Trường Đại Học Nông Lâm
***
Khoa Chăn Nuôi Thú Y
Bài tập PowerPoint
Nội Khoa Thú Y
Như cơ và các bạn đã biết, trâu bị đã
gần gũi thân thiết với người việt nam
ta nói chung và người nơng dân ta
nói riêng. Chúng đem cho ta sức kéo,
giúp ta cày bừa, cuộc sống của người
nông dân găn liền với chúng. Bệnh
chướng hơi dạ cỏ ở trâu bò làm cho
chúng mất đi khả năng phục vụ hoặc
có thể chết làm thiệt hại kinh tế ảnh
hưởng đến cuộc sống của người
nơng dân. Vậy, ngun nhân, triệu
chứng, cách chẩn đốn và điều trị căn
bệnh phổ biến rất hay gặp này như
thế nào? Em mời cơ và các bạn cùng
em tìm hiểu về căn bệnh nội khoa
này nhé ! ^^
……………………………………..
Bệnh chướng hơi dạ cỏ cấp tính
( ở lồi nhai lại )
Bệnh chướng hơi dạ cỏ cấp tính
( Tympania ruminis acuta )
I. Căn bệnh
II. Nguyên nhân
III. Cơ chế sinh bệnh
IV. Triệu chứng
V. Bệnh tích
VI. Tiên lượng
VII.Cách phịng và điều trị
I. Căn bệnh
- Chướng hơi dạ cỏ cấp tính xảy ra khi gia súc ăn phải những thức
ăn dễ lên men sinh hơi hay những thức ăn chứa nhiều nước, chất
nhầy. Khi gia súc ợ lên nhai lại có thể tạo các sủi bọt làm cản trở
động tác ợ hơi. Hơi khơng thốt sẽ làm dạ cỏ căng phồng, ép cơ
hồnh, ảnh hưởng đến hoạt động tuần hồn và hơ hấp.
( dưới đây là quá trình sinh hơi dẫn đến chướng hơi dạ cỏ - C )
1 số hình ảnh về chướng hơi dạ cỏ
- Bệnh phát triển nhanh, có thể dẫn đến ngạt thở.
- Thường xảy ra vào vụ Đông-Xuân, khi cỏ non mọc
nhiều và còn sương giá.
II.Nguyên nhân
-Do ăn thức ăn dễ lên men, sinh hơi
-Do ăn phải thức ăn chứa độc
-Do bị nghẹn khi ăn phải thức ăn quá to
-Do gia súc bị liệt lâu ngày
-Do tổn thương xoang ngực, chèn ép thực quản
-Do kế phát từ các bệnh: Liệt dạ cỏ, liệt dạ tổ ong,…
-Do kế phát từ các bệnh truyền nhiễm: bệnh THT,
bệnh lao
1 số nguyên nhân dẫn đến chướng hơi dạ cỏ cấp tính
Bị bị chướng hơi do ăn thức ăn dễ lên men,
sinh hơi lâu ngày
( ảnh minh họa )
Bò bị chướng hơi dạ cỏ do kế phát từ các
bệnh khác
( ảnh minh họa )
III. Cơ chế sinh bệnh
+ T/Ă trong dạ cỏ do tác động của các vi sinh vật trong dạ coản
sinh ra các loại khí: metan, cacbonic, sunfua hydro, hydrogen và
nito. Một phần hơi được tích lại trên bề mặt thưc ăn ở túi trên,
cịn thừa g/s ợ ra ngồi, một phần nhỏ thấm vào máu, phần
còn lại theo phản xạ ợ hơi và đường ruột thải ra ngoài.
Gây
nhiều
loạn
kinh,
dạ c
Hơi
IV. Triệu chứng
- Chướng hơi dạ cỏ cấp tính có những biểu hiện qua bên ngồi
( Mời cơ và các bạn xem video dưới đây để chi tiết hơn )
-Bệnh xuất hiện nhanh, sau khi ăn khoảng 30p-1h.
-Bệnh mới phát con vật tỏ ra không yên,bồn chồn, bụng
càng ngày càng to, có đau bụng, 2 chân sau thu vào bụng.
•Vùng bụng: Vùng bên trái chướng to, hõm hơng trái căng
phồng, có khi cao hơn cột sống.
•Gõ vùng bụng trái(hõm hơng trái) thấy âm trống, khí tích lại
nghe âm kim thuộc, âm đục âm bùng hơi mất.
•Nhu động dạ cỏ lúc đầu tăng, sau giảm dần rồi mất hẳn
•Bệnh nặng: Gia súc vã mồ hơi,uể oải,ngừng ăn uống, ngừng
nhai lại.
•Hơ hấp tăng, dạng 2 chân trước để thở, thè lưỡi để thở.
