<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Tiết 50 Giải bài toán bằng cách

lập phơng trình Soạn : 27/2/05gi¶ng: 1/3/05
<b>I. Mơc tiªu : </b>

* Củng cố các bớc giải bài tốn bằng cách lập phơng trình , chú ý đi sâu ở bớc lập phơng trình
Cụ thể : chọn ẩn số , phân tích bài tốn , biểu diển các đại lợng lập phơng trình

* Vận dụng để giải một số dạng toán bậc nhất : toán chuyển động toán năng suất toán quan hệ số
<b>II. Chuẩn bị :</b>

* GV : - Đèn chiếu , giấy trong , ghi đề bài tập
- Thớc kẻ , phấn màu, bút dạ

* HS : - B¶ng phơ nhóm , bút dạ , thớc kẻ
<b>III. Tiến trình dạy häc :</b>

<b>Hoạt động dạy</b> <b>Hoạt động học</b>

<b>Hoạt động I : Kim tra bi c</b>

GV yêu cầu một học sinh lên chữa bài tập 48 trang
11 sbt

( Đề bài đa lên màn hình )

GV nhận xét cho điểm

<b>Hot ng II : Ví dụ</b>

GV : Trong bài tốn trên , để dễ dàng nhận thấy sự

liện quan giữa các đại lng ta cú th lp bng sau :

Ban đầu Lấy ra Còn lại

( GV đa bảng vẽ sẵn lên màn h×nh )

+ GV : Việc lập bảng ở 1 số dạng toán nh : Toán
chuyển động, toán năng suất, ...giúp ta phân tích bài
tốn dễ dàng

VÝ dơ trang 27 SGK

H :Trong tốn chuyển động có những đại lợng nào ?
H : Kí hiệu quãng đờng là s , thời gian là t , vận tốc là
v ; ta có cơng thức liên hệ giữa ba đại lơng nh thế nào
?

H : Trong bài toán này , có những đối tựơng nào
tham gia chuyển động ? Cùng chiều hay ngợc
chiều ?

GV dùng bảng, sau đó hớng dẫn để HS điền dần vào
bảng :

H : - Biết đại lợng nào của xe máy ? của ôtô ?
- Hãy chọn ẩn số ? đơn v ca n ?

- Thời gian ôtô đi ?
- Vậy x có điều kiện gì ?

- Tớnh quóng ng mi xe đã đi ?

H : Hai quãng đờng này quan h vi nhau nh th
no ?

Lập phơng trình bài toán

Sau sau khi điền xong bảng nh trang 27 sgk và lập
phơng trình bài toán, GV yêu cầu học sinh trình bày
miệng lại phần lời giải nh trang 27 sgk

- GV yêu cầu toàn lớp giải phơng trình , một HS lên
bảng làm

Hóy i chiu iu kiện và trả lời bài tốn
GV lu ý HS trình bày cụ thể ở trang 27 , 28 sgk
GV yêu cu HS lm

GV yêu cầu HS làm ?4 ( hớng dẫn hs lập bảng )
GV yêu cầu HS làm tiếp ?5

<b>Hot ng 3 : Bi c thờm</b>

Bài toán ( Tr 28sgk )

GV chiếu đề bài lên màn hình

Mét HS lên bảng chữa bài

Gọi số kẹo lấy ra từ thùng thứ nhất là ( x gói )

ĐK : x nguyên d¬ng , x < 60

VËy sè kĐo lÊy ra tõ thùng thứ hai là 3 x
Số kẹo còn lại ở thïng thø nhÊt lµ : 60 - x
Sè gãi kẹo còn lại ở thùng thứ hai là : 80 - 3x
Ta có phơng trình :60 - x = 2 ( 80 - 3x )
60 -x =160 - 6x
5x = 100

x = 20 ( TMĐK )
Trả lời : Sè gãi kĐo lÊy ra tõ thïng thø nhÊt lµ
hai mơi gói

HS nhận xét bài làm của bạn

Mt HS đọc to đề bài
HS:

- Trong tốn chuyển động có 3 đại lợng là :
Vận tốc thời gian , quãng đờng

- s= v.t , t = s/v , v = s/t

- Trong bài tốn này , có 1 xe máy và 1 ô tô
tham gia chuyển động ngợc chiều nhau
- Biết vận tốc xe máy là 35km/h, ô tô là
45km/h

Gọi thời gian xe máy đi đến lúc 2 x gặp nhau
là x (h).

Thời gain ô tô đi là : ( 2- 2

5 )h ( vì 24 ph=
2

5 h)

Điều kiện x > 2
5

Quãng đờng x máy đi là 35 x(km)
Quãng đờng ô tô đi là : 45(x- 2

5 ) (km)
Hai quãng đờng này có tổng là 90km, ta có
phơng trình :

35x + 45( x- 2

5 ) = 90

Mét häc sinh trình bày miệng lời giải bớc lập
phơng trình

X= 27
20 = 1

7

20 ( TMĐK) Vậy thời gian
xe máy đi đến lúc 2 xe gặp nhau là 1 7

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

GV: Trong bài tốn này có những đại lợng nào ?
Quan hệ của chúng nh thế nào ?

GV : Phân tích mối quan hệ giữa các đại lợng, ta có
thể lập bảng nh Tr 29sgk và xét trong 2 quá trình :
- Theo kế hoạch và thực hin

H : Em nhận xét gì về câu hỏi của bài toán và cách
chọn ẩn ?

GV: so sỏnh 2 cách giải, em hãy chọn ẩn trực tiếp
GV: Nhận xét 2 cách giải , ta thấy cách chọn ẩn trực
tiếp nhng phơng trình giải phức tạp hơn . Tuy nhiên
cả 2 cách đều dùng đợc

<b>Hoạt động 4 : Luyện tập</b>

Bµi 37 Tr 30 sgk

GV chiếu đề bài lên màn hình
G hớng dẫn hs giải

<b>Hoạt động 5 : Hớng dẫn về nhà</b>

GV lu ý hs : Việc phân tích bài tốn khơng phải khi
nào cũng lập bảng, thơng thờng ta lập bảng với tốn
chuyển động, tốn năng suất...

