamen
để khơng có bọt khí và cách lấy hết
bọt khí ở trong tiêu bản

- Nhỏ một giọt dung dịch

axit Axetic 1% vào cạnh lamen và
dùng giấy thấm hút bớt dung dịch sinh
lý để Axit thấm vào dưới lamen

- GV: Đi kiểm tra công việc

của các nhóm, giúp đỡ nhóm nào chưa
làm được

- HS: Theo dõi ghi nhớ kiến thức, một

HS khác nhắc lại các thao tác

- HS: Các nhóm tiến hành làm tiêu bản

như đã hướng dẫn
u cấu:

+ Lấy sợi thật mãnh
+ Không bị đứt

+ Rạch bắp cơ phải thẳng

- Các nhóm cùng tiến hành đậy lamen

+ Yêu cầu: không có bọt khí

- Các nhóm tiếp tục thao tác nhỏ Axit

Axetic

- Hồn thành tiêu bản đặt trên bàn để

GV kieåm tra

+ Rạch da đùi ếch lấy một bắp cơ

+ Duøng kim nhọn rạch dọc bắp cơ ( thấm sạch)

+ Dùng ngón ngón trỏ và ngón cái ấn 2 bên mép rạch
+ Lấy kim mũi mác gạt nhẹ và tách một sợi mảnh

+ Đặt sợi mảnh mới tách lên lam kính nhỏ dung dịch sinh lý 0,65% NaCl
+ Đậy lamen, nhỏ axit Axetic

Nếu khơng có ếch, nhải, cóc thì cho tiến hành thí nghiệm trên thịt đùi nạc
của lơn

* Quan sát tế bào

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu các nhóm điều chỉnh

kính hiển vi

- GV: Cần lưu ý: sau khi HS quan sát

được tế bào thì phải kiểm tra lại, tránh
hiện tượng HS nhầm lẫn, hay miêu tả
theo SGK

- GV: Nắm được số nhóm có tiêu bản

đạt u cầu và chưa đạt u cầu

- Các nhóm điều chỉnh lấy ánh sáng nét

để nhìn rõ mẫu

- Đại diện nhóm quan sát, điều chỉnh

cho đến khi nhìn rõ tế bào.

- Cả nhóm quan sát nhận xét
- Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

+ Thấy được các phần chính: màng, tế bào chất, vân ngang

Quan Sát Các tiêu Bản Các Loại Mô

a.Mục tiêu: HS vẽ đựơc hình tế bào của mơ sụn, mơ xương, mơ cơ vân, mô cơ
trơn – phân biệt điểm khác nhau của các mơ

b.Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: yêu cầu quan sát các mô → vẽ

hình

- Trong nhóm khi điều chỉnh kính để

thấy rõ các tiêu bản thì lần lượt các
thành viên đều quan sát → vẽ hình

- Nhóm thảo luận để thống nhất trả lời

u cầu: Thành phần cấu tạo, hình dạng
tế bào ở mỗi mơ

- HS có thể nêu thắc mắc như:

+ Tại sao không làm tiêu bản ở các mô
khác ?

+ Tại sao tế bào mô cơ vân lại tách dễ,

còn các tế bào mô khác thì sao ?

+ Mô biểu bì: các tế bào xếp sít nhau

+ Mô sụn: chỉ có 2-3 tế bào tạo thành nhóm

+ Mô xương: tế bào nhiều

+ Mô cơ: tế bào nhiều và dài

IV. Nhận Xét Đánh Giá

- GV: Nhận xét giờ học

+ Khen các nhóm làm việc nghiêm túc có kết quả tốt

+ Phê bình nhóm chưa chăm chỉ và kết quả chưa cao để rút kinh nghiệm

- Đánh giá giờ học

+ Trong khi làm tiêu bản mơ cơ vân các em gặp khó khăn gì ?
+ Nhóm có kết quả tốt cho biết nguyên nhân thành công
+ Lý do nào làm cho mẫu của một số nhóm chưa đạt u cầu

- Yêu cầu các nhóm:

+ Làm vệ sinh, dọn sạch lớp

+ Thu dụng cụ đầy đủ, rửa sạch lau khô, tiêu bản mẫu xếp vào hộp
V. Dặn dò:

- Về nhà mỗi Hs làm một bản thu hoạch theo mẫu SGK tr.19
- Oân lại kiến thức về mô thần kinh

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài 6 PHẢN XẠ

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- HS nắm được cấu tạo và chức năng của nơ ron

- HS chỉ rõ 5 thành phần của một cung phản xạ và đường dẫn truyền

xung thần kinh
2. Kỹ Năng:

- Rèn kỹ năng quan sát tranh, mơ hình, thơng tin nắm bắt kiến thức
- Kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ cơ thể
II. Đồ Dùng Dạy Học

Tranh hình SGK + hình minh họa phác thảo GV vẽ lên bảng ( mục đích
giúp HS biết cách vẽ các sơ đồ)

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra: Thu báo cáo thực hành giờ trước

2. Mở bài: Ở người :

- Sờ tay vào vật nóng → rút tay lại

- Nhìn thấy quả khế → tiết nước bọt → hiện tượng rút tay và tiết

nước bọt đó là phản xạ → Vậy phản xạ thực hiện nhờ cơ chế nào ? cơ

sở vật chất của phản xạ là gì ? Ta sẽ được nghiên cứu trong bài học hôm
nay

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Cấu Tạo Và Chức Năng Của Nơ Ron

a. Mục tiêu : Chỉ rõ cấu tạo của Nơ Ron và các chức năng của Nơ Ron,

vẽ được cấu tạo của một Nơ Ron điển hình → Từ đó thấy được

chiều hướng lan truyền xung thần kinh trong sợi trục
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Cấu tạo của Nơ Ron:

- GV: Hãy mô tả cấu tạo của một Nơ

Ron điển hình

- GV: Giải thích: bao Miêlin tạo nên

những eo chứ khơng phải là nối liền

b. Chức năng của Nơ Ron

- GV: Nơ Ron có chức năng gì ?

- HS: nghiên cứu SGK kết hợp quan sát

hình 6.1 tr. 20 → trả lời câu hỏi →

lớp bổ sung hoàn thiện kiến thức

- HS: nghiên cứu thông tin trong SGK tự

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

- Có nhận xét gì về hướng dẫn truyền

xung thần kinh

- GV: kẻ bảng nhỏ để HS

hoàn thiện

- GV: nhắc lại: hướng dẫn

truyền xung thần kinh ở 2 Nơ Ron
ngược chiều nhau

- GV: Có thể giảng giải: Sự

dẫn truyền xung thần kinh theo một
chiều từ thân Nơ Ron dọc theo sợi trục
truyền sang các Nơ Ron tiếp theo là do

cơ chế điện – hóa học xảy ra ở thân
Xinap

ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm → thống nhất câu trả

lời
Yêu cấu:

+ Hai chức năng chính

+ Ba loại Nơ Ron: Vị trí và chức năng

- HS: hồn thành bảng kiến thức →

đại diện nhóm trả lời → nhóm khác

nhận xét bổ sung

- HS: tự hồn thiện kiến thức

c. Tiểu kết:

- Cấu tạo của Nơ Ron :

+ Nơ Ron là tế bào thần kinh, về cơ bản có cấu trúc của một tế bào: ngoài
là màng sinh chất, tiếp đó là chất nguyên sinh, trong chứa nhân

Cấu trúc đặc trưng của một Nơ Ron: Gồm một thân và tua, thân thường

hình sao đơi khi hình trịn, hay bầu dục, thân chứa nhân. Tua có 2 loại:

 Tua ngắn mọc quanh thân phân nhiều nhánh giống cành cây

 Tua dài ( sợi trục) mãnh, có bao Miêlin bọc quanh tạo nên các eo,

đầu tận cùng tua dài phân thành nhiều nhánh nhỏ phân bố đến các
cơ quan khác hay để tiếp xuc với các sợi trục ngắn của Nơ Ron
khác( điểm tiếp xúc đó gọi là Xinap

- Chức năng của Nơ Ron: gồm có 2 chức năng chính: cảm ứng & dẫn truyền

+ Cảm ứng: Là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại kích thích
bằng hình thức phát xung thần kinh

+ Dẫn truyền: Là khả năng lan truyền xung thần kinh theo một chiều nhất
định, vận tốc truyền xung thần kinh ở người là rất lớn( ở người lớn có thể
đạt 100m/s)

Vị trí Chức năng

Nơ Ron hướng tâm
(Nơ Ron cảm giác)

Thân nằm ngoài trung ương
thần kinh

Dẫn truyền xung thần kinh từ
cơ quan về trung ương TK
Nơ Ron trung gian

( Nơ Ron liên lạc) Thân và sợi trục nằm trong trung ương thần kinh Liên hệ giữa các Nơ Ron

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

(Nơ Ron vận động) thần kinh. Sợi trục hướng ra
cơ quan cảm ứng (cơ)

ương thần kinh ra cơ quan
phản ứng (cơ)

6.

Hoạt động 2:

Cung Phản Xạ

a.

Mục tiêu: HS hình thành khái niệm phản xạ, cung phản xạ, vòng phản
xạ, biết giải thích một số phản xạ ở người bằng cung phản xạ và vịng
phản xạ

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Phản xạ

- GV: Phản xạ là gì ? Cho VD về phản xạ ở

người và động vật

- GV: Nêu điểm khác nhau giữa phản xạ ở

người và tính cảm ứng của TV ( cúp lá ở
cây xấu hổ)

- GV: Thực vật khơng có hệ thần kinh

nhưng có các cơ quan đặc biệt để thực
hiện các phản ứng trên.

- GV: hỏi thêm: một phản xạ thực hiện

được nhờ sự chỉ huy của bộ phận nào

- GV: Ý nghóa của phản xạ giúp cơ thể

thích nghi với điều kiện gì ?
b. Cung phản xạ

- GV: Đưa câu hỏi :

+ Có những loại Nơ Ron nào tham gia vào
cung phản xạ ?

+ Các thành phần của một cung phản xạ ?
+ Cung phản xạ là gì ?

+ Cung phản xạ có vai trò như thế nào ?

- GV: nhận xét đánh giá phần thảo luận

của lớp giúp HS hoàn chỉnh kiến thức

- Hãy giải thích phản xạ kim châm vào tay

→ rút lại (GV cần nắm được bao nhiêu

nhóm vận dụng được kiến thức để trả lời
đúng câu hỏi)

c. Vòng Phản Xạ:

- GV: lấy VD: khi bị kiến cắn vào lưng,

- HS: đọc thơng tin trong SGK tr.21

trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

- Đại diện nhóm trả lời → nhóm

khác bổ sung
Yêu cầu:

+ Phản ứng của cơ thể

+ Nêu 3-5 phản xạ ở người, động vật,
thực vật

- HS: cá nhân tự đọc thông tin trong

SGK, quan sát hình 6.1 tr.21

- Trao đổi nhóm hồn thành câu trả

lời. Yêu cầu:

+ 3 loại Nơ Ron tham gia

+ Thân của Nơ Ron hướng tâm nằm
ngoài, thân của NR li tâm nằm trong
+ 5 thành phần

+ Con đường dẫn truyền xung thần
kinh

- Đại diện nhóm trình bày nhóm khác

bổ sung

- HS vận dụng kiến thức về cung

phản xạ để trả lời. u cầu:
Kim(kích thích) → cơ quan thụ

cảm(da) ⃗Noronhuongtam Tủy

sống(phân tích) ⃗noronlitam Cơ ở

ngón tay → Co rút lại

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

phản ứng đầu tiên của cơ thể là dùng tay
phủi kiến. Song nếu kiến khơng rơi, thì
sau đó xuất hiện hàng loạt động cơ có sự
phối hợp nhằm điều chỉnh phản ứng phủi
kiến chính xác

- GV: Thế nào là vòng phản xạ ?
- GV: Do kiến thức hơi mang tính trừu

tượng, GV cần lấy thêm nhiều VD hoặc
cho HS lấy VD để minh họa cho kiến
thức dễ hiểu hơn

tr.22 → trả lời câu hỏi

- Đại diện HS trình bày bằng sơ đồ

→ lớp bổ sung

HS: Liên hệ với kiến thức tìm ra VD

c.

Tiểu Kết:

1. Phản xạ là phản ứng của cơ thể dưới sự điều khiển của HTK nhằm trả
lời các kích thích của mơi trường ngồi và trong cơ thể

Ý nghĩa của phản xạ : giúp cơ thể thích nghi với những thay đổi của điều
kiện sống

2. Cung phản xạ là con đường lan truyền xung thần kinh từ cơ quan thụ
cảm qua trung ương thần kinh rồi đến cơ quan phản ứng. Tham gia vào
một cung phản xạ có 5 thành phần tham gia và 3 loại Nơ Ron(Nơ Ron
hướng tâm, Nơ Ron trung gian, Nơ Ron li tâm)

3. Vòng phản xạ là để điều chỉnh phản xạ nhờ có luồng thông tin ngược

báo về trung ương thần kinh. Do đó sẽ sự kết hợp của nhiều cung phản
xạ và số Nơ Ron hướng tâm, trung gian, li tâm tham gia nhiều hơn, vòng
phản xạ thường xảy ra chậm hơn cung phản xạ nhưng lại diển ra chính
xác hơn cung phản xạ

IV. Củng cố :

- GV: dùng tranh câm về một cung phản xạ để cho hs chú thích các

khâu và nêu chức năng của từng khâu đó ( nếu khơng có GV nên vẽ
hình lên bảng khơng chú thích để hs tự chú thích

- GV: cho điểm các nhóm làm tốt

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK tr.23

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Bài 7 BỘ XƯƠNG

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trình bày được các thành phần chính của bộ xương, và xác định

được vị trí các xương chính trên cơ thể mình

- HS phân biệt được các loại xương dài, xương dẹt, xương ngắn về hình

thái cấu tạo

- Phân biệt được các loại khớp xương, nắm vững được cấu tạo của các

loại khớp
2. Kỹ Năng:

- Rèn kỹ năng quan sát tranh, mơ hình, thơng tin nắm bắt kiến thức
- Phân tích , so sánh, tổng hợp, khái qt hóa

- Kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức giữ gìn bộ xương
II. Đồ Dùng Dạy Học

Mơ hình xương người, tranh ảnh về bộ xương động vật( thú), tranh cấu tạo
một đốt sống điển hình

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra: So sánh cung phản xạ và vòng phản xạ

- Mở bài: Trong q trình tiến hóa sự vận động của cơ thể có được là

nhờ sự phối hợp hoạt động của hệ cơ và bộ xương. Ơû con người đặc
Người soạn : DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

điểm bộ xương phù hợp với tư thế đứng thẳng và lao động. Giữa bộ

xương người và bộ xương thú có những phần tương đồng…

2. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Về Bộ Xương

a. Mục tiêu : Chỉ ra vai trò của bộ xương. Nắm đựơc 3 phần chính của bộ
xương và nhận biết được trên cơ thể mình. Phân biệt 3 loại xương
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Vai trò của bộ xương:

- GV: Bộ xương có vai trò gì ?

b. Thành phần của bộ xương:

- GV: Bộ xương gồm mấy phần? Nêu

đặc điểm của mỗi phần?

- GV: kiểm tra bằng cách gọi đại diện
nhóm lên trình bày đáp án ngay trên mơ
hình bộ xương người và trên cơ thể

- GV: Xương chi gồm những xương nào?
- GV: Xương đầu gồm những xương nào ?
- GV: Xương thân gồm những xương nào
- GV: Đánh giá và bổ sung hoàn thiện
kiến thức

- GV: Cho HS quan sát tranh đốt sống
điển hình → đặc biệt là cấu tạo ống

chứa tủy

- GV: Bộ xương người thích nghi với

dạng đứng thẳng thể hiện như thế nào?

- GV: 2 điểm lồi nằm ở vị trí nào trên

cột sống

- Xương tay và chân có đặc điểm gì?

nghóa.

- GV: có thể nhấn mạnh đặc điểm về

xương gót chân ở người
c. Các loại xương:

- GV: Căn cứ vào mơ hình

tranh vẽ hay cho biết cơ thể người có

- HS: nghiên cứu SGK tr.25 và quan sát

hình 7.1 kết hợp với kiến thức ở lớp dưới

→ trả lời câu hỏi

- HS: trình bày ý kiến → lớp bổ sung

hoàn chỉnh kiến thức

- HS: nghiên cứu thơng tin trong SGK

tr.25 quan sát hình 7.1, 7.2, 7.3, hình
bộ xương thú và mơ hình xương người
- Trao đổi nhóm hồn thành câu trả lời
- Đại diện nhóm trình bày đáp án →

các nhóm khác nhận xét bổ sung
Yêu cấu: 3 phần chính

+ Xương đầu
+ Xương thân

+ Xương tay và chân

- HS: trao đổi nhóm trả lời câu hỏi:

+ Cột sống có 4 chổ cong( 2 lồi, 2 lõm)
+ Lồi trước phần cổ và thắt lưng, lồi sau
phần thắt lưng và phần cùng

+ Các phần xương gắn khớp phù hợp,
trọng lực cân

+ Lồng ngực mở rộng sang 2 bên →

tay giải phóng

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

mấy loại xương?

- GV: dựa vào đâu để phân

biệt các loại xương?

- GV: Xác định các loại

xương đó trên cơ thể người hay trên
mơ hình

- HS: nghiên cứu SGK tr.25 trả lời
- HS: trả lời → lớp bổ sung

c. Tieåu kết:

- Vai trò của bộ xương:

+ Tạo khung giúp cơ thể có hình dạng nhất định ( dạng đứng thẳng)
+ Chổ bám cho các cơ giúp cơ thể vận động

+ Bảo vệ các nội quan như: tim, phổi, não

- Thành phần của bộ xương : bộ xương gồm: 3 phần

+ Xương đầu: xương sọ & xương mặt

. Xương sọ: gồm 8 xương xếp lại với nhau nhờ khớp bất động hình răng
cưa → khoang chưá não

. Xương mặt: gồm 6 đôi xương chẵn kết hợp lại thành một khối và 3 đơi
xương lẽ, trong đó xương hàm dưới cử động được

+ Xương thân: gồm 2 phần: xương cột sống và xương lồng ngực

. Xương cột sống có dạng hình chữ S gồm một điểm lồi trước(phần cổ và
phần thắt lưng) và một điểm lồi sau( phần lưng và phần xương cùng),
được chia làm 5 phần: phần cổ, ngực, thắt lưng, cùng và cụt

. Xương lồng ngực: có xương ức và xương sườn trong đó xương sườn
gồm 12 đơi, trong đó 10 đơi gắn với xương ức và 2 đôi không gắn với
xương ức gọi là xương tự do hay xương cụt

+ Xương chi: gồm có xương tay và xương chân

. Xương tay gắn với đai vai, đai vai gồm 2 xương địn và 2 xương bã.
Ngồi ra xương tay cịn có: X. ống tay, X. cẳng tay(X. trụ & X. quay),
xương bàn tay….

. Xương chân gắn với đai hông, đai hông gồm 3 đôi xương: X. chậu, X.
háng, X. ngồi → khung chậu

- Các loại xương : gồm 3 loại xương

+ Xương dài: hình ống ở giữa rỗng chứa tủy(x. ống tay-chân)
+ Xương ngắn: ngắn nhỏ(x. cột sống, x. ngón tay-chân…)

+ Xương dẹt: hình bản dẹt mỏng ( x. sọ, x. chậu, x. sườn…)

2.

Hoạt động 2:

Các Khớp Xương

d.

Mục tiêu: HS chỉ rõ 3 loại khớp xương dựa trên khả năng cử động và
xác định được khớp đó trên cơ thể của mình

e.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

+ Thế nào gọi là một khớp xương?
+ Mô tả một khớp động?

+ Khả năng cử động khớp động và khớp
bán động khác nhau như thế nào? Vì sao
có sự khác nhau đó?

+ Nêu đặc điểm của khớp bán động?

- GV: cho HS quan sát hình 7.4 SGK

→ gọi đại diện nhóm trình bày trên

hình

- GV: Nhận xét kết quả → thông báo

ý kiến đúng sai và hoàn thiện kiến
thức

- GV: hỏi thêm: một phản xạ thực hiện

được nhờ sự chỉ huy của bộ phận nào

- GV: Trong bộ xương người loại khớp

nào chiếm nhiều hơn? Điều đó có ý
nghĩa như thế nào đối với hoạt động
sống của con người

- HS: tự nghiên cứu thông tin trong SGK

tr.25 trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

- HS trả lời → lớp bổ sung

- HS: Đại diện các nhóm lần lượt trả lời

các câu hỏi trên hình

- Nhóm khác theo dõi bổ sung

- Đại diện nhóm xác định các loại khớp

trên cơ thể → nhóm khác nhận xét

bổ sung nếu cần(nếu cần)

- HS tự rút ra kiến thức

- HS thảo luận nhanh trong nhoùm →

trả lời
Yêu cầu:

+ Khớp động và khớp bán động
+ Giúp người vận động và lao động
c. Tiểu Kết:

- Khớp xương là nơi tiếp giáp của các đầu xương

- Khớp động(chiếm phần lớn các khớp trong cơ thể) bảo đảm cho cơ thể
vận động được dễ. Các cơ thường bám vào xương ở 2 bên khớp, khi co làm
cho xương cửu động quanh khớp. Ngồi ra 2 đầu xương cịn có lớp sụn, giữa
là dịch khớp(hoạt dịch)

- Các khớp bán động hạn chế sự hoạt động của các khớp, giữa 2 đầu xương
là đĩa sụn như cột sống lồng ngực

- Các khớp bất động gắn chặt các mãnh xương với nhau nhờ khớp răng cưa

→ không cử động đươc như khớp xương sọ, xương mặt, các xương của

phần đai hông

IV Củng cố :

- GV: gọi 1-2 HS lên bảng quan sát mô hình và chỉ rõ vị trí của các

xương và các loại xương

- GV: quan sát và nhận xét sự trình bày của HS

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Baøi 8 CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS cấu tạo chung của một bộ xương dài, từ đó giait thích được sự lớn

lên của xương và khả năng chịu lực của xương

- HS xác định được các thành phần hóa học của xương để chứng minh

được tính chất đàn hồi và cứng rắn của xương
2. Kỹ Năng:

- Quan sát tranh – thí nghiệm  tìm ra kiến thức

- Tiến hành thí nghiệm đơn giản trong giờ học lý thuyết
- Hoạt động nhóm

3.Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ bộ xương, liên hệ với thức ăn của lứa tuổi HS

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh vẽ hình 8.1 đến 8.4 SGK
- Hai xương đùi ếch sạch

- Panh , đèn cồn cốc nước lã, cốc đựng dung dịch axit HCl 10%

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra: Bộ xương người gồm mấy phần
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Cấu Tạo Của Xương Dài

a. Mục tiêu : HS chỉ được cấu tạo của xương dài, xương dẹt và chức năng
của chúng

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Cấu tạo và chức năng của xương dài:

- GV: Đưa câu hỏi có tính chất đặt vấn

đề

- Sức chịu đựng rất lớn của xương có

liên quan gì đến cấu tạo của xương?

- GV: Cho tiếp câu hỏi:

+ Xương dài có cấu tạo như thế nào?
+ Cấu tạo hình ống và đầu xương như
vậy có ý nghĩa gì đối với chức năng của
xương?

