Đoàn viên thanh niên

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (129.64 KB, 10 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tuần 9

Ngày soạn: 5/10/2008

Tiết 33

Văn bản:

hai c©y phong

(Trích: Ngời thầy đầu tiên)

(Ai-ma-tốp)
I. Mục tiêu cần đạt:

Giáo viên giúp học sinh:

- Phỏt hin trong vn bản hai cây phong có hai mạch kể, ít nhiều
phân biệt lồng vào nhau dựa trên các đại từ nhân xng khác nhau của ngời
kể chuyện, vì ở trong bài ngời kể chuyện nói mình là hoạ sĩ nên chúng ta
hớng học sinh ngòi bút hội họa của tác giả khi miêu tả hai cây phong.

- Giúp học sinh hiểu rõ những nguyên nhân khiến hai cây phong gây
xúc động cho ngời kể chuyện.

- Hiểu đợc tấm lòng gắn bó thiết tha với quê hơng, đất nớc

- Khơi gọi ở học sinh những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ, mái trờng,
quê hơng

II. ChuÈn bÞ:

* Giáo viên: - Su tầm chân dung Ai-ma- tốp
- Truyện Ngời thầy đầu tiên
* Học sinh: - Soạn câu hỏi sách giáo khoa
III. Hoạt động dạy học :

1. ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:

? Chiếc lá cuối cùng đợc hoạ sĩ Bơ-men vẽ trên tờng có thể coi là
một kiệt tác đợc khơng? Vì sao?

? Hãy chỉ rõ nghệ thuật đảo ngợc tình huống hai lần trong chiếc lá
cui cựng ca o .Hen ri

3. Bài mới:

Các em thân mÕn!

Tình yêu mái trờng, yêu thầy, yêu bạn, yêu quê hơng vốn là tình cảm 
trong sáng, thiêng liêng. Tình cảm ấy là mạch ngồn cảm xúc nuôi lớn 
tâm hồn con ngời, nó theo ta suốt cả cuọc đời. Nhà văn Ai-ma-tốp đã 
xúc động và ghi lại trong văn bản "Hai cây phong". Mời các em mở 
sgk trang 96!

Hoạt động của thầy và trò nội dung bài hc

Cô giơi thiệu với các em: đây là
chân dung nhà văn Ai-ma-tốp.
? Nêu hiểu biết của em về tác giả
Ai-ma-tốp

Giáo viên thuyết trình:

Ai-ma-tp (1928-2007) xuất thân

trong gia đình cơng chức. Năm
1933, ông tốt nghiệp đại học nông
nghiệp rồi làm kĩ thuật chăn nuôi.
Mấy năm sau ông học văn học rồi
chuyển hoạt động báo chí, viết văn.
? Nêu các tác phẩm tiêu biu ca
tỏc gi

I. Tác giả - tác phẩm:
1. Tác giả: (1928-2007)

- Nhà văn nớc cộng hoà
C-rơ-g-xtan.

- Nhà văn tài năng.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Ông có nhiều tác phẩm nổi tiếng:
+ Gia-mi-li-a.

+ Ngời thầy đầu tiên.

+ Cõy phong non quàng khăn đỏ.
+ Mắt lạc đà.

Tác phẩm đầu tay của ông là “
Gia-mi-li-a” ( viết năm 1958) đợc
Aragông Pháp cho là bản tình ca hay
nhất.

* ơng đợc nhận nhiều giải thởng:

- Giải thởng văn học Lê-nin nm
1963.

- Giải thởng quốc gia Liên-xô năm
1968.

- u năm 2004, ông đợc nhận
danh hiệu giáo s danh dự của trờng
Đại học tổng hợp quốc gia
Matxcơva mang tên Lô-mô-nô-xốp.
? Em hãy cho biết xuất xứ văn bản

Hai c©y phong cđa t¸c giả

Ai-

ma-tốp.

- GV tóm tắt tác phẩm: Ng ời thầy
đầu tiên .

Giỏo viờn hng dẫn đọc:

chú ý giọng chậm rãi, hơi buồn
buồn, gợi nhớ nhung và suy nghĩ
của ngời nói chuyện. Có chút thay
đổi giọng đọc giữa những đoạn 
ng-ời kể chuyện xng tôi và chúng tôi
để phân biệt ngời kể và điểm nhìn
nghệ thuật.

? Truyện đợc kể từ ngơi thứ mấy
? Trong bài văn, ngời kể chuỵên 
x-ng là gì?

? "Tơi" ở đây cịn đợc giới thiệu là
ai?