BTVN: Bài 37 đến 41 Tr 30, 31 sgk

1h 21ph

Một HS đọc to đề bài

HS: Trong bài toán này có các đại lợng :
- Số áo may 1 ngày

- Số ngày may
- Tổng số áo
Chúng có quan hệ :

Số ¸o may 1 ngµy x Sè ngµy may = Tỉng số
áo may

HS xem phân tích bài toán và bài giải Tr
29sgk

HS: Bài toán hỏi : Theo kế hoạch, phân xởng
phải may bao nhiêu áo ? Còn bài giải chọn :
Số ngày may theo kế hoạch là x ( ngày )
Nh vậy không chọn ẩn trực tiếp

HS: Điền vào bảng và lập phơng trình
<i>x</i>

90

<i>-x +60</i>
120 = 9
Một HS đọc to đề bài

<i>Tiết: 51</i>

<i>Tuần :24</i>

<i>Luyện taäp</i>

<i>Soạn: 27/2/05</i>
<i>Giảng: 1/3/05</i>

<i>I/ Mục tiêu :</i>

<i>Qua luyện tập giúp học sinh nắm vững các bước giải bài toán bằng cách </i>

<i>lập phương trình và cách chọn ẩn hợp lí </i>

<i>Rèn luyện kĩ năng tính tốn nhanh hợp lí .</i>

<i>II/ Chuẩn bị : Trò các bài tập giao về nhà </i>

<i>III/ TIến trình dạy :</i>

<i>1) Ổn định </i>

<i>2) Bài cũ : không </i>

<i>3) Bài mới </i>

<i>Hoạt động của giáo</i>

<i>viên</i>

<i>Hoạt động của trò</i>

<i>Ghi bảng</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>sinh đọc đề và hướng</i>

<i>dẫn học sinh phân </i>

<i>tích đề </i>

<i>Giáo viên hướng dẫn</i>

<i>học sinh cách chọn </i>

<i>ẩn </i>

<i>Nếu gọi x (là ẩn ) là </i>

<i>số tuổi năm nay của </i>

<i>Phương </i>

<i>Giáo viên hướng dẫn</i>

<i>lập phương trình </i>

<i>Giáo viên kiển tra </i>

<i>học sinh làm bài </i>

<i>Giáo viên cho học </i>

<i>sinh đọc đề và phân </i>

<i>tích đề </i>

<i>Giáo viên cho học </i>

<i>sinh đọc đề bài 44 và</i>

<i>cho học sinh nhắc lại</i>

<i>cơng thức tính </i>

<i>X</i>

<i>Hướng dẫn học sinh </i>

<i>cách chọn ẩn </i>

<i>Gọi x là số học sinh </i>

<i>đạt điểm 4 </i>

<i>Giáo viên hướng dẫn</i>

<i>học sinh cách lập </i>

<i>phương trình , giải </i>

<i>phương trình và kết </i>

<i>luận </i>

<i>- cho học sinh đặt điều </i>

<i>kiện của x</i>

<i>- tìm số tuổi năm nay </i>

<i>của mẹ </i>

<i>- tìm số tuổi của </i>

<i>Phương và mẹ 13 năm </i>

<i>tới nữa </i>

<i>- cho các nhóm lập </i>

<i>phương trình , xong cho </i>

<i>nhận xét </i>

<i>- gọi 1 học sinh giải </i>

<i>Xong cho học sinh nhận</i>

<i>xét bài tốn </i>

<i>Cho học sinh làm theo </i>

<i>nhóm , xong cho các </i>

<i>nhóm nhận xét </i>

<i>Viết cơng thức tổng </i>

<i>quát </i>

<i>X</i>

<i> , học sinh </i>

<i>khaùc nhận xét </i>

<i>ĐK x? </i>

<i>- học sinh tìm N ? </i>

<i>Học sinh khác nhận xét </i>

<i>- cho học sinh thảo luận</i>

<i>tìm phương trình </i>

<i>- gọi sinh giải và kết </i>

<i>luận </i>

<i>Gọi x ( tuổi ) là tuổi của Phương năm</i>

<i>nay (ĐK x nguyên dương ) </i>

<i>Tuổi mẹ năm nay 3x ( tuoåi) </i>

<i>13 năm nữa tuổi của Phương : x+13 </i>

<i>tuổi </i>

<i>Lúc đó tuổi của mẹ là 3x+13 tuổi </i>

<i>Theo đề bài ta có pt:</i>

<i>3x + 13 = 2 (x+13)</i>

<i><b> 3x + 13= 2x +26 </b></i>

<i><b> 3x – 2x = 26 – 13 </b></i>

<i><b> x = 13 ( thoả đk) </b></i>

<i>Vậy năm nay Phương 13 tuổi </i>

<i>Bài 42:</i>

<i>Gọi x là số cần tìm </i>

<i>Đk x N ; 9 < x 99 </i>

<i>Thêm chữ số 2 vào bên trái và bên </i>

<i>phải số x . Ta có số mới là </i>

<i>2 x 2</i>

<i> . </i>

<i>Theo đề bài ta có phương trình :</i>

<i> </i>

<i>2 x 2=153 x</i>

<i><b>  2000 + 10x + 2 = 153x</b></i>

<i><b>  143x = 2002</b></i>

<i><b>  x = 14 ( tmñk )</b></i>

<i>Vậy số tự nhiên có 2 chữ số cần tìm </i>

<i>là 14 </i>

<i>Bài 44: Giải:</i>

<i>Gọi x là tần số xuất hiện điểm 4 (đk x</i>

<i>nguyên dương) </i>

<i>Ta coù N = 2+x+10+12+7+6+4+1</i>

<i> = 42 +x </i>

<i>Theo đề bài ta có pt :</i>

<i>10 .1+3 . 2+4 . x+5 . 10+6 . 12+7. 7+8. 6+9. 4</i>

<i>42+x</i> =6 , 06

<i>Giải pt : tìm được x = 8 (tmđk) </i>

<i>Vậy có 8 em đạt điểm 4 </i>

<i>Lớp có 50 em .</i>

<i>IV/ Luyện tập tại lớp : Qua các bài tập trên </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

.