- HS có thể đưa ra ý kiến khẳng định

của mình, đó là chắc chắn xương phải có
cấu tạo đặc biệt

- HS: Cá nhân nghiên cứu thông tin

trong SGK quan sát hình 8.1, 8.2  ghi

nhớ kiến thức

- HS: Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến

- Đại diện nhóm trình bày ý kiến bằng
cách giới thiệu trên hình vẽ các nhóm
Người soạn : DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

- GV: Kiểm tra kiến thức các em nắm
được thông qua phần trình bày cảu nhóm
- GV: u cầu: Nêu được cấu tạo và
chức nằng của xương dài

b. Cấu tạo và chức năng của xương ngắn
và xương dẹt

- Hãy kể các xương dẹt và xương ngắn ở
kê thể người?

- GV: Xương dẹt và xương ngắn có cấu
tạo và chức năng gì?

- GV: Yêu cầu liên hệ với thực tế:

+ Với cấu tạo hình trụ rỗng, phần đầu có
nan hình vịng cung tạo nên ơ giúp các
em liên tưỡng đến kiến trúc nào trong
đời sống?

+ GV: Nhận xét và bổ sung  ứng dụng

trong xây dựng đảm bảo vững chắc và
tiết kiệm vật liệu

khác bổ sung → Vậy điều khẳng định

lúc đầu là đúng

- Các nhóm nghiên cứu bảng 8.1 tr.29
SGK  1 đến 2 nhóm trình bày

- HS nhớ lại kiến thức của bài trước tự trả

lời

- HS nghiên cứu thơng tin trong SGK và
hình 8.3 tr.29 trả lời câu hỏi  HS khác

boå sung  HS rút ra kết luận

- HS: Có thể nêu: Giống trụ cầu, tháp
Apphen, vòm nhà thờ.

c. Tiểu kết:

- Cấu tạo và chức năng của xương dài: Gồm 2 phần: Đầu xương và

thân xương.

Các phần của xương Cấu tạo Chức năng

- Đầu xương

- Sụn bọc đầu xương
- Mô xương xốp gồm
các nan xương

- Giảm ma sát trong
khớp xương

- Phân tán lực tác
động

- Tạo các ô chứa tủy
đỏ xương

- Thân xương

- Màng xương
- Mơ xương cứng

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

- Khoang xương - Chứa tủy đỏ ở trẻ
em, sinh hồng cầu.
Chứa tủy vàng ở
người lớn

- Caáu tạo xương dẹt :

+ Ngồi là mơ xương cứng
+ Trong là mô xương xốp

+ Chức năng giống với xương dài

7.

Hoạt động 2:

Sự Lớn Lên Và Dài Ra Của Xương

a.

Mục tiêu: HS chỉ rõ được xương dài do sụn tăng trưởng, to ra nhờ các tb
màng xương

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV: Xương dài ra và to lên nhờ đâu?

- GV: Đánh giá phần trao đổi của các

nhóm và bổ sung giải thích để HS hiểu

- GV: Giảng giải: Xương to và dài ra

đến một giai đoạn nhất định thì phát
triển chậm lai. Ơû nam khoảng 20 – 25
tuổi, ở nữ 18 – 20 tuổi

- HS: tự nghiên cứu thơng tin trong SGK
quan sát hình 8.4 và 8.5 tr.29,30  ghi

nhớ kiến thức

- HS trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

Yêu cầu:

+ Khoảng BC khơng tăng

+ Khoảng AB, CD tăng nhiều đã làm
cho xương dài ra

- HS: Đại diện các nhóm lần lượt trả lời

Nhóm khác theo dõi bổ sung

c. Tiểu Kết:

- Xương dài ra: Do sự phân chia của các tế bào ở lớp sụn tăng trưởng
- Xương to thêm: Do sự phân chia của các tb màng xương

8.

Hoạt động 3:

Thành Phần Hóa Học Và Tính Chất Của Xương

a.

Mục tiêu: Thơng qua thí nghiệm HS chỉ rõ được 2 thành phần cơ bản
của xương có liên quan đến tính chất của xương-liên hệ với thực tế

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV: Cho một nhóm HS làm thí nghiệm

trước lớp?

- HS: Biểu diễn thí nghiệm

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

- GV: Hoûi :

+ phần nào của xương đốt cháy có mùi
khét?

+ Bọt khí nổi lên khi ngâm xương đó là
khí gì?

+ Tại sao khi ngâm xương lại bị dẻo, có
thể kéo dài và thắt nút?

- GV: Giúp HS hồn thiện kiến thức này

- GV: Giải thích thêm: Về tỉ lệ chất hữu

cơ và chất vô cơ trong xương thay đổi

+ Kẹp xương gà  đốt trên đèn cồn 

Cả lớp theo dõi hiện tượng xảy ra  ghi

nhớ

- Nhóm làm thí nghiệm u cầu cả lớp

cho biết kết quả thí nghiệm:

+ Đối với xương Gà thì kết quả đã chuẩn
bị trước

+ Đối với xương đốt đặt lên giấy gỏ nhẹ
- HS trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

+ Cháy chỉ có thể là chất hữu cơ
+ Bọt khí đó là CO2

- Xương mất phần rắn bị hòa vào HCl

chỉ có thể là chất Canxi và cacbon

Nhóm khác theo dõi bổ sung

c.

Tiểu Kết: Thành phần hóa học của xương gồm:

- Chất vô cơ: muối Canxi (CaCo3, Ca3(Po4)2 )

- Chất hữu cơ: Chất cốt giao
- Tính chất: rắn chắc và đàn hồi

IV. Củng cố :

- GV: Cho HS làm bài tập 1 tr.31
- GV: Chữa bằng cách:

+ Cho HS đổi bài cho nhau
+ GV thông báo đáp án đúng
+ HS tự chấm bài cho nhau

+ Tìm hiểu có bao nhiêu em làm đúng

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK

Bài 9 CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trình bày được cấu tạo của tb cơ và của bắp cơ

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

- Giải thích được tính chất cơ bản của cơ là sự co cơ và nêu được ý

nghĩa của sự co cơ
2. Kỹ Năng:

- Quan sát tranh, hình  tìm ra kiến thức

- Thu thập thơng tin khái qt hóa vấn đề
- Kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ giữ dìn vệ sinh hệ cơ

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh vẽ hình 9.1 SGK, tranh chi tiết các nhóm cơ, tranh sơ đồ chi

tiết một đơn vị cấu trúc của tb cơ

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra: Cấu tạo và chức năng của xương dài? Thành phần hóa học và
tính chất của xương

2. Mở bài: Mọi vận động của cơ thể ngồi bộ xương ra cịn có sự tham gia
và sự phối hợp nhịp nhàng của hệ cơ. Vậy cơ được cấu tạo ntn để thích nghi
với chức năng đó…

3. Hoạt động 1:

Cấu Tạo Của Bắp Cơ Và Tế Bào Cơ

a. Mục tiêu : HS chỉ được cấu tạo của tb cơ liên quan đến các vân ngang

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Đưa câu hỏi:

+ Bắp cơ có cấu tạo ntn?
+ Tế bào cơ có cấu tạo ntn?

Gợi ý: Tại sao tb cơ có vân ngang?

- GV nhận xét phần thảo luận của HS

sau đó GV phải giảng giải vì đây là
kiến thức khó

- GV: Nên kết hợp với tranh sơ đồ 1 đơn

vị cấu trúc của tb cơ để giảng giải như
SGV

GV: Nhấn mạnh: Vân ngang có được từ
đơn vị cấu trúc vì có đĩa sáng và đĩa tối

- HS nghiên cứu thông tin và hình 9.1
SGK trao đổi nhóm trả lời câu hỏi
Yêu cầu:

+ Tế bào cơ có 2 loại tơ:

+ Đơn vị cấu trúc của tế bào cơ
+ Sự sắp xếp của tơ cơ dày và tơ cơ
mỏng

- HS: Đại diện nhóm trình bày đáp án,

nhóm khác bổ sung

c. Tiểu kết: Cấu tạo của bắp cơ được chia làm 2 phần: Đầu cơ và bụng cơ

- Đầu cơ: Có 2 đầu một đầu bám vào xương làm điểm tựa cho cơ gọi là

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

- Bụng cơ: Là phần phình to được bao bọc bởi màng liên kết, một bắp

cơ có nhiều bó cơ  sợi cơ(tế bào cơ)  tơ cơ

Tế bào cơ gồm nhiều tơ cơ  gồm 2 loại tơ cơ:

+ Tơ cơ dày: Có các mấu lồi sinh chất  vân tối, được cấu tạo bởi

Protein Miosin

+ Tơ cơ mảnh: trơ  tạo nên vân sáng, cấu tạo bởi Protein Actin

Tơ cơ mỏng và tơ cơ dày xếp xen kẽ theo chiều dọc  vân ngang ( Vân

sáng vân tối xen kẻ nhau

+ Đơn vị cấu trúc là giới hạn giữa tơ cơ mãnh và tơ cơ dày
4. Hoạt động 2:

Tính Chất Của Cơ

d.

Mục tiêu: HS thấy rõ được tính chất căn bản của cơ là sự co và dãn của
cơ, bản chất của cơ co và dãn cơ

e.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Tính chất của cơ là gì?

+ Để giải quyết cần quan sát thí nghiệm
- GV: Cho biết kết quả của thí nghiệm
hình 9.2 tr.32 SGK

- GV: Vì sao cơ co được? ( liên hệ cơ co

ở người)

- GV: Yêu cầu liên hệ từ cơ chế của

phản xạ đầu gối  giải thích cơ chế co

cơ ở thí nghiệm trên

- GV hỏi tai sao khi co cơ bắp cơ lại

ngắn laïi?

- GV cho HS quan sát lại sơ đồ đơn vị

cấu trúc của tế bào cơ để giải thích

 GV cho HS rút ra kết luận về tính chất

của cơ

- GV: Giải thích thêm chu kỳ co cơ hay
nhịp co cơ như SGV

- GV: Giảng giải thêm các loại co cơ
+ Co cơ đơn độc

- HS: Nghiên cứu thí nghiệm SGK tr.32
trả lời câu hỏi

- HS trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

Yêu cầu:

Kích thích vào giây thần kinh đi tới cơ
cẳng chân ếch  cơ co

- HS: Tiếp tục nghiên cứu hình 9.3 SGK

tr.33  trình bày cơ chế phản xạ đầu

gối

- HS khác nhận xét bổ sung

- HS phải chỉ rõ các khâu để thực hiện

phản xạ co cơ

- HS vận dụng cấu tạo của sợi cơ để giải

thích đó là do tơ mảng xuyên sâu vào
vùng của tơ dày

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

+ Co cơ trơn
+ Co cơ cứng
+ Co cơ trương

a. Tiểu Kết:

f.

Tính chất của cơ là co và giản

g.

Cơ co theo nhịp gồm 3 pha:

+ Pha tiềm tàng: Là thời gian từ lúc bị kích thích đến lúc cơ bắt đầu co,
kéo dài khoảng 0,1 giây

+ Pha co cơ: kéo dài khoảng 0,4 giây

+ Pha giãn cơ: kéo dài nhất khoảng 0,5 giây, đây là thời gian cơ phục hồi
lại các chất bị mất như Oxi, năng lượng ATP

- Cơ co chịu ảnh hưởng của hệ thần kinh

9.

Hoạt động 3:

Ý Nghĩa Của Hoạt Động Co Cơ

a.

Mục tiêu: HS thấy được ý nghĩa của hoạt động co cơ

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Sự co cơ có ý nghĩa như thế nào?
Gợi Ý:

+ Sự co cơ có tác dụng gì?

Phân tích sự phối hợp hoạt động co giãn
giữa 2 đầu (cơ gấp) và cơ 3 đầu ( cơ
duổi) ở cánh tay như thế nào

- GV đánh giá phần trả lời của nhóm

- HS: Quan sát hình 9.4 kết hợp với nội
dung 2

- Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi:

- Đại diện nhóm trình bày Nhóm khác

theo dõi bổ sung  HS rút ra KL

c.

Tiểu Kết:

- Cơ co giúp xương cử động  Cơ thể vận động, lao động di chuyển

- Trong cơ thể luôn có sự phối hoạt động của các nhóm cơ

XI. Củng cố :

- GV: Cho HS làm bài trắc nghiệm

Hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng
1- Bắp cơ điển hình có cấu tạo:

a. Sợi cơ có vân sáng vân tối
b. Bó cơ và sợi cơ

c. Có màng liên kết bao bọc, 2 đầu to giữa phình to
d. Gồm nhiều sợi cơ tập trung thành bó

e. Cả A, B, C, D
f. Chỉ có C, D

XII. Dặn do ø:

- Làm bài tập trong SGK

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Bài 10 HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Chứng minh được cơ co sinh ra công, công được cơ sử dụng vào lao

động và di chuyển

- Trình bày được nguyên nhân của sự mỏi cơ và nêu biện pháp chống

mỏi cơ

- Nêu được lợi ích của luyện tập cơ. Từ đó mà vận dụng vào đời sống,

thường xuyên luyện tập thể dục thể thao và lao động vừa sức
2. Kỹ Năng: Rèn cho HS một số kỹ năng

- Thu thập thơng tin, phân tích khái qt hóa
- Hoạt động nhóm

- Vận dụng lý thuyết vào thực tế  luyện tập cơ thể

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ giữ dìn vệ sinh và rèn luyện hệ cơ

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Máy ghi công của cơ và các loại quả cân

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra: Đặc điểm tế bào nào của cơ phù hợp với chức năng của cơ? Ý
nghĩa của hoạt động co cơ

2. Mở bài: Hoạt động của cơ mang lại hiệu quả gì và làm gì để tăng hoạt
động hiệu quả của cơ

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Cơng Của Cơ

a. Mục tiêu : HS chỉ được cơ co sinh ra công, công của cơ sử dụng vào
các hoạt động

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

b. Tieán haønh:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu HS làm bài tập mục 

SGK:

- Từ bài tập trên em có nhận xét gì về sự
liên quan giữa: cơ-lực và co cơ?

- GV thế nào là công của cơ?

- GV: Làm thế nào để tính được cơng

của cơ?

- Co cơ phụ thuộc vào những yếu tố

nào?

- Hãy phân tích một yếu tố trong các

yếu tố đã nêu?

- GV nhận xét kết quả của nhóm

- GV: Có thể nhấn mạnh thêm các yếu tố
ảnh hưởng đến hoạt động co cơ

- HS tự chọn từ trong khung để hoàn
thành bài tập

- Một vài HS đọc bài chữa của mình 

HS khác nhận xét bổ sung

- HS có thể trả lời: Hoạt động của cơ tạo
ra lực làm di chuyển vật hay mang vác
vật

- HS dựa vào kết quả bài tập và nhận xét
bài tập  trả lời

- HS: Tiếp tục nghiên cứu thơng tin

trong SGK  trao đổi nhóm  trả lời

câu hỏi  nhóm khác bổ sung

c. Tiểu kết:

- Khi cơ co tạo ra một lực tác động vào vật làm vật di chuyển tức là đã

sinh ra một công

- Công của cơ phụ thuộc vào các yếu tố:

+ Trạng thái thần kinh
+ Nhịp độ lao động
+ Khối lượng của vật
4. Hoạt động 2:

Sự Mỏi Cơ

d.

Mục tiêu: HS chỉ rõ nguyên nhân sự mỏi cơ, từ đó có được biện pháp
rèn luyện, bảo vệ cơ giúp cơ lâu mỏi, bền bỉ

e.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nên đặt vấn đề dưới dạng câu hỏi:
+ Em đã bao giờ bị mỏi cơ chưa? Nếu bị
thì có hiện tượng như thế nào?

- GV: Để tìm hiểu mỏi cơ, cả lớp nghiên
cứu thí nghiệm SGK và trả lời câu hỏi:
+ Từ bảng 10 em hãy cho biết với khối
lượng như thế nào thì cơng cơ sản ra lớn
nhất?

- HS có thể trao đổi nhóm để lựa chọn

hiện tượng nào trong đời sống là mỏi cơ
- HS: Theo dõi thí nghiệm, lưu ý bảng 10

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời 

Yêu cầu nêu được:

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

+ Khi ngón tay trỏ kéo rồi thả quả cân
nhiều lần, có nhận xét gì về biên độ co
cơ trong q trình thí nghiệm kéo dài?
+ Khi biên độ co cơ giảm  ngưng  em

sẽ gọi là gì?

- Ngun nhân nào dẫn đến mỏi cơ?

- GV: Nhận xét và bổ sung phần trả lời

cuûa HS

- GV: Em đã hiểu mỏi cơ do một số

nguyên nhân. Vậy mỏi cơ ảnh hưởng
ntn đến sức khỏe và lao động?

- GV làm thế nào để cơ không bị mỏi,

lao động và học tập có kết quả?
- Khi bị mỏi cơ cần làm gì?

+ Nếu ngón tay kéo rồi thả nhiều lần thì
biên độ co cơ giảm  ngưng

+ Mỏi cơ

- HS: Đọc thơng tin trong SGK tr.35 trả

lời câu hỏi  HS khác nhận xét bổ

sung  yêu cầu chỉ rõ từng nguyên

nhân vì liên quan đến biện pháp chống
mỏi cơ

- HS tự rút ra KL

- HS có thể liên hệ thực tế khi chạy thể

dục, học nhiều tiết căng thẳng…. Gây
mệt mổi  cần nghỉ ngơi

- HS trao đổi nhóm trả lời câu hỏi 

nhóm khác bổ sung

c. Tiểu Kết: Mỏi cơ là hiện tượng cơ làm việc nặng và lâu  biên độ co cơ

giảm  ngưng

f.

Ngun nhân của sự mỏi cơ:

+ Lượng Oxi cung cấp cho cơ thiếu
+ Năng lượng cung cấp ít

+ Sản phẩm tạo ra là Axit Lăctic tích tụ, đầu độc cơ  cơ mỏi

g.

Biện pháp chống mỏi cơ:
+ Hít thở sâu

+ Xoa bóp cơ, uống nước đường

+ Cần có thời gian lao động, học tập nghĩ ngơi hợp lý

5. Hoạt động 3:

Thường Xuyên Luyện Tập Để Rèn Luyện Cơ

a. Mục tiêu: Thấy được vai trò quan trọng của luyện tập cơ và chỉ ra các
phương pháp luyện tập phù hợp

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV: Nêu câu hỏi:

+ Những hoạt động nào được coi là sự
luyện tập?

+ Luyện tập thường xuyên có tác dụng
như thế nào đến các hệ cơ trong cơ thể
và dẫn đến kết quả gì đối với hệ cơ?
+ Nên có phương pháp luyện tập như thế
nào để có kết quả tốt?

- HS: Dựa vào kiến thức ở hoạt động 1 và
thực tế  trao đổi nhóm thống nhất câu

trả lời

- Đại diện nhóm trả lời  nhóm khác bổ

sung

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

- GV tóm tắt ý kiến của HS và đưa về
những cơ sở khoa học cụ thể

- GV: Hãy liên hệ bản thân: Em đã chọn
cho mình một hình thức rèn luyện nào
chưa? Nếu có thì hiệu quả như thế nào?

- HS có thể luyện tập hay không?
c. Tiểu Kết:

- Thường xun luyện tập thể dục thể thao vừa sức dẫn tới:

+ Tăng thể tích cơ( cơ phát triển)

+ Tăng lực co cơ  hoạt động tuần hồn, tiêu hóa, hơ hấp có hiệu quả 

tinh thần sảng khối  lao động cho năng suất cao
IV. Củng cố :(

- GV: Coâng của cơ là gì?

- Ngun nhân của sự mỏi cơ và biện pháp chống mỏi cơ
- Giải thích hiện tượng bị chuột rút trong đời sống con người

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK
- Đọc mục “em có biết”

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Bài 11 TIẾN HOÁ CỦA HỆ VẬN ĐỘNG – VỆ SINH HỆ

VẬN ĐỘNG

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- CM được sự tiến hố của bộ xương người so với bộ xương của động

vaät

- Vận dụng được nhiều hiểu biết về HVĐ để giữ vệ sinh, rèn luyện

thân thể, chống các bệnh tật về cơ xương thường xảy ra ở tuổi thiếu
niên.

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Phân tích, tổng hợp tư duy logic

- Nhận biết kiến thức qua kênh hình và chữ

- Vận dụng lý thuyết vào thực tế

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ giữ dìn hệ vận động để có thân hình cân đối

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình SGK, tranh hình bộ xương người, bộ xương thú

III. Hoạt Động Dạy Học

1 Kieåm tra:

2. Mở bài: Con người có nguồn gốc từ ĐV đặc biệt là lớp thú, trong quá
trình tiến hố con người đã thốt khỏi thế giới ĐV…

3. Hoạt động 1:

Sự Tiến Hoá Của Bộ Xương Người So Với BX Thú

a. Mục tiêu : Chỉ ra được những nét tiến hoá cơ bản của bộ xương người

so với bộ xương thú, sự phù hợp với dáng đứng thẳng, lao động của hệ
VĐ

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu HS hoàn thành bài tập ở
bảng 11  trả lời câu hỏi

+ Đặc điểm nào của bộ xương người
thích nghi với tư thế đứng thẳng, đi bằng
2 chân và lao động?

- GV chữa bài bằng cách:

+ Gọi đại diện nhóm lên điền vào các
cột ở bảng 11

- GV nhận xét, đánh giá hồn thiện kiến

thức bảng 11

- HS QS các hình 11.1  11.3

tr.37 SGK

- Cá nhân hoàn thành bài tập của mình
- Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

Yêu cầu:

+ Đặc điểm cột sống

+ Lồng ngực phát triển mở rộng
+ Tay chân phân hoá

+ Khớp linh động tay, giải phóng

- HS: Đại diện nhóm viết ý kiến của

mình vào bảng 11  nhóm khác NX và
BS

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

- Cho điểm các nhóm trả lời đúng,

khuyến khích nhóm yếu và gợi ý bằng
câu hỏi đơn giản hơn như:

+ Khi con người đứng thẳng thì trụ đỡ cơ
thể là phần nào?

+ Lồng ngực của người có bị kẹp giữa 2
tay hay ko?  sau đó dẫn dắt vào câu hỏi
khó hơn.

- Các nhóm khác tiếp tục thảo luận, trình
bày đặc điểm thích nghi với dáng đứng
thẳng và lao động  các nhóm BS

c. Tiểu kết: Bộ xương người có cấu tạo hồn tồn thích nghi với tư thế 
đứng thẳng và lao động

Các phần so sánh Ơû người Ơû thú

+ tỉ lệ sọ não/ mặt
+ Lồi cằm xương mặt

+ Lớn
+ Phát triển

+ nhỏ
+ Ko có

+ Lồng ngực + Mở rơng sang 2 bên Phát triê theo hướng
lưng-bụng

+ xương chậu
+ Xương đùi

+ Xương bàn chân
+ Xương gót

+ nở rộng

+ Phát triển, khoẻ

+ X. ngón ngắn, bàn chân
hình vòm

+ Lớn phát triển về phía
sau

+ Hẹp

+ Bình thường

+ X. ngón dài, bàn chân
phẳng

+ Nhoû

+ Cột sống + Cong ở 4 chổ + Cong hình cung

4. Hoạt động 2:

Sự Tiến Hoá Của Hệ Cơ Người So Với Hệ Cơ Thú

a.

Mục tiêu: HS chỉ ra được hệ cơ người phân hố thành các nhóm nhỏ phù
hợp với các động tác lao động khéo léo của con người

b.