? Khi ngời kể xng chúng tôi là chỉ
ai.

? Cn cứ vào độ dài của hai mạch
kể, vào thế bao bọc của mạch kể
này đối với mạch kể kia, cho biết
mạch kể nào quan trọng hơn?
? Việc đan xen thay đổi ngơi kể có
tác dụng gì.

- “Hai cây phong” trích mấy trang
đầu truyện Ngời thầy đầu tiên.
- Sáng tác năm 1961 t gii
th-ng Lờ-nin

II. Tìm hiểu văn bản:

Ngôi kể : ngôi thứ nhất
- Tôi và chúng tôi

- "Tôi": ngời hoạ sĩ thời hiện tại
nhớ về quá khứ.

- "Chỳng tụi": nhân danh cả bọn
con trai ngày trớc, hồi ấy ngời kể
chuyện cũng là một đứa trẻ trong
bọn.(ngời kể chuyện và các bạn
thời quá khứ).

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Đan xen giữa hiện tại và quá khứ,
trởng thành và thiếu niên, một ngời
và nhiều ngời làm cho câu chuyện
sinh động, hấp dẫn, gần gũi, ấm
áp, tin cậy với ngời đọc

* Do đó, bài văn gồm hai mạch kể
ít nhiều phân biệt và lồng vào
nhau.

? TruyÖn sư dơng nh÷ng phơng
thức nghệ thuật nào? phơng thức
nghệ thuật nào là chính.

? Tìm bố cục của đoạn trích dựa
trên ngôi kể?

Bố cục:

Phần 1: Làng Ku ku- rêu ... phía 
tây

=> Giới thiệu về làng Ku-ku -rêu.

Phần 2: Phía trên làng tôi 
chiếc gơng thần xanh

=> Hai cây phong trong cảm nhận
của nhân vật tôi khi về thăm quê.
Phần 3: Vào năm học cuối cùng

biêng biếc kia

=> Hai cây phong và kí ức tuổi thơ
Phần 4: đoạn còn lại.

=> Hai cây phong và ngời thầy
Đuy-sen

? Trong tác phẩm xuất hiện những
hình ảnh nào.

- Hình ảnh hai cây phong (cảm xúc
của tôi khi về thăm).

- Hình ảnh thảo nguyên.

- Hình ảnh con ngời (tôi, chúng tôi,
thầy Đuy- sen).

? Hình ảnh nào nổi bật nhất.
- Tôi và hai hai cây phong.

? Trong mạch kể xng chúng tôi có
hai đoạn, em hÃy tãm t¾t ý từng
đoạn.

+ Vào năm học cuối cùngbao la
và ánh s¸ng:

Bọn trẻ chơi đùa, trèo lên hai cây
phong phá t chim

+ Còn lại: Phong cảnh quê làng và
cảm giác của chúng tôi khi từ ngọn
cây phong nhìn xuống.

- Ph¬ng thøc tù sự kết hợp với
miêu tả và biểu cảm.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

? Theo em, on nào thú vị hơn
đ Đoạn 2 thú vị hơn vì đây là
những cảnh và cảm xúc mới mẻ, lạ
lùng mà có lẽ lần đầu tiên bọn trẻ
mới có đợc khi tồn cảnh q hơng
quen thuộc bỗng hiện ra dới chân
mình.

? Trong ký øc ti th¬ hình ảnh
bọn trẻ hiện về qua chi tiết nµo? 
? NhËn xÐt vỊ viƯc sư dơng tõ ngữ
của tác giả khi miêu tả hình ảnh

của bọn trẻ.

? Những chi tiết ấy hé lộ điều gì về
bọn trỴ.

? Em thử hình dung tâm trạng của
bọn trẻ khi đến với hai cây phong
để phá tổ chim

- Sung síng, say sa, thÝch thó.

? Cïng víi hình ảnh bọn trẻ thì
cảnh vật thiên nhiên cũng hiện vỊ
trong chi tiÕt nµo

? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì để miêu tả hình ảnh thiên
nhiên

? Qua chi tiÕt Êy, em c¶m nhËn vỊ
bøc tranh thiªn nhiªn Êy nh thÕ
nµo

? Qua đó cho thấy hình ảnh hai
cây phong có mối quan hệ nh thế
nào với bọn trẻ trong làng

Giáo viên bình: Hai cây phong nh
những ngời bạn vô cùng thân thiết,
bao dung, độ lợng và gắn bó với

bọn trẻ trong làng. Bọn trẻ chơi
đùa không biết chán trên cành và
dới gốc hai cây phong cổ thụ. Đó là
nơi ghi lại dấu ấn kỉ niệm của tuổi
thơ, là nơi bọn trẻ đùa vui, kết bạn,
Hai cây phong khụng ch l ni

tụ hội trò chơi của bọn trẻ mà còn
là nơi trú ẩn sinh sôi của các loµi
chim.