TiÕt 52

_{LuyÖn tập}

(tiếp) Ngày soạn : 6/3/05

Ngày giảng : 13/3/05
<b>I. Mục tiêu : </b>

- Tip tc cho hs luyện tập về giải toán bằng cách lập phơng trình dạng chuyển động , năng suất, phần
trăm, tốn có nội dung hình học

- Chú ý rèn kỹ năng phân tích bài tốn để lập đợc pt bài toán
<b>II. Chuẩn bị : GV : Giấy trong, đèn chiếu</b>

HS : Ơn tập dạng tốn chuyển động , tốn năng suất, toán phần trăm, định lý Talet trong tam giác
Giấy trong

<b>III. Hoạt động dạy và học :</b>

<b>Hoạt động dạy</b> <b> Hoạt động học</b>

<b>Hoạt động 1 : Kiểm tra : GV yờu cu 1 hs lp </b>

bảng phân tích bài 45/31 sgk, trình bày miệng bài
toán, giải pt, trả lêi

Hs nhận xét, GV kết luận ghi điểm
? Có thể chọn ẩn khác đợc khơng
? Nêu bảng phân tích và lập pt

<b>Hoạt động 2 : Luyện tập</b>

Bài 46 Tr 31,32 sgk
Gv đa đề bài lên màn hình

Gv híng dẫn hs lập bảng phân tích thông qua các
câu hái :

? Trong bài tốn ơ tơ dự định đi nh thế nào
? Thực tế diễn biến nh thế nào

Hs điền vào bảng phân tích
? ĐK của x

? Nêu lý do lập pt bài toán
Yêu cầu 1 hs lên giải pt

<b>Hoạt động 3 : Bài 47 Tr 32 sgk</b>

Một hs lên bảng kiểm tra. Sửa bài 45 sgk
Lập bảng phân tích và giải

Hs khỏc tr li cõu hi của GV, nêu bảng phân
tích đồng thời lập pt v gii

<b>Bài 46 Tr 31,32 sgk</b>

Hs trả lời các câu hái cđa GV
§K : x > 48

Pt : <i>x</i>
48=1+

1
6+

<i>x − 48</i>
54
<i>x</i>

48=
7
6+

<i>x −48</i>

54 Giải pt ta đợc x = 120 km

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Gv đa đề bài lên màn hình a.

? Nếu gửi vào quỹ tiết kiệm x ( nghìn đồng ) và
lãi suất mỗi tháng là a % thì số tiền lãi sau tháng
thứ nhất tính nh thế nào

? Số tiền ( cả gốc lẫn lãi ) có đợc sau tháng thứ

nhất là bao nhiêu

? Lấy số tiến có đợc sau tháng thứ nhất là gốc để
tính lãi tháng thứ hai, vậy số tiền lãi của riêng
tháng thứ hai tính thế no

b. Gv hớng dẫn hs về nhà giải tiếp câu b

<b>Hoạt động 4:</b>

Bài 48 Tr32 sgk . Gv yêu cầu hs đọc đề bài sgk
? Năm nay số dân tỉnh A tăng 1,1% em hiểu điều
đó nh thế no

GV yêu cầu hs lập bảng phân tích, giải bài to¸n
theo nhãm

Sau thời gian hoạt động nhóm khoảng 5ph, GV
u cầu đại diện nhóm trình bày bài, GV kiểm tra
thêm bài làm một số nhóm

<b>Hoạt động5: Hớng dẫn về nhà</b>

GV híng dÉn hs bài 49 Tr 32 sgk trên màn hình
Dặn dò : - Tiết sau ôn tập chơng III

- Làm các câu hỏi ôn tập chơng tr32,33 sgk
- Bài tập Tr 32 , 33, 34 sgk

Một hs đọc to đề bài đếm hết câu a

Hs :

- Sè tiỊn l·i sau th¸ng thø nhÊt lµ a%x

- Số tiền ( cả gốc lẫn lãi ) có đợc sau tháng thứ
nhất là : x + a%x = x ( 1 + a% ) ( nghìn đồng )
- Tiền lãi của riêng tháng thứ hai là :

<i>a</i>
100 <i>x+</i>

<i>a</i>
100 (1+

<i>a</i>

100)x ( nghìn đồng )

<b>Bµi 48 Tr32 sgk</b>

Hs đọc đề bài sgk
HS hoạt ng theo nhúm

Đại diện một nhóm trình bày bài giải
Hs cả lớp nhận xét, chữa bài

<b>Bài 49 Tr 32 sgk</b>

TiÕt 53

_{ôn tập chơng III}

Ngày soạn : 6/3/05

Ngày giảng : 13/3/05
<b>I. Mục tiêu :</b>

- Hệ thống lại các kiến thức đã học trong chơng

- Củng cố và nâng cao các kỹ năng giải phơng trình một ẩn
- Củng cố và nâng dần các kỹ năng giải toán lập phơng trình
<b>II. Chuẩn bị :</b>

- HS ôn kỹ toàn chơng theo dặn dò ở tiết 52
- GiÊy trong, m¸y tÝnh bá tói

<b>III. Các hoạt động :</b>

<b>Hoạt động dạy</b> <b>Hoạt động học</b>

- KiĨm tra : KÕt hỵp trong ôn tập

<b>Hot ng 1 :</b>

GV hệ thống lại những kiÕn thøc chÝnh trong
ch-¬ng

? Trong chơng ta đã học những phần chính nào
? Phơng trình đã học trong chơng gồm những
dạng phơng trình nào

GV cho hs nhắc lại 3 dạng pt chính
? Phơng trình bậc nhất 1 ẩn có dạng
? Nghiệm của pt nh thế nào