Tieán haønh:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Sự tiến hoá của hệ cơ ở người so
với hệ cơ của thú thể hiện ntn?

- GV: nhận xét và hướng dẫn HS phân
biệt từng nhóm cơ

- GV: mở rộng thêm: trong qtrình tiến
hố do ăn những t.ăn chín, sử dụng các

- Cá nhân tự nghiên cứu thơng tin qua QS
hình 11.4 và một số tranh cơ ở người  trao

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

công cụ ngày càng tinh xảo, do phải đi
xa tìm kiếm t.ăn nên hệ cơ xương ở
người đã tiến hoá đến mức hoàn thiện
phù hợp với các hoạt động ngày càng
phức tạp kết hợp với tiếng nói và tư duy

phát triển con người đã khác xa so với
ĐV

a. Tiểu Kết:

+ Cơ nét mặt  biểu thị trạng thái khác nhau
+ Cơ vận động lưỡi phat triển

+ Cơ tay phân hố làm nhiều nhóm nhỏ như: cơ gấp duổi tay, cơ co duỗi
các ngón đặc biệt là cơ ở ngón cái

+ Cơ chân lớn, khoẻ
+ Cơ gấp ngữa thân

6.

Hoạt động 3 :

Vệ Sinh Hệ Vận Động

a.

Mục tiêu: HS phải hiểu được vệ sinh ở đây là rèn luyện để hệ cơ quan
hoạt động tốt và lâu. Chỉ ra nguyên nhân một số tật về xương và có biệ
pháp rèn luyện bảo vệ HVĐ

b.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: yêu cầu làm BT mục  SGK tr.39

- GV nhận xét phần thảo luận của HS và

bổ sung kiến thức
- GV hỏi thêm:

+ Hiện nay có nhiều em bị cong vẹo
cột sống theo em đó là do nguyên nhân
nào?

+ Sau bài học hơm nay em phải làm gì?
- GV tổng hợp các ý kiến của HS và BS
thành bài học về việc bảo vệ cột sống
tránh bị cong vẹo

- HS: Quan sát hình 11.5 tr.37  trao đổi
nhóm thống nhất câu trả lời

- Đại diện nhóm trình bày Nhóm khác

theo dõi bổ sung  HS rút ra KL

- HS có thể thảo luận tồn lớp

c.

Tiểu Kết:

- để có hệ xương chắc và khoẻ và hệ cơ phát triển cân đối cần:

+ Chế độ dinh dưỡng hợp lý

+ Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng
+ Rèn luyện thân thể, lao động vừa sức

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

+ Mang vác đều ở 2 vai

+ tư thế làm việc ngồi học ngay ngắn, ko nghiêng vẹo.

IV. Củng cố :

- GV: Cho HS làm bài trắc nghiệm

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK

- Chuẩn bị cho bài TH theo nhóm như mục II SGK tr.40

Bài 12 THỰC HÀNH: TẬP SƠ CẤU VÀ BĂNG BĨ CHO

NGƯỜI BỊ GÃY XƯƠNG

I. Mục Tiêu:

- Rèn thao tác sơ cứu khi gặp người bị gãy xương
- Biết cố định xương cẳng tay khi bị gãy

II. Đồ dùng dạy học:

- GV: chuẩn bị nẹp , băng y tế, dây vải,
- HS: chuẩn bị theo nhóm

III. Hoạt Động Dạy Và Học

1. Kiểm Tra : phần chuẩn bị của HS

2. Bài mới:

3. Hoạt Động 1: Nguyên Nhân Gãy Xương

Ngày soạn:

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

- GV nguyên nhân nào dẫn đến gãy
xương?

- Khi gặp người bị gãy xương chúng ta
cần phải làm gì?

- HS trao đổi nhóm  thống nhất câu trả

lời  yêu cầu phân biệt được các trường
hợp gãy xương: tai nạn, trèo cây. Chạy
ngã…

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác

bổ sung

- HS thảo luận và bằng vốn hiểu biết

thực tế của mình để trả lời câu hỏi  HS
nhóm khác BS  HS tự rút ra KL

Kết Luaän:

- Gãy xương do nhièu nguyên nhân
- Khi bị gãy xương phải sơ cứu tại chổ
- Ko được nắn bóp bừa bãi

4. Hoạt Động 2: Tập Sơ Cứu Và Băng Bó

Mục tiêu: HS phải biết cách sơ cứu và băng bó cố định cho người bị nạn

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị

- GV làm mẫu một lần cho HS quan saùt
caùc thao taùc

- GV chia làm 4 nhóm và cho các thành
viên tự băng bó cho nhau

- GV đi QS các nhóm uốn nắn, giúp đỡ,
nhất là các nhóm yếu

- GV gọi dại diện 1-4 nhóm để kiểm tra

- GV cho nhóm NX đánh gia kết quả lẫn
nhau

- GV gọi 3 nhóm làm đẹp và đúng nhất
đánh giá, rút kinh nghiệm cho nhóm
khác

- GV em cần làm gì khi tham gia giao
thông, lao động vui chơi tránh cho mình

và người khác ko bị gãy xương?

- HS QS ghi nhớ các thao tác

- Các thành viên trong mỗi nhóm tự

băng bó theo từng thao tác

- Nhóm được k.tra phải trình bày:

+ Các thao tác băng bó
+ Sản phẩm làm được
+ lưu ý khi băng bó
- Nhóm khác NX BS

- HS tự hồn thiện các kiến thức và ghi
vào vỡ

- HS tự trả lời

Kết Luận: như SGK
IV. Kiểm tra đánh giá:

- GV đánh giá chung giờ TH về ưu và nhược điểm
- Cho điểm nhóm làm tốt

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

V. Dặn Dò:

Có thể tập làm ở nhà để làm quen với các thao tác nhằm giúp đỡ bạn và những
người xung quanh



Bài 13

MÁU VÀ MƠI TRƯỜNG TRONG CƠ THỂ

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- HS cần phân biệt được các thành phần của máu

- Trình bày được chức năng của huyết tương và hồng cầu
- Phân biệt được máu nước mô và bạch huyết

- Trình bày được vai trị của mơi trường trong cơ thể

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Thu thập thơng tin, QS tranh hình  Phát hiện kiến thức
- Khái quát tổng hợp kiến thức

- Hoạt động nhóm

Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:
Lớp dạy: 8A1,2,3,4 Tuần dạy:

CHƯƠNG

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ giữ dìn cơ thể tránh mất máu

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình 13.2 SGK tr.43

- Mẫu máu ĐV lắng đọng tự nhiên, chất chống đông Heparin hoặc

XitratNa

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Về Máu

a. Mục tiêu : Chỉ ra được thành phần của máu gồm: TB máu và huyết
tương. Thấy được chức năng của huyết tương và hồng cầu

b. Tieán haønh:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Thành phần cấu tạo của máu
- GV: Máu gồm những TP nào?

- GV cho HS QS thí nghiệm dùng chất
chống đơng cho kết quả tương tự

- GV yêu cầu HS làm bài tập mục  SGK

tr.42

- GV cho HS rút ra KL về thành phần

của máu

- GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập mục

 SGK tr.43

- GV đánh giá phần thảo luận của HS,
hoàn thiện thêm kiến thức  từ đó yêu cầu
HS khái quát hoá về chức năng của
huyết tương và hồng cầu

- HS QS mẫu máu  trao đổi nhóm trả lời.
Yêu cầu nêu được gồm 2 phần:

+ Đặc: màu sẩm
+ Loảng: Màu vàng

- Tiếp tục nghiên cứu thông tin trong
SGK tr.42 đối chiếu với kết quả của
nhóm trả lưịi câu hỏi

- HS tiếp tục QS bảng tr.42  hoàn thành

bài tập. Điền từ vào chổ trống

- Đại diện HS đọc kết quả  HS khác BS 
HS tự rút ra KL

- Cá nhân đọc thông tin  theo dõi bảng

13  trao đổi nhóm thống nhât câu trả lời

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác

nhận xét BS.
Yêu cầu:

+ cơ thể mất nước  máu khó lưu thông
+ máu qua phổi kết hợp với 02 máu từ

các tế bào kết hợp với CO2

+ Huyết tương có thể tự vận chuyển chất

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

c. Tiểu kết:

- Thành phần cấu tạo của máu gồm:

+ Huyết tương lõng, trong suốt, màu vàng chiếm 55%

HT gồm nước (90%) và vật chất khô(10%) gồm Protein(Albumin,
Globulin và Fibrinogen), Lipit, hoocmon, VTM, Enzim(Lipaza, catalaza,
Amilaza…), muối khoáng( Na, Ca , K).

+ Tế bào máu đặc đỏ thẩm gồm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu chiếm 45%

Hồng cầu: 60% H2O + 40% vc khô( 90% Hb), HC ko nhân hình đóa lõm

2 mặt, ngưòi VN số lương HC như sau:
Nam: 4200.000 +

- 210.000/ mm3 maùu

Nữ: 3800.000 +

- 160.000/mm3 maùu

Bạch cầu: Là những TB có nhân di động được gồm 2 loại BC có hạt và
BC ko hạt

BC có hạt: * BC trung tính BC ko hạt: BC Limpho và Mono

 BC ưu kiềm
 BC ưu Axit

- Chức năng của huyết tương và hồng cầu:

+ Huyết tương có các chất dinh dưỡng, hoocmon, các chất kháng thể, chất
thải  tham gia vận chuyển các chất trong cơ thể

+ Hồng cầu có Hb có khả năng kết hợp với O2 và CO2 để vận chuyển từ

phổi trở về tim tới các tế bào và từ TB về phổi. Theo PT
Hb + O2  HbO2 ( Oxi Hemoglobin)

Hb + CO2 HbCO2 ( Cacbo Hemoglobin)

4. Hoạt động 2:

Môi Trường Trong Cơ Thể

d.

Mục tiêu: HS thấy được vai trị của mơi trường trong cơ thể là giúp Tb
liên hệ với mơi trường ngồi cơ thể  trao đổi chất

e.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu trả lời câu hỏi:

+ Các TB ở sâu trong cơ thể CAN trao
đổi các chât trực tiếp với MT ngoài hay
ko?

+ Sự trao đổi chât của TB trong cơ thể
người với MT ngoài phải gián tiếp thông
qua yếu tố nào?

- GV: nhận xét phần trả lời của HS rồi
dùng tranh phóng to H13.2 SGK giảng
giải về MT trong và quan hệ của mau,
nước mô và bạch huyết cụ thể:

+ O2 chất dinh dưuỡng lấy từ c.quan hô

- HS n.cứu SGK tr.43 trao đổi nhóm trả
lời câu hỏi. Yêu cầu:

+ Chỉ có TB biểu bì da tiếp xúc trực tiếp
với mơi trường bên ngồi, cịn các TB
trong phải trao đổi gián tiếp

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

hấp và tiêu hố theo máu  nước mơ  TB
+ CO2 chất thải từ TB  Nước mô  máu 

hệ bài tiết, hệ hơ hấp  ra ngồi
- GV hỏi tiếp

+ MT trong gồm những TP nào?
+ Vai trò của MT trong là gi?

- GV hỏi thêm: khi em bị ngã xước da
rướm máu, có nước chảy ra, mùi tanh đó

là chất gi? - HS tự rút ra KL
c. Tiểu Kết:

+ Môi trường trong gồm: máu nước mô và bạch huyết
+ MT trong giúp TB TĐC với MT ngồi

IV. Củng cố :

- GV: hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng

Máu gồm các thành phần cấu tạo:
a. TB máu: HC, BC, TC
b. NSC, HT

c. Pro, Li, MK
d. HT

e. Caû a, b, c, d
f. Chỉ a, d

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK
- Đọc mục”em có biết”?

Bài 14

BẠCH CẦU – MIỄN DỊCH

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trả lời được 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân

gây nhiểm

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

- Trình bày khái niệm miễn dịch

- Phân biệt được mjiễn dich TN và miễn dịch nhân tạo
- Có ý thức tiêm phịng bệnh dịch

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS tranh hình SGK, nghiên cứu thơng tin  phát hiện kiến thức

- Kỹ năng Khái quát khái quát hoá kiến thức

- Vận dụng kiến thức giải thích thực tế
- Hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ giữ dìn cơ thể ren luyện cơ thể, tăng khả năng
miễn dịch

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình 14.1,14.2, 14.3 SGK

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Các Hoạt Động Chủ Yếu Của Bạch

Cầu Trong Bảo Vệ Cơ Thể Chống Lại Các Tác Nhân Gây Nhiểm

a. Mục tiêu : Chỉ ra 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể khỏi các ấtc
nhân gây bệnh đó là: Đại thực bào, LIMPHOB, LIMPHOT

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: nêu câu hoûi:

+ thế nào là kháng nguyên, kháng thể?
+ Sự tương tác giữa KN và KT theo cơ
chế nào?

- GV nêu câu hỏi:

+ Vi khuẩn, virus khi xâm nhập vào cơ
thể sẽ gặp những hoạt động nào của
bạch cầu?

+ Sự thực bào là gì? Những loại BC nào
tham gia vào thực bào?

+ Tế bào B đã chống lại các kháng
nguyên bằng cách nào?

+ Tế bào T đã phá huỷ các TB nhiểm
VK, VR bằng cách nào?

- GV nhận xét phần trao đổi nhóm và
giảng giải thêm về kiến thức để HS có
cái nhìn khái qt hơn

- HS nghiên cứu thơng tin, QS hình 14.2 SGK tr.45 tự

trả lời câu hỏi  HS khác BS  rút ra KL:
- Cá nhân đọc thông tin kết hợp với QS
hình 14.1, 14.3, 14.4, tr.45-46 SGK  ghi

nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm hồn thành câu trả lời

- Đại diện trình bày trên tranh  nhóm

khác NXBS

- HS trình bảy đủ 3 hàng rào phòng thủ
bảo vệ cơ thể

- HS vận dụng kiến thức trả lời

+ Do hoạt động của BC đã tiêu diệt VK
ở mụn

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

- GV liên hệ với căn bệnh thế kỉ AIDS

để HS tự giải thích

c. Tiểu kết:

- Kháng nguyên là phân tử ngoại loai có khả năng kích thích cơ thể tạo

kháng thể

- Kháng thể là những phân tử Protein do cơ thể tiết ra chống lại các

kháng nguyên

- Cơ chế ổ khố – chìa khố

- Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách:

+ Thực bào: BC hình thành chân giả bắt và nuốt VK rồi tiêu hoá
LIMPHO B: tiết kháng thể để vơ hiệu hố VK

LIMPHO T: phá huỷ TB đã bị nhiểm VK bằng cách nhận diện và tiếp
xúc với chúng

4. Hoạt động 2:

Miễn Dịch

f.

Mục tiêu: HS nắm được khái niệm miễn dịch, phân biệt được miễn dịch
TN và miễn dịch NT

g.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: cho 1 VD: dịch đau mắt đỏ có một

số người mắc bệnh, nhiều người ko bị
mắc. Những người ko bị mắc đó có khả
năng miễn dịch với bệnh dịch này?

- GV hỏi:

+ Miễn dịch là gì?

+ Có những loại miễn dịch nào?

+ Sự khác nhau giữa các loại miện dịch
đó làgì?

- GV: giảng giải về Văcxin

+ u cầu HS liên hệ bản thân và thực
tế

+ Em hiểu gì về dịch SARS và dịch cúm
do VR H5N1 gây ra vừa qua?

+ Hiện nay trẻ em được Và tiêm phòng
bởi những bệnh nào? kết quả ntn?

- GV hỏi tiếp

+ MT trong gồm những TP nào?
+ Vai trò của MT trong là gi?

- GV hỏi thêm: khi em bị ngã xước da
rướm máu, có nước chảy ra, mùi tanh đó
là chất gi?

- HS n.cứu thơng tin SGK  ghi nhớ kiến

thức

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác

- HS nghiên cứu thông tin SGK kết hợp
với kiến thức thực tế  trao đổi nhóm 
thống nhất câu trả lời

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

c. Tiểu Kết:

- Miễn dịch: là khả năng ko măc phải một số bệnh của người dù sống

ở 1 môi trương nhiều VK gây bệnh

- Có 2 loại miễn dịch:

+ Miễn dịch NT: tạo cho cơ thể khả năng miễn dịch bằng Văcxin
+ Miễn dịch TN: Khảnăng tự chống bệnh của cơ thể do kháng thể

IV. Củng cố :

- GV: hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng

Hãy chọn 2 loại BC tham gia vào quá trình thực bào:
a. BC trung tính

b. BC ưu Axit
c. BC ưu liềm
d. BC môno
e. Limpho bào

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK
- Đọc mục”em có biết”?

- Tìm hiểu về cho máu và truyền máu

Bài 15

ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TĂC TRUYỀN MÁU

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trình bày được cơ chế đơng máu và vai trị của nó trong bảo vệ cơ

thể

- Trình bày được các n.tăc truyền máu và cơ sở khoa học của nó

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS sơ đồ thí nghiệm  phát hiện kiến thức

- Vận dụng lý thuyết giải thích các hiện tượng liên quan đến đông

máu trong đời sống

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

- Hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ giữ dìn cơ thể biết xử lý khi bị chảy máu và
giúp đỡ những người xung quanh.

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình SGK

III. Hoạt Động Dạy Học
1. Kiểm tra:

2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Cơ Chế Đơng Máu Và Vai Trị Của Nó

a. Mục tiêu : HS nêu được vai trị đơng máu và nêu được ý nghĩa của

đông máu đối với đời sống
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: kẻ bảng cho HS trao đổi nhóm 
hồn thành bảng

- GV chữa bài bằng cách:
+ các nhóm trình bày bổ sung

- GV chữa bài để HS theo dõi và tự so
sánh với kết quả của mình, nội dung

đúng là bao nhiêu %

- GV Nhìn cơ chế đông máu cho biết
+ Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào
của máu?

+ Tiểu cầu đóng vai trị gì trong q
trình đơng máu?

- GV giảng giải thêm: cơ chế đông máu
gồm 3 giai đoạn có 13 yếu tố tham gia(kí
hiệu từ I  XIII

+ Thromboplastin (ko hoạt động) 

Thromboplastin(hoạt động)
+ Prothrombin(ko hoạt động) 
Thrombin(hoạt động)

+ Fibrinogen + Thrombin  Fibrin ( sợi
huyết)

- HS nghiên cứu thông tin, và sơ đồ trong
SGK  ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm hồn thành các nội dung
- Đại diện nhóm trình bày kết quả

- Trao đổi nhóm hồn thành câu trả lời
- Nhóm khác NXBS

- Cần đi sâu vào cơ chế đông máu

- Cá nhân tự trả lời câu hỏi  HS khác tự
nhận xét bổ sung

c. Tiểu kết:

Tiêu chí Nôi dung

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

ngưng nhờ một khối máu bịt vết thương

Cơ chế TB máu  Tiểu cầu vỡ  giải phóng

En zim Tơ
máu

Giữ
các

Máu chảy Ion

Ca2+ TB

maùu

Huyết tương  chất sinh tơ máu 

Khối máu
đông

Khái niệm Đơng máu là hiện tượng hình thành khối máu đơng hàn

kín vết thương

Vai trị Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
4. Hoạt động 2:

Các Nguyên Tắc Truyền Máu

h.

Mục tiêu: HS nắm được các nhóm máu chính của người – nêu được các
n.tắc truyền máu

i.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi

+ HC máu người có loại kháng ngun
nào?

+ Huyết tương máu của người nhận có
loại kháng thể nào? Chúng có gây kết
dính HC máu người cho hay ko?

+ Hoàn thành bài tập” mối quan hệ cho
và nhận giữa các nhóm máu”

+ GV nhận xét đánh giá phần thảo luận

kết quả đánh giá của nhóm

- GV hỏi hồn thiện kiến thức để HS sữa
chữa

- GV nêu câu hỏi:

+ Máu có cả kháng nguyên A và B có
thể truyền cho người có nhóm máu O
được ko? vì sao?

+ Máu ko có kháng nguyên A và B CAN

- HS n.cứu thí nghiệm của Canlan Staynơ
hình 15.2 SGK tr.48-49

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời
- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
BS

- 2 HS viết sơ đồ “ mqh giữa cho và nhận
giữa các nhóm máu

- đai diện nhóm trả lời  nhóm khác BS
- HS rút ra KL

- HS tự vận dụng kiến thức  trả lời câu
hỏi

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

truyền cho nhóm máu O được ko? Vì

sao?

- GV: nhận xét đánh giá phần trả lời của
HS

- GV hỏi: Vậy chúng ta đã giải quyết
được vấn đề đã đặt ra ban đầu

- Khi bị chảy máu vấn đề cần giải quyết
đầu tiên là gì?

yêu cầu:

+ Ko được vì bị kết dính HC
+ CAN truyền vì ko gây kết dính

+ Ko được truyền máu có mầm bệnh vì
lây lan

- HS vận dụng kiến thức đã học trong bài
để trả lời

Yêu cầu: phải cầm máu ngay đối với vết
thương to chảy nhiều máu, vết thương
nhỏ máu CAN tự đơng

c. Tiểu Kết:

- Ở người có 4 nhóm máu A, B, AB, O. sơ đồ” mqh giữa cho và nhận

giữa các nhóm máu”

A__A

O__O AB__AB

B__B

- Khi truyền máu cần tuân theo n.tắc

+ Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp

+ Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu

IV. Củng cố :

- GV: hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng

Tế bào máu nào tham gia vào quá trình đông máu
a. HC

b. BC
c. TC

Máu ko đơng được là do:
d. Tơ máu
e. HT

f. Bạch cầu

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK
- Đọc mục”em có biết”?

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>



Bài 16

TUẦN HOÀN MÁU VÀ LƯU THƠNG BẠCH HUYẾT

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

- HS trình bày được các thành phần cấu tạo của HTH máu và vai trị

của chúng

- HS nắm được các thành phần cấu tạo của hệ bạch huyết và vai trị

của chúng

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS tranh hình phát hiện kiến thức

- Vận dụng lý thuyết vào thực tế xác định vị trí của tim trong lồng

ngực

- Hoạt động nhóm

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ tim, tránh các tác động mạnh vào tim

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình phóng to H.16.1,16.2 tranh HTH có thêm phần bạch huyết

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Khái Quát Về Hệ Tuần Hoàn

a. Mục tiêu : HS các phần của HTH máu gồm: tim 4 ngăn, hệ mạch, hoạt
động của HTH là con đường đi của máu

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Cấu tạo HTH
- GV: Nêu câu hỏi:

+ HTH gồm những TP nào?
+ Cấu tạo của mỗi TP đó ntn?

- GV chữa bài bằng cách:
+ các nhóm trình bày bổ sung
- GV cho lớp chữa bài

- GV đánh giá kết quả của nhóm và phải

lưu ý HS:

+ Với tim: Nữa phải chứa máu đỏ thẩm,
nữa trái chứa máu đỏ tươi

+ Còn hệ mạch: ko phải màu xanh là
tĩnh mạch, màu đỏ là động mạch
- GV yêu cầu: trả lời 3 câu hỏi mục 
SGK tr.51

- Cá nhân tự nghiên cứu H.16.1 SGK tr.51



ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm  thống nhất câu trả lời
Yêu cầu:

+ Số ngăn tim, vị trí, màu sắc
+ Tên động mạch, tĩnh mạch chính
- Đại diện nhóm trình bày kết quả, bằng
cách chỉ và thuyết minh trên tranh phóng
to

- Cả nhóm theo dõi NXBS  HS tự rút ra
KL

- HS QS hình 16.1 lưu ý chiều đi của mũi
tên và màu máu trong động mạch, tĩnh
mạch

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

- GV QS các nhóm  nhắc nhỡ nhóm yếu
để hoàn thành bài tập

- GV cho lớp chữa bài tập

- GV: Đánh giá kết quả của các nhóm BS
kiến thức cho hoàn chỉnh

+ Điểm xuất phát và kết thúc của mỗi
vịng tuần hồn

+ Hoạt động trao đổi chất tại phổi và các
cơ quan trong cơ thể.