? Khơng chỉ là trị chơi ở ngọn đồi

* Bän trẻ:

- Bọn con trai chúng tôi chạy ào
lên đây phá tỉ chim.

- Đi chân đất, cơng kênh nhau
- Trèo lên cao thi xem ai can đảm
hơn

đ Các động từ chỉ hoạt động.
đ Bọn trẻ tinh nghịch, hồn
nhiên, hiếu động, ngộ nghĩnh.
đ Sung sớng, say sa, thích thú.
* Hai cây phong:

- Nghiêng ngả đung đa …nh chào

mời đến với bóng râm mát ri,
ting l xo xc, du hin.

- Đàn chim hốt hoảng kêu, chao
đi chao lại.

đ Nghệ thuật so sánh, các từ 
t-ợng thanh, tt-ợng hình

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

có hai cây phong này, mà trên cao
ngất của hai c©y phong ấy còn
điều gì thu hút bọn trẻ?

- Một phép thần thông vụt mở ra một
thế giới đẹp vô ngần của không gian
bao la ánh sáng.

? Nếu khi đến với hai cây phong,
lúc đầu bọn trẻ mải mê, đùa
nghịch, chơi trò chơi phá tổ chim.
Nhng khi trèo lên trên cao ngất ấy
bọn trẻ thế nào

- Quên cả chim lẫn tổ chim.

? Chi tit no nói đến tâm trạng
của bọn trẻ khi ở trên ngọn cây
phong

Giáo viên: Bọn trẻ sửng sốt, sung

s-ớng, nín thở lặng ngời, ngây ngất vì
phát hiện thế giới đẹp vô ngần
không gian bao la ánh sáng đầy bí
ẩn và quyến rũ.

? Vì sao bọn trẻ lại lặng ngời đi
? Từ trên ngọn cây cao ngất ngang
tầm cánh chim bay, bọn trẻ ó
khỏm phỏ ra iu gỡ

? Tác giả sử dụng bút pháp nghệ
thuật nào trong đoạn văn trên
- So s¸nh

? So sánh dịng sơng nh sợi chỉ bạc
gợi tả dịng sơng dới góc độ quan
sát của bọn tr nh th no

- Dòng sông nhỏ, bé, uốn lợn , sáng
lấp lánh

? Vì sao dòng sông chỉ nh sợi chỉ
bạc mỏng manh, chuồng ngựa của
nông trang chØ nh mét căn xép
bình thờng

- Nhìn từ xa, trên tầm cao ngất cánh
chim bay, dòng sông trở nên bé nhá.
? Kh«ng chØ quan sát thấy dòng
sông mà không gian hiện ra trớc

mắt bọn trẻ nh thế nào.

đ Sửng sốt, nín thở, lặng ngời
đi.

*Từ trên ngọn cây:
- Đất rộng bao la.

- Chung nga ca nụng trang nh
một căn nhà xép bình thờng.
- sau làng dải thảo nguyên hoang
vu mất hút trong làn sơng mờ
đục.

- Xa th¼m biªng biÕc cđa thảo
nguyên.

- Dòng sông lấp lánh tận chân trời
nh sợi chỉ bạc mỏng manh.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Không gian rộng lớn, bao la
? Tác giả sử dụng phơng thức nghệ
thuật nào chủ yếu trong đoạn văn
trên.

? Qua đó, em hãy nhận xét ngòi
bút miêu tả của tác giả.

? C¶m nhËn cđa em vỊ bøc tranh
Êy.

? Từ trên ngọn cây bọn trẻ đã tự
hỏi điều gì

- Đã phải đấy là nơi tận cùng thế giới
cha, hay phía sau vẫn còn bầu trời
nh thế này, những đám mây, những
đồng cỏ và sông ngòi nh thế này ?...
? Nh vậy, hai cây phong đã gợi ra
điều gì cho bạn trẻ

? Em cã nhËn xét về kí ức tuổi thơ
của ngời hoạ sĩ và những ngời bạn
của mình .

- Kớ c p, trong sỏng, đầy bí ẩn.
Đó là tuổi thơ ham hiểu biết, khám
phá, diệu kì. Kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi
thơ: sâu sắc, khó phai, kì diệu.

