Chuyên đề : Bệnh Dại
(Rabies,Lyssa)


I. Căn bệnh
II. Nguyên nhân
III. Cơ chế sinh bệnh
VI. Triệu trứng
V. Bệnh tích
VI. Chẩn đốn và tiên lượng
VII. Phịng bệnh và
VII. Điều trị


I. Căn bệnh

- Bệnh dại là một bệnh truyền nhiêm cấp tính.


- Vius tác động vào não con vật

tạo nên những thác loạn thân
kinh như:

+ Điên cuồng
+ Lồng lộn
+ Bại liệt rồi chết


-Bệnh dại do virus giống Lyssavirus, họ

Rhabdoviridae

+ Virus dại có hình viên đạn
+ Kích thước 70 – 80 x 130 – 240nm
+ Có cấu trúc nhân là ARN sợi đơn
+ Có 5 loại protein la I, G, N, M1 và M2
+ Tróng đó protein G có thể chia thành G1 và
G2 địng vai trị chính trong việc gây bệnh của
virus


II. Nguyên nhân

- Bệnh do virus dại (rabies virus) gây ra

- Các lồi mắc dại như chó, mèo… truyền nhiễm qua những vết cắc hoặc cào
- một số trường hợp hữu hạn do virus rơi vào miên mạc hoặc vết thương hở



*Phương thức truyền lây:

-Có khả năng phát bệnh cao hơn. So với
những vết cắn nhỏ
-Nếu vết thương chảy máu có thể coi là
q trình tự rửa, đẩy virus ra ngồi con
vật bị cắn ít khả năng phát dại
-Người hay động vật bị cắn khi có lớp bao
phủ ( quần áo , lông dày …) sẽ làm giảm đi
lượng vius vào vết thương-sự phát bệnh

phụ thuộc vào vết cắn , vết cắn sâu rộng


- khi bị cắn nều ngay lập tức tẩy rửa và sát trùng sẽ làm giảm khả năng phat dại
-Virus sau khi vào cơ thể sẽ chống lại bằng các phản ứng không đặc hiệu
- một số trường hợp sau khi virus vào cơ thể sẽ ở trong cơ thể rất lâu chờ khi cơ thể yếu đi và phát bệnh


III. Cơ chế sinh bệnh

- Thời kỳ đầu virus nhân lên ở não bộ phá hủy một lượng ít nơron thần kinh nên con vật chưa có
biểu hiện bệnh dại
- Giai đoạn sau, virus nhân lên, phá hủy các tế bào thần kinh, con vật xuất hiện các triệu chứng thần
kinh: điên cuồng, lồng lộn cắn xé …
- Sau đó, các nơron bị phá hủy nghiêm trọng, con vật bị bại biệt rồi chết


VI. Triệu chứng

( mời cô và các bạn xem video đưới đây, để hiểu thêm về các triệu chứng của bệnh dại )


- Thời gian ủ bệnh khác nhau từ 14 - 90 ngày, cũng có thể kéo dài 2 – 7 năm sau khi động vật dại
cắn
- thời gian nung bệnh dài hay ngắn phụ thuộc vào : vi trí vết cắn, độ nông sâu của vết cắn


Bệnh dại gồm có 2 thể :
* Thể dại điên cuồng
* Thể dại bại liêt (dại câm)



*Thể điên cuồng

chia làm ba thời kỳ:
-Thời kỳ mở đầu
+Thời kỳ này khó phát hiện chó có các biểu hiện khác thường như trốn vào các chỗ kín (gầm
giường, chỗ tối ..)
+khi chủ gọi chạy lại miễn cưỡng, hoặc vui vẻ hơn bình thường thỉnh thoảng cắn sủa vu vơ
- Thời kỳ điên cuồng
+ Các phản xạ vận động bị kích thích mạnh, cắn sủa người lạ dữ dội, quá vồ vập khi chủ gọi, chỉ cần
có tiếng động nhẹ cũng nhảy lên sủa từng hồi dài.
+ Vết thương nơi bị cắn ngứa, chó liếm hoặc tự cắn, cào đến rụng lông, chảy máu.


+ Chó bỏ ăn, nuốt khó, sốt, mắt đỏ ngầu, dãn đồng tử, con vật có biểu hiện khát nước, muốn uống
nhưng khơng nuốt được, chó bắt đầu chảy nước dãi, sùi bọt mép, tỏ vẻ bồn chồn, cảnh giác, sợ sệt,
cắn vu vơ hay giật mình, đi lại khơng có chủ định, trở nên hung dữ, điên cuồng (2 - 3 ngày sau khi
phát bệnh).
+ Con vật bỏ nhà đi và thường không trở về, trên đường đi gặp vật gì lạ nó cũng cắn gặm, ăn bừa bãi,
tấn cơng chó khác, kể cả người.


