<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn 5/10/2008
<b>Tit 30</b>

<b>Chic lỏ cui cựng</b>

<i><b> ( O . Hen ri )</b></i>

<b>A- Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : </b>

- Khám phá vài nét cơ bản về nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn Mỹ O Hen
ri , rung động trưíc cái hay, cái đẹp và lịng cảm thơng của tác giả đối với
nỗi bất hạnh của người nghèo .

<b>B- Chuẩn bị </b>

- Thầy : Soạn bài lên lớp

- Trị ơn bài cũ, chuẩn bị bài mới
<b>C- Kiểm tra bài cũ ( 4’)</b>

<b></b>

<b> D¹y häc bài mới :</b>

<b>GV trình chiếu: - hình ảnh nớc Mỹ, nhà văn và tác phẩm, nơi làm</b>
việc của nhà văn và những nội dung chính đã học ở tiết 1.

<b>GV: Giíi thiƯu bµi míi.</b>

<i><b>Hoạt động của thầy</b></i> <i><b>Hoạt động của trị</b></i>

- GV gọi HS đọc “ Ngày hơm đó
trơi qua... thế thơi ”.

- Hơm qua, chiếc lá mùa đông –
ngời bạn đồng hành dũng cảm tuy
chẳng còn sung sức đã dùng tất cả
sức lực của mình trụ bám trên
cành và cũng là để ngăn cản
chuyến đi xa xơi bí ẩn của
Giơn-xi.

? Và lại 1 đêm ma gió nữa trôi
qua, khi trời vừa hửng sáng,
Giôn-xi lại ra lệnh kéo mành lên, hành
động đó thể hiện điều gì?

? Khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn
không rụng sau cả đêm ma gió
em thấy thái độ Giôn-xi ntn?
- Chắc hẳn trong đầu cụ lỳc này
đang đặt ra nhiều cõu hỏi , nhiều
cảm xỳc đan xen .

? Theo em, Giôn xi đã cảm nhận
đợc điều gì từ chiếc lá cuối cùng

<b>I - Đọc - hiểu chỳ thớch </b>
<b>II - Đọc - hiểu nội dung </b>
<b>1 - Nhõn vật Giụn xi</b>
- HS đọc.

-Tàn nhẫn, lạnh lùng, thờ ơ với chính

bản thân mình . Một tâm hồn yếu đuối,
tuyệt vọng, gần nh cạn kiệt sự sống,.
Gắn thân phận của mình vào một chiếc
lá mỏng manh giữa mùa đơng .

<b>- Chiếc lá vẫn cịn đó </b>
<b>-> ngì ngµng. </b>

" Giơn xi nằm nhìn chiếc lá hồi lõu ".
Và cái nhìn ấy dần dần hâm nóng trái
tim yếu đuối, giá lạnh của cô.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

vn cũn ú?

? Nhìn hình ảnh ấy, cô thấy mình
có lỗi. Cô hối hận khi hiĨu r»ng
“mn chÕt lµ mét téi” VËy th× cơ
đã chuộc lỗi như thế nào ?

? Chứng tỏ điều gì ?

? Em hiểu gì về những câu nói của
bác sỹ ?

- Vậy là điều kỳ diệu đó xảy ra
<b>GV: Vậy là từ chỗ tuyệt vọng,</b>
khơng muốn sống, gửi phận mình
theo chiếc lá rơi -> ngỡ ngàng khi
chiếc lá không rụng -> bừng tỉnh
-> muốn sống và sáng tạo nghệ

thuật. Đó chính là diễn biến tâm
trạng của Giôn-xi, cô đã hồi sinh.
? Vậy nguyờn nhõn nào dẫn đến
tâm trạng hồi sinh của Giôn-xi và
khiến cô khỏi bệnh ?

? Như vậy qua nhân vật này tác
giả muốn nói víi chóng ta điều
gì ?

? Theo em, trong sự hồi sinh của
Giôn-xi, ngoài chiếc lá cuối cùng
còn có vai trò của ai nữa?

GV: Giụn xi khi bnh cịn vì sự
chăm sóc, động viên của ngời chị
ni là Xiu, vậy đây là một cơ gái

phµng vÉn tồn tại. Giôn-xi ngỡ ngàng
nhận ra ở chiếc lá ấy là cả 1 sức sống
thật mÃnh liệt bền bỉ.