? Ngêi ho¹ sÜ håi tëng vỊ thời thơ
ấu với cảm xúc nh thế nào

Giỏo viờn: hai cây phong để lại ấn
tợng hằn sâu trong tâm hồn bọn
trẻ. Bọn trẻ u q, gắn bó với hai
cây phong. Đó là nơi tiếp sức tuổi
thơ , khám phá thế giới. Nó là cái
ghế, là bệ đỡ chắp cánh cho ớc mơ,
khát vọng lần đầu thức tỉnh trong

tâm hồn những đứa trẻ.

? Qua bài học, em nhận thấy hai
cây phong đã mang lại cho bọn trẻ
điều gì ?

- NiỊm vui.
- Sù hiĨu biÕt.

- NiỊm khao kh¸t khám phá chắp
cánh những ớc mơ.

đ Phơng thức nghệ thuật miêu
tả

Ngũi bỳt phỏc ho giu hỡnh
nh, ng nét, âm thanh.

đ Hai cây phong đã mang lại
cho bọn trẻ sự hiểu biết về một
thế giới đẹp đẽ vơ ngần, khơng
gian bao la ánh sáng, đầy bí ẩn
và quyến rũ của miền đất lạ.

đ Hai cây phong chắp cánh ớc
mơ, gợi niềm khao khát đợc
khám phá nhng iu bớ n ca
th gii.

đ Yêu mÕn, tù hµo, trµn đầy

nhớ thơng.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

4. Củng cố: - GV hệ thống nội dung bài giảng.
5. Hớng dẫn về nhà:

- Học kĩ bài

- Chuẩn bị tiếp phần còn lại của văn bản.
IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 9

Ngày soạn: 5/10/2008

Tiết 34

Văn bản: hai cây phong (Tiếp theo)
(Trích: Ngời thầy đầu tiªn”)

(Ai-ma-tốp)

I. Mục tiêu cần đạt:

Gióp häc sinh:

- Phát hiện trong văn bản hai cây Phong có hai mạch kể, ít nhiều phân biệt
lồng vào nhau dựa trên các đại từ nhân xng khác nhau của ngời kể chuyện,
vì ở trong bài ngời kể chuyện nói mình là hoạ sĩ nên chúng ta hớng học
sinh ngòi bút hội họa của tác giả khi miêu tả hai cây phong.

- Giúp học sinh hiểu rõ những nguyên nhân khiến hai cây phong gây xúc
động cho ngời kể chuyện.

- Båi dìng cho học sinh lòng yêu mái trờng, yêu thầy cô, yêu quê hơng.
II. Chuẩn bị:

* Giáo viên: - Su tầm chân dung nhà văn Ai-ma- tốp
- Truyện Ngời thầy đầu tiên

* Hc sinh: - Son cõu hi sỏch giỏo khoa
III. Hoạt động dạy học :

1. ổn định tổ chức:
2. Kim tra bi c:

? Tóm tắt văn bản Hai cây phong và cho biết mạch kể chuyện.
3. Bài mới:

Hot ng ca thy v trũ ni dung bi hc

I. Tác giả - tác phẩm:

II. Tìm hiểu văn bản:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

? Nghệ thuật đặc sắc đợc sử dụng
trong đoạn văn? Tác dụng?

? Hai cây phong ở đỉnh đồi làng
Ku-ku-rêu có gì đặc biệt với tơi.

? Mặc dù ở trên đồi cao, đứng xa
khó nhìn thấy chúng, nhng đối với
tơi thì sao.

? Chi tiết đó hé lộ về tình cảm của
tơi với hai cây phong nh thế nào.
? Từ chốn xa xôi về làng tơi thờng
nghĩ đến điều gì

? Chøng tá t×nh cảm của ngời hoạ sĩ
với hai cây phong ấy nh thÕ nµo

? Điều cuối cùng mà nhân vật tôi
cha hề nghĩ đến thuở thiếu thời là gì

? Khái quát những nét nghệ thuật
đặc sắc của văn bản.

? Em h·y h×nh dung h×nh ảnh hai
cây phong trong kí ức của tác gi¶.
Híng dÉn HS rót ra ghi nhí

? Qua đó giúp em hiểu gì về nhà văn
Ai-ma-tốp.

- Hai cây phong ở vị trí trên cao,
trên giữa ngọn đồi.

- Nh ngọn hải đăng đặt trên núi,
nh hai cái cột tiêu dẫn lối về làng.
đ Vị trí cao, trên làng, trên đỉnh
đồi dễ quan sát.