GV lÊy vÝ dơ dÉn chøng cho tõng trêng hỵp
? Phơng trình tích có dạng

? Giải pt tích nh thế nµo

GV cho ví dụ, hs trình bày nhanh pt tích
? Nêu các bớc cơ bản để giải pt chứa ẩn ở mẫu
GV cho vài hs nhắc lại

<b>Hoạt động 2 :</b>

? Giải toán lập phơng trình có những bớc chính
nào

? Trong đó bớc nào là cơ bản nhất

<b>1. Ph ơng trình :</b>

<b> a. Ph ơng trình bậc nhất 1 ẩn :</b>

Dạng ax + b = 0

NghiÖm duy nhÊt : x = <i>− b</i>

<i>a</i> NÕu a o
V« nghiƯm nÕu a=0, b 0

V« sè nghiƯm, nÕu a=0, b=0

<b>b. Ph ơng trình tích :</b>

Dạng : ( ax + b ) ( cx + d ) =0
Hc ax + b = 0 <i>_⇒</i> x = ...
cx + d = 0 <i>⇒</i> x = ...
<b> c. Ph ơng trình chứa ẩn ở mẫu :</b>

Cách giải :

- iu kin xỏc nh

- Quy ng khử mẫu- Giải phơng trình tìm đợc
- Đối chiếu đkxđ - Kt lun

<b>2. Giải toán lập ph ơng trình :</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

GV nhắc lại những sai sót hay gặp

Cho hs xét 1 bài tập áp dụng giải toán lập phơng
trình ( Baì 54 )

GV hng dn hs phân tích đến pt

<b>Hoạt động 3 : </b>
<b>Củng cố - Dặn dị ;</b>

Cho hs trả lời các câu hỏi ơn tp chng ( 1 n 6 /
32,33 )

Ôn kỹ lại 2 phần chính trong chơng

Giải các bài tập ôn tập chơng

Bài 54 / 34 sgk

( Hs lập bảng theo hớng dÉn cđa GV )

I/ MỤC TIÊU: Qua ơn tập giúp các em rèn luyện kỉ năng giải phương trình chứa ẩn ở mẫu
; giải tốn bằng cách lập phương trình .

II/ CHUẪN BỊ: Trò các bài tập đã giao về nhà .
III/ TIẾN TRÌNH:

1) Ổn định:

2) Bài cũ: Hs1 nêu các bước giải bài tốn bằng cách lập phương trình .
3) Bài mới:

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi Bảng
Gv cho Hs đọc đề

nhận dạng phương
trình và nêu cách giải
phương trình cho.

Gv cho Hs đọc đề và
nhận dạng phương
trình từ đó nêu cách
giải của phương trình
cho .

- Gọi 1 Hs giải .
- Hs khác nhận xét .

-Điều kiện xác định
-MTC của 2 vế
phương trình .

-Qui đồng mẫu 2 vế
phương trình và khữ
mẫu .

-Suy ra được phương
trình nào?

-Tìm phương trình
tương đương ?

-Hs giải phương trình
-Đối chiếu điều kiện
kết luận nghiệm của

Bài 50d: Giải:
<i>3 x +2</i>

2 <i>−</i>

<i>3 x+1</i>
6 =2 x +

5

3

<i>⇔</i>

<i>3 (3 x+2)−(3 x +1)</i>

6 =

<i>12 x +10</i>
6
<i>⇔</i> 3(3x+2) –

(3x+1)=12x+10

<i>⇔</i> 9x+6 – 3x – 1 = 12x +10
<i>⇔</i> 6x – 12x = 10+1 – 6

<i>⇔</i> -6x = 5

<i>⇔</i> x = <i>− 5</i>₆
Kết luận:

Bài 52c: Giải:
<i>x+1</i>

<i>x −2</i>+
<i>x −1</i>

<i>x+2</i>=

<i>2(x</i>2₊₂₎

<i>x</i>2<i>− 4</i>
ÑK: x ±2≠

Qui đồng mẫu 2 vế của
phương trình:

(<i>x+1)(x +2)+(x −1)( x −2)</i>

<i>x</i>2<i>− 4</i> =¿

<i>2( x</i>2

+2)

<i>x</i>2<i>− 4</i>

<i>⇒</i> (x+1)(x+2)+(x-1)(x-2) =
2(x2+2)

<i>⇔</i> x2+2x+x+2+x2-2x-x+2 =

Tiết: 54

Tuần: 26

ÔN TẬP (tt)

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Bài 54: Cho Hs đọc
đề và hướng dẫn Hs
làm theo nhóm .

Bài 55: Gv cho Hs đọc
đề và phân tích đề.Gv
hướng dẫn Hs giải.
Gọi x (q) lượng nước
cần thêm vào.

Vậy lượng dung dịch
nước là? Tìm phương
trình .

phương trình cho .
Các nhóm phát biểu
kết quả . Xong cho
các nhóm nhận xét .

-Hs tìm lượng dung
dịch mới .

-Lập phương trình .
-Hs giải phương trình
Kết luận:

2x2+4

<i>⇔</i> Kết luận:

Bài 54: Giải:

Gọi x(Km) là khoảng cách 2

bến A và B. Đk x > 0

Vận tốc ca nô khi xuôi dòng
<i>x</i>

4 (km /h)

Vận tốc dòng chảy nước là 2
km / h

Nên vận tốc thực của ca nơ
xi dịng là: ₄<i>x−2</i> _(km/h)
Vận tốc ca nơ đi ngược dịng
là: ₄<i>x−4</i> _{(km / h)}

Do thời gian đi ngược suất 5
giờ nên ta có phương trình:
5( ₄<i>x−4</i>¿=x

<i>⇔</i> <i>5 x</i>₄ <i>− 20=x</i>
<i>⇔</i> 5x – 80 = 4x

<i>⇔</i> x = 80
Kết luận:
Bài 55: Giaûi:

Gọi x (q) lượng nước cần thêm
vào dung dịch để có 20 0 0
muối. ĐK x > 0

Vậy lượng dung dịch muối là
x + 200 (q)

Theo đề bài ta có phương
trình: 20₁₀₀(<i>x +200)=50</i>
Giải phương trình đối chiếu
điều kiện .

