MỘT SỨC KHỎE


Một sức khỏe

Sức khỏe
động/thực vật

Sức khỏe
con người

Sức khỏe hệ
sinh thái

Sức khỏe
môi trường


Sức khỏe là gì?
Sức khỏe là sự hồn tồn thoải mái về thể
chất, tinh thần lẫn xã hội chứ không chỉ
là khơng có bệnh tật, hay thương tật
(WHO, 1946)


Góc độ khác nhau của “tình trạng thoải mái”

Sức khỏe cá nhân
Sức khỏe cộng đồng
Sức khỏe xã hội
Sức khỏe kinh tế

Sức khỏe hệ sinh thái
Tất cả đều liên quan tới nhau


Sức khỏe sinh thái (EcoHealth) là gì?
Sức khỏe sinh thái là hệ thống nghiên cứu mối quan hệ linh
hoạt và sự tương tác giữa động vật, hệ sinh thái và sức
khỏe con người

Zoonoses

Sick animals


Một sức khỏe là gì?


Một sức khỏe là các nỗ lực hợp tác của nhiều lĩnh
vực cấp địa phương, quốc gia và toàn cầu để đạt
được sức khỏe tối ưu cho người, động vật và môi
trường của chúng ta.



Phương pháp tiếp cận Một Sức khỏe kêu gọi một sự
thay đổi mơ hình phát triển, thực hiện và duy trì
chính sách y tế mà có sự tham gia chủ động hơn của
Y tế, Thú y, khoa học môi trường, và một số ngành
khác có liên quan đến sức khỏe, sử dụng đất, và tính
bền vững sự tương tác của con người với thế giới tự

nhiên.


Tầm nhìn Một sức khỏe
........ một cách tiếp cận hợp tác xuyên ngành để cải
thiện sức khỏe con người, động vật và môi trường,
được xác nhận bởi Tổ chức Nông lương Quốc tế
(FAO), Tổ chức sức khỏe động vật Quốc tế (OIE) và
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)......

7

4/9/21


Y tế
Nông nghiệp và thực phẩm tốt

Con người
khỏe mạnh

Nhu cầu thực
phẩm
Thị trường/phân
phối thực phẩm

Chất thải

Thú cảnh +
chó/mèo hoang


Đất/nước

Động vật chân
đốt

Chế biến thực
phẩm
Thực phẩm và

dinh dưỡng
Vận chuyển vàan toàn

Lâm nghiệp và
thủy sản tốt

buôn bán động
vật sống

Sản xuất thức
ăn động vật

Động vật
khỏe mạnh

Thức ăn chăn
nuôi/thực
phẩm/cây trồng
Chế biến thức
ăn


Cây trồng
khỏe

Động vật hoang
dã

Hệ sinh thái
khỏe mạnh


Các ngành đóng góp vào Một sức khỏe


10


Hàm ý của dân số tồn cầu
• Năm 2007, ~ 6 tỷ người
~ 21 tỷ động vật cung cấp thực
phẩm
~ 50 triệu tấn thủy sản

2,500,000

China
Cambodia, Indonesia, Lao, Thailand and Vietnam

2,000,000
Duck Meat Producton

(Tons)

Cần nhiều thực phẩm hơn

1,500,000

1,000,000

500,000

2003

2000

1997

1994

1991

1988

1985

1982

1979

1976


1973

1970

1967

1964

0
1961

• Năm 2020
 nhu cầu protein động vật sẽ
tăng 50%
 Chủ yếu ở các nước đang
phát triển
> Cần 30 tỷ động vật
> 130 triệu tấn thủy sản


Xu hướng tồn cầu về chăn ni






Tăng 46% trâu bị
Tăng 137% lợn
Tăng 335% gà

Tăng 907% vịt


An ninh Y tế Toàn cầu (GHS)
Mối đe dọa sức khỏe ở một nơi có thể là nguy cơ với
mọi nơi

The Lancet 380:9857, 1-7 Dec 2012, pp. 1946-55.
www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673612611519
Note: Air traffic to most places in Africa, regions of South America, and parts of central Asia is low. If travel
increases in these regions, additional introductions of vector-borne pathogens are probable


Morens, D., Folkers, G., & Fauci, A. (2004) The challenge of emerging and re-emerging infectious
diseases. Nature, 430: 242-249.


Bệnh dịch mới nổi và bệnh lây truyền từ động
vật sang người


Những nguy cơ sức khỏe toàn cầu






Các loại vi sinh vật mới xuất hiện và lây lan
Tồn cầu hóa các hoạt động thương mại và đi lại

Vấn đề kháng thuốc gia tăng
Tiềm ẩn nguy cơ phát tán ngẫu nhiên, ăn trộm
hoặc sử dụng trái phép
Các sự kiện y tế công cộng được quốc tế quan tâm
Năm

Bệnh dịch

Số mắc

Số chết

Tổn thất
(USD)