- Đại diện nhóm trình bày kết quả trên
hình  các nhóm nhận xét bổ sung



HS tự rút ra KL

c. Tiểu kết:

c1. Cấu tạo HTH: HTH gồm tim và hệ mạch
- Tim:

+ Có 4 ngăn: 2 TT và 2 TN

+ Nữa phải chứa máu đỏ thẩm, nữa trái chứa máu đỏ tươi

- Hệ mạch:

+ Động mạch xuất phát từ TT
+ Tĩnh mạch trở về TN

+ Mao mạch nối động mạch với tĩnh mạch
c2. Vai trò của HTH

- Tim làm nvụ co bóp tạo lực đẩy  đẩy máu

- Hệ mạch: dẫn máu từ tim đến các TB và từ các TB trở về tim

+ Vịng tuần hồn lớn: Từ TTT  cơ quan( trao đổi chất)  TNP
+ Vòng TH nhỏ: từ TTP  phổi(trao đổi khí)  TNT

- Máu lưu thơng trong tồn bộ cơ thể là nhờ HTH
4. Hoạt động 2:

Tìm Hiểu Về Hệ Bạch Huyết

j.

Mục tiêu: HS chỉ ra được cấu tạo và vai trò của hệ bạch huyết trong
việc luân chuyển môi trường trong và tham gia bảo vệ cơ thể

k.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Cấu tạo hệ bạch huyết

- GV: Cho HS QS tranh  giới thiệu về hệ
bạch huyết để HS nắm được một cách
khái quát hệ bạch huyết

- GV nêu câu hỏi:

+ Hệ bạch huyết gồm những thành
phần cấu tạo nào?

- GV nhận xét phần trả lời của HS
- Gv giảng giải thêm: hạch bạch huyết
như 1 máy lọc, khi bạch huyết chảy qua
các vật lạ lọt vào cơ thể được giữ lại.
Hạch thường tập trung ở cữa vào các

- HS n.cứu hình 16.2 và thơng tin SGK
tr.52  trả lời câu hỏi bằng cách chỉ trên
hình vẽ

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

tạng, các vùng khớp

b. Vai trò của hệ bạch huyết

- GV nêu câu hỏi:

+ Mơ tả đường đi của bạch huyết trong
phân hệ lớn và nhỏ?

+ Heä bạch huyết có vai trò gì?

- GV: giảng giải thêm: bạch huyết có TP
tương tự như huyết tương, ko chứa HC và
BC. Bạch huyết kiên hệ mật tiếp với tĩnh
mạch của vịng tuần hồn máu và bổ
sung cho nó

- GV hỏi: Vậy chúng ta đã giải quyết
được vấn đề đã đặt ra ban đầu

- Khi bị chảy máu vấn đề cần giải quyết
đầu tiên là gì?

- HS n.cứu SGK  trao đổi nhóm thống
nhất câu trả lời

Yêu cầu chỉ ra điểm thu bạch huyết dầu
tiên và nơi đổ cuối cùng

- Các nhóm trình bày trên hình vẽ  nhóm
khác NXBS  HS tự rút ra KL

c. Tiểu Kết:

- Hệ bạch huyết gồm:

+ Mao mạch bạch huyết

+ Mạch bạch huyết, tónh mạch máu
+ Hạch bạch huyết

+ Oáng bạch huyết tạo thành 2 phân hệ: phân hệ lớn và phân hệ nhỏ

- Phân hệ bạch huyết nhỏ: thu bạch huyết ở nữa bên phải cơ thể  tĩnh

mạch máu

- Phân hệ bạch huyết lớn: thu bạch huyết ở phần còn lại của cơ thể

- Vai trò: hệ bạch huyết cùng với HTH máu thực hiện chu trình ln
chuyển mơi trường trong của cơ thể và tham gia bảo vệ cớ thể

IV. Cuûng coá :

- GV: hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng

Hệ tuần hoàn gồm

a. Động mạch, tĩnh mạch và tim

b. Tâm nhỉ, tâm thất, động mạch, tĩnh mạch
c. Tim và hệ mạch

Điểm xuất phát của hệ bạch huyết là:
d. Mao mạch bạch huyết
e. Các cơ quan trong cơ thể

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

V. Dặn dò:

- Làm bài tập trong SGK
- Đọc mục”em có biết”?

- Oân lại kién thức hệ tuần hoàn ở lớp thú
- Kẽ bảng 17.1 tr54 vào vở

Baøi 17

TIM VÀ MẠCH MÁU

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS chỉ ra được ngăn tim(ngoài và trong), van tim
- Phân biệt được các loại mạch máu

- Trình bày rõ đặc điểm các pha trong chu kỳ co giãn tim
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Tư duy suy đoán dự đoán
- Tổng hợp kiến thức

- Vận dụng lý thuyết tập đếm nhịp tim lúc nghỉ và sau khi hoạt động

3. Thái Độ:

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Giáo dục ý thức bảo vệ tim, mạch, trong các hoạt động tránh làm tổn
thương tim và mạch máu

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình phóng to H.17.2,17.3

- Mơ hình tim ( tháo lắp), tim lợn mổ phanh

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Cấu Tạo Của Tim

a. Mục tiêu : chỉ ra các ngăn tim, thành cơ tim, van tim. Cấu tạo phù hợp
với chức năng

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

a. Cấu tạo ngoài
- GV: Nêu câu hỏi:

+ Trình bày cấu tạo ngồi của tim?
+ Cấu tạo của mỗi TP đó ntn?

- GV bổ sung thêm: có màng tim bao bọc

bên ngồi

b. Cấu tạo trong
- GV yêu cầu:

+ hồn thành bảng 17.1

+ dự đốn xem ngăn tim nào có thành cơ
dày nhất và ngăn nào có thành cơ mỏng
nhất?

- GV ghi dự đốn của một vài nhóm lên
bảng

- GV phải nắm được số lượng các nhóm
có dự đốn giống nhau

- GV hướng dẫn các nhóm bổ dọc tim
lợn( hay tháo rời mơ hình)

- GV hỏi: các em so sánh và dự đốn
xem các nhóm mình đúng hay sai?
- GV cần lưu ý:

+ nếu các em dự đốn sai thì để các em
trình bày ý kiến

+ chính các nhóm có dự đốn đúng sẽ bổ
sung cho nhóm sai

- GV chữa bảng 17.1  HS tự sữa sai
- GV hỏi: trình bày cấu tạo trong của

- HS tự nghiên cứu hình 17.1 SGK tr.54
kết hợp với mơ hình  xác định cấu tạo tim
- Một vài HS trả lời  HS khác NXBS

- HS tự dự đoán câu hỏi trên cơ sở kiến
thức bài trước

- Thống nhất trong nhóm dự đốn và có
lời giải thích

- Đại diện nhóm trình bày kết quả dự
đốn của nhóm

- Các nhóm tiến hành mổ tim  phanh rộng
QS

- Tự so sánh với dự đốn của nhóm

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

tim?

- GV: hỏi vậy cấu tạo tim phù hợp với
chức năng thể hiện ntn?

+ van tim



HS tự rút ra KL

- HS trả lời  HS khác BS
Yêu cầu:

Thành TTT dày nhất vì đẩy máu vào
động mạch chủ đi khắp cơ thể

- Đại diện nhóm trình bày kết quả trên
hình  các nhóm nhận xét bổ sung



HS tự rút ra KL
c. Tiểu kết:

c1. Cấu tạo ngoài:

- Màng Tim: bao bọc bên ngoài tim
- Tâm thất lớn  phần đỉnh tim

c2. Vai trò của HTH

- Tim có 4 ngăn

- Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm nhỉ( TTT có thành cơ dày nhất)
- Giữa TNTvới tâm thất trái có van hai lá

- Giữa TNP và TTP có van 3 là

- Giữa TTT và động mạch chủ có van bán nguyệt( van tổ chim)
- Giữa TTP và động mạch phổiû có van bán nguyệt( van tổ chim)
- Máu được lưu thơng theo một chiều nhờ có cấu tạo bởi các van

- Ngồi ra tim cịn có các hạch của cơ tim như: hạch nhĩ thất(hạch Ashoff –
Tawara), hạch xoang nhĩ( hạch Keith – Flack)

4. Hoạt động 2:

Tìm Hiểu Cấu Tạo Mạch Máu

l.

Mục tiêu: Chỉ ra được đặc điểm cấu tạo và chức năng của từng loại
mạch

m.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: kẻ bảng yêu cầu HS hoàn thành
bảng.

- GV nêu câu hỏi:

+ Sự khác nhau giữa các loại mạch?
+ sự khác nhau đó được giải thích ntn?
+ GV cho thảo luận tồn lớp về kết quả
của từng nhóm

+ Đánh giá kết quả và hoàn thiện kiến
thức

- HS trao đổi nhóm hồn thành bảng

- HS n.cứu hình 17.2 và thông tin SGK
tr.55

- Tiếp tục thảo luận trả lời câu hỏi
Yêu cầu: phải nêu được sự khác nhau
giữa các loại mạch

- Đại diện nhóm trình bày nhóm khác BS

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

c. Tiểu Kết:

Nội dung Động mạch Tĩnh mạch Mao mạch

1. Cấu tạo
Lòng trong
Đăc điểm
khác

Mơ LK
+ 3 lớp cơ trơn dày
biểu bì
+ Hẹp

+ ĐMC lớn nhiều ĐM
nhỏ

Mô LK
+ 3 lớp cơ trơn mỏng
biểu bì

+ Rộng

+ Có van một chiều

+ 1 lớp biểu bì
mỏng

+ Hẹp nhất
+ Nhỏ phân
nhánh nhiều
2. chức năng Đẩy máu từ tim đến

các cơ quan, vận tốc
và áp lực lớn

Dẫn máu từ khắp các
TB trở về tim, vận tốc
và áp lực nhỏ

Trao đổi chất
với TB

5. Hoạt Động 3: Tìm Hiểu Hoạt Động Co Giãn Của Tim

Mục Tiêu: HS nắm được và trình bày rõ đặc điểm các pha trong chu
kỳ co giãn của tim

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị

- GV yêu cầu:

+ Làm bài tập SGK tr.56, 57

+ Sự hoạt động co giãn của tim liên quan
đến sự vận chuyển máu ntn?

- GV đánh giá kết quả các nhóm  hoàn
thiện kiến thức

- Gv lưu ý để HS nhận biết kiến thức, khi
tâm nhĩ hay tâm thất co, mũi tên chỉ
đường vận chuyển máu

- Trung bình 75 nhịp/1 phuùt

- GV hỏi thêm:Tại sao tim hoạt động suốt
cuộc đời mà ko mệt mỏi?

- Cá nhân nghiên cứu SGK tr.56 rồi trao
đổi nhóm thống nhất câu trả lời. Yêu cầu
nêu được:

+ Một chu kỳ gồm 3 pha, thời gian hoạt
động bằng thời gian nghĩ

- Đại diện nhóm trình bày kết quả trên
tranh hình 17.3

- Nhóm khác BS

- HS dựa vào chu kỳ tim để giải thích câu
hỏi

- HS đọc KL SGK

Tiểu Kết: chu kỳ tim gồm 3 pha:

- Pha co tâm nhĩ 0,1 s, máu từ tâm nhĩ đến tâm thất

- Pha co tâm thất 0,3s: máu từ tâm thất vào động mạch chủ

- Pha giãn chung 0,4s máu được hút từ tâm nhĩ  tâm thất

IV. Củng cố : 
V. Dặn do ø:

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

Bài 18

VẬN CHUYỂN MÁU QUA HỆ MẠCH – VỆ SINH HỆ

TUẦN HOÀN

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Trình bày được cơ chế vận chuyển máu qua hệ mạch

- Chỉ ra được các tác nhân gây hại cũng như các biện pháp phịng tránh

và rèn luyện hệ tim mạch
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Thu thập thơng tin từ tranh hình
- Tư duy khái qt hoá

- Vận dụng kiến thức vào thực tế

3. Thái Độ:

Giáo dục ý thức phòng tránh các tác nhân gây hại và ý thức rèn luyện
tim mạch

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình SGK

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Sự Vận Chuyển Máu Qua Hệ Mạch

a. Mục tiêu : HS hiểu và trình bày được cơ chế vận chuyển máu qua hệ
mạch

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Lực chủ yếu giúp máu tuần hoàn liên
tục và theo 1 chiều trong hệ mạch được
tạo ra từ đâu?

+ Huyết áp trong tĩnh mạch rất nhỏ mà
máu vẫn vận chuyển được qua tĩnh mạch
về tim là nhờ tác động chủ yếu nào?
- GV CAN chia nhỏ câu hỏi

+ Huyết áp là gì? Tại sao huyết áp là chỉ
số biểu thị sức khoẻ?

+ Vận tốc máu ở ĐM và TM khác nhau
là do đâu?

- GV chữa bài: cho lớp thảo luận  Gv
đánh giá kết quả, BS hồn thiện kiến
thức

- GV nhắc HS chính sự vận chuyển máu
qua hệ mạch là cơ sở để rèn luyện bảo
vệ tim mạch  chuyển sang hoạt động 2

- Cá nhân tự nghiên cứu thơng tin và hình
18.1, 18.2 tr.58 SGK, ghi nhớ kiến thức
- Trao đổi nhóm  thống nhất câu trả lời
Yêu cầu chỉ ra được:

+ Lực đẩy(huyết áp)

+ Vận tốc máu trong hệ mạch
+ Phối hợp với van tim

- Đại diện nhóm trình bày đáp án  nhóm
khác NXBS

c. Tiểu kết:

- Máu vận chuyển qua hệ mạch là nhờ: sức đẩy của tim, áp lực trong

mạch và vận tốc máu

- Huyết áp là lực của máu lên thành mạch( do tâm thất co và dãn có

huyết áp tối đa

- Ở động mạch: vận tốc máu lớn nhờ sự co dãn của thành mạch
- Ơû tĩnh mạch máu vận chuyển nhờ:

+ Co bóp của các cơ quanh thành mạch
+ Sức hút của lồng ngực khi hít vào
+ Sức hút của tâm nhĩ khi dãn ra
+ van một chiều

4. Hoạt động 2:

Vệ Sinh Hệ Tim Mạch

n.

Mục tiêu: Nêu được tác nhân gây hại của hệ tim mạch-cơ sở khoa học
của các biện pháp phòng tránh, rèn luyện tim mạch

o.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV nêu câu hỏi:

+ hãy chỉ ra các tác nhân gây hại cho
hệ tim mạch?

+ Trong thực tế em đã gặp người bị
bệnh về tim mạch chưa? Và ntn?

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

+ GV cho thảo luận toàn lớp lưu ý liên
hệ thực tế

+ GV đánh giá và BS kiến thức
- GV yêu cầu:

+ Caàn bảo vệ tim mạch ntn?

+ Có biện pháp nào rèn luyện tim
mạch?

+ Bản thân em đã rèn luyện chưa? Và
đã rèn luyện ntn?

+ Nếu em chưa có hình thức rèn luyện
thì qua bài học này em phải làm gì?
- GV cho HS thảo luận  lưu ý tới kế
hoạch rèn luyện của HS

- GV CAN nêu 1 số thành tựu khoa học
về HTH như: tim nhân tạo, mỗ tim bằng
người máy…

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác

- HS CAN kể: nhồi máu cơ tim, mỡ cao
trong máu, huyết áp cao, huyết áp thấp
b. Biện pháp bảo vệ và rèn luyện hệ tim
mạch

- HS n.cứu thông tin và bảng 18.2 SGK
tr.59, 60

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời
- Biện pháp rèn luyện của mỗi HS cho
phù hợp

- Các nhóm trình bày và một số cá nhân
nêu ý kiến  nhóm khác BS

c. Tiểu Kết:

- Có nhiều tác nhân gây bệnh bên ngồi và trong có hại cho tim mạch:

+ Khuyết tật tim, phổi xơ

+ Sốc mạnh, mất máu nhiều, sốt cao…

+ Chất kích thích mạnh, thức ăn nhiều mỡ ĐV.
+ Do luyện tập thể thao quá mức

+ Một số virus, vi khuẩn gây bệnh

- Tránh các tác nhân gây hại

- Tạo cuộc sống tinh than thoải mái vui vẽ

- Lựa chọn cho mình 1 hình thức luyện tập phù hợp

- Cần rèn luyện thường xuyên để nâng cao sức chịu đựng của tim và cơ

theå

VI. Củng cố :

GV cho HS trả lời câu hỏi 1 và 4 cuối bài

VII. Daën do ø:

a. Làm bài tập trong SGK
b. Đọc mục”em có biết”?

c. Chuẩn bị thực hành theo nhóm: băng, gạc, dây cao su, vải mềm
Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Bài 19

THỰC HAØNH: SƠ CỨU CẦM MÁU

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Phân biệt vết thương làm tổn thương ĐM, TM, MM

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Băng bó vết thương

- Biết cách garo và nắm được những quy định khi đặt ga ro
- Vận dụng kiến thức vào thực tế

II. Đồ Dùng Dạy Học

- GV: chuẩn bị đầy đủ: băng, gạc, băng, dây cao su, vải mềm sạch

- HS: chuẩn bị theo nhóm 4 người như trên

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1: Tìm Hiểu Về Các Dạng Chảy Máu

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị
- GV: thơng báo về các dạng chảy máu

laø:

+ chảy máu mao mạch
+ chảy máu tĩnh mạch
+ chảy máu động mạch

- GV em hãy cho biết biểu hiện của các
dạng chảy máu đó?

- GV giúp HS hồn thiện kiến thức

- Cá nhân tự ghi nhận 3 dạng chảy máu
- Bằng kiến thức thực tế và suy đốn 
trao đổi nhóm trả lời câu hỏi

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
BS

Tiểu Kết: Có 3 dạng chảy máu:

- Chảy máu mao mạch, máu chảy ít chậm

- Chảy máu tĩnh mạch, máu chảy nhiều hơn nhanh hơn
- Chảy máu động mạch, máu chay nhiều, mạnh thành tia

4. Hoạt động 2: Tập Băng Bó Vết Thương

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị
a. Băng bó vết thương ở lịng bàn tay

- GV: Yêu cầu:

+ Khi bị chảy máu ở lịng bàn tay thì
băng bó ntn?

+ GV QS các nhóm làm việc  giúp đỡ

nhóm yếu

- Các nhóm tiến hành

+ b1: cá nhân tự n.cứu SGK tr.61

+ b2: Mỗi nhóm tiến hành băng bó theo
hướng dẫn

+ b3: Đại diện 1 số nhóm trình bày các
thao tác và mẫu của nhóm  các nhóm
khác NX

Yêu cầu:

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

- GV cho các nhóm đánh giá kết quả lẫn
nhau

- GV cơng nhận đánh giá đúng và phân
tích những đánh giá chưa đúng của các
nhóm

b. Băng bó vết thương ở cổ tay

- GV yêu cầu: Khi bị thương chảy máu ở
ĐM cần băng bó ntn?

- GV cũng để các nhóm tự đánh giá
- Cuối cùng GV công nhận đánh giá
đúng và chưa đúng

+ Ko gây đau cho nạn nhân

- Các nhóm tiến hành theo 3 bước như ở
mục a

- Tham khảo thêm hình 19.1 SGK
Yêu cầu:

+ Mẫu băng gọn, ko chặt quá, ko lõng
quá

+ Vị trí dây ga ro cách vết thương ko quá
gần cũng ko quá xa

Tiểu Kết:

- Các bước tiến hành như SGK tr.61 nhưng lưu ý khi băng bó xong vết

thương vẫn chảy máu  đưa nạn nhân đến bệnh viện

- Băng bó vết thương ở cổ tay: Các bước tiến hành như SGK tr.62

5. Hoạt động 3: Viết Thu Hoạch

GV yêu cầu về nhà mỗi HS viết báo cáo theo mẫu SGK tr.63

IV. Đánh Giá Giờ Học: đánh giá chung:

- Phần chuẩn bị
- Yù thức học tập
- Kết quả

V. Dặn Dò:

- hồn thành báo cáo
- ơn tập cấu tạo hệ hô hấp

Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn: Lớp dạy: 8A

1,2,3,4 Tuần dạy:

CHƯƠNG
 IV

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>



Baøi 20

HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- HS trình bày được khái niệm hơ hấp và vai trị của hơ hấp với cơ thể

sống

- Xác định được trên hình các cơ quan hô hấp ở người và nêu được các
chức năng của chúng

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Quan sát tranh hình, sơ đồ phát hiện kiến thức
- Hoạt động nhóm

3. Thái độ:

giáo dục ý thức bảo vệ cơ quan hô hấp

II. Đồ Dùng Dạy Học

- GV: Mô hình cấu tạo cơ quan hô hấp, tranh phóng to SGK

III. Hoạt Động Dạy Học
 1. Kiểm tra:

2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Về Hơ Hấp

a. Mục tiêu : HS trình bày được khái niệm hơ hấp, thấy được vai trị của
hơ hấp với cơ thể sống

b. Tiến haønh:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:
+ Hô hấp là gì?

+ Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu
nào?

+ Sự thở có ý nghĩa gì với hơ hấp?
+ Hơ hấp có liên quan ntn với các hoạt
động sống của tế bào và cơ thể?

- GV phải bao quát lớp, giảng giải thêm
cho nhóm yếu

- GV đánh giá kết quả các nhóm và hồn
thiện kiến thức

- Với câu hỏi thứ 4 GV nên viết sơ đồ cụ
thể để giải thích về vai trị của hơ hấp
Gluxit + O2 Enzim ATP +CO2 + H2O

- Cá nhân tự nghiên cứu thơng tin và hình
20.1 tr.64 SGK ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm  thống nhất câu trả lời

- Đại diện nhóm trình bày kết quả, nhóm
khác nhận xét BS

- HS theo dõi sơ đồ và hoàn thiện kiến
thức

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

ATP  cần cho mọi hoạt động của TB cơ
thể

c. Tiểu kết:

- Hô hấp là quá trình cung cấp Oxi cho các TB cơ thể và thải khí

Cacbonic ra ngồi, nhờ hơ hấp mà Oxy được lấy vào để Oxi hoá các
hợp chất hữu cơ để tạo ra năng lượng cần cho mọi hoạt động sống
của cơ thể

- Hô hấp gơmg 3 giai đoạn: Sự thở, sự trao đổi khí ở phổi, trao đổi khí

ở tế bào

4. Hoạt động 2: Các Cơ Quan Trong Hệ Hô Hấp Của Người Và Chức Năng 
Của Chúng

p.

Mục tiêu: HS phải nắm và trình bày được các cơ quan hô hấp, và thấy
rõ cấu tạo phù hợp với chức năng

q.

Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV nêu câu hỏi: Hô hấp bao gồm
những cơ quan nào? Cấu tạo của các cơ

quan đó?

- GV tiếp tục nêu yêu cầu:

+ Những đặc điểm cấu tạo nào của các
cơ quan trong ống dẫn khí có tác dụng
làm ẩm, làm ấm, bảo vệ?

+ Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm
tăng diện tích bề mặt trao đổi khí?

+ Chức năng của đường dẫn khí và 2 lá
phổi?

- GV nhận xét đánh giá kết quả của từng
nhóm

- GV giảng giải thêm:

+ Trong suốt đường dẫn khí đều có hệ
thống mao mạch và lớp chất nhầy
+ Cấu tạo phế nangvà hoạt động trao

- Cá nhân n.cứu thông tin trong bảng 20
QS mơ hình, tranh  Xác định các cơ
quan hơ hấp

- Một số HS trình bày và chỉ trên mô

hình các cơ quan hô hấp

- HS khác theo dõi, NXBS  rút ra KL

- HS tiếp tục trao đổi nhóm  thống nhất
câu trả lời. u cầu nêu được:

+ Mao mạch làm ấm không khí
+ Chất nhầy  làmẩ©m không khí
+Lông mũi  ngăn bụi

+ Phế nang  làm tăng diện tích trao đổi

khí

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

đổi khí ở phế nang
- GV hỏi thêm:

+ đường dẫn khí có chức năng làm ấm
khơng khí vậy tại sao mùa đơng đôi khi
chúng ta vẫn bị nhiểm lạnh vào phổi?
+ Có biện pháp nào để bảo vệ cơ quan
hơ hấp?

- HS tự rút ra KL

c. Tiểu Kết:

- Cơ quan hô hấp gồm:

+ Đường dẫn khí

+ Hai lá phổi như bảng 20

- Đường dẫn khí có chức năng dẫn khí vào và ra, ngăn bụi, làm ẩm, ấm

không khí

- Phổi thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể với mơi trường ngồi

IV. Củng cố :

GV u cầu HS trả lời câu hỏi:

Thế nào là hơ hấp? Vai trị của hô hấp với những hoạt động của cơ thể

V. Dặn dò:

d. Làm bài tập trong SGK
e. Đọc mục”em có biết”?

Bài 21

HOẠT ĐỘNG HƠ HẤP

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trình bày được các đặc điểm chủ yếu trong cơ chế thơng khí ở

phổi

- Trình bày được cơ chế trao đổi khí ở phổi và ở tế bào
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Quan sát tranh hình và thông tin phát hiện kiến thức

- Vận dụng kiến thức liên quan giải thích hiện tượng thực tế

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

- Hoạt động nhóm

3. Thái độ:

giáo dục ý thức bảo vệ rèn luyện cơ quan hơ
hấp có sức khoẻ tốt

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình SGK phóng to
- Bảng 21 tr.69 SGK

- Sơ đồ vận chuyển máu trong HTH

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Sự Thơng Khí Ở Phổi

a. Mục tiêu : HS trình bày được cơ chế thơng khí ở phổi thực chất là hít
vào thở ra. Thấy được sự phối hợp hoạt động của các cơ quan: Cơ,
Xương, thần kinh

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Vì sao khi các xương sườn được nâng
lên thì thể tích lồng ngực lại tăng và
ngược lại?

+ Thực chất sự thơng khí ở phổi là gì?

- GV đánh giá kết quả của các nhóm
- GV giảng giải thêm bằng hình vẽ
- GV tiếp tục nêu câu hỏi thảo luận:
+ Các cơ ở lồng ngực đã phối hợp hoạt
động ntn để tăng giảm thể tích lồng
ngực?

+ Dung tích phổi khi hít vào thở ra bình
thường và gắng sức có thể phụ thuợc vào
các yếu tố nào?

- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức,
giảng giải thêm về một số thể tích khí

- GV hỏi thêm: Vì sao ta nên tập hít thở
sâu?

-HS nghiên cứu tranh hình SGK tr.68 ghi
nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm  thống nhất câu trả lời
Yêu cầu:

+ xương sườn nâng lên, cơ liên sườn và
cơ hồnh co, lồng ngực kéo lên, rộng,
nhơ ra

- Đại diện nhóm trình bày kết quả, nhóm
khác nhận xét BS

- HS tự rút ra KL

- HS n.cứu hình 21.2 và thơng tin ở mục “
em có biết” tr.71  trao đổi nhóm hồn
thành câu trả lời.

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
BS

- HS vận dụng kiến thức mới học trả lời
câu hỏi

c. Tiểu kết:

- Sự thơng khí ở phổi nhờ cử động hơ hấp ( sự hít vào, thở ra)

- Các cơ liên sườn, cơ hồnh, cơ bụng phối hợp với xương ức, xương

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

- Dung tích phổi phụ thuộc vào giới tính, tầm vóc, tình trạng sức khoẻ,
luyện tập…

4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Sự Trao Đổi Khí Ở Phổi Và Ở Tế Bào

a. Mục tiêu: HS phải trình bày được cơ chế trao đổi khí ở phổi và ở tế bào đó
là sự khuếch tán của các chất khí: Oxy, Cacbonic

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV nêu vấn đề:

+ Sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào thực
hiện theo cơ chế nào?

- GV đưa thêm câu hỏi gợi ý:

+ Nhaän xét thành phần khí( O2, CO2) hít

vào thở ra?

+ Do đâu có sự chênh lệch nồng độ các
chất khí?

- GV đánh giá kết quả của các nhóm. Gv
cần giảng giải thế nào là sự khếch tán
- Sau khi HS nhận xét về thành phần
khơng khí ở bảng 21. GV dùng tranh sự
vận chuyển máu phân tích

+ Sự trao đổi khí ở phổi thực chất là sự
trao đổi giữa các mao mạch phế nang
với phế nang nồng độ O2 trong mao

mạch thấp, còn nồng độ CO2 cao và

ngược lại

+ Sự trao đổi khí ở tế bào: là sự trao
đổi giữa tế bào và mao mạch. Mà ở TB
tiêu dùng Oxi nhiều nên nồng độ Oxy
bao giờ cũng thấp, còn CO2 cao. Máu ở

vịng tuần hồn lớn đi tới các TB giàu
Oxy  có sự chênh lệch nồng độ các chất
dẫn đến khuếch tán

- GV hỏi thêm: giữa sự trao đổi khí ở TB
và phổi ở đâu quan trọng hơn?

- GV lưu ý HS ko trả lơi đúng thì GV giải
thích: chính sự tiêu tốn Oxy ở TB đã thúc
đẩy sự trao đổi khí ở phổi. Vậy sự trao
đổi khí ở phổi tạo đk cho sự trao đổi khí

ở TB

- HS tự nghiên cứu thông tin SGK
tr.69-70  ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm  thống nhất ý kiến trả lời
câu hỏi

- đại diện nhóm trình bày nhóm khác 
NXBS. Yêu cầu:

+ O2 từ máu  tế bào

+ CO2 từ tế bào  máu

+ O2 từ phổi  máu

+ CO2 từ máu  phổi

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

+ Trong suốt đường dẫn khí đều có hệ
thống mao mạch và lớp chất nhầy
+ Cấu tạo phế nangvà hoạt động trao
đổi khí ở phế nang

- GV hỏi thêm:

+ đường dẫn khí có chức năng làm ấm
khơng khí vậy tại sao mùa đông đôi khi
chúng ta vẫn bị nhiểm lạnh vào phổi?
+ Có biện pháp nào để bảo vệ cơ quan

hô hấp?

c. Tiểu Kết:

- Sự trao đổi khí ở phổi:

+ O2 khuếch tán từ phế nang vào máu

+ CO2 khuếch tán từ máu vào các phế nang

- Sự trao đổi khí ở các tế bào:

+ O2 khuếch tán từ máu vào các TB

+ CO2 khuếch tán từ TB vào máu
IV. Củng cố :

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Sự thơng khí ở phổi do:

a) Lồng ngực nâng lên hạ xuống
b) Cử động hơ hấp hít vào thở ra
c) thay đổi thể tích lồng ngực
d) cả a, b, c

V. Dặn dò:

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

BÀI 23 THỰC HÀNH: HƠ HẤP NHÂN TẠO

I.Mục Tiêu:

- Hiểu rõ cơ sở khoa học của hô hấp nhân tạo
- Nắm được các bước tiến hành hô hấp nhân tạo
- Biết phương pháp hà hơi thổi ngạt

II. Đồ dùng dạy học

- Chiếu cá nhân

- Gối bơng cá nhân Chuẩn bị theo tổ
- Gạc hoặc vải mềm

III. Hoạt động dạy học

1. Kiểm Tra : kiểm tra sự chuẩn bị của các tổ
2. Bài mới:

3. Hoạt động1: Tìm Hiểu Các Nguyên Nhân Làm Gián Đoạn Hô Hấp

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị
- GV u cầu:

+ Có những ngun nhân nào làm cho

hô hấp người bị gián đoạn? - HS ng.cứu SGK tr.75 - HS khác trả lời  HS khác BS. Hay CAN  trả lời câu hỏi
nêu thêm các ngun nhân khác.

Tiểu kết:

- Khi bị chết đuối  nước vào phổi  cần được loại bỏ nước

- Khi bị điện giật  ngắt dòng điện

- Khi bị thiếu khí hay có nhiều khí độc  khiêng nạn nhân ra khỏi khu

vực

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

4. Hoạt động 2: Tiến Hành Hô Hấp Nhân Tạo

a. Mục Tiêu: nắm được các bước tiến hành khi hà hơi thổi ngạt

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị

a. Phương pháp hà hơi thổi ngạt:
- GV nêu yêu caàu:

+ Phương pháp hà hơi thổi ngạt được
tiến hành ntn?

b. Phương pháp ấn lồng ngực:
- GV yêu cầu:

+Thực hiện phương pháp ấn lồng ngực ở
nhóm?

- GV giám sát các nhóm  giúp đỡ các
nhóm yếu. Thao tác chư chính xác
- GV gọi một vài nhóm để kiểm tra
- GV: Đánh giá cơng việc của nhóm

- HS n.cứu SGK  ghi nhớ các thao tác

- Một vài HS trình bày  HS khác BS

- Tập tiến hành trong nhóm và thay
phiên nhau

- Một vài nhóm biểu diễn thao tác của
phương pháp ấn lồng ngực và trình bày
từng thao tác  các nhóm khác nhận xét
theo dõi

b. Tiểu Kết:

- Hà hơi thổi ngạt: Các bước tiến hành như SGK tr.76

Chú ý: Nếu miệng nạn nhân bị cứng khó mở, có thể dùng tay bịt miệng và
thổi vào mũi. Nếu tim đồng thời ngừng đập có thể vừa thổi ngạt vừa xoa
bóp tim

- phương pháp ấn lồng ngực: các bước tiến hành như SGK tr.76

chú ý: Có thể đặt nạn nhân nằm sấp đầu hơi nghiêng sang một bên. Dùng
2 tay và sức nặng thân thể ấn vào phần ngực dưới nạn nhân theo từng nhịp

IV. Kiểm Tra Đánh Giá

- GV nhận xét chung cả buổi thực hành và kết quả học tập và ý thức

kỹ luật

- Cho điểm 1-3 nhóm thực hiện tốt

- Nhắc nhở rút kinh nghiệm nhóm cịn yếu
- HS dọn dẹp vệ sinh lớp

V. Dặn Dò

Viết báo cáo thu hoạch theo mẫu SGK tr.77
Oân tập kiến thức về hệ tiêu hoá ở lớp 7

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

Bài 24

TIÊU HỐ VÀ CÁC CƠ QUAN TIÊU HỐ

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- HS trình bày được các nhóm chất trong thức ăn, các hoạt động trong

q trình tiêu hố, vai trị của tiêu hố với cơ thể người

- Xác định được trên hình vẽ và mơ hình các cơ quan của hệ tiêu hố ở

người

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS tranh hình, sơ đồ phát hiện kiến thức
- Hoạt động nhóm

- Tư duy tổng hợp logic

3. Thái độ:

Giáo dục ý thức bảo vệ hệ tiêu hố

II. Đồ Dùng Dạy Học

Tranh hình SGK, hình phóng lớn

III. Hoạt Động Dạy Học

1 Kiểm tra: thu bài báo cáo thực hành
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Thức Aên Và Sự Tiêu Hoá

a. Mục tiêu : HS trình bày được 2 nhóm thức ăn có chất vô cơ và chất
hữu cơ. Các hoạt động trong q trình tiêu hố

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Hằng ngày WE ăn những loại thức ăn
vậy thức ăn đó gồm những loại chất nào?
- GV quy những loại thức ăn HS nêu ra

làm 2 nhóm chất hữu cơ và chất vô cơ
- GV nêu câu hỏi:

+ Các chất nào trong thức ăn ko bị biến
đổi về mặt hoá học trong qt tiêu hoá?
+ Các chất nào bị biến đổi về mặt hoá

-Cá nhân suy nghĩ trả lời  HS khác BS

- Cá nhân n.cứu SGK tr.78 kết hợp với
kiến thức ở lớp dưới về hệ tiêu hố  trao
đổi nhóm thống nhất câu trả lời

- Một vài nhóm trình bày đáp án, CAN

CHƯƠNG V

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

học trong qt tiêu hố?

+ Q trình tiêu hóa gồm những hoạt
động nào? Hoạt động nào là quan trọng?
+ Vai trò của qt tiêu hoá thức ăn?

- GV nhận xét đánh giá kết quả của các
nhóm và giảng giải thêm

+ Thức ăn dù biến đổi bằng cách nào thì
cuối cùng phải trở thành chất hấp thụ
được thì mới có tác dụng cho cơ thể
- GV yêu cầu HS rút ra KL

thuyết minh trên sơ đồ hình 24-1 và 24-2
hay viết tóm tắt lên bảng

- Nhóm khác theo dõi NXBS

u cầu: Hoạt động tiêu hố thức ăn,
hấp thụ chất dinh dưỡng là quan trọng.
- HS nêu KL về:

+ Loại thức ăn

+ Hoạt động tiêu hoá
+ Vai trị

c. Tiểu kết:

- Thức ăn gồm các chất vơ cơ và các chất hữu cơ

- Hoạt động tiêu hoá gồm: Aên, đẩy thức ăn, tiêu hoá thức ăn, hấp thụ

chất dinh dưỡng, thải phân.

- Nhờ q trình tiêu hố, thức ăn biến đổi thành chất dinh dưỡng và thải
cặn bã

4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Các Cơ Quan Tiêu Hố

a. Mục tiêu: Xác định được các cơ quan tiêu hoá trên cơ thể người
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV nêu câu hỏi:

+ Cho biết vị trí các cơ quan tiêu hố ở
người?

+ Việc xác định vị trí các cơ quan tiêu
hố có ý nghĩa ntn?

- GV nhận xét đánh giá phần trả lời, đặc
biệt việc chỉ trên tranh cần chính xác

- HS tự nghiên cứu hình 24.3 SGK và
hoàn thành bảng 24

- Tự xác định trên cơ thể mình

- Một vài HS trình bày các cơ quan tiêu
hố trên tranh hình 24.3 phóng to

- Lớp theo dõi BS

c. Tiểu Kết:

- ng tiêu hố gồm: Miệng, hầu, Thực quản, dạ dày, ruột( ruột non,

ruột già), hậu môn

- Tuyến tiêu hố gồm: tuyến nước bọt, tuyến gan, tuyến tuỵ, tuyến vị,

tuyến ruột

IV. Củng cố :

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Các chất trong thức ăn gồm:

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

c. Chất vơ cơ, chất hữu cơ

V. Dặn dò:

a. Làm bài tập trong SGK
b. Đọc mục”em có biết”?
c. Kẻ bảng 25 vào vở

Bài 25

TIÊU HOÁ Ở KHOANG MIỆNG

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Trình bày được các hoạt động tiêu hoá diễn ra trong khoang miệng
- Trình bày được hoạt động nuốt và đẩy thức ăn từ khoang miệng qua

thực quản xuống dạ dày
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- N.cứu thơng tin, tranh hình tìm kiến thức

- Hoạt động nhóm

- Khái qt hố kiến thức

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ răng miệng
- Yù thức trong khi ăn ko cười đùa

II. Đồ Dùng Dạy Học

Tranh hình SGK, HS kẻ bảng 25 vào vở

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Sự Tiêu Hố Ở Khoang Miệng

a. Mục tiêu : HS chỉ ra được hoạt động tiêu hoá chủ yếu ở khoang miệng
là biến đổi lý học và biến đổi hố học

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Khi thức ăn vào miệng sẽ có những

- Cá nhân tự đọc SGK tr.81  ghi nhớ kiến

thức

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

hoạt động nào xảy ra?

+ Khi nhai cơm, bánh mì lâu trong
miệng cảm thấy ngọt. vì sao?

+ Hồn thành bảng 25 SGK tr.82

- GV cho HS chữa bài trên bảng và thảo
luận lớp

- GV lưu ý những ý kiến trái ngược  yêu
cầu HS phân tích và lựa chọn

- GV yêu cầu HS nhắc lại KL này và liên
hệ với bản thân

+ Tại sao cần phải nhai kỹ thức ăn
- GV yêu cầu HS rút ra KL

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời.
Yêu cầu:

+ Kể đủ các hoạt động ở miệng

+ Vận dụng kết quả phân tích hố học

để giải thích

+ Chỉ rõ đâu là biến đổi lý học đâu là
hoá học

- Đại diện nhóm lên viết lên bảng và
nhóm khác trình bày trước lớp

- Nhóm khác theo dõi NXBS
- HS nêu KL



tạo điều kiện cho thức ăn ngấm đều dịch
vị trong nước bọt

c. Tiểu kết:

- Cấu tạo miệng và thực quản: miệng là phần đầu của ống tiêu hoá để

tiếp thức ăn. Trong miệng gồm:

+ Răng: Ở người trưởng thanh răng theo công thức: răng cữa 2/2 răng
nanh 1/1, răng trước hàm 2/2, răng hàm 3/3. tổng cộng 32 cái

+ Lưỡi: là 1 khối cơ vân có nhiều mạch máu và dây TK là cơ quan vị
giác và góp phần vào phát âm thanh

+ Hầu: là ống dài có nhiệm vụ dẫn thức ăn vào thực quản, dẫn không
khí vào thanh quản

+ Các tuyến nước bọt: Có 3 đôi tuyến nước bọt tuyến mang tai, tuyến
dưới lưỡi, tuyến dưới hàm

- Tiêu hoá ở khoang miệng gồm:

+ Biến đổi lý học: tiết nước bọt, nhai đảo trộn thức ăn, tạo viên thức ăn
Tác dụng: làm mềm nhuyển thức ăn, giúp thức ăn thấm nước bọt, tạo
viên vừa để nuốt

+ Biến đổi hoá học: Hoạt động của Enzim Amylaza trong nước bọt
Tác dụng: Biến đổi một phần tinh bột chín trong thức ăn thành đường
Mantozo



Vậy chỉ có 1 phần tinh bột được tiêu hoá hoá học ở khoang miệng cịn
Protein, Lipit ko tiêu hố hố học mà tiêu hoá cơ học

4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Hoạt Động Nuốt Và Đẩy Thức Aên Qua Thực Quản

a. Mục tiêu: HS trình bày được hoạt động đẩy và nuốt thức ăn, liên hệ với thực
tế

b. Tiến hành:

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

- GV nêu câu hỏi:

+ Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của cơ
quan nào là chủ yếu và có tác dụng gì?

+ Lực đẩy viên thức ăn qua thực quản
xuống dạ dày đã được tạo ra ntn?

+ Thức ăn qua thựuc quản có được biến
đổi về mặt lý học và hoá học ko?

- GV nhận xét đánh giá giúp HS hồn
thiện kiến thức

- GV CAN trình bày lại qt nuốt và đẩy
thức ăn

- GV lưu ý HS CAN hỏi:

+ Khi uống nước qt nuốt có giống như
nuốt thưc ăn ko?

+ Tại sao người ta khuyên khi ăn uống
ko được cười đùa?

- GV để HS tự trả lời và tự đánh giá lẫn
nhau  GV nhận xét

- GV hoûi:

+ Tạo sao trước khi đi ngủ ko nên ăn
kẹo đường?

- HS tự đọc SGK và QS hình

- Trao đổi nhóm thống nhât ý kiến

- Đại diện nhóm trình bày kết quả bằng
cách chỉ trên tranh

- Nhóm khác theo dõi và BS

- HS vận dụng kiến thức trả lời

c. Tiểu Kết:

- Nhờ hoạt động của lưởi thức ăn được đẩy xuống thực quản

- Thức ăn qua thực quản xuống dạ dày nhờ hoạt động của các cơ thực

quản

IV. Củng coá :

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Q trình tiêu hố ở khoang miệng gồm:
a. Biến đổi lý học

b. Nhai, đảo trộn thức ăn
c. Biến đổi hoá học
d. Cả a, b, c, d
e. Chỉ có a và c

V. Dặn dò:

a. Làm bài tập trong SGK
b. Đọc mục”em có biết”?

c. chuẩn bị bài thực hành: nước bọt, nước cơm

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

BÀI 26 THỰC HÀNH: TÌM HIỂU HOẠT ĐỘNG CỦA ENZIM

TRONG NƯỚC BỌT

I.Mục Tiêu:

- Học sinh biết đặt các thí nghiệm để tìm hiểu những ĐK bảo đảm cho

Enzim hoạt động

- HS biết rút ra KL từ kết quả so sánh giữa thí nghiệm với đối chứng
- Rèn thao tác tiến hành thí nghiệm khoa học: đong, đo, nhiệt độ, thời

gian…

- Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc

II. Đồ Dùng Dạy Học:

- Như SGK, thêm một ít kết quả do GV làm trước
- HS: Hồ tinh bột, nước bọt, đọc trước bài 26

III. Hoạt Động Dạy Học:

1. Mở bài:

2. Tiến Hành:

3. Hoạt động 1: Tìm Hiểu Việc Chuẩn Bị Thí Nghiệm

a. Mục Tiêu : Kiểm tra sự chuẩn bị của các mhóm để buổi thực hành có kết quả
Hoạt động của thầy Hoạt động của trị

- GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết
quả chuẩn bị của mình

- Tổ trưởng các tổ phân cơng và báo
cáo như sau:

+ 2 HS nhận dụng cụ và vật liệu

+ 1 HS chuẩn bị nhãn cho ống nghiệm
+ 2 HS đã chuẩn bị nước bọt hồ lỗng,
lọc, đun sơi

+ 2 HS chuẩn bị bình thuỷ tinh nước
37oC

4. Hoạt Động 2: Tiến Hành Bước 1 Và 2 Của Thí Nghiệm

a. Mục Tiêu : HS biết tiến hành đặt thí nghiệm theo yêu cầu của bài
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
- GV yêu cầu HS tiến hành bước 1 và

2 như SGK

- Các tổ tiến hành như sau:
B1: chuẩn bị

+ Dùng ống đong hồ tinh bột rót vào
các ống A, B, C, D mỗi ống 2ml  đặt ống
Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

- GV lưu ý cho HS: Khi rót hồ tinh bột
ko để rớt lên thành ống, thao tác
nhanh gọn chính xác

- GV CAN hỏi: Đo độ PH trong ống
nghiệm làm gì?

- GV kẻ sẳn bảng 26 để ghi kết quả
của các tổ

- GV thơng báo kết quả đúng của bảng
26 như SGK

nghiệm vào giá

+ Dùng ống đóng khác lấy các vật liệu:
ống A: 2ml nước lã

Oáng B: 2ml nước bọt

Oáng C: 2ml nước bọt đã đun sôi
Oáng D: 2ml nước bọt + vài giọt HCl
2%

B2: Tiến hành

+ Đo độ PH của ống nghiệm  ghi vào vở
+ Đặt thí nghiệm như hình 26 SGK tr.85
trong 15’

+ Các tổ QS và ghi vào bảng 26-1 
thống nhất ý kiến giải thích



Đại diện các tổ trình bày và giải thích
- Các tổ tự sữa chữa kết quả cho hoàn
chỉnh

5.