Kết luận:
4) Luyện tập tại lớp: Qua các bài tập giải nhất bài 53 .

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

TiÕt 56 <b>Chơng iv : bất phơng trình bậc nhất một ẩn</b>

<b>Liên hệ giữa thứ tự và phép cộng</b>

Ngày soạn : 18/3/05Ngày giảng :21/3/05
<b>I. Mục tiêu :</b>

- Hs nhn biết đợc vế trái, vế phải và biết dùng dấu của bất đẵng thức ( <, > , <i>, ≥</i> )
- Biết tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép cộng

- Biết chứng minh bất đẵng thức nhờ so sánh giá trị các vế ở bất đẵng thức hoặc vận dụng tính chất
liên hệ giữa thứ tự và phép cộng

<b>II. ChuÈn bÞ :</b>

GV : Giấy trong, đèn chiu, thc k cú chia khong, phn mu

HS: - Ôn tËp " Thø tù trong Z " ( To¸n 6 tập 1 ) và "So sánh hai số hữu tỷ " ( Toán 7 tập 1 )
- Thíc kỴ, giÊy trong

<b>III. Các hoạt động :</b>

<b>Hoạt động dạy</b> <b>Hoạt động học</b>

<b>Hoạt động 1 :</b>

GV giíi thiƯu vỊ ch¬ng IV

<b>Hot ng 2 :</b>

Nhắc lại về thứ tự trên tập hợp số

? Trên tập hợp số thực, khi so sánh hai số a, b xảy
ra những trờng hợp nào

GV: - NÕu a lín h¬n b, kÝ hiƯu a > b
- NÕu a nhá h¬n b, kÝ hiƯu a < b
- NÕu a b»ng b, kÝ hiÖu a = b

Khi biểu diễn các số trên trục số nằm ngang,
điểm biẻu diễn số nhỏ hơn ở bên trái điểm biĨu
diƠn sè lín h¬n

GV u cầu hs quan sát trục số trong tr 35sgk
? trong các số đợc biểu diễn trên trục số, số nào là
số hữu tỷ, số nào là số vô tỷ, so sánh 3 và

_√

₂
GV yêu cầu hs làm ?1 (Đề bài đa lên màn hình )
GV: Với x là một số thực bất kỳ, hãy so sánh x2

vµ sè 0

+ VËy x2_{luôn lớn hơn hoặc bằng 0 với mọi x, ta}

viÕt x2 _{0 víi mäi x}

+ Tổng quát, nếu c là một số không âm ta viết nh
thế nào

Nếu a không nhỏ hơn b thì ta viết nh thế nào
GV: Tơng tự, với x là một số thực bất kỳ, hÃy so
sánh -x2_{và số 0}

Viết ký hiệu :

- Nếu a không lớn hơn b, ta viết thế nào
- Nếu y không lớn hơn 5, ta viÕt thÕ nµo

<b>Hoạt động 3 : </b>

Bất đẵng thức :

GV giới thiệu : Ta gọi hệ thức dạng a<b ( hay
a>b, a b, a b ) là bất đẵng thức, với a là
vế trái, b là vế phải của bất đẵng thức

? Hãy lấy ví dụ về bất đẵng thức và chỉ ra vế trái,
vế phải của bất đẵng thức đó

<b>Hoạt ng 4:</b>

<b> Liên hệ giữa thứ tự và phép cộng</b>

GV: - Cho biết bất đẵng thức biểu diễn mối quan

<b>1. Nhắc lại về thứ tự trên tập hợp số :</b>

HS: khi so sánh hai số a, b xảy ra những trờng
hợp : a lớn hơn b hoặc a nhỏ hơn b hoặc a bằng b

HS: trong cỏc s đợc biểu diễn trên trục số, số
hữu tỷ là : -2 ; -13 ; 0 ; 3 . Số vô tỷ là

_√

₂
So sánh 3 và

_√

₂ :

_√

₂ < 3 vì 3 =

_√

₉
mà

_√

₂ <

_√

₉ hoặc điểm

_√

₂ nằm bên trái
điểm 3 trên trục số

HS lµm ?1 vµo vë
Mét hs lên bảng làm

HS: Nếu x là số dơng thì x2_{> 0. Nếu x là số âm}

thì x2_{>0 . NÕu x = 0 th× x}2_{= 0}

Mét hs lên bảng viết c 0

HS: Nếu a không nhỏ hơn b thì a phải lớn hơn b
hoặc a=b, ta viết a b

HS: x là số thực bất kỳ thì -x2_{luôn nhỏ hơn hoặc}

bằng o

Kí hiệu -x2 ₀

Một hs lên bảng viết :
a b

y 5

<b>2. Bất đẵng thức :</b>
HS nghe GV trình bày

HS lấy ví dụ về bất đẵng thức và chỉ ra vế trái, vế
phi ca bt ng thc ú

<b>3. Liên hệ giữa thứ tự và phép cộng:</b>
HS:

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

hệ giữa ( -4) vµ 2 ?

- Khi cộng 3 vào cả 2 vế của bất đẵng thức đó , ta
địc bất đẵng thức nào ?

Sau đó GV đa hình vẽ 36sgk lên màn hình
Gv: hình vẽ này minh hoạ cho kết quả : Khi cộng
3 vào cả 2 vế của bất đẵng thức -4<2 ta đợc bất
đẵng thức -1 < 5 cùng chiều với bất đẵng thức đã
cho (Gv giới thiệu về 2 bất đẵng thức cùng chiều)
- Yêu cầu hs làm ?2

GV : Liên hệ giữa thứ tự và phép cộng ta có tính
chất sau : ( Gv đa lên màn h×nh )

Víi 3 sè a,b,c ta cã :

- NÕu a < b th× a + c < b + c
- NÕu a b th× a + c b + c
- NÕu a > b th× a + c > b + c
- NÕu a b thì a + c b + c...