- Thời kỳ bại liệt:
+ Chó bị liệt, khơng nuốt được thức ăn, nước
uống, liệt hàm dưới và lưỡi nên trễ hàm, thè
lưỡi ra ngoài, nước dãi chảy ra, chân sau liệt
ngày càng rõ.
+ Chó chết trong khoảng từ 3 - 7 ngày sau khi
có triệu chứng đầu tiên, do liệt cơ hơ hấp và

do kiệt sức vì khơng ăn uống được.
Thể dại điên cuồng chỉ chiếm khoảng 1/4 các
trường hợp chó dại, số cịn lại là thể dại câm.


Thể dại câm: Là dạng bệnh khơng có các biểu hiện lên cơn dại điên cuồng như thường thấy, chó chỉ có biểu hiện
buồn rầu.
+ Có thể bị bại ở một phần cơ thể, nửa người hoặc 2 chân sau nhưng thường là liệt cơ hàm, mồm luôn hé mở,
hàm trễ xuống, lưỡi thè ra.
+ Nước dãi chảy lòng thòng, con vật không cắn, sủa được, chỉ gầm gừ trong họng.
+ Quá trình này tiến triển từ 2 - 3 ngày.


V. Bệnh tích
-Dạ dày khơng chứa vật gì hoặc vật lạ khơng tiêu hóa như: rơm rạ, mẩu gỗ , mẩu xương
- Niêm mạc dạ dày và ruột phù nề, xuất huyết lấm chấm.


VI. Chẩn Đốn

*Chẩn đốn lâm sàng:

- Khi chó bị nghi dại cần phải xử lý như chó bị dại
- Bất kỳ một biểu hiện thần kinh nào của chó khơng bình thường đều được coi nghi là coi bệnh dại

*Các phương pháp chẩn đoán thường quy:

- 3 phương pháp chẩn đốn cơ bản và tiến hành đồng thời:
+ Tìm thể Negri
+ Chẩn đoán huỳnh quang

+ Chẩn đoán bằng phương pháp nuôi cấy virus


*Phương pháp tìm tiểu thể Negri:
- Thể Negri là tập hợp các hạt virus hình thành trong quá trình nhân lên của virus
- Chỉ phát hiện trong não động vật mắc bệnh dại

* Chẩn đoán huyết thanh học:
- Dùng phản ứng miễn dịch huỳnh quang (FAT) để chẩn đoán bệnh dại
* Chẩn đốn bằng phương pháp ni cấy virus:
- Ni cấy trên chuột
- Nuôi cấy trên tế bào


VII. Phịng bệnh
* biện pháp đối với chó:
- Đăng ký ni chó, phạt hoặc giết chó thả rơng
- Tiêm phịng bắt buộc bệnh dại cho chó
- Giết động vật mắc và nghi dại, bắt nhốt và giết chó vơ chủ
- Đeo rọ mõm, dây xích

* Phịng bệnh bằng vacxin
- Chú ý phân biết 2 khái niệm : tiêm phòng trước khi nhiễm, và tiêm phòng sau khi nhiễm


- Tiêm phòng trước khi nhiễm cho động vật
+ Tiêm phịng trước khi nhiễm cho động vật nhằm mục đích ngăn ngừa bệnh dại xảy ra ở động vật nhất là cho chó nếu
khơng nắm vững tình hình dịch tễ thì địi hỏi tiêm phịng băt buộc trong cả nước, ngược lại chỉ tiêm những vùng có bệnh
dại lưu hành vác
- Tiêm phòng trước khi nhiễm cho người

+ Tiêm phòng trước khi nhiễm cho người lần đầu tiêm 3 mũi vào các ngày 0, 7 và 30 (liều lượng 1ml/lần). Lần 2 tiêm nhắc
lại sau 1 năm cũng với liều lượng như lần một, sau đó cứ 3 năm tiêm nhắc lại một lần


-Tiêm phòng sau khi nhiễm
+ Tiêm vacxin cho động vật sau khi bị cắn. Chỉ áp dụng cho người , ít hoặc bị cấm áp dụng cho động vật



VII. Điều trị
- Gia súc bị dại không cần tiến hành điều trị cần tiêu diệt ngay
- Người bị chó dại cắn cần nhanh tróng đưa đi tiêm phịng dại ngay lập tức - Cần tẩy rủa vết thương ngay lập tức kỹ
lưỡng bằng xà bông và thuốc sát trùng
- Cần tiêm vacxin phòng dại trong các trường hợp sau:
+ Vết cắn sâu hoặc nhẹ gần trung ương thần kinh như cổ, đầu các bộ phận sinh dục
+ khi con vật lên cơn dại hoặc nghi dại và không thể theo dõi con vật sau khi bị cắn, địa điểm bị cắn có dịch bệnh chó mèo