<b>- Xin tý cháo và chút sữa pha chút</b>
<b>vang đỏ .</b>

<b>- Đưa chiếc gương tay</b>

<b>- Xếp gèi lại quanh em để em ngồi</b>
<b>dậy xem chị nấu nướng .</b>

<b>- Mong ớc một ngày đợc vẽ vịnh</b>
<b>Naplơ.</b>

- Nhu cầu sống, tỡnh yờu nghệ thuật hội
hoạ đó trở lại với Giụn-xi . Cơ đó thắng
đợc những ý nghĩ yếu đuối, bi quan,
tuyệt vọng của mình.

<b>- Giơn xi đã håi sinh vµ vượt qua cái</b>
<b>chết. </b>

- Hỡnh ảnh chiếc lỏ đó khiến Giơn-xi
bàng hồng tỉnh ngộ và chính nó thổi
bựng lờn trong cơ khỏt vọng sống giỳp
cụ cú nghị lực, sức mạnh chiến thắng
bệnh tật và cô đã từ cõi chết trở về.

<i><b>- Không có gì q hơn sự sống dù cuộc</b></i>
<i><b>sống ấy dẫu khó khăn vất vả và phải</b></i>
<i><b>đấu tranh để vợt lên mọi gian khó.</b></i>
<i><b>Một điều nữa là con ngời ta sống cần</b></i>
<i><b>có nghị lực v ni</b><b>à ềm tin . </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nh thÕ nµo? Chóng ta cïng t×m
hiĨu tiÕp .

? H·y t×m những chi tiết nói lên
tình cảm, tấm lòng của Xiu dành
cho Giôn-xi?

? T tt c nhng iu đó, em có
thể nêu những cảm nhận của mình
về Xiu ?

? Khi khắc hoạ nhân vật Xiu, nhà
văn đã sử dụng 1 giọng kể nh thế
nào? Hiệu quả nghệ thuật của
giọng kể ấy?

? Nh trên các em đã biết, Giụnxi
khỏi bệnh vỡ chiếc lỏ . Tại sao một
chiếc lỏ mong manh lại cú thể bền
bỉ chống lại được một đờm mưa
giú như vậy? Vậy bí mật về chiếc
lá cuối cùng gắn với nhân vật nào
của tác phẩm?

- GV gọi HS đọc đoạn cuối truyện
“ Và buổi chiều hơm đó...”- hết.
? Dựa vào phần chữ in nhỏ, giới
thiệu một vài nét về cụ Bơ- men ?

? Theo em khi vẽ chiếc lá cuối
cùng, cụ Bơ-men có nghĩ đến việc
mình đang làm nghệ thuật, đang
thực hiện cơng trình để đợc lu
danh hậu th khụng?

<b>- Sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ nhìn dây </b>
th-ờng xuân đang rụng dần hết lá mà chẳng

biết nói năng gì.

- Cố hết sức chăm sóc Giôn-xi: nấu
cháo, pha sữa, mời bác sĩ

- Hồi hộp chờ đợi bác sĩ thông báo kết
quả về sức khoẻ của Giơn-xi

<b>- Ngời bạn có trái tim nhân hậu tràn</b>
<b>đầy tình u thơng, ngời đã góp phần</b>
<b>khơng nhỏ giành giật sự sống cho</b>
<b>Giơn-xi.</b>

- Từng lời nói, hành động, việc làm của
Xiu đợc nhà văn kể với chất giọng thủ
thỉ, tâm tình giống nh một làn hơi ấm,
dịu dàng giữa đêm đông giá buốt.

Và Xiu đã góp những màu sắc nhỏ nhẹ,
trong sáng làm đẹp thêm bức tranh tình
ngời bao la kì diệu.

<b>3 - Nhân vật hoạ sỹ Bơmen </b>

- HS đọc.

- Bơmen, 1 họa sĩ già đã ngoài 60 tuổi,
ớc mơ vẽ đợc 1 kiệt tác, 1 tác phẩm
nghệ thuật để đời. Nhng suốt cả 40 năm
cầm bút vẽ mà vẫn không chạm tới đợc

gấu áo vị nữ thần nghệ thuật. Và cụ đã
tự cho mình là “1 ngời thất bại trong
nghệ thuật”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

? VËy cụ đã vẽ chiếc lá với mục
đích gì

? Cụ vẽ chiếc lá trong hoàn cảnh
như thế nào ?

- Điều đáng quý, cao thượng ở
con người này là khi làm việc tốt
cứu người, cụ cứ lẳng lặng lm
m khụng cho ai bit .