GV yêu cầu hs phát biểu thành lời các tính chất
trên

Cho vài hs nhắc lại các tính chất trên

GV yờu cu hs xem ví dụ 2 rồi làm ? 3 và ?4
GV giới thiệu tính chất của thứ tự cũng chính là
tính chất của bất đẵng thức

<b>Hoạt động5:</b>

Lun tËp - Dặn dò :
Bài 1(a , b) Tr 37 sgk

( Đề bài đa lên màn hình )
Bài 2(a) tr37sgk

Cho a < b, hÃy so sánh a+1 và b+1
Bài 3(a) tr 37sgk

So sánh a và b nếu a-5 b-5
Bài 4tr 37sgk

GV yêu cầu 1 hs đọc to đề bài và trả lời

GV nêu thêm việc thực hiện quy định về vận tốc
trên các đoạn đờng là chấp hành luật giao thơng,
nhằm đảm bảo an tồn giao thơng

<b>- Dặn dò :</b>

Nắm vững tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép
cộng (dới dạng công thức và phát biĨu thµnh lêi)
BTVN: 1(c,d) ; 2 (b) ; 3(b) tr37sgk vµ bµi sè
1,2,3,4,7,8,tr 41 , 42 sbt

-4 + 3 < 2 + 3
hay -1 < 5

Hs lµm ?2

Hs phát biểu:

<b>Tính chất: Khi cộng cùng một số vào cả 2 vÕ cña</b>

một bất đẵng thức ta đợc bất đẵng thức mới cùng
chiều với bất đẵng thức đã cho

C¶ lớp làm ?3 và ?4
Hai hs lên bảng trình bày

<b>4. Luyện tập :</b>

Hs trả lời miệng

Hs thực hiện các bài tập theo yêu cầu của GV

Tiết 57

_{Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân}

Ngày soạn : 18/3/05
Ngày giảng : 21/3/05
<b>I. Mơc tiªu :</b>

- Hs nắm đợc tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân ( Với số dơng và số âm ) ở dạng bất đẵng
thức, tính chất bắc cầu của thứ tự

- HS biết cách sử dụng tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân, tính chất bắc cầu để chứng minh bất
đẵng thức hoặc so sánh các số

<b>II. ChuÈn bÞ :</b>

GV: Đèn chiếu, giấy trong, thớc thẳng có chia độ , phấn màu
HS: Thớc thẳng, giấy trong

<b>III. Các hoạt động:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>Hoạt động 1 :</b>

KiĨmtra :

Ph¸t biĨu tÝnh chÊt liên hệ giữa thứ tự và phép
cộng

Chữa bài tập 3 tr 41 sbt
Gv nhËn xÐt ghi ®iĨm

<b>Hoạt động 2 :</b>

Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số dơng :
GV : Cho 2 số -2 và 3, hãy nêu bất đẵng thức biểu
diễn mối quan hệ giữa chúng

-? Khi nhân cả 2 vế của bất đẵng thức đó với 2 ta
đợc bất đẵng thức nào

? Nhận xét về chiều của hai bất đẵng thức
GV đa hình vẽ hai trục số tr37sgk lên màn hình
để minh ho cho nhn xột trờn

- Yêu cầu hs thực hiện ?1

GV: Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số dơng
có tính chất sau: ( GV đa lên màn hình )

? HÃy phát biểu thành lời tính chất trên
- Yêu cầu hs thực hiện ?2

<b>Hot ng 3 : </b>

Liờn hệ giữa thứ tự và phép nhân với số âm :
GV: Có bất đẵng thức -2 < 3 . Khi nhân cả 2 vế
của bất đẵng thức đó cho ( -2 ) , ta đợc bất đẵng
thức nào

GV đa hình vẽ hai trục số tr38sgk lên màn hình

để minh hoạ cho nhận xét trên

Từ ban đầu vế trái nhỏ hơn vế phải, khi nhân cả
hai vế với ( -2 ) vế trái lại lớn hơn vế phi. Bt
ng thc ó i chiu

- Yêu cầu hs thực hiện ?3

GV: Liên hệ giữa thứ tự và phép nh©n víi sè ©m
cã tÝnh chÊt sau: ( GV đa lên màn hình )

? HÃy phát biểu thành lời tính chất trên
Vài hs nhắc lại

- Yêu cầu hs thực hiƯn ?4 vµ ?5
GV híng dÉn hs thùc hiƯn

GV lu ý : Nhân 2 vế của bất đẵng thức với - 1
4
cũng chính là chia hai vế cho (- 4 )

<b>Hot ng 4 : </b>

Tính chất bắc cầu của thứ tù :

GV: Với 3 số a , b , c ; nếu a < b và b < c thì a <
c , đó là tính chất bắc cầu của thứ tự nhỏ hơn
Tơng tự , các thứ tự lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng
cũng có tính chất bắc cầu

GV cho hs đọc ví dụ tr 39 sgk

<b>Hot ng 5 : </b>

Luyện tập - Dặn dò :

GV hớng dẫn hs thực hiện các bài tập sau :
Bài 5 tr 39 sgk

Bµi 7 ,8 tr 40 sgk

GV yêu cầu đại diện nhóm giải thích cơ sở của
các bc bin i bt ng thc

<b>+ Dặn dò : </b>

- Nắm vững tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép
cộng; giữa thứ tự và phép nhân; tính chất bắc cầu
của thứ tự

- BTVN: 6; 9 ; 11 tr 39 , 40 sgk
Bµi tËp 10, 12, 13, 14, 15 tr 42 sbt
- TiÕt sau lun tËp

<b>1. Liªn hệ giữa thứ tự và phép nhân với số d - </b>
<b>¬ng :</b>

- Hs thùc hiƯn ?1
<b>+ TÝnh chÊt : </b>

Khi nhân cả 2 vế của bất đẵng thức với cùng một
số dơng ta đợc bất đẵng thức mới cùng chiều với
bất đẵng thức đã cho

