chẩn đoán hình ảnh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (11.01 MB, 104 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
3/2/2020 1
CHẨN ĐỐN HÌNH ẢNH
LAO PHỔI
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm ở trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm ở người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đoán phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
3/2/2020 3
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
ĐẠI CƯƠNG
Theo WHO, tháng 10/2019=
◼ Lao phổi là 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong
nhiều nhất trên thế giới. Năm 2018, có 10 triệu người
tử vong vì bệnh Lao, trong đó có 251.000 bệnh nhân
HIV(+). Có 1,1 triệu trẻ em bị bệnh Lao.
◼ Xuất độ bệnh Lao giảm mỗi năm khoảng 2 % và có
58 triệu mạng sống đã được cứu nhờ chẩn đoán và
điều trị từ năm 2000 đến 2018.
◼ Mục tiêu của WHO là tiêu diệt bệnh Lao vào năm
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
3/2/2020 5
DÀN BÀI
◼ Mục tiêu.
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đoán phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
CƠ CHẾ SINH BỆNH
◼ Giai đoạn sơ nhiễm (primo infection - primary
tuberculosis).
◼ Sau 3-4 tuần nhiễm BK qua các hạt nước miếng li
ti → IDR (+).
◼ Ổ Ghon + viêm bạch mạch + hạch rốn phổi →
phức hợp Ranke (phức hợp sơ nhiễm-primary
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
3/2/2020 7
CƠ CHẾ SINH BỆNH
◼ BK theo đường máu đến các nơi khác và ngủ
yên ở:
-Thùy trên của phổi (ổ Simon ở đỉnh, ổ Assman
dưới đòn).
-Đầu trên xương dài đang phát triển (active
epiphyse).
-Chủ mô thận (vùng tủy thận).
</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>
CƠ CHẾ SINH BỆNH
◼ Giai đoạn lao bệnh (tuberculose maladie- postprimary
tuberculosis).
◼ Mất cân bằng trên → Sức đề kháng cơ thể giảm →
Bệnh lao (10% của 90% bệnh nhân bị nhiễm).
◼ Đa số do BK đã có sẵn trong cơ thể (réinfection
endogène), một vài khi do bội nhiễm (surinfection
exogène).
◼ Thời gian tiềm ẩn giữa lao sơ nhiễm đến khi phát
</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>
3/2/2020 9
BK
LAO SƠ NHIỄM
KHƠNG TRIỆU CHỨNG (90%) CĨ TRIỆU CHỨNG (10%)
LAO PHỔI BỆNH LAO KÊ KHỎI (SAU ĐIỀU TRỊ)
LAO PHỔI XƠ – BÃ ĐẬU HÓA VPQP LAO
KHỎI (SAU ĐIỀU TRỊ)
KHỎI (SAU ĐIỀU TRỊ) CHẾT
</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>
3/2/2020 11
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đốn phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – TRẺ EM
◼ 65% không triệu chứng. Phát hiện nhờ khám sức
khoẻ định kỳ.
◼ 35% có triệu chứng nhẹ: sốt, ho, sụt ký.
</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>
3/2/2020 13
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
◼ Hạch trung thất (96% bệnh nhân):
◼ Thường một bên (85%).
◼ Nếu hai bên thì khơng đối xứng (15%).
◼ Khối mờ dạng múi, đồng nhất.
◼ Tổn thương nhu mô không hệ thống hóa:
◼ Đường kính từ 1-7cm.
◼ Thường ở thùy trên bên (P).
</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
◼ Xẹp phổi (30%):
◼ Phân thùy trước của thùy trên.
◼ Phân thùy trong của thùy giữa.
◼ Tràn dịch màng phổi (10%).
◼ Đóng vơi:
</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>
3/2/2020 15
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
Phức hợp sơ nhiễm: tổn thương thâm nhiễm hạ đòn + hạch rốn phổi .
</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
Trẻ trai 4 tuổi: hạch rốn phổi phải (mũi tên), đông đặc thùy trên (P)
</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>
3/2/2020 17
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
Trẻ trai 7 tháng tuổi: hạch cạnh phải khí quản (mũi tên thẳng), đơng đặc
phổi nhiều thùy, hai bên (ưu thế bên (P)), xẹp thùy dưới phổi (P) (các
mũi tên cong).