Hoạt động 3 : Kiểm Tra Kết Quả Thí Nghiệm Và Giải Thích Kết Quả

Mục Tiêu: HS biết so sánh thí nghiệm và đối chứng để rút ra KL
Hoạt động của thầy Hoạt động của trị

- GV yêu cầu chia dung dịch trong các
ống A, B, C, D thành 2 phần

- GV theo dõi các nhóm và hướng dẫn
cách đun ống nghiệm

- Gv kẻ sẵn bảng 26-2 để ghi kết quả của
các tổ

- GV yêu cầu:

+ So sánh màu sắc của các ống ở lô1
+ So sánh màu sắc của các ống ở lô 2
+ Màu sắc của các ống ở 2 lô cho em
suy nghĩ gì?

- GV cho thảo luận tồn lớp và giúp HS
hồn thiện phần giải thích

- GV cho HS QS thí nghiệm mình đã làm
thành cơng để so sánh kết quả

- Một số điều GV cần lưu ý:

+ Có tổ ko có ống nào màu đỏ nâu thì
GV yêu cầu HS tìm hiểu nguyên nhân,
chú ý vào các ĐK thí nghiệm

+ Tất cả các ống ở lơ 1 đều có màu xanh
thì cũng phải xem lại các ĐK thí nghiệm

- Trong tổ cử 2 HS chia đều dung dịch ra
các ống đã chuận bị sẵn A1, A2, B1, B2…

+ Đặt các ống A1, B1, C1, D1 vào 1
giá(lô1)

+ Đặt các ống A2, B2, C2, D2 vào 1 giá
khác(lô2)

+ Lô 1: Dùng ống hút lấy Iôt và nhỏ 1-3
giọt vào mỗi ống

+ Lơ 2: Nhỏ vào mỗi ống 1-3 giọt
Strome + đun sôi mỗi ống trên đèn cồn
- Cả tổ QS kết quả và ghi vào bảng 26-2
- HS thảo luận trong tổ  Yêu cầu nêu
được:

Lô 1:

+ 3 ống có màu xanh A1, C1, D1 chứng
tỏ Iốt đã tác dụng với tinh bột và ko có
Enzim tham gia

+ Một ống ko màu xanh B1 chứng tỏ tinh
bột đã biến đổi

Loâ2:

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

- GV yêu cầu trình bày cách tiến hành và
kết quả thí nghiệm

đường tạo thành và có các Enzim tham
gia

- Đại diện tổ trình bày  tổ khác BS

- Các tổ tự sữa chữa cho nhau theo hướng

dẫn của GV

- Đai diện tổ trình bày trên kết quả của
tổ

Tiểu Kết:

- Enzim trong nước bọt biến đổi tinh bột thành đường

- Enzim hoạt động trong ĐK nhiệt độ cơ thể và môi trường kiềm

IV. Đánh Giá:

GV nhận xét giừo thực hành: khen nhóm làm tốt và cho điểm

V. Dặn Dò:

- Cá nhân viết thu hoạch theo mẫu SGK tr.86
- Nhắc nhỡ vệ sinh lớp thật sạch

Bài 27

TIÊU HỐ Ở DẠ DÀY

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức: Trình bày được q trình tiêu hố ở dạ dày gồm:

- Các hoạt động

- Cơ quan hay tế bào thực hiện hoạt động

- Tác dụng của các hoạt động
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Tư duy dự đốn
- Hoạt động nhóm

- QS tranh hình tìm kiếm kiến thức

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ dạ dày

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình phóng to hình 27-1 SGK tr.87

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

- HS kẻ bảng 27 vào vở

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Cấu Tạo Của Dạ Dày

a. Mục tiêu : HS chỉ ra được cấu tạo cơ bản của dạ dày, cấu tạo đó phù
hợp với chức năng

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Nêu câu hỏi:

+ Dạ dày có cấu tạo ntn?

+ Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo dự đốn
xem ở dạ dày có các hoạt động tiêu hố
nào?

- GV cho các nhóm trình bày trên tranh
để cả lớp theo dõi

- GV ghi điều các nhóm dự đốn lên
bảng và hỏi. Tại sao dự đoán như vậy?
- GV lưu ý điều dự đoán chưa đánh giá
đúng sai mà HS sẽ giải quyết ở hoạt
động sau

- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức về
cấu tạo dạ dày

- Cá nhân n.cứu thông tin và hình 27-1

SGK tr.87

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời.
Yêu cầu:

+ Hình dạng
+ Thành dạ dày
+ Tuyến tiêu hoá

+ Dự đoán hoạt động tiêu hố

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
NXBS

c. Tiểu kết:

- Dạ dày là đoạn phình to của ống tiêu hố có thể tích 3L, được chia

làm 3 phần: tâm vị, thân vị, môn vị.

+ Tâm vị: là phần phía trên thơng với thực quản
+ Thân vị: là phần giữa của dạ dày

+ Môn vị: là phần dưới thơng với tá tràng

- Thành dạ dày có 4 lớp: Lớp màng ngoài, lớp cơ, lớp niêm mạc, niêm

mạc trong cùng.

+ Lớp cơ dày khoẻ gồm 3 lớp: cơ vòng, cơ dọc, cơ xiên
+ Lớp niêm Mạc: nhiều tuyến tiết dịch vị

4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Sự Tiêu Hoá Ở Dạ Dày

r.

Mục tiêu: HS chỉ ra được các TB tham gia vào các hoạt động tiêu hoá
và tác dụng của các hoạt động đó đối với sự tiêu hố thức ăn

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV u cầu:

+ Tìm hiểu thơng tin hồn thành bảng
27?

- GV cho HS chữa bài bằng cách:
+ Kẻ sẵn bảng 27  HS ghi kết quả?
+ Cho HS ghi kết quả vào bảng

- Sau khi HS NXBS  GV đánh giá chung
kết quả của nhóm

- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức trong
bảng 27

- GV lưu ý cho HS tự đánh giá về điều dự
đoán ở mục 1  HS sẽ nắm bài chắc chắn

hôn

- GV thơng báo dự đốn của nhóm nào
là đúng và nhóm nào cịn thiếu  BS
- GV u cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Sự đẩy thức ăn xuống ruột nhờ hoạt
động của các cơ quan bộ phận nào?

+ Loại thức ăn Gluxit và Lipit được tiêu
hoá trong dạ dày ntn

+ Thử giải thích: Protein trong thức ăn bị
dịch vị phân huỷ, nhưng Protein của lớp
niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ ko bị
phân huỷ?

- Liên hệ thực tế về cách ăn uống để bảo
vệ dạ dày

- Cá nhân n.cứu thông tin trong SGK
tr.87-88  ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm hồn thành bài tập
u cầu: Chỉ ra từng hoạt động và tác
dụng của nó

- HS theo dõi và tự sữa chữa

- Các nhóm theo dõi điều dự đoán ban
đầu và đánh giá BS

- Hoạt động nhóm: Dựa vào nội dung
bảng 27 và thơng tin SGK  trao đổi nhóm
thống nhất câu trả lời

Yêu caàu:

+ Thức ăn được đưa xuống dạ dày nhờ

cơ dạ dày co và cơ vịng mơn vị

+ Gluxit và Lipit chỉ bị biến đổi về mặt
lý học

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
NXBS

- HS tự rút ra KL

- HS chú ý: thời gian ăn uống, lượng thức
ăn

t.

Tiểu Kết:

Biến đổi thức ăn ở
dạ dày

Các hoạt động
tham gia

Cơ quan hay tế
bào thực hiện

Tác dụng của
hoạt động
Sự biến đổi lý học + Sự tiết dịch vị

+ Sự co bóp của
dạ dày

+ Tuyến vị

+ Các lớp cơ của
dạ dày

+ Hoà loảng
thức ăn

+ Đảo trộn thức
ăn

Sự biến đổi hoá
học

Hoạt động của
Enzim Pepsin

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

chuổi ngắn gồm
3-10 Axit Amin

- Các loại thức ăn khác như Lipit, Gluxit… chỉ biến đổi về mặt lý học
- Thành phần của dịch vị gồm:

+ Nước 99%

+ Chất hữu cơ( Enzim Pepsin, Prezua, Lipaza và chất nhầy(muxin)
chiếm 0,4%

+ Chất Vô cơ( HCl, Na, K, Mg…) chieám 0,6%

- Thời gian lưu lại thức ăn trong dạ dày khoảng 3-6 tiếng tuỳ loại thức ăn

IV. Củng cố :

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Loại thức ăn nào được biến đổi cả về hoá học và lý học ở dạ dày
a. Protein

b. Gluxit
c. Lipit

d. Muối khống

V. Dặn dò:

a. Làm bài tập trong SGK
b. Đọc mục”em có biết”?

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Bài 29

HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trình bày được những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với

chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng

- Các con đường vận chuyển các chất từ ruột non đến các cơ quan, TB
- Vai trò của gan trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng
- Vai trò của ruột già trong q trình tiêu hố của cơ thể

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Thu thập kiến thức từ tranh hình, thơng tin
- Khái qt hố từ tư duy tổng hợp

- Hoạt động nhóm

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức vệ sinh ăn uống chống tác hại cho HT hoá

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình 29.1, 29,2, 29.3 SGK
- Bảng 29 SGK

III. Hoạt Động Dạy Học
1. Kiểm tra:

2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Sự Hấp Thụ Chất Dinh Dưỡng

a. Mục tiêu : HS khẳng định được ruột non là nơi hấp thụ các chất dinh
dưỡng – Cấu tạo của ruột non phù hợp với sự hấp thụ

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: hoûi:

+ Căn cứ vào đâu người ta khẳng định
rằng ruột non là cơ quan của hệ tiêu hố
đảm nhận vai trị hấp thụ các chất dinh
dưỡng?

- GV nhận xét và phân tích trên đồ thị
- GV u cầu trả lời câu hỏi:

+ Diện tích bề mặt hấp thụ có liên quan

- HS đọc thơng tin SGK và QS hình 29.2
tr.93

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời 
yêu cầu:

+ Dựa vào thực nghiệm
+ Phản ánh qua đồ thị

- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác

NXBS

- HS tiếp tục n.cứu SGK và hình 29.1
Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

tới hiệu quả hấp thụ ntn?

+ Ruột non có đặc điểm cấu tạo nào làm
tăng diện tích bề mặt hấp thụ và khả
năng hấp thụ?

- GV đánh giá kết quả của nhóm và giúp
HS hồn thiện kiến thức bằng cách giới
thiệu cấu tạo đặc biệt của niêm mạc ruột

SGK tr.93 ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến trả lời
câu hỏi:

Yêu cầu:

+ Diện tích tăng  Hiệu quả hấp thụ tăng
+ Nếp gấp lông ruột, hệ thống mao
mạch

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
NXBS

- Cá nhân bổ sung kiến thức

c. Tiểu kết:

- Ruột non là nơi hấp thụ chất dinh dưỡng

- Cấu tạo của ruột non phù hợp với việc hấp thụ:

+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp

+ Có nhiều lơng ruột ( nhung mao ) làm tăng diện tích hấp thụ lên đến
23 lần

+ Mạng lưới mao mạch máu và bạch huyết dày đặc ( cả ở lông ruột)
4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Con Đường Vận Chuyển Các Chất Sau Khi Hấp Thụ

Và Vai Trò Cuûa Gan

a. Mục tiêu: HS chỉ ra 2 con đường vận chuyển các chất, đó là con đường máu và
bạch huyết. Nêu vai trị quan trọng của gan

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu:

+ Hồn thành bảng 29

+ Gan đóng vai trị gì trên con đường
vận chuyển các chất dinh dưỡng về

tim?

- GV kẻ bảng 29 để các nhóm chữa
bài

- GV đánh giá kết quả của nhóm, tìm
hiểu bao nhiêu nhóm trả lời đúng,
bao nhiêu nhóm sai?

- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức
bằng cách khái quát hố trên hình
29.3

- GV giảng giải thêm về chức năng

- Cá nhân n.cứu thơng tin, hình 29.3 trong
SGK tr.94 kết hợp với kiến thức bài 28
- Trao đổi nhóm thống nhất nội dung ở
bảng 29

- Đại diện nhóm lên điền vào bảng của
GV, một vài nhóm trình bày bằng lời 
nhóm khác BS

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

dự trữ của gan đặc biệt là các

Vitamin  điều này kiên quan đến chế
độ dinh dưỡng

- Còn chức năng khử độc của gan là

lớn nhưng ko phải là vô tận và liên
quan tới mức độ sử dụng tràn lan của
hoá chất BVTV  gây nhiều bệnh
nguy hiểm về gan



Cần đảm bảo an tồn thực phẩm

c. Tiểu Kết:

Các chất dinh dưỡng được hấp thụ
và vận chuyển theo đường máu

Các chất dinh dưỡng được hấp thụ
và vận chuyển theo đường bạch

huyết
- Đường

- Axit béo và Glixerin
- Axit Amin

- Các Vitamin tan trong nước
- Các muối khoáng

- Nước

-Lipit ( các giọt nhỏ đã được nhủ
tương hố)

- Các Vitamin tan trong dầu A, D, E,
K

- Vai trị cảu gan: điều hồ nồng độ các chất dự trữ trong máu luôn ổn

định, dự trữ

- Khử độc

5. Hoạt động 3: Tìm Hiểu Về Vai Trị Của Ruột Già Trong Q Trình Tiêu Hố

a. Mục tiêu: Chỉ rõ vai trị quan trọng của ruột già, đó là khả năng hấp
thụ nước và muối khoáng

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trị

- GV hỏi:

+ Vai trị chủ yếu của ruột già trong
q trình tiêu hố ở cơ thể người là
gì?

- GV đánh giá kết quả
- GV cần giảng giải thêm:

+ Ruột già ko phải là nơi chứa phân
+ Ruột già có hệ sinh vật

+ Hoạt động cơ học của ruột già: dồn

chất chứa trong ruột xuống ruột thẳng
- GV liên hệ một số nguyên nhân gây
nên bệnh táo bón ảnh hưởng tới ruột
và hoạt động của con người: Đó là lối
sống ít vận động thể lực, giảm nhu
đông ruột già

- HS n.cứu SGK  trả lời câu hỏi
- HS khác NXBS

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>



Ngược lại ăn nhiều chất xơ, vận
động vừa phải  ruột già vận động dễ
dàng

- HS đọc kết luận cuối bài
b. Tiểu kết: Vai trò của ruột già:

- Hấp thụ nước cần thiết cho cơ thể
- Thải phân( chất cặn bã) ra khỏi cơ thể

IV. Cuûng coá :

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1,3 SGK

V. Daën dò:

a. Làm bài tập trong SGK
b. Đọc mục”em có biết”?

c. Kẻ bảng 30.1 vào vở

Bài 30

VỆ SINH HỆ TIÊU HỐ

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- HS trình bày được các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hố và mức độ

tác hại của nó

- Chỉ ra được các biện pháp bảo vệ HTH và đảm bảo sự tiêu hố có

hiệu quả

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

END

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

- Liên hệ thực tế giải thích bằng cơ sở khoa học
- Hoạt động nhóm

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ, giữ gìn hệ tiêu hố thơng qua chế độ ăn và

luyện tập

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh các loại giun ký sinh ở ruột SH7

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Về Các Tác Nhân Gây Hại Cho HTH

a. Mục tiêu : chỉ ra được các tác nhân gây hại và ảnh hưởng của nó tới

các cơ quan trong HTH
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu:

+ Hoàn thành bảng 30.1

- GV kẻ bảng SGK lên bảng để HS thảo
luận  hồn thành bảng

- GV gọi HS lên viết kết quả vào bảng
bảng

- GV nên để các nhóm nhận xét kết quả
lẫn nhau

- GV nhận xét đánh giá hoạt động của
các nhóm

- GV hồn thành bảng 30.1
- GV hỏi:

+ Cho biết các tác nhân gây hại chi
HTH?

+ Mức độ ảnh hưởng tới các cơ quan do
các tác nhân gây ra ntn?

+ Ngoài các tác nhân trên em cịn biết
có tác nhân nào nữa gây hại cho HTH

- HS đọc thông tin SGK kết hợp với tranh

ảnh đã chuẩn bị  ghi nhớ kiến thức
- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời
- Đại diện nhóm thực hiện theo u cầu
của GV

- Nhóm khác theo doõi NXBS

- HS tự sửa chữa

- HS QS tranh ảnh các bệnh về HTH

- HS dựa vào bảng kiến thức trả lời 1
cách khái quát

- HS CAN nêu: Một số loại trùng gây
tiêu chảy, một số chất bảo vệ thực phẩm

c. Tiểu kết:

Nhóm Tác nhân Cơ quan hoặc hoạt động
bị ảnh hưởng

Mức độ ảnh hưởng
Vi khuẩn - Răng

- Dạ dày, ruột

- Các tuyến tiêu hố

- Tạo mơi trường Axit làm
hõng men răng

- Bị viêm loét

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

- Các tuyến tiêu hoá - Gây tắc ống dẫn mật
Aên uống ko

đúng cách

- Các cơ quan tiêu hoá
- Hoạt động tiêu hố

- Hoạt động hấp thụ

- Có thể bị viêm
- Kém hiệu quả
- Giảm

Khẩu phần

ăn ko hợp lý - Các cơ quan tiêu hoá- Hoạt động tiêu hoá
- Hoạt động hấp thụ

- Dạ dày và ruột bị mệt mõi,
gan CAN bị xơ

- Bị rối loạn
- Kém hiệu quả

4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Các Biện Pháp Bảo Vệ HTH Khỏi Các Tác Nhân 
Có Hại Và Đảm Bảo Sự Tiêu Hố Có Hiẹu Quả

a. Mục tiêu: trình bày các biện pháp bảo vệ HTH và cơ sở khoa học của các biện
pháp

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV nêu câu hỏi:

+ Thế nào là vệ sinh răng miệng

đúng cách?

+ Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?
+ Tại sao ăn uống đúng cách lại
giúp HTH đạt kết quả cao?

+ Em đã thực hiện biện pháp bảo vệ
HTH ntn?

- GV cho HS thảo luận toàn lớp
- GV lưu ý: riêng câu hỏi 4 sẽ có rất
nhiều ý kiến, Gv nên hướng HS vào
nội dung:

+ Cơ sở Khoa học

+ Đã và sẽ thực hiện ntn?
- GV bổ sung kiến thức
- GV hỏi thêm:

+ Tại sao ko nên ăn vặt?

+ Tại sao những người lái xe đường
dài hay bị đau dạ dày?

+ Tai sao ko ăn quá no vào buổi tối?
+ Tại sao ko nên ăn kẹo trước khi đi
ngủ

- Cá nhân n.cứu thông tin SGK  ghi nhớ

kiến thức

- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. Yêu
cầu:

+ Đánh răng, thuốc đánh răng
+ Thức ăn chín, tươi, nước sơi

+ n chậm nhai kỹ, ăn xong phải nghĩ ngơi
- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
NXBS

- HS tự hồn thiện kiến thức

- HS tự sửa chữa và rút ra KL

- HS vận dụng kiến thức của chương tiêu
hoá và thực tế để giait thích

- HS đọc Kl
c. Tiểu Kết:

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

+ Aên uống hợp vệ sinh
+ Khẩu phần ăn hợp lý
+ Aên uống đúng cách

+ Vệ sinh răng miệng sau khi ăn

IV. Củng cố :

GV u cầu HS trả lời câu hỏi 1 SGK

V. Dặn do ø:

a) Làm bài tập trong SGK

b) n lại kiến thức trao đổi chât ở ĐV chuẩn bị cho bài sau

Bài 31

TRAO ĐỔI CHẤT

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Phân biệt được sự trao đổi chất(TĐC) giữa cơ thể và môi trường và

sự TĐC ở TB

- Trình bày được mối liên quan giữa TĐC của cơ thể với trao đổi chất ở

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng QS và phân tích kênh hình
- Rèn kỹ năng QS, liên hệ thực tế

- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:
Lớp dạy: 8A1,2,3,4 Tuần dạy:

CHƯƠNG
VI

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ, giữ gìn sức khoẻ

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh phóng to hình 31.1, 31.2

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Trao Đổi Chất Giữa Cơ Thể Và Mơi Trường

Ngồi

a. Mục tiêu : hiểu được TĐC giữa cơ thể và môi trường là đặc trưng cơ
bản của sự sống

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu HS QS hình 31.1  trả lời
câu hỏi

- Sự TĐC giữa cơ thể và môi trường biểu
hiện ntn?

- GV kẻ bảng để HS thảo luận  hồn

thành bảng

Hệ Cơ quan Vai trị trong sự TĐC
- Hệ Tiêu

Hố
- Hơ hấp
- Tuần hồn
- Bài tiết

- GV gọi HS lên viết kết quả vào bảng
bảng

- GV nên để các nhóm nhận xét kết quả
lẫn nhau

- GV nhận xét đánh giá hoạt động của
các nhóm

- GV hồn thành bảng

- Từ kết quả bảng trên Gv phân tích vai
trị của sự TĐC:

+ Vật vô sinh  phân huỷ

+ Sinh vật tồn tại và phát triển  TĐC là
đặc trưng cơ bản của sự sống

- HS QS kỹ hình 31.1 cùng kiến thức đã
học  nêu được biểu hiện:

+ Lấy chất cần thiết vào cơ thể

+ Thải CO2 và chất cặn bã ra môi trường

- HS vận dụng sự hiểu biết của mình 
hồn thành bảng

- Đại diện nhóm thực hiện theo yêu cầu
của GV

- Nhóm khác theo dõi NXBS

- HS tự sửa chữa

- HS dựa vào bảng kiến thức trả lời 1
cách khái qt

c. Tiểu kết:

- Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

- Hệ tiêu hố
- Hệ hơ hấp
- Hệ tuần hoàn
- Bài tiết

- Biến đổi thức ăn  Chất dinh dưỡng, thải các
phần thừa qua hậu mơn

- Lấy Oxi và thải khí Cacbonic

- Vận chuyển Oxi và chất dinh dưõng tới TB và
vận chuyển khí Cacbonic tới phổi, chất thải tới
cơ quan bài tiết

- Lọc từ máu chất thải  bài tiết qua nước tiểu
4. Hoạt động 2: Trao Đổi Chất Giữa Tế Bào Với Môi Trường

a. Mục tiêu: HS hiểu được sự TĐC của cơ thể thực chất là diễn ra ở tế bào
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV u cầu HS đọc thơng tin, QS
hình 31.2  thảo luận các câu hỏi
tr.101

+ Máu và nước mơ cung cấp những
gì cho tế bào?

+ Hoạt động sống của tế bào tạo ra
những sản phẩm gì?

+ Các sản phẩm từ TB thải ra được
đưa đến đâu?

+ Sự TĐC giữa Tb và môi trường
trong biểu hiện ntn?