Víi 3 sè a, b, c mµ c > 0
NÕu a < b th× ac < bc
NÕu a b th× ac bc
NÕu a > b th× ac > bc
NÕu a b th× ac bc
- Hs thực hiện ?2

<b>2. Liên hệ giữa thứ tự và phép nh©n víi sè ©m :</b>
- Hs thùc hiƯn ?3

<b>+ TÝnh chÊt : </b>

Khi nhân cả 2 vế của bất đẵng thức với cùng một
số âm ta đợc bất đẵng thức mới ngợc chiều với bất
đẵng thức đã cho

Víi 3 sè a, b, c mµ c < 0
NÕu a < b th× ac > bc
NÕu a b th× ac bc
NÕu a > b th× ac < bc
NÕu a b th× ac bc
- Hs thùc hiƯn ?4 vµ ?5

<b>3. TÝnh chÊt bắc cầu của thứ tự :</b>

Vi 3 s a , b , c ; nếu a < b và b < c thì a < c

- Hs đọc ví dụ tr 39 sgk

- Bµi 7, 8 tr 40sgk hs thùc hiện theo nhóm
- Đại diện nhóm trình bày lời giải

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

TiÕt 58

_{LuyÖn tËp}

Ngày soạn : 24/3/05

Ngày giảng : 29/3/05
<b>I. Mục tiêu :</b>

- Củng cố các tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép cộng, liên hệ giữa thứ tự và phép nhân, tính chất
bắc cầu

- Vn dng , phi hp cỏc tính chất của thứ tự giải các bài tập về bất đẵng thức
<b>II. Chuẩn bị :</b>

GV: §Ìn chiÕu, giÊy trong

HS: - Ơn các tính chất của bất đẵng thức đã học - Giấy trong, bút dạ
<b>III. Hoạt động dạy và học :</b>

<b>Hoạt động dạy</b> <b>Hoạt động học</b>

<b>Hoạt động 1 : Kiểm tra : - Chữa bài 6 tr39sgk</b>

- Ph¸t biĨu tÝnh chát liên hệ giữa thứ tự và phép nhân

<b>Hot ng 2 : Luyn tp</b>

<i><b>Bài 9 tr 40 sgk</b></i>

GV yêu cầu hs trả lời từng câu hỏi
<i><b>Bài 12 tr 40 sgk</b></i>

Chứng minh

a. 4 (-2) + 14 < 4(-1) + 14
b. (-3) 2 +5 < (-3) (-5) + 5
<i><b>Bµi 13 tr 40 sgk</b></i>

So sánh a và b nếu
a. a+5 < b+5
b. -3a > -3b
<i><b>Bµi 14 tr 40 sgk</b></i>
Cho a < b , h·y so s¸nh
a , 2a + 1 víi 2b + 1
b , 2a + 1 víi 2b + 3

GV yêu cầu hs hoạt động theo nhóm
<i><b>Bài 19 tr 43 sbt</b></i>

HS lµm bài tập theo yêu cầu của GV.

<b>Hot ng 3 : Giới thiệu về bất đẵng thức Côsi</b>

GV yêu cầu hs đọc " Có thể em cha biết" tr 40 sgk giới
thiệu về nhà tốn học Cơsi và bất đẵng thức mang tên ông
cho hai số là <i>a+b</i>

2

√

ab . Với a 0, b 0
Phát biểu bằng lời : Trung bình cộng của hai số không âm
bao giờ cũng lớn hơn hoặc bằng trung bình nhân của hai
số đó

Hs nhËn xÐt bµi lµm và trả lời của bạn
HS trả lời và giải thích

HS làm bài tập, sau ít phút hai hs lên bảng
làm

HS trả lời

a. Cộng -5 vào hai vế <i></i> a < b

b. Chia hai vế cho ( -3 ), bất đẵng thức đổi
chiều

<i>⇒</i> a < b

Hs hoạt động theo nhóm

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

- Để chứng minh bất đẵng thức này ta làm b/ t 28 tr 43 sbt
a, GV gợi ý : Nhận xét vế trái của bất đẵng thức

b, GV gợi ý : đặt a=

_√

<i>_x</i> , b=

_√

<i>_y</i>

- Nếu thiếu thời gian, GV đa bài chứng minh lên màn
hình để giới thiệu cho hs

<b>Hoạt động 4 : Dặn dị :</b>

- Bµi tËp 17, 18, 23, 26, 27 tr 43 sbt

- Ghi nhớ kết luận của các bài tập : + Bình phơng mọi số
đều khơng âm + Nếu m >1 thì m2_{> m}

- NÕu 0 < m < 1 th× m2_{< m}

- Nếu m= 1 hoặc m = 0 thì m2_{= m}

- Bất đẵng thức Côsi cho hai số không âm <i>x + y</i>
2 <i>≥</i>

√

xy
Đọc trớc bài: Bất phơng trình một ẩn

<b>Bµi tËp 28 tr 43 sbt</b>

HS lµm viƯc theo híng dÉn cđa GV

Tiết 59 Bất phơng trình một ẩn Ngày soạn : 24/3/05

Ngày giảng : 29/3/05
<b>I. Mục tiêu :</b>

- Hs đựơc giới thiệu về bất pt một ẩn , biết kiểm tra một số có là nghiệm của bất pt một ẩn hay
khơng

- BiÕt viÕt díi d¹ng ký hiƯu và biểu diễn trên trục số tập nghiệm của các bÊt pt d¹ng x < a ; x >a ;
x a ; x a

- Hiểu khái niệm hay bất pt tơng đơng
<b>II. Chuẩn bị :</b>

Gv : - Đèn chiếu, giấy trong,

- Bảng tổng hợp tập nghiƯm vµ biĨu diƠn cđa tËp nghiƯm cđa bÊt pt tr 52 sgk
- Thớc thẳng có chia khoảng, phấn màu,