</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
Trẻ gái 4 tuổi: hạch rốn phổi trái, không tổn thương nhu mơ phổi
</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>
3/2/2020 19
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
Vơi hóa phức hợp sơ nhiễm
</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở TRẺ EM
Hạch quanh khí quản (các mũi tên) điển hình:
giảm đậm độ, bắt thuốc dạng viền.
Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics.
</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>
3/2/2020 21
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đoán phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở NGƯỜI LỚN
◼ 84% có triệu chứng: sốt, ho, sụt ký, khái huyết.
◼ Đông đặc thùy phổi (75%):
◼ Thường một bên.
◼ Thùy trên (P) > (T).
◼ Hạch (10%), thường một bên rốn phổi hoặc cạnh khí
quản.
◼ Tràn dịch màng phổi:
◼ Dịch tiết, màu vàng chanh.
</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>
3/2/2020 23
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở NGƯỜI LỚN
Hạch rốn phổi (P) (mũi tên cong), đông đặc thùy
giữa phổi (P) (mũi tên thẳng).
Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics.
</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở NGƯỜI LỚN
Nốt dưới màng phổi ở thùy trên (P) kết
hợp với hạch cạnh (P) khí quản.
</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>
March 2, 2020 25
</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở NGƯỜI LỚN
Hạch cạnh rốn phổi (các mũi tên), tràn dịch màng
phổi (P) (các mũi tên cong).
</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>
3/2/2020 27
HÌNH ẢNH HỌC
LAO SƠ NHIỄM – HÌNH ẢNH Ở NGƯỜI LỚN
Hạch cạnh khí quản (các mũi tên) điển hình: giảm
đậm độ, bắt thuốc dạng viền.
</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đốn phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>
3/2/2020 29
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
◼ Vị trí: 85% tổn thương lao phổi ở các phân thùy:
◼ Phân thùy đỉnh (S1).
◼ Phân thùy sau (S2).
◼ Phân thùy đỉnh của thùy dưới (S6=Nelson).
◼ Phân biệt với Histoplasmose: bệnh này chỉ gây tổn
</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
Có hai tổn thương cơ bản: nốt và hang.
◼ Nốt (nodule):
◼ Đốm mờ khá đồng nhất, bờ hơi nhòa, 3-15mm.
◼ Sự tụ lại của nhiều nốt nhỏ này cho ra hình thâm
nhiễm (infiltrates), khơng đồng nhất, khơng hệ
thống hóa, giống như ruột bánh mì (image en “mie
de pain”).
◼ HRCT: Hình ảnh “nụ trên cành” (tree-in-bud) hoặc
</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>
3/2/2020 31
Hạch cạnh (P) khí quản
Hai tháng sau: Lao phổi
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>
Wolfgang Dahnert, MD. Radiology Review Manual.5thEditon.2003
◼ Hình ảnh “tree-in-bud” tương đương với hình ảnh “finger-in-glove” trong X
</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>
3/2/2020 33
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
◼ Lưu ý rằng hình ảnh “tree-in-bud” khơng phải là hình
ảnh đặc hiệu để chẩn đốn lao phổi, nó có thể gặp ở
các bệnh lý gây tổn thương ở các tiểu phế quản:
◼ Sự lan tràn trong lòng phế quản của bệnh lao.
◼ Nhiễm trùng phổi do virus, nấm, ký sinh trùng.
◼ Viêm phổi hít (aspiration pneumonitis).
◼ Allergic bronchopulmonary aspergillosis.
◼ Cystic fibrosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>
3/2/2020 35
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
Nốt trung tâm tiểu thùy (mũi tên
đen) và hình ảnh “tree-in-bud”
(mũi tên trắng).
</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
Dày thành tiểu phế quản (mũi
tên thẳng) và hình ảnh
“tree-in-bud” (mũi tên cong).
Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics.
</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>
3/2/2020 37
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
◼ Tuy vậy nếu thấy hình ảnh này kết hợp với hang vách
mỏng, dãn phế quản, tổn thương ở các phân thùy S1,
S2, S6 thì chẩn đốn Lao là gần như chắc chắn.
</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>
3/2/2020 39
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI
◼ Hang (caverne): 50% bệnh nhân.
◼ Nằm giữa đám thâm nhiễm này do loét của ổ bã
đậu vào một phế quản dẫn lưu, có thể có mực
thủy-khí (20%), thành hang mỏng.
◼ Phân biệt với hang hình thành do u hoại tử:
◼ Vách hang bờ đều, bề dày < 4mm: lành tính.