- GV giúp Hs hoàn thiện kiến thức

- HS dựa vào bảng 31.2 vận dụng kiến thức



thảo luận trong nhóm thống nhất câu trả lời
Yêu cầu:

+ máu mang Oxi và chất dinh dưỡng qua
nước mô  tế bào

+ Hoạt động của TB tạo ra năng lượng, khí
Cacbonic, chất thải

+ Các sản phẩm đó qua nước mơ, vào máu 
đến hệ hơ hấp, bài tiết  thải ra ngồi

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
NXBS

b. Tiểu Kết:

- Sự TĐC giữa Tb và môi trường trong được biểu hiện:

+ Chất dinh dưỡng và Oxi được Tb sử dụng cho các hoạt động sống, đồng
thời các sản phẩm phân huỷ đưa đến các cơ quan thải ra ngoài

+ Sự TĐC ở TB thông qua môi trường trong

5. Hoạt động 3: MQH Giữa TĐC Ở Cấp Độ Cơ Thể Với TĐC Ở Cấp Độ TB

f. Mục Tiêu : Phân biệt được TĐC ở cấp độ cơ thể và TĐC ở cấp đọ TB.
Trình bày được mqh về sự TĐC ở 2 cấp độ

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

- GV yêu cầu HS QS hình 31.2  trả
lời câu hỏi:

+ TĐC ở cấp độ cơ thể thực hiện
ntn?

+ TĐC ở cấp độ TB được thực hiện
ntn?

+ Nếu TĐC ở mỗi cấp độ bị dừng

- HS dựa vào kiến thức ở mục 1 và 2
để trả lời:

+ TĐC ở cấp độ cơ thể: là sự trao
đổi giữa các hệ cơ quan với mơi
trường ngồi để lấy Oxi và chất dinh
dưỡng cho cơ thể

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

lại thì dẫn đến hậu quả gì?

- GV yêu cầu HS rút ra KL về mqh
giữa TĐC chất giữa 2 cấp độ

chất giữa TB và môi trường bên
trong

+ Nếu TĐC dừng thì cơ thể sẽ bị
chết

- HS ruùt ra KL chung

b. Tiểu Kết: TĐC ở 2 cấp độ có liên quan mật thiết với nhau, bảo đảm cho
cơ thể tồn tại và phát triển

IV, Củng cố :

- Ở cấp độ cơ thể sự TĐC diễn ra ntn?

- TĐC ở TB có ý nghĩa gì đối với TĐC của cơ thể

V, Dặn dò:

a. Làm bài tập trong SGK
b. Đọc trước bài 32

Bài 32

CHUYỂN HOÁ

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- Xác định được sự chuyển hoá vật chất và năng lượng trong TB gồm 2

quá trình đồng hoá và dị hoá là hoạt động cơ bản của sự sống

- Phân tích được mqh giữa TĐC với chuyển hố vật chất và năng lượng

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Rèn kỹ năng phân tích và so sánh
- Kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức u thích mơn học

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh phóng to hình 32.1

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kieåm tra:

2. Mở bài:

END

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

3. Hoạt động 1:

Chuyển Hoá Vật Chất Và Năng Lượng

a. Mục tiêu : Hiểu được chuyền hoá vật chất và năng lượng bao gồm
đồng hoa dị hố. Từ đó hiểu được khái niệm chuyển hố

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Yêu cầu HS n.cứu thơng tin mục 1

kết hợp với hình 32.1  thảo luận 3 câu
hỏi mục  tr.102

+ Sự vận chuyển vật chất và năng lượng
gồm những quá trình nào?

+ Phân biệt trao đổi chất với chuyển hố
vật chất và năng lượng?

+ Năng lượng giải phóng ở TB được sử
dụng vào những hoạt động nào?

- GV hoàn chỉnh kiến thức

- GV yêu cầu HS tiếp tục n.cứu thông tin
mục 2 trả lời câu hỏi mục  tr.103

- GV gọi HS lên trả lời

- GV hoàn chỉnh kiến thức

- Tỉ lệ giuữa đồng hoá và dị hoá ở những
độ tuổi và trạng thái khác nhau thay đổi
ntn?

- HS tự n,cứu thông tin thu nhận kiến thức

- Thảo luận nhóm thống nhất đáp án
+ Gồm 2 q trình đối lập là đồng hố và
dị hoá

+ Trao đổi chất là hiện tượng tao đổi các
chất

+ Chuyển hoá vật chất và năng lượng là
sự biến đổi vật chất và năng lượng

Năng lượng:

+ Co cơ  sinh cơng
+ Đồng hố

+ Sinh nhiệt

- đại diện nhóm phát biểu, các nhóm
khác BS

- Cá nhân tự thu nhận thơng tin kết hợp
với QS hình hình 32.1  hồn thành bài tập
ra giấy nháp

- Một HS lập bảng so sánh
- Một HS trình bày mqh

+ Khơng có đồng hố  ko có ngun liệu
cho dị hố

+ Ko có dị hố  ko có năng lượng cho
đồng hoá

- HS NXBS
- HS nêu được:

+ Tre em: đồng hoá > dị hoá
+ Người già: Đồng hố < Dị hóa
+ Lao động: đồng hố < dị hoá
+ Nghỉ ngơi: đồng hoá > dị hoá

c. Tiểu kết:

- Trao đổi chất là biểu hiện bên ngoài của qt chuyển hoá trong tế bào
- Mọi hoạt động của tế bào đều bắt nguồn từ sự chuyển hố trong tế

bào

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

+ Tổng hợp chất
+ Tích luỹ năng lượng

+ Phân giải chất

+ Giải phóng năng lượng

- Mối quan hệ đồng hoá và dị hoá đối lập nhau, mâu thuẩn nhau nhưng

thống nhất và gắn bó chặt chẻ với nhau

- Tương quan giữa đồng hoá và dị hoá phụ thuộc vào độ tuổi, giới tính,

trạng thái cơ thể

4. Hoạt động 2: Chuyển Hoá Cơ Bản

Mục tiêu: HS hiểu được chuyển hoá cơ bản là hoạt động sống của cơ thể
Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- Cơ thể ở trạng thái nghĩ ngơi có tiêu
dùng năng lượng ko? Tai sao?

- GV yêu cầu HS n.cứu thơng tin  em
hiểu chuyển hố cơ bản là gì?

nghĩa của chuyển hố cơ bản?

- HS vận dụng kiến thức dã học trả lời
+ Có tiêu dùng năng lượng cho hoạt động
của tim, hô hấp, duy trì thân nhiệt

- HS hiểu được đó là năng lượng để duy trì
sự sống

- Một vài HS phát biểu lớp BS

Tiểu Kết:

- Chuyển hố cơ bản là năng lượng tiêu dùng khi cơ thể hồn tồn nghĩ

ngơi

- Đơ vị: Kj/h/1 Kg

- Ý nghĩa căn cứ vào chuyển hố cơ bản để xác định tình trạng sức khoẻ,
trạng thái bệnh lý

5. Hoạt động 3: Điều Hoà Sự Chuyển Hoá Vật Chất Và Năng Lượng

g. Mục Tiêu : HS biết được các yếu tố tham gia điều hoà gồm: TK và Hooc
mon

Hoạt động của thầy Hoạt động của trị
- GV u cầu HS n.cứu thơng tin

SGK  có những hình thức nào điều
hồ sự chuyển hoá vật chất và năng
lượng?

+ TĐC ở cấp độ cơ thể thực hiện
ntn?

+ TĐC ở cấp độ TB được thực hiện
ntn?

+ Nếu TĐC ở mỗi cấp độ bị dừng lại
thì dẫn đến hậu quả gì?

- HS dựa vào thơng tin  nêu được các
hình thức:

+ Sự điều khiển của HTK

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

- GV hoàn thiện kiến thức
h. Tiểu Kết :

- Cơ chế thân kinh:

+ Ở não có các trung khu điều khiển sự trao đổi chất
+ Thông qua hệ tim mạch

- Cơ chế thể dịch do các hooc mon đổ vào máu

IV. Củng cố :

- Chuyển hố là gì? Chuyển hố gồm các qt nào?

- Vì sao nói chuyển hố vc và NL là đặc trưng cơ bản của sự sống?

V. Dặn dò:

 Làm bài tập trong SGK
 Đọc mục” Em có biết”

Bài 33

THÂN NHIỆT

I. Mục Tiêu: 
1. Kiến Thức:

- Trình bày được khái niệm thân nhiệt và các cơ chế điều hoà thân

nhiệt

- Giải thích được cơ sở khoa học và vận dụng được vào đời sống các

biện pháp chống nóng lạnh, để phịng cảm nóng, cảm lạnh
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Vận dụng lý thuyết vào thực tiễn
- Kỹ năng hoạt động nhóm

- Tư duy tổng hợp, khái quát
3. Thái độ:

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

- Giáo dục ý thức bảo vệ cơ thể, đặc biệt khi môi trường thay đổi

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tư liệu về sự trao đổi chất, thân nhiệt

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Thân Nhiệt Là Gì?

a. Mục tiêu : HS nêu được khái niệm thân nhiệt, thân nhiệt ln ổn định
ở 37oC

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: Neâu câu hỏi:
+ Thân nhiệt là gì?

+ Ở người khoẻ mạnh thân nhiệt thay
đổi ntn khi trời nóng hay lạnh?

- GV nhận xét đánh giá kết quả của các
nhóm

- GV giảng giải thêm ở những người
khoẻ mạnh thân nhiệt ko phụ thuộc vào
môi trường do cơ chế điều hoà

- GV lưu ý HS hỏi tại sao khi sốt nhiệt đọ
tăng và ko tăng quá 42oC?

- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức

- GV chuyển ý: Cân bằng giữa sinh nhiệt
và toả nhiệt là cơ chế tự điều hoà thân
nhiệt

- Cá nhân tự nghiên cứu SGK tr.105
- Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến trả lời
câu hỏi:

+ Thân nhiệt ổn định do cơ thể tự điều
hồ

+ Q trình chuyển hố sinh ra nhiệt
- HS vận dụng sự hiểu biết của mình 
hồn thành bảng

- Đại diện nhóm trình bày  các nhóm
khác BS

- HS tự bổ sung kiến thức

c. Tiểu kết:

- Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể

- Thân nhiệt luôn ổn định ở 37oC là do sự cân bằng giữa sinh nhiệt và

toả nhiệt

4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Cơ Chế Điều Hồ Thân Nhiệt

a. Mục tiêu: HS chỉ rõ cơ chế điều hoà thân nhiệt, trong đó vai trị của da và HTK
đóng vai trị quan trọng

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV nêu vấn đề:

+ Bộ phận nào của cơ thể tham gia
vào điều hoà thân nhiệt?

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

+ Sự điều hoà thân nhiệt dựa vào cơ
chế nào?

- GV gợi ý bằng câu hỏi nhỏ:

+ Nhiệt do hoạt động của cơ thể sinh
ra đã đi đâu và làm gì?

+ Khi làm việc nặng cơ thể có những

phương thức toả nhiệt nào?

+ Vì sao mùa hè da ta hồng hào, cịn
mùa đơng da tái hay sờn gai ốc?
+ Khí trời nóng độ ẩm khơng khí
cao, ko thống gió, cơ thể có phản
ứng gì và có cảm giác ntn?

- GV ghi tóm tắt ý kiến của nhóm lên
bảng

- GV lưu ý nội dung này liên quan
thực tế nhiều  Vậy phải hướng dẫn
HS từ hiện tượng thực tế để đưa về
phạm vi kiến thức. VD: Mùa nóng
nhiệt độ cao mạch máu dãn máu qua
da nhiều  mặt hồng lên, mùa rét
nhiệt độ thấp ngược lại

- GV giải thích 1 chút về cấu tạo
lơng mao liên quan đến hiện tượng
sờn gai ốc

- Gv yêu cầu HS trảlời câu hỏi

+ Tại sao khi tức giận máu đỏ nóng
lên?

Yêu cầu:

+ Da và TK có vai trị quan trọng trong
điều hồ thân nhiệt

+ Do cơ thể sinh ra phải thốt ra ngồi
+ Lao động nặng phải thốt mồ hơi, mặt
đỏ da hồng

+ Mạch máu co, dãn khi nóng lạnh
+ Ngày oi bức khó tốt mồ hơi  bực bộ
- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác
NXBS  thảo luận toàn lớp

- HS tự lĩnh hội kiến thức qua thảo luận và
giảng giải của GV để rút ra KL cho vấn đề
mà GV đặt ra lúc trước

- HS vận dụng kiến thức trả lời câu hỏi

c. Tiểu Kết:

- Da có vai trị quan trọng nhất trong điều hồ thân nhiệt

Cơ chế:

+ Khi trời nóng lao động nặng: mao mạch máu ở da dãn  toả nhiệt, tăng
nhiệt mồ hôi

+ Khi trời rét: mao mạch co lại  cơ chân lông co giảm sự toả nhiệt

- Mọi hoạt động điều hoà thân nhiệt đều là phản xạ dưới sự điều khiển

của HTK

5. Hoạt động 3: Tìm Hiểu Các Phương Pháp Phịng Chống Nóng Lạnh

i. Mục Tiêu : HS biết cách phịng chống nóng lạnh trên cơ sở khoa học
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

+ Chế độ ăn uống về mùa hè và
mùa đơng khác nhau ntn?

+ WE phải làm gì để phịng chống
nóng và rét?

+ Vì sao rèn luyện thân thể là biện
pháp phòng chống nóng-lạnh?

+ Việc xây nhà công sở… cần lưu ý
những yếu tố nào góp phần phịng
chống nóng lạnh?

+ Trồng cây xanh có pjải là biện
pháp phòng chống nóng lạnh ko?
- GV nhận xét ý kiến của các nhóm.
Sau khi thảo luận yêu cầu HS nêu rõ
các biện pháp chống nóng lạnh cụ
thể

- GV hỏi: Em đã có hình thức rèn
luyện nào để tăng sức chịu đựng của
cơ thể?

- GV hỏi thêm: Giải thích câu” mùa
nóng chóng khát, mùa rét chóng
đói”

+ Tại sao mùa rét càng đói càng
thấy rét

tr.:

106 kết hợp với kiến thức thực tế 
trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời
Yêu cầu:

+ Aên uống cho phù hợp từng mùa
+ Quần áo phương tiện phù hợp
+ Nhà thống mát vào mùa hè, ấm
cúng vào mùa đơng

+ Trồng nhiều cây xanh  tăng bóng
mát, Oxi

- Đại diện nhóm trình bày đáp án 
các nhóm khác BS

- Thảo luận toàn lớp

- HS tự hoàn thiện kiến thức

- HS vận dụng kiến thức trả lời

j. Tiểu Kết : Biện pháp phòng chống nóng lạnh:

- Rèn luyện thân thể tăng khả năng chiụ đựng của cơ thể

- Nơi ở và nơi làm việc phải phù hợp cho mùa nóng và mùa lạnh
- Mùa hè phải đội nón khi đi đường, lao động

- Mùa đông dự ấm chân, cổ, ngực… thức ăn nóng, nhiều mỡ

- Trồng nhiều cây xanh quanh nhà và nơi công cộng

IV. Củng cố :

- Thân nhiệt là gì? Tại sao thân nhiệt ln ổn định?
- Trình bày cơ chế điều hồ thân nhiệt khi trời nóng lạnh

V. Dặn dò:

o Làm bài tập trong SGK
o Đọc mục “em có biết”

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

Bài 34

VITAMIN VÀ MUỐI KHỐNG

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Trình bày được vai trị của Vitamin và Muối khống

- Vận dụng được những hiểu biết về Vitamin và muối khoáng trong

việc xây dự khẩu phân ăn hợp lý và chế biến thức ăn
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Phân tích, QS

- Kỹ năng vận dụng kiến thức vào đời sống

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ sinh thực phẩm, biết cách phối hợp chế biến

thức ăn khoa học

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh ảnh một số nhóm thức ăn chứa VTM và MK

III. Hoạt Động Dạy Học
1. Kiểm tra:

2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Tìm Hiểu Vai Trò Của Vitamin Với Đời Sống

a. Mục tiêu : Hiểu được vai trò của từng loại Vitamin đối với đời sống và

nguồn cung cấp chúng. Từ đó xây dựng được khẩu phần ăn hợp lý

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: yêu cầu HS nghiên cứu thơng tin 1



hồn thành bài tập mục 

- GV yêu cầu Hs nghiên cứu tiếp thông
tin mục 2 và bảng 34.2  trả lời câu hỏi:

+ Em hiểu vitamin là gì?

+ Vitamin có vau trị gì đối với cơ thể?
+ Thực đơn trong bữa ăn cần được phối
hợp ntn để cung cấp đủ cho cơ thể?

- HS đọc thật kỹ nội dung 1 dựa vào hiểu

biết cá nhân để làm bài tập

- Một HS đọc kết quả bài tập, lớp bổ
sung để có đáp án đúng( 1, 3, 5, 6)
- HS đọc tiếp phần thơng tin 2 và bảng

tóm tắt vai trị của VTM thảo luận để tìm
câu trả lời

Yêu cầu nêu được:

+ VTM là hợp chất hoá học đơn giản
+ Tham gia cấu trúc nhiều thế hệ Enzim,
thiếu VTM dẫn đến rối loạn mọi hoạt
động của cơ thể

+ Thực đơn cần phối hợp thức ăn có
Người soạn: DƯƠNG ĐÌNH MẬU Ngày soạn:

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

- GV tổng kết lại nội dung của các nhóm
Lưu ý thơng tin về VTM được xếp làm 2
nhóm:

+ VTM tan trong nước
+ VTM tan trong dầu mỡ



chế biến thức ăn cho phù hợp

nguồn gôc từ động vật và thực vật

- HS QS tranh ảnh nhóm thức ăn có chứa
VTM

c. Tiểu kết:

- VTM là hợp chất hoá học đơn giản, là thành phần cấu trúc của nhiều

Enzim  đảm bảo sự hoạt động sinh lý bình thường của cơ thể

- Con người ko tự tổng hợp được VTM mà phải lấy từ thức ăn

- Cần phối hợp cân đối các loại thức ăn để cung cấp đủ VTM cho cơ thể
4. Hoạt động 2: Tìm Hiểu Vai Trị Của Muối Khống Đối Với Cơ Thể

a. Mục tiêu: Hiểu được vai trò của muối khoáng đối với cơ thể. Biết phối hợp
khẩu phần ăn hợp lý, bảo vệ sức khoẻ

b. Tieán haønh:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS đọc thông tin  và
bảng 34.2  trả lời câu hỏi

- Vì sao nếu thiếu VTM D trẻ sẽ mắc
bệnh còi xương?

- Vì sao nhà nước vận động sử dụng
muối Iốt?

- Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần
làm ntn để đủ VTM và muối

khoáng?

- GV tổng kết lại nội dung đã thảo
luận. Em hiểu những gì về muối

khống?

- HS đọc thơng tin và bảng tóm tắt vai trị
của một số muối khống

- Thảo luận nhóm  thống nhất ý kiến

- Thiếu VTM D trẻ mắc bệnh còi xương vì:
Cơ thể chỉ hấp thụ Canxi khi có mặt VTM
D

- Cần sử dụng muối Iốt để phòng bệnh bứu
cổ

- HS tự rút ra KL

- HS QS tranh nhóm thức ăn có chứa nhiều
muối khống, trẻ em bị bứu cổ do thiếu Iốt
c. Tiểu Kết:

- Muối khoáng là thành phần quan trọng của TB tham gia vào nhiều hệ

enzim đảm bảo vào q trình TĐC và năng lượng

- Khẩu phần ăn cần:

+ Phối hợp nhiều loại thức ăn ( ĐV và TV)
+ Sử dụng muối Iốt hằng ngày

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

IV. Cuûng cố :

- VTM có vai trị gì đối với hoạt động sinh lý của cơ thể?

- Vì sao cần BS thức ăn giàu chất sắt cho các bà mẹ khi mang thai

V. Dặn dò:

o Làm bài tập trong SGK
o Đọc mục “em có biết”

Bài 35

ÔN TẬP HỌC KỲ I

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- Hệ thống hoá kiến thức học kỳ I

- Nắm chắc các kiến thức cơ bản đã học

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- Vận dụng kiến thức, khái quát theo chủ đề
- Hoạt động nhóm

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ sinh thực phẩm, biết cách phối hợp chế biến

thức ăn khoa học

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh ảnh các chương đã học

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

III. Hoạt Động Dạy Học
1. Kiểm tra:

2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Hệ Thống Hoá Kiến Thức

a. Mục tiêu : HS biết hệ thống hoá kiến thức theo nội dung
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV: chia lớp thành 6 nhóm và yêu cầu
các nhóm hồn thành bảng kiến thức của
mình. Cụ thể:

+ Nhóm 1: Bảng 35.1
+ Nhóm 2: Bảng 35.2 …
+ Nhóm 6: Bảng 35.6

- GV chữa bài bằng cách kẻ lần lượt từng
băng gọi từng nhóm lên:

+ Các nhóm lên điền vào bảng

- Gv ghi ý kiến BS của nhóm vào bên
cạnh

- Sau khi HS thảo luận Gv cho 1-2 HS
nhắc lại kiến thức đã học

- Gv cho HS hoàn thiện kiến thức

- Các nhóm tiến hành thảo luận theo nội

dung trong baûng

- Mỗi cá nhân phải vận dụng kiến thức,
thống nhất câu trả lời

- Các nhóm lên thực hiện theo yêu cầu
của GV và mỗi nhóm cử đại diện lên
điền vào kết quả của nhóm  các nhóm
khác BS

- Thảo luận tồn lớp

- Các nhóm hoàn thiện kiến thức

c. Tiểu kết:

- Tồn bộ nội dung ở bảng 35.1  35.6 như SGV
4. Hoạt động 2: Thảo Luận Câu Hỏi

a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức của hoạt động 1 để trả lời câu hỏi một cách
tổng qt

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu trả lời câu hỏi 1, 2, 3
SGK tr.112

- Gv cho HS thảo luận tồn lớp
- Gv để các nhóm đánh giá kết quả
của nhóm khác

- GV nhận xét  giúp HS hồn thiện
kiến thức

- HS thảo luận theo nhóm thống nhất câu
trả lời

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

IV. Củng cố :

- GV cho điểm 1-2 nhóm có kết quả đúng

V. Dặn dò:

o n tập chuẩn bị thi HKI

o Tìm hiểu chế độ dinh dưỡng của người VN

Bài 36

TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU

PHẦN

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- Nêu được nguyên nhân của sự khác nhau về nhu cầu dinh dưỡng của

các đối tượng khác nhau

- Phân biệt được giá trị dinh dưỡng có ở các loại thực phẩm chính

- Xác định được cơ sở và nguyên tắc thành lập khẩu phần
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS và phân tích kênh hình

- Vận dụng kiến thức vào đời sống

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức tiết kiệm nâng cao chất lượng cuộc sống

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh ảnh các nhóm thực phẩm chính

III. Hoạt Động Dạy Học
1. Kiểm tra:

2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Nhu Cầu Dinh Dưỡng Của Cơ Thể

a. Mục tiêu : Hiểu được nhu cầu dinh dưỡng của mỗi cơ thể ko giống
nhau. Từ đó đề ra nhu cầu dinh dưỡng hợp lý chống suy dinh dưỡng
cho trẻ em

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin 
đọc bảng “nhu cầu dinh dưỡng khuyến
nghị cho người VN” tr.120  trả lời các

- HS tự thu nhâni thơng tin

- Thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi. u
cầu nêu được:

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

câu hỏi:

+ Nhu cầu dinh dưỡng ở các lứa tuổi
khác nhau ntn? Vì sao có sựkhác nhau
đó?