HS: Thớc kẻ, bảng phụ nhóm, bút dạ
<b>III. Hoạt động dạy và học :</b>

<b>Hoạt động dạy</b> <b>Hoạt động học</b>

<b>Hoạt động 1 : Mở đầu</b>

GV yêu cầu hs đọc bài toán tr 41 sgk rồi tóm tắt bài
tốn

? Chän Èn sè

? Vậy số tiền Nam phải trả để mua 1 cây bút, x quyển
vở là bao nhiêu

? Nam có 20 000đ , hÃy lập hệ thức biẻu thị quan hệ
giữa số tiền Nam phải trả và Nam cã

GV: Giíi thiƯu hƯ thøc

2 200x + 4 000 25 000 lµ mét bÊt pt mét Èn, Èn ë

bÊt pt nµy lµ x

? H·y cho biÕt vÕ trái, vế phải của bất pt này
? Theo em trong bài toán này x có thể là bao nhiêu
? Tại sao x cã thÓ b»ng 9, b»ng 8, b»ng 7

? Nếu lấy x+5 có đợc khơng

GV: Khi thay x=9 hoặc x =5 vào BPT ta đợc khẳng
định đúng, ta nói x=9, x=5 là nghiệm của BPT
? x=10 có là nghiệm của BPT không ? Tại sao
GV : Yêu cầu hs làm ?1 ( Đề bài đa lên màn hình )
GV yêu cầu mỗi dãy kiểm ta một dãy để chứng tỏ 3 ;
4 ; 5 đều là nghiệm, cịn số 6 khơng phải là nghiệm của
BPT

<b>2. Hoạt động 2 : Tập nghiệm của bất phơng trình :</b>
GV giới thiệu : Tập hợp tất cả các nghiệm của một BPT
đợc gọi là tập nghiệm của BPT

+ Giải BPT ta tìm đợc tập nghiệm của BPT đó
Ví dụ 1 : Cho BPT x > 3

- Hãy chỉ ra vài nghiệm cụ thể của BPT và tập nghiệm
của BPT đó

- GV giới thiệu kí hiệu tập nghiệm của BPT đó là
 x  x > 3  và hớng dẫn cách biểu diễn tập nghiệm
đó trờn trc s

<b>1. Mở đầu</b>

Mt hs c bi toỏn tr 41 sgk

HS trả lời câu hỏi theo gợi ý của GV để
giải bài tốn

a. Hs tr¶ lêi miƯng

b. HS hoạt động theo nhóm, mỗi dãy
kiểm tra một số theo yêu cầu của GV
<b>2. Tập nghiệm của bất ph ơng trình :</b>

HS: x=3,5 ; x=5 lµ nghiƯm cđa BPT x
>3

Tập nghiệm của BPT đó là tập hợp các
số lớn hơn 3

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

- GV lu ý hs : Để biểu thị điểm 3 không thuộc tập hợp
nghiệm của BPT phải dùng dấu ngoặc đơn " "

bề lõm của ngoặc quay về phần trục số nhận đợc
Ví dụ 2 : Cho BPT x 7

H·y viÕt ký hiƯu tËp nghiƯm cđa BPT vµ biĨu diƠn tập
nghiệm trên trục số

GV yêu cầu hs thực hiện ví dụ 2 và trình bày ở bảng
lớp

GV yêu cầu hs thực hiện ?2 theo hớng dẫn của GV
GV yêu cầu hs thực hiện ?3 và ?4 theo nhãm
- Nưa líp lµm ?3 . Nưa líp lµm ?4

GV kiểm tra bài làm của vài nhóm
GV giới thiệu bảng tổng hợp tr 52 sgk
Hoạt động 3 : Bất phơng trình tơng đơng
? Thế nào là hai BPT tơng đơng?

GV : hai bất phơng trình tơng đơng là hai bất phơng
trình có cùng một tập hợp nghiệm.

Ví dụ: bất phơng trình x > 3 và x < 3là hai bất phơng
trình tơng đơng.

KÝ hiƯu: x > 3 <i>⇔</i> 3 < x

Hãy lấy ví dụ về hai bất phơng trình tơng đơng.
Hoạt động 4: Luyn tp

GV yêu cầu HS hoạt đopọng theo nhóm làm bài 17 tr
43 SGK

Nửa lớp làm câu a và b
Nửa lớp làm câu c và d
Bài 18 tr 43 SGK

( Đề bài đa lên màn hình )

GV: Gọi vận tốc phải đi của ô tô là x(Km/h)

Vậy thời gian đi của ô tô đợc biểu thị bằng biểu thức
nào?

Ơ tơ khởi hành lúc 7 giờ, phải đến B trớc 9h, vậy ta có
bất phơng trình nào?

Hoạt động 5: Hớng dẫn về nhà
- Bài tập số 15, 16 tr 43 SGK

sè 31, 32, 33, 34, 35, 36, tr 44 SBT

- Ơn tập các tính chất của bất đẳng thức: liên hệ giữa
thứ tự và phép cộng, liên hệ giữa thứ tự và phép nhân.
Hai quy tắc biến i phng trỡnh.

- Đọc trớc bài bất phơng trình bậc nhÊt mét Èn.

Hs lµm vÝ dơ 2 :

Ký hiƯu tËp nghiƯm cđa BPT  x x 7


Hs thùc hiƯn ? 2

Hs thùc hiƯn ? 3 vµ ?4 theo nhóm
HS cả lớp kiểm tra bài làm của hai
nhóm

HS xem bảng tổng hợp để ghi nhớ
<b>3. Bất ph ơng trỡnh t ng ng :</b>

HS nhắc lại hai bất phơng trình tơng
đ-ơng.

x 5 <i>⇔</i> 5 x
HS:

x < 8 <i>⇔</i> 8 > x
hc các ví dụ tơng tự

HS hot ng nhúm. Kt qu
a) x 6

b) x > 2
c) x 5
d) x < -1

HS: thời gian đi của ô tô là
50

<i>x</i> (<i>h)</i>

Ta có bất phơng trình
50

</div>

<!--links-->