<b>* Bài tập trắc nghiệm</b>

? Tại sao tác giả không trực tiếp
miêu tả việc cụ Bơ-men vẽ chiếc
lá nh thế nào mà đợi đến dòng
cuối của truyện mới cho bạn đọc
<b>biết qua lời của Xiu? ( trình</b>
<b>chiếu)</b>

a. Vì Xiu muốn tự mình kể
việc đó cho Giơn-xi nghe .
b. Vì nhà văn muốn tạo cho

nhân vật và ngời đọc sự bất
ngờ làm nổi bật đức hi

sinh , tấm lòng vị tha của cụ
Bơ -men.

c. Vì đó là việc khơng quan
trọng.

d. Vì đó là việc ngẫu nhiên
xảy ra , nhà văn khơngdự
tính trớc

<i>? Em hÃy hình dung tởng tợng và</i>

<i>miờu t li cnh Bơmen đang vẽ</i>
<i>bức tranh trong cái đêm ma gió</i>
<i>bão tuyết ấy?</i>

( GV: ...cảnh cụ Bơ-men âm
thầm, lặng lẽ vẽ bức tranh giữa
đêm ma gió lạnh căm căm. Những
bông tuyết thi nhau rơi xuống đầy
mặt và ngời cụ. Giầy và quần áo
của cụ ớt sũng lạnh buốt. Mặc kệ,
Bơmen vẫn đa cành cọ miệt mài
lên tờng cao, vẽ chiếc lá cuối
cùng. Trên đôi mắt cụ ánh lên một
niềm vui và tràn đầy hi vọng. Tác
phẩm hoàn thành ngay trong đêm
ấy ).

- Cụ không hề nghĩ nh vậy mà chỉ đơn

giản là may ra có thể cứu đợc cô bé
Giôn-xi đáng thơng.

<b>- Mục đích vẽ : Đem lại niềm tin cho</b>
Giônxi , mong cứu sống cô .

<b>- Âm thầm, bí mật trong đêm mưa</b>
tuyÕt lạnh buốt giữa ngoài trời . bằng
chứng là: Ngời ta tìm thấy chiÕc thang

trén lÉn ”

… …

<b>Đáp án đúng:</b>

b. Vì nhà văn muốn tạo cho nhân vật
và ngời đọc sự bất ngờ làm nổi bật
đức hi sinh , tấm lòng vị tha của cụ
Bơ -men.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

? VËy việc làm của cụ có thành
công không?

? Nhng t mục đích ấy, người
hoạ sỹ gi đã phải trả giá nhà ư thế
n o ?à

<i><b>? Vậy qua nhng vic lm ú,</b></i>

<i><b>em có thể nêu những cảm nhận</b></i>
<i><b>của mình về hoạ sĩ Bmen ?Tình</b></i>
<i><b>cảm của em dành cho Bơ-men ?</b></i>

<b>GV: Trong 1 phỳt xut thn y, </b>
ngời nghệ sĩ đã dồn nén cả tình
yêu thơng và dồn nén những khát
khao sáng tạo, những mơ ớc cả
cuộc đời vẽ thành công tác phẩm,
và sau đó cụ lặng lẽ ra đi.

Cái chết của cụ già Bơmen
đẹp hơn mọi bài ca. Hơn 1 thế kỷ
nay, hàng triệu độc giả trên hành
tinh đã cúi đầu nghiêng mình trớc
nghĩa cử và cái chết của ngời hoạ
sĩ già đáng kính ấy.

? Các em thấy rằng, 3 nhân vật tuy
không phải máu mủ ruột rà mà
qua những gì họ đã làm, em thấy
tình cảm của họ giành cho nhau
nh thế nào?

GV: Trë l¹i víi bøc vÏ của cụ
Bơmen...

<b>* Thảo luận nhóm</b>

? Xiu đã nói : Bức vẽ của cụ là

một kiệt tác, Em có đồng ý
khơng ? Vì sao ?

( ? Tríc hÕt, em hiĨu thÕ nµo vỊ
kiƯt t¸c?)

<i>? Vậy theo cảm nhận của riêng</i>
<i>em, điều nào quyết định giá trị</i>
<i>của kiệt tác chic lỏ cui cựng?</i>

? Bức tranh của cụ không phải lµ

- Chiếc lá cụ vẽ đã đem lại niềm tin và
cứu sống Giơn-xi.

- Cụ đã chết vì bệnh viêm phổi nặng .

<b>-> Có đức hy sinh và lịng vị tha cao cả .</b>

<b>- Có thể nói truyện ngắn này là một</b>
thiên cổ tích giữa đời thờng. Là bài
<b>ca về lịng nhân ái . Nhà văn ca ngợi</b>
tình yêu thơng cao cả giữa những con
ngời nghèo khổ, những con ngời sẵn
sàng xả thân vì nhau. Đó chính là nội
dung xuyên suốt tác phẩm này mà O
Hen-ri muốn đề cao.