+ Sự khác nhau về nhu cầu dinh dương ở
mỗi cơ thể phụ thuộc vào những yếu tố

nào? Vì sao có sự khác nhau đó?

- GV tổng kết ý kiến  nội dung thảo luận
+ Vì sao trẻ em suy dinh dưỡng ở các
nước phát triển chiếm tỉ lệ cao?

+ Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em cao
hơn người trưởng thành vì cần tích luỹ
cho cơ thể phát triển. Người già nhu cầu
dinh dưỡng thấp vì sự vận động của cơ
thể ít

+ Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào lứa
tuổi, giới tính, lao động…

- Đại diện nhóm phát biểu ý kiến  các
nhóm khác BS

- Ở các nước đang phát triển chất lượng
cuộc sống của người dân thấp  trẻ bị suy
dinh dưỡng chiếm tỉ lệ cao

c. Tiểu kết:

- Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người ko giống nhau
- Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc:

+ Lứa tuổi
+ Giới tính

+ Trạng thái sinh lý
+ Lao động

4. Hoạt động 2: Giá Trị Dinh Dưỡng Của Thức Ăn

a. Mục tiêu: HS hiểu được giá trị dinh dưỡng của các nhóm thức ăn
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thơng
tin, QS tranh các nhóm thực phẩm và
bảng giá trị dinh dưỡng 1 số loại
thứuc ăn  hoàn thành bảng GV kẻ
trên bảng

Chất dinh dưỡng Tên t.phẩm
- Giàu Gluxit

- Giàu Protein
- Giàu Lipit

- nhiều VTM và MK

- HS tự thu nhận thơng tin QS tranh vận
dụng kiến thức vào thực tế, thảo luận nhóm



hồn thành bảng của GV

- Đại diện nhóm trình bày  các nhóm khác
BS  đáp án chuẩn

Chất dinh dưỡng Tên t.phẩm
- Giàu Gluxit

- Giaøu Protein
- Giaøu Lipit

- nhiều VTM và MK

- gạo, ngơ…
- thịt, cá…
- Dầu, mỡ..
- Rau, quả..
c. Tiểu Kết:

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

+ Thành phần các chất
+ Năng lượng chứa trong đó

+ Cần phối hợp nhiều loại thức ăn để cung cấp đủ nhu cầu của cơ thể

5. Hoạt động 3: Khẩu Phần Và Nguyên Tắc Lập Khầu

a. Mục tiêu : Hiểu được khái niệm khẩu phần và nguyên tắc xây dựng khẩu phần
Hoạt động của thầy Hoạt động của thầy

- Gv yêu cầu HS trả lời câu hỏi: khẩu
phần là gì?

- GV yêu cầu HS thảo luaän:

+ Khẩu phần ăn uống của người mới
ốm có khác gì khác người bình thường
+ Vì sao trong khẩu phần thức ăn cần
tăng cường rau, quả tươi?

+ Để xây dựng khẩu phần ăn hợp lý
cần dựa vào những căn cứ nào?

- Tại sao những người ăn chay thường
khoẻ mạnh?

- Người mới ốm khỏi  cần thức ăn bổ
dưỡng để tăng cường sức khoẻ

- Tăng cường VTM

- Tăng cường chất xơ  dễ tiêu hoá
- Họ sử dụng những thực phẩm từ thực
vật như đậu vừng, lạc chứa nhiều
Protein

b. Tiểu Kết:

- Khẩu phần là lượng thức ăn cung cấp cho cơ thể ở trong một ngày
- Nguyên tắc lập khẩu phần:

+ Căn cứ vào giá trị dinh dưỡng của thức ăn

+ Đảm bảo: đủ lượng Calo, đủ chất: Lipit, Gluxit, protein, VTM và MK

IV. Củng cố :

- Để nâng cao chất lượng gia đình cần:

b. Phát triển kinh tế gia đình

c. Làm bữa ăn hấp dẫn ngon miệng
d. Bữa ăn nhiều thịt, cá, trứng, sữa
e. Chỉ b và c

f. Cả b,c,d

V. Dặn dò:

o Học bài theo câu hỏi SGK
o Đọc mục “em có biết”

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

Bài 37

THỰC HÀNH: PHÂN TÍCH MỘT KHẨU PHẦN ĂN

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Nắm vững các bước thành lập khẩu phần

- Biết đánh giá được định mức, đáp ứng của một khẩu phần mẫu

- biết cách xây dựng khẩu phần ăn hợp lý cho bản thân
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS và phân tích kỹ năng tính tốn

3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ sức khoẻ, chống suy dinh dưỡng, béo phì

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Kẻ bảng 2: bảng số liệu khẩu phần-bảng đánh gia

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Phương Pháp Thành Lập Khẩu Phần

a. Mục tiêu : Hiểu phương pháp thành lập khẩu phần ăn
b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV giới thiệu lầ lượt các tiến hành:
+ GV hướng dần nội dung bảng 37.1
+ phân tích VD yhực phẩm là đu đủ chín
theo 2 bước như SGK :

lượng cung cấp A

lượng cung cấp A1

lượng thực phẩm A2

- GV dùng bảng 2. lấy một VD để nêu
cách tính:

+ Thành phần dinh dưỡng
+ Năng lượng

+ Muối khoáng Vitamin
Chú ý:

+ Hệ số hấp thụ của cơ thể với Protein
là 60%

+ Lượng Vitamin C thất thoát là 50%

- Bước 1: kẻ bảng tính tốn theo mẫu

- Bứoc 2:

+ Điển tên thực phẩm và số lượng cung
cấp A

+ Xác định lượng thải bỏ A1

+ Xác định lượng thực phẩm ăn được A2

A2 = A – A1

+ Bước 3: Tính giá trị từng loại thực
phẩm đã kê trong bảng

- Bước 4:

+ Cộng các số liệu đã liệt kê

+ Đối chiếu với bảng “nhu cầu chất dinh
dưỡng khuyến nghị cho người VN”  có kế
hoạch điềuchỉnh hợp lý

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

a. Mục tiêu: HS biết cách đánh giá 1 khẩu phần ăn thơng qua làm các bài tập
mẫu

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng 2
để lập bảng số liệu

- Gv yêu cầu HS lên chữa bài
- Gv công bố đáp án đúng

- GV yêu cầu HS tự thay đổi 1 vài
loại thức ăn rồi tính tốn lại số liệu
cho phù hợp

- HS đọc kỹ bảng 2 bảng số liệu khẩu phần
+ Tính tốn số liệu đền vào các ơ có dấu
“?” ở bảng 37.2

- Đại diện nhóm lên hồn thành bảng  các
nhóm khác BS

- Từ bảng 37.2 đã hồn thành, HS tính tốn
mức đáp ứng nhu cầu và điền vào bảng
đánh giá bảng 37.3

- HS tập xác định 1 số thay đổi về thức ăn
và khối lượng dựa vào bữa ăn thực tế rồi
tính lại số liệu cho phù hợp với mức đáp
ứng nhu cầu

Baûng 37.2

Thực

phẩm A Trọng lượngA1 A2 Thành phần dinh dưỡngP2 L G Năng lượngkhác Kcal

Gạo tẻ 400 0 400 31,6 4 304,8 1477,4

Cá
chép

100 40 60 9,6 2,16 59,44

Tổng

cộng 79,8 33,78 391,7 2295,7

IV. Củng cố :

- GV nhận xét tinh than thái đọ của HS trong giờ thực hành

- Kết quả bảng 37.2 và 37.3 là nội dung để GV đánh giá 1 số nhóm

V. Dặn dò:

o Tập xây dựng một khẩu phần ăn cho bản thân dựa vào bảng nhu cầu

dinh dưỡng khuyến nghị cho người VN và bảng phụ lực dinh dưỡng thức
ăn

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

CHƯƠNG VII

Bài 38

BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Hiểu rõ khái niệm bài tiết và vai trị của nó với cơ thể sống, các hoạt

động bài tiết của cơ thể

- Xác định được cấu tạo hệ bài tiết trên hình vẽ và biết trình bày bằng lời
cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu

2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS và phân tích kỹ năng kênh hình

- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức giữ gìn cơ quan bài tiết

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh phóng to cấu tạo của cơ quan bài tiết

III. Hoạt Động Dạy Học

1 Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Bài Tiết

a. Mục tiêu : tìm hiểu khái niệm bài tiết ở cơ thể người và vai trò quan
trọng của chúng đối với cơ thể ssóng

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS làm việc độc lập với
SGK

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận :
+ Các sản phảm thải cần được bài tiết
phát sinh từ đâu?

+ Hoạt động bài tiết nào đóng vai trị
quan trọng?

- HS tự thu nhậ và xử lý thông tin mục 

- Các nhóm thảo luận thống nhất ý kiến.

u cầu nêu được:

+ Sản phẩm thải cần được bài tiết phát
sinh từ hoạt động sống trao đổi chất của
tế bào vàcơ thể

+ Hoạt động bài tiết có vai trị quan
trọng là:

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

- GV chốt lại đáp án đúng
- Gv yêu cầu lớp thảo luận:

+ Bài tiết đóng vai trị quan trọng ntn
với cơ thể sống?

 Bài tiết CO2 của hệ hô haáp

 Bài tiết chất thải của hệ bài tiết nước

tiểu

- Đại diện nhóm trình bày, lớp nhận xét
bổ sụng

- Một số HS trình bày, lớp NXBS dưới sự
điều khiển của GV

b. Tiểu kết:

- Bài tiết giúp cơ thể thải các chất đọc hại ra môi trường

- Nhờ hoạt động bài tiết mà tính chất mơi trường bên trong luôn ổn

định tạo điều kiện thuần lợi cho hoạt động trao đổi chất diễn ra bình
thường

4. Hoạt động 2: Cấu Tạo Hệ Bài Tiết Nước Tiểu

a. Mục tiêu: Hiểu và trình bày được các thành phần cấu tạo chủ yếu của cơ quan
nước tiểu

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS QS hình 38.1 đọc
chú thích  tự thu nhập thơng tin

- Gv yêu cầu HS các nhóm thảo luận



hồn thành bài tập mục 

- Gv cơng bố đáp án đúng 1d, 2a. 3d,
4d

- GV yêu cầu HS trình bày trên tranh
cấu tạo cơ quan bài tiết nước tiểu?

- HS làm việc đọc lập với SGK QS thật kỹ
hình, ghi nhớ cấu tạo:

+ Cơ quan bài tiết nước tiểu
+ Thận

- HS thảo luận nhóm  thống nhất đáp án
- Đại diện nhóm trình bày đáp án

- Một số HS trình bày  lớp nhận xét bổ sung

b. Tiểu kết:

- Hệ bài tiết nước tiểu gồm: Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống

đái

- Thận gồm 2 triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước

tieåu

- Một đơn vị chức năng gồm: Cầu thận, nang cầu thận, ống thận

IV. Cuûng cố :

- Bài tiết có vai trị quan trọng ntn đối với cơ thể
- Bài tiết ở cơ thể người do cơ quan nào đảm nhận?

V. Dặn dò:

o Học bài trả lời câu hỏi cuối bài

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

- Chuẩn bị bài 39

Bài 39

BAØI TIẾT NƯỚC TIỂU

I. Mục Tiêu:
1. Kiến Thức:

- Trình bày được:

+ Quá trình tạo thành nước tiểu

+ Thực chất quá trình tạo thành nước tiểu
+ Qúa trình bài tiết nước tiểu

- phân biệt được:

+ Nước tiểu đầu và huyết tương

+ Nước tiểu đầu và nước tiểu chính thứuc
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS và phân tích kỹ năng kênh hình

END

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
3. Thái độ:

- Giáo dục ý thức giữ gìn hệ bài tiết nước tiểu

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh phóng to hình 39.1

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Sự Tạo Thành Nước Tiểu

a. Mục tiêu : Trình bày được sự tạo thành nước tiểu – chỉ ra được sự khác
biệt giữa: nước tiểu đầu và huyết tương. Nước tiểu đầu và nước tiểu
chính thức

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS QS hình 39.1  tìm hiểu
quá trình hình thành nước tiểu

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận :

+ sự tạo thành nước tiểu gồm những quá
trình nào? Diễn ra ở đâu?

+ Hoạt động bài tiết nào đóng vai trị
quan trọng?

- Gv tổng hợp các ý kiến

- GV yêu cầu Hs đọc lại chú thích hình
39.1  thảo luận:

+ Thành phần nước tiểu đầu khác với
máu ở điểm nào?

+ Hoàn thành bảng so sánh nước tiểu đầu
và nước tiểu chính thức

- Gv có CAN giải thích: Nước tiểu đầu ko
có Protein và tế bào bởi vì ở dạng keo và
có phân tử lượng lớn

- Gv kẻ bảng gọi 1 vài nhóm lên trình
bày

Đặc điểm Nước
tiểu đầu

Nước tiểu
chính thức
+ Nồng độ các

chất hoà tan
+ Chất độc,
chất cặn bã

+ Lỗng
+ Có ít

+ Đậm đăc
+ nhiều

- HS tự thu nhanä và xử lý thông tin mục

1, QS và đọc kỹ nội dung hình 39.1

- Các nhóm thảo luận thống nhất ý kiến.
Yêu cầu nêu được sự tạo thành nước tiểu

gồm 3 q trình:

- Đại diện nhóm trình bày  các nhóm
khác BS

- HS thảo luận nhóm 3-4 người để thống
nhất đáp án

+ Nước tiểu đầu ko có Protein và tế bào
+ Nước tiểu đầu giống với thành phần
của huyết tương

+ Hoàn thành bảng của GV

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

+ Chaát dinh

dưỡng + Nhiều + Gần như ko
- Gv có thể nâng cao thêm: giai đoạn lọc
ở cầu thận phải nhờ đến áp suất thẩm
thấu: Aùp lực lọc = áp lực mao mạch cầu
thận – áp lực thẩm thấu thể keo của mao
mạch + áp lực thể dịch xoang Bowman
b. Tiểu kết:

- Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình :

+ Quá trình lọc máu ở cầu thận  nước tiểu đầu

+ Quá trình hấp thụ lại ở ống thận

+ Quá trình bài tiết tiếp: hấp thụ lại các chất cần thiết bài tiết tiếp chất
thừa , cặn bã  nước tiểu chính thức

- Nhờ hoạt động bài tiết mà tính chất mơi trường bên trong luôn ổn

định tạo điều kiện thuần lợi cho hoạt động trao đổi chất diễn ra bình
thường

4. Hoạt động 2: Bài Tiết Nước Tiểu

a. Mục tiêu: Hiểu và trình bày được các thành phần cấu tạo chủ yếu của cơ quan
nước tiểu

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông
tin  trả lời câu hỏi

+ Sự bài tiết nước tiểu diển ra ntn?
+ Thực chất của quá trình tạo ra
nước tiểu là gì?

- Gv yêu cầu HS tự rút ra kết luận
- Vì sao sự tạp thành nước tiểu diễn
ra liên tục mà sự bài tiết nước tiểu lạ
gián đoạn?

- GV giải thích thêm: khi bàng quan

chưa đầy nước tiểu thì trương ra tạo
áp lực tăng cao kích thích vào thụ
quan của thành bàng quan xung động
TK được truyền và dây hạ vị  tuỷ
sống  nảo  buồn đi tiểu

- HS tự thu nhận thông tin để trả lời

+ Mô tả đường đi của nước tiểu chính thức
+ Thực chất của q trình tạo ra nước tiểu
là lọc máu và thải chất cặn bã, chất đọc
chất thừa ra khỏi cơ thể

- 1-3 HS trình bày, lớp bổ sung để hoàn
thành đáp án

- HS nêu được:

+ Máu tuần hoà liên tục qua cầu

thân( trung bình 1 ngày có khoảng 800-900
lít máu đổ vào cầu thận)  nước tiểu được
hình thành liên tục

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

b. Tiểu kết:

sự bài tiết nước tiểu: Nước tiểu chính thức  bể thận  ống dẫn nước tiểu  tích
trữ ở bóng đái  ống đái  ra ngồi

IV. Củng cố :

- Nước tiểu được tạo thành ntn?
- Trình bày sự tạo thành nước tiểu?

V. Dặn doø:

o Học bài trả lời câu hỏi cuối bài

- Đọc mục “ Em có biết”

- Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết

Bài 40

VỆ SINH HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I. Mục Tiêu:

1. Kiến Thức:

- Trình bày được các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu và hậu

quả của nó

- Trình bày được các thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết

nước tiểu và giải thích cơ sở khoa học của chúng
2. Kỹ Năng: rèn luyện kỹ năng:

- QS nhận biết liên hệ với thực tế

- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

3. Thái độ:

- Có ý thưc xây dựng các thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ nước

tieåu

II. Đồ Dùng Dạy Học

- Tranh hình 38.1 và 39,1

III. Hoạt Động Dạy Học

1. Kiểm tra:
2. Mở bài:

3. Hoạt động 1:

Một Số Tác Nhân Chủ Yếu Gây Hại Cho Hệ Bài

Tiết Nước Tiểu

a. Mục tiêu : Hiểu được các tác nhân gây hại cho HBT nước tiểu và hậu
quả của nó

b. Tiến hành:

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin 

trả lời câu hỏi:

+ Có những tác nhân nào gây hại cho

HBT nước tiểu?

- Gv điều khiển trao đổi toàn lớp  HS tự
rút ra KL

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thơng tin
QS tranh hình 38.1 và 39.1  hoàn thành
bảng

- GV tập hợp ý kiến các nhóm  nhận xét
- Gv thơng báo đáp án đúng

- HS tự thu nhận và xử lý vận dụng hiểu
biết của mình, liệt kê các tác nhân gây
hai

- Một số HS phát biểu lớp BS  nêu được
3 nhóm tác nhân gây hại

- Cá nhân tự đọc thông tin SGK kết hợp
QS tranh  ghi nhớ kiến thức

- Trao đổi nhóm 3-4 người  hồn thành
bảng

- Yêu cầu nêu được: hậu quả nghiêm
trọng đến sức khoẻ

- Đại diện nhóm lên hồn thành
- Các nhóm khác NXBS

- Thảo luận tồn lớp khi ý kiến chưa
thống nhất

b. Tiểu kết:

Tỗn thương của hệ bài
tiết nước tiểu

Hậu quả
Cầu thận bị viêm và suy

thối Q trình lọc máu bị trì trệ nhiểm độc  chết  cơ thể bị
Oáng thận bị tổn thương

hay làm việc kém hiệu
quả

- Q trình hấp thụ lai và bài tiết giảm 
mơi trường trong bị biến đổi

- Oáng thận bị tổn thương haylàm việc kém
hiệu quả  nước tiểu hoà vào máu  đầu đọc
cơ thể

Đường dẫn nước tiểu bị
nghẽn

Gây bí tiểu  nguy hiểm đến tính mạng

- Các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu

+ Các vi khuẩn gây bệnh
+ Các chất độc trong thức ăn
+ Khẩu phần ăn ko hợp lý

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

a. Mục tiêu: Trình bày được cơ sở khoa học và thói quen sống khoa học tự đề ra
kế hoạch hình thành thói quen sống khoa học

b. Tiến hành:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS đọc lai thơng tin  
hồn thành bảng 40

- GV tập hợp ý kiến của các nhóm
- Thơng báo đáp án đung

- Từ bảng trên  yêu cầu HS đề ra kế
hoạch hình thành thói quen sống
khoa học

- HS tự suy nghĩ câu trả lời

- Thảo luận nhóm thống nhất đáp án cho
bài tập điền bảng

- Đại diện nhóm trình bày đáp án, các
nhóm khác BS

- HS đọc KL SGK

Các thói quen sống khoa học Cơ sở khoa học
1. Thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn

bộ cơ thể cũng như hệ bài tiết nước
tiểu

- Hạn chế tác hại của vi sinh vật gây
bệnh

2. Khẩu phần ăn uống hợp lý:

+ Ko ăn quá nhiều Protein, quá mặn,
quá chua, quá nhiều chất tạo sỏi

+ Ko ăn thức ăn thừa ôi thiu và nhiểm
chất độc hại

+ Uống đủ nước

+ Tránh cho thận làm việc quá nhiều
và hạn chế khả năng tạo sỏi

+ Hạn chế tác hại của chất độc

+ Tạo điều kiện cho quá trình lọc máu

được thuận lợi

3. Đi tiểu đúng kúc ko nên nhịn tiểu

lâu Hạn chế khả năng tạo sỏi

IV. Củng cố :

- Gv sử dụng câu hỏi cuối bài

V. Dặn dò:

- Học bài trả lời câu hỏi SGK

- Đọc mục “ Em có biết”

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

CHƯƠNG X

NỘI TIẾT

BÀI 55

GIỚI THIỆU CHUNG HỆ NỘI TIẾT

I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:

- Xác định được những điểm giống nhau và khác nhau giữa tuyến nội tiết và tuyến
ngoại tiết

- Kể tên và xác định vị trí của các tuyến nội tiết chính

- Nêu được tính chất và vai trồ của hooc mơn và tầm quan trọng của tuyến nội
tiết

2. Kyõ naêng:

</div>

GIAO AN SINH 8 CA NAM 0910

<b>Bài 1 BAØI MỞ ĐẦU</b>

2.

<b>Vị Trí Của Con Người Trong Tự Nhiên</b>

3.

<b>Nhiệm Vụ Của Môn Cơ Thể Người Và vệ Sinh</b>

a.

b.

4.

<b>BÀI 2 CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI</b>

<b>Cấu Tạo Cơ Thể</b>

b.

5.

<b>Sự Hoạt Động Nhịp Nhàng Của Các Cơ Quan</b>

a.

b.

c.

<b>Bài 3 TẾ BÀO</b>

<b>2.</b>

<b>Cấu Tạo Của Tế Bào</b>

3.

<b>Chức Năng Các Bộ Phận Trong Tế Bào</b>

a.

b.

<b>4.</b>

<b>Thành Phần Hóa Học Của Tế Bào</b>

<b>5.</b>

<b>Hoạt Động Sống Của Tế Bào</b>

<b> Baøi 4 MÔ</b>

<b>Khái Niệm Mô</b>

d.

<b>Các Loại Mơ</b>

e.

f.

g.

<b>Bài 5 QUAN SÁT TẾ BÀO VÀ MÔ</b>

<b>Quan Sát Các tiêu Bản Các Loại Mô</b>

<b>Bài 6 PHẢN XẠ</b>

<b>Tìm Hiểu Cấu Tạo Và Chức Năng Của Nơ Ron</b>

6.

<b>Cung Phản Xạ</b>

a.

b.

c.

<b>Bài 7 BỘ XƯƠNG</b>

<b>Tìm Hiểu Về Bộ Xương</b>

2.

<b>Các Khớp Xương</b>

d.

e.

<b>Baøi 8 CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG</b>

<b>Cấu Tạo Của Xương Dài</b>

7.

<b>Sự Lớn Lên Và Dài Ra Của Xương</b>

a.

b.

8.

<b>Thành Phần Hóa Học Và Tính Chất Của Xương</b>

a.

b.

c.

<b>Bài 9 CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ</b>

<b>Cấu Tạo Của Bắp Cơ Và Tế Bào Cơ</b>

<b>Tính Chất Của Cơ</b>

d.

e.

f.

g.

9.

<b>Ý Nghĩa Của Hoạt Động Co Cơ</b>

a.

b.

c.

<b>Bài 10 HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ</b>

<b>Tìm Hiểu Cơng Của Cơ</b>

<b>Sự Mỏi Cơ</b>

d.

e.

f.

g.