2001

Anthrax

22

5

>1B

2002-03

SARS

8,096


774

~40B

2009

H1N1

43 – 89M

~284,000

2014-15

Ebola

>22,000

>8,800

3.8 – 30+B


~ 75% dịch bệnh trên người gây ra bởi mầm bệnh có nguồn gốc từ
động vật hoang dã
Đại dịch cúm A-H5N1 ở Đơng Nam Á có nguồn gốc từ chim hoang

dã di cư
Đại dịch HIV/AIDS có nguồn gốc từ virus trên lồi khỉ ở Trung Phi

Dịch SARS , virus có nguồn gốc từ lồi cầy hương ở tỉnh Quảng

Đơng, Trung Quốc
Dịch Nipah do virus (Viêm não, đường hơ hấp) có nguồn gốc từ

dơi ở Perak State, Malaysia năm 1999

Emerging Pandemic Threats Program
PREDICT • RESPOND • PREVENT • IDENTIFY


Cách tếp cận Một Sức khỏe với ứng phó dịch bệnh


Huy động sự tham gia của tất cả các bên có liên quan
 Mọi tếng nói được ghi nhận, có sự tham gia, tuyến cơ sở



Tăng cường sự phối hợp và xây dựng các liên minh chiến lược quanh
mình để cùng chia sẻ mối quan tâm
 Phối hợp liên ngành, xuyên biên giới, đa ngành



Xây dựng hạ tầng và năng lực
 Hậu cần cấp địa phương, toàn cầu, trang thiết bị, công cụ và kinh tế
bền vững
 VÀ con người, kỹ năng, cách suy nghĩ để hiệu quả



Tối ưu hóa cách tếp cận Một Sức khỏe


Đảm bảo rằng một nhà chuyên môn Một Sức khỏe được đào
tạo bài bản theo vài trị của mình & được trang bị phù hợp.



Đảm bảo rằng các nhà chun mơn có kỹ năng phối hợp hiệu
quả với nhau và với chính phủ, khu vực tư nhân và cộng đồng.



Cùng phối hợp để xây dựng và đổi mới hệ thống y tế để thu
nhận được nhiều lợi ích hơn từ cách tếp cận Một Sức khỏe.


Dịch bệnh ở Việt Nam được giải quyết thông
qua phương pháp tiếp cận Một sức khỏe








Cúm gia cầm độc lực cao(H5N1)
Các virus cúm A khác, H1N1 (2009)

Bệnh dại
Bệnh Nhiệt thán
Hội chứng rối loạn sinh sản hô hấp – liên cầu lợn
(PRRS)
HIV/AIDS
Khác ….


SEAOHUN (Mạng lưới Một sức khỏe các trường Đại học Đông Nam Á) được
thành lập năm 2011


SEAOHUN Core
Universities
Hanoi School of Public Health
Hanoi Medical University
Hanoi University of Agriculture
Chiang Mai University
Mahidol University
Universit Kebangsaan Malaysia
Universit Putra Malaysia
Insttut Pertanian Bogor
Universitas Indonesia
Universitas Gadjah Mada


VOHUN (Mạng lưới Một Sức khỏe các trường Đại học Việt Nam)
Trường ĐH Nơng
Lâm Bắc Giang


Hà Nội (BTK Mạng lưới):
• Trường ĐH Y tế Cơng cộng Hà Nội
• Trường ĐH Y Hà Nội
• Học viện Nơng nghiệp Việt Nam
Trường ĐH Y Dược Huế
Trường Đại học Nông Lâm Huế
Đắk Lắk: Trường ĐH Tây Nguyên
- Khoa Y Dược
- Khoa Chăn nuôi Thú y
TP Hồ Chí Minh:
• Trường ĐH Y Dược TP HCMC
• Trường ĐH Nông Lâm TP HCMC

17 TRƯỜNG/KHOA

Trường ĐH Y Dược Thái
Ngun
Trường ĐH Nơng Lâm
Thái Ngun
Trường ĐH Y Dược
Hải Phịng
Trường ĐH Y Dược
Thái Bình
Trường ĐH Điều
dưỡng Nam Định

Trường ĐH Y
khoa Vinh

Cần Thơ

•Trường ĐH Y Dược
•Khoa Nơng nghiệp và
4/9/21Sinh học ứng dụng


Tầm nhìn
VOHUN giúp xây dựng năng lực xuyên ngành bền vững để ứng phó
với các bệnh truyền nhiễm và bệnh lây truyền giữa động vật và
người mới nổi và tái xuất hiện

Sứ mệnh
Dựa trên năng lực giáo dục, đào tạo và nghiên cứu sẵn có của các
trường Đại học, để xây dựng các kỹ năng, kiến thức và thái độ
cho các nhà Lãnh đạo Một sức khỏe


Giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh và nâng cao an tồn thực
phẩm trong các chuỗi giá trị lợn nơng hộ tại Việt Nam
Đánh giá
phơi
nhiễm

Nguy cơ lây nhiễm (P)
Pf

Trang trại
Nf

Pp


Pr

Chợ

Lò mổ
Np

Tiêu dùng

Nguy cơ

Nr

Hàm lượng hóa chất/tác nhân gây bệnh (N)

Đánh giá
phơi
nhiễm

Các chuyên gia y tế, thú y và kinh tế tham gia khung đánh giá
nguy cơ có sự tham gia
Farm to fork (Microbiological Risk Assessment Series No2-2002, No7-2008)