( HS thảo luận )
- Bức vẽ là một kiệt tác

+ Chiếc lỏ giống y như thật (chiếc lá
sống động nh thật, đánh lừa đợc cả
những cặp mắt nhà nghề là 2 hoạ sĩ trẻ
Xiu và Giôn xi)

<i><b>+ Được vẽ bằng cả tấm lịng và sinh</b></i>
<i><b>mạng của mình .</b></i>

<i><b>+ Bức vẽ đó cứu được cuộc sống của</b></i>

<i><b>một con ngi </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

một thần dợc nhng góp phần cứu
sống Giôn-xi. Vậy, tác giả mn
gưi g¾m quan điểm gì về ngh
thut chân chính ?

GV: Để có thể cảm nhận sâu hơn,
cô mời chúng ta cùng tìm ra câu
trả lời này qua một trò chơi tìm bí
ẩn từ các « ch÷.

<b> ( Trò chơi )</b>

<i><b>GV: Chiếc lá ấy còn là một biểu</b></i>
tợng của nghệ thuật chân chính.

<i>Ngh s Bơmen đã ngã xuống vì</i>
<i>nghệ thuật, đã hi sinh vì sự sống</i>

<i>và hạnh phúc của ngời khác. Và</i>
<i>rõ ràng nghệ thuật đẹp nhất và</i>
<i>lâu bền nhất, đích thực nhất là</i>
<i>nghệ thuật nghệ thuật vị nhân</i>
<i>sinh, nghệ thuật hớng tới con ngời</i>
<i>. </i>

? Ngoài cách kết thúc bất ngờ, em
còn học tập đợc điều gì từ nghệ
thuật kể chuyện và xây dựng tình
huống của nhà văn ?

<i>? ViÕt ChiÕc l¸ cuèi cïng , nhµ</i>“ ”

<i>văn Mỹ O.Hen-ri muốn gửi đến</i>
<i>bạn đọc mọi thế hệ một bức thông</i>
<i>điệp màu xanh. Vậy theo em nội</i>
<i>dung của bức thơng điệp ấy là gì ?</i>
<i>- Trong cái tuyết lạnh của mùa</i>

đông Bắc Mỹ, giữa cái nghèo khổ
và bệnh tật, truyện ngắn vẫn cứ cứ
toả sáng cái hơi ấm của tình ngời
kỳ diệu. Hãy u thơng con ngời,
đó chính là bức thông điệp màu
xanh mà nhà văn muốn gửi tới tất
cả chỳng ta.

<b>tác vô giá.</b>

<b>=> Tác phẩm nghệ thuật chân chính .</b>

- Giá trị của NT đợc đo bằng tác dụng
của nó với cuộc sống con ngời chứ
khơng phải vẻ hào nhống bên ngồi.

<i>Và đó cũng chính là điều mà nhà văn</i>
<i>muốn gửi gắm đến chúng ta . </i>

<b>III - Tổng kết </b>

<i><b>1/ NghÖ thuËt</b></i>

- Nghệ thuật đảo ngựơc tình huống
truyện 2 lần .

+ Ta đinh ninh Giụnxi chết vỡ bệnh
sưng phổi khi chiếc lỏ cuối cựng lỡa
cành . Nhng cô lại đợc cứu sống.

+ Cụ Bơmen khoẻ mạnh lại chết vì bệnh
sưng phổi vì vẽ chiếc lá cuối cùng trong
đêm mưa tuyết .

-> Cả hai nhân vật đều liên quan đến
bÖnh sng phổi và chic lá cuối cùng.
- Lm cho truyn hp dẫn .

- Cốt truyện dàn dựng chu đáo, tình tiết
được sắp xếp khéo léo, bất ngờ .

<i><b>2/ Néi dung:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

- Sức mạnh, giá trị nhân văn của nghệ
thuật .

<b>E/ Củng cố ( 3’)</b>

<b>? Em hãy đặt nhan đề khác cho truyện ngắn này và giải thích vì sao</b>
nhà văn lại chọn hình tợng “chiếc lá cuối cùng” để t tờn cho thiờn truyn
ca mỡnh?

<i>- Chiếu bài thơ Nghĩ về kiệt tác của cụ Bơ-men của tác giả Lê Thị</i>

<i>Ngọc.</i>

<b>G/ Hớng dẫn học bài (2 )</b>

- Thử viết một kết thúc khác cho câu chuyện và giải thích vì sao nhà văn
không chọn 1 kết thúc nhẹ nhàng hơn?

</div>

<!--links-->