đ Nghệ thuật so sánh: hai cây
phong nh cột tiêu, tín hiệu dẫn
đờng về làng, là niềm tự ho ca
lng Ku-ku-rờu.

- Gắn liền với những kỉ niệm thời
thơ ấu mà tác giả trân trọng, nâng
niu.

* Đứng từ xa

- Cảm biết đợc chúng, lúc nào
cũng nhìn rõ.

- Hai cây phong từ lâu trở thành
một hình ảnh kí ức trong tâm hồn
tác giả, biểu hiện tình yêu và nỗi
nhớ làng quê của mét ngêi con
sèng xa quê.

- Sắp đợc thấy chúng cha.

- Mong về làng để đợc lên đồi với
hai cây phong.

- Đứng dới gốc nghe lá reo đến
khi say sa…

đ Yêu hai cây phong, thơng nhớ
cây đắm say nh tâm hồn thng
nh con ngi.

- Hai cây phong có tiếng nói riêng,
có tâm hồn riêng, chan chứa lời ca
êm dịu

- Nghiờng ng thân cây, lay động
lá cành... không ngớt tiếng rì
rào…nh sóng thuỷ triều, tiếng thì
thầm nh đốm lửa, tiếng thở dài nh

thơng tiếc ai, reo vù vù nh ngọn
lửa, cháy rừng rực trong bóo
giụng.

- Thì thầm tha thiết.
- Im bặt một thoáng.

đ Miêu tả chi tiÕt tinh tÕ, so
sánh, nhân hoá .

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

- Nhà văn có năng lực cảm nhận
tinh tÕ, trÝ tëng tợng phong phú,
mÃnh liệt, tâm hồn nhạy cảm.

? iu m tụi cha h ngh n thu
thiu thi l gỡ.

- Ai là ngời trồng hai cây phong, 
ng-êi Êy Êp đ hi väng g×, v× sao gäi 
tr-êng §uy-sen.

Giáo viên bình: Hai cây phong trở
nên đặc biệt, ngồi lí do trên, nó
cịn gắn với tên tuổi một ngời:
thầy giáo trờng làng đầu tiên có
cơng xây dựng mái trờng, xố mù
chữ cho bọn trẻ trong làng những
năm 20 sau cách mạng tháng 10
Nga. Chính thầy Đuy-sen đem hai
cây phong về cùng cô bé An-t-nai.

Thầy gửi gắm hai cây phong non 
-ớc mơ, hi vọng, đứa trẻ nghèo 
An-t-nai sẽ lớn lên, thơng minh thành
tài, là ngời có ích.

? Điều bí ẩn đó giúp ta hiểu gì về hai
cây phong.

? Từ điều bí ẩn đó, cảm nhận của em
về ngời hoạ sĩ .

? Em hÃy khái quát giá trị nội dung
và nghệ thuật của văn bản hai cây
phong của nhà văn Ai-ma-tốp.

? Việc tác giả đan xen và lồng ghép
hai ng«i kĨ, hai điểm nhìn nghệ
thuật trong đoạn văn có hiệu quả
nghệ thuật nh thế nào?

thµnh, thµnh ngêi cã Ých.

- Hai cây phong sở dĩ trở nên đặc
biệt vì nó gắn với tên tuổi một
ng-ời - thầy giáo trờng làng Đuy-sen.
Thầy là ân nhân của làng. Chính
thầy đã đem hai cây phong non về
đây, cùng với cô hc trũ nghốo
kh An-t-nai.

đ Tình yêu trờng, yêu quê hơng,
yêu hai cây phong gắn với tình
yêu ngời thầy giáo; tình yêu
thiên nhiên gắn với tình yêu 
th-ơng nhớ con ngời.

III. Tổng kết : 
* Ghi nhí: sgk

- Trong đoạn trích ngời thầy
đầu tiên của Ai-ma-tốp, hai cây
phong đợc miêu tả hết sức sinh
động bằng ngòi bút đậm chất
hội hoạ. Ngời kể chuyện truyền
cho chúng ta tình yêu quê hơng
da diết và lòng xúc động đặc
biệt vì đấy là hai cây phong gắn
với câu chuyện về thầy Đuy-sen,
ngời đã vun trồng ớc mơ, hi
vọng cho những học trị nhỏ của
mình.

4. Cđng cè:

- Giáo viên hệ thống nội dung bài giảng.
5. Hớng dÉn vỊ nhµ:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

- Soạn: Thơng tin về ngày trái đất năm 2000
IV. Rút kinh nghiệm:

………
………
……

</div>