•Hệ thống tuần hồn bị rối loạn, tĩnh mạch cổ phồng to, tim đập
nhanh, đi tiểu liên tục.
Trâu, bị biếng ăn, có khi bỏ ăn, khơng nhai lại, bụng trái căng to
lên, không đứng lên nằm xuống được, mõm đập vào cho phình
bụng. Thở khó, mũi nở rộng, cổ dương thẳng, mắt trợn trắng sợ
sệt, có khi kêu la. Con vật có thể chết sau vài giờ hoặc vài ngày.
V. Bệnh tích
- Mổ khám gia súc thấy có hiện tượng chảy máu ở mũi và hậu
mơn, lịi dom,mồm đầy bọt, thức ăn lên tới tận miệng, phổi xung
huyết, máu tím bầm.
VI. Tiên lượng
- Bệnh xảy ra ở thể cấp tính rất nguy hiểm, nếu
khơng kịp thời cứu chữa có thể chết nhanh
- Nếu phát hiện kịp thời cứu chữa, gia súc khỏi
bệnh.
VII. Phòng bệnh và điều trị
*Phòng bệnh:
-Loại trừ những nguyên nhân gây chướng hơi dạ cỏ,
hạn chế cho ăn nhiều thức ăn xanh, non(nhất là vụ
Đông-Xuân), trước khi chăn thả nên cho trâu bị ăn
một ít rơm, cỏ khơ.
* Điều trị: - Tìm mọi biện pháp chung để thốt hơi ở
dạ cỏ ra ngồi
- Ức chế sự lên men sinh hơi của vsv trong dạ cỏ
- Tăng cường nhu động dạ cỏ, dùng thuốc trợ sức,
trợ tim.
+ Hộ lý: Cho vật nhịn ăn 1 - 2 ngày, sau đó cho ăn rơm,
cỏ khơ, khơng cho ăn thức ăn xanh.
-Làm thoát hơi trong dạ cỏ bằng cách: Dắt gia súc lên dốc,
thị tay déo lưỡi nhịp nhàng để kích thích sự ợ hơi, thổi và
xát bột bồ kết vào cuống lưỡi để kích thích sự ợ hơi.
- Moi phân ở trực tràng, lấy rơm, dẻ bọc muối rang xát
mạnh bên sườn, hơng trái để kích thích nhu động dạ cỏ.
Có thể tham khảo rõ hơn trong video dưới
đây !
- Thải trừ các chất chứa trong dạ cỏ bằng các thuốc tẩy: Uống 300 500g MgSO4 hay Na2SO4, hoà trong 2 lít nước.
Chú ý: Khi gia súc bị chướng hơi cấp khơng được dùng Pilocarpin vì sẽ
làm vỡ dạ cỏ hay làm gia súc tăng tiết nước bọt, con vật sẽ bị sặc.
- Dùng các thuốc ức chế sự lên men sinh hơi: Ichthyol 20-25 g/con;
Formol 10 - 15 ml và NH4OH 15ml/con; rượu cồn tỏi (50gram tỏi bóc
vỏ giã nát hoà trong 300ml rượu/con); cho uống nước lá thị sắc 500 1000ml; nước dưa chua 500ml…
*Trong trường hợp chướng hơi cấp tính có thể dùng ống Trơca để chọc
thủng dạ cỏ để thoát hơi.
1 số loại ống trôca
Vị trí chọc trocar: Giao điểm của ba đường trung tuyến
của tam giác hõm hông trái.
* Cách tiến hành: Cắt lông, sát trùng nơi chọc. Dùng
dao trích 1 đoạn da khoảng 1cm. Đâm trocar vào,
hướng mũi trocar chếch 45’ về phía chân trước bên
phải, sâu khoảng 6-8cm, sau khi chọc thấy hơi thốt ra
thì ta rút lõi trocar ra từ từ để hơi thoát ra từ từ.
- Dùng kháng sinh để chống các bệnh kế phát trong trường hợp
bệnh nặng, viêm nhiễm, viêm dạ tổ ong, viêm dạ múi khế, viêm dạ
lá sách...
* Có thể dùng một trong số các thuốc sau:
+ Tiêm CEFQUINOM 150 với liều 1ml/20-25kg TT/ngày (An tồn cho
trâu bị mang thai và cho con bú, khơng bị mất sữa ở bị sữa, khơng
tồn dư kháng sinh)
Hoặc: CEFANEW-LA với liều 1ml/45-60kg TT
Hoặc: MARCETIUS NEW với liều 1ml/20-30kg TT
Hoặc: FLU-VIÊM với liều 1ml/15-25kg TT
1 số thuốc phòng trường hợp bệnh nặng, viêm nhiễm,
viêm dạ tổ ong, viêm dạ mũi khế, viêm dạ lá sách,…