◼ Vách hang khơng đều, bề dày > 16mm: ác tính.
Hang thường thấy với squamous cell carcinoma.
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>
3/2/2020 41
HÌNH ẢNH HỌC
</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>
Jeremy J. Erasmus, MD et al. Pulmonary Nontuberculous Mycobacterial Infection:
Radiologic Manifestations. Radiographics. 1999;19:1487-1503.
</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>
3/2/2020 43
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đoán phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
◼ Các biến chứng của hang Lao:
◼ Phình mạch Rasmussen (Rasmussen’s aneurysm).
◼ U nấm (Aspergilloma).
◼ Tràn mủ màng phổi mạn tính do lao (chronic
tuberculous empyema).
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45>
3/2/2020 45
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
◼ Phình mạch Rasmussen (Rasmussen’s aneurysm):
do yếu thành động mạch phổi nằm cạnh hang lao,
gặp ở 5% bệnh nhân có hang lao. Khi phình mạch
vỡ gây ho ra máu có thể đưa đến tử vong.
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>
3/2/2020 46
Tufail Patankar et al. Fatal Hemoptysis Caused by Ruptured Giant Rasmussen's Aneurysm.
AJR 2000; 174:262-263
Bệnh nhân nhập viện vì ho ra máu nhiều.
-X quang phổi 2 tháng trước có nhiều nốt mờ
ở 2 phổi và bóng hang lớn giữa phổi (P).
-X quang phổi lúc nhập viện cho hình ảnh
một khối mờ lớn giữa phổi (P).
</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47>
3/2/2020 47
</div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
◼ U nấm (Aspergilloma): đây cũng là nguyên nhân
gây ho ra máu nhiều ở bệnh nhân có hang lao.
◼ Khoảng 25-55% bệnh nhân u nấm có tiền sử lao
hang.
◼ Aspergilloma xuất hiện trong hang lao hoặc ở phế
quản bị dãn dưới dạng quả banh nấm (fungus ball).
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49>
3/2/2020 49
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
◼ Hình ảnh X quang và CT là một khối tròn di động
bao quanh bởi một liềm khí (air-crescent sign)
nằm giữa banh nấm và vách hang.
◼ Banh nấm có thể vơi hóa.
◼ Dày thành hang Lao là dấu hiệu sớm của sự hình
thành u nấm.
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
ASPERGILLOMA / HANG LAO
(air crescent sign)
Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics.
</div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>
3/2/2020 51
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
ASPERGILLOMA
Tomás Franquet, MD et al. Spectrum of Pulmonary Aspergillosis: Histologic, Clinical, and
Radiologic Findings. Radiographics. 2001;21:825-837.
</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52>
3/2/2020 52
Khởi đầu
20 tháng sau
24 tháng sau
42 tháng sau
ASPERGILLOMA / HANG LAO
(air crescent sign)
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(53)</span><div class='page_container' data-page=53>
3/2/2020 53
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
◼ Ổ bã đậu (caseum) nếu vỡ vào màng phổi sẽ gây
tràn mủ màng phổi mạn tính do Lao (chronic
tuberculous empyema).
◼ Hình ảnh CT cho thấy tụ dịch ở khoang màng
phổi, màng phổi dày và vơi hóa, có hoặc khơng
có tăng sản lớp mỡ ngồi màng phổi
(extrapleural fat).
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(54)</span><div class='page_container' data-page=54>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
Radiographics. 2001;21:839-858.
</div>
<span class='text_page_counter'>(55)</span><div class='page_container' data-page=55>
3/2/2020 55
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
◼ Mủ màng phổi mạn tính do lao có thể rất giàu
lipid và calcium khiến ta có thể lầm với tràn dịch
dưỡng chấp, ta gọi là tràn dịch giả dưỡng chấp
(pseudochylous pleural effusion).
◼ Lúc này ta có thể có thêm hình ảnh mực mỡ-dịch
(fat-fluid level) và mực dịch-calcium
(fluid-calcification level).
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(56)</span><div class='page_container' data-page=56>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
Radiographics. 2001;21:839-858.
</div>
<span class='text_page_counter'>(57)</span><div class='page_container' data-page=57>
3/2/2020 57
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – BIẾN CHỨNG CỦA HANG LAO
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
Radiographics. 2001;21:839-858.
Tràn mủ màng phổi mạn tính do lao: vơi hóa màng phổi, mực
dịch-calcium (các đầu mũi tên)
</div>
<span class='text_page_counter'>(58)</span><div class='page_container' data-page=58>
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đoán phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(59)</span><div class='page_container' data-page=59>
3/2/2020 59
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – CÁC DI CHỨNG
◼ Đóng vơi ở phổi, màng phổi, hạch.
◼ Xơ hóa phổi gây xẹp thùy trên phổi, kéo rốn phổi và
vịm hồnh lên cao, khí quản bị kéo lệch qua bên tổn
thương.
◼ Dãn phế quản và những bong bóng do ứ khí (bulles
d’emphysème).
</div>
<span class='text_page_counter'>(60)</span><div class='page_container' data-page=60>
3/2/2020 60
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – CÁC DI CHỨNG
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
Radiographics. 2001;21:839-858.
</div>
<span class='text_page_counter'>(61)</span><div class='page_container' data-page=61>
3/2/2020 61
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – CÁC DI CHỨNG
Vơi hóa dạng vỏ trứng (eggshell) của hạch lao
</div>
<span class='text_page_counter'>(62)</span><div class='page_container' data-page=62>
CÁC HÌNH ẢNH X QUANG CỦA
MÀNG PHỔI
</div>
<span class='text_page_counter'>(63)</span><div class='page_container' data-page=63>
63 March 2, 2020
CÁC HÌNH ẢNH X QUANG CỦA
MÀNG PHỔI
</div>
<span class='text_page_counter'>(64)</span><div class='page_container' data-page=64>
64 March 2, 2020
CÁC HÌNH ẢNH X QUANG CỦA
MÀNG PHỔI
VƠI HĨA MÀNG PHỔI SAU TDMP DO LAO
(Nhiều hạch vơi hóa ở trung thất)
</div>
<span class='text_page_counter'>(65)</span><div class='page_container' data-page=65>
3/2/2020 65
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – CÁC DI CHỨNG
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
Radiographics. 2001;21:839-858.
</div>
<span class='text_page_counter'>(66)</span><div class='page_container' data-page=66></div>
<span class='text_page_counter'>(67)</span><div class='page_container' data-page=67>
3/2/2020 67
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – CÁC DI CHỨNG
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
Radiographics. 2001;21:839-858.
Hang lao vách mỏng ở phân
thùy S6, những dải xơ, dãn
phế quản, khí phế thũng cận
</div>
<span class='text_page_counter'>(68)</span><div class='page_container' data-page=68>
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đoán phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(69)</span><div class='page_container' data-page=69>
3/2/2020 69
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – U LAO
1. U lao (tuberculoma):
◼ Thường xảy ra sau lao sơ nhiễm hơn là trong lao bệnh.
◼ Khối mờ viền rõ với nhiều lớp do hoại tử liên tiếp quanh
một ổ lao.
◼ Kích thước 0,5-5cm, tiến triển chậm.
◼ Vị trí: mọi nơi ở phổi.
◼ Có thể cố định, đóng vơi hoặc mềm ra tạo thành hang.
◼ Thường có những đốm vơi hoặc những vịng vơi hóa đồng
</div>
<span class='text_page_counter'>(70)</span><div class='page_container' data-page=70>
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – U LAO
Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics.
</div>
<span class='text_page_counter'>(71)</span><div class='page_container' data-page=71>
3/2/2020 71
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – U LAO
Ann N. Leung, MD. Pulmonary Tuberculosis: The Essentials. Radiology. 1999;210:307-322.
Tuberculome thùy trên phổi (T) (mũi
tên lớn), D=2cm, tạo hang. Vài nốt
</div>
<span class='text_page_counter'>(72)</span><div class='page_container' data-page=72>
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – U LAO
Tuberculome phân thùy
S6, (P), tạo hang.
</div>
<span class='text_page_counter'>(73)</span><div class='page_container' data-page=73>
3/2/2020 73
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – U LAO
Tuberculome 1,5cm ở phân thùy S6 phổi (P)
vơi hóa tồn bộ
Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis.
</div>
<span class='text_page_counter'>(74)</span><div class='page_container' data-page=74>
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – U LAO
Tuberculome vơi hóa tồn bộ Tuberculome vơi hóa trung tâm
</div>
<span class='text_page_counter'>(75)</span><div class='page_container' data-page=75>
3/2/2020 75
HÌNH ẢNH HỌC
U LAO – CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT
Vơi hóa dạng bắp rang (popcorn)
đặc trưng của Hamartoma
</div>
<span class='text_page_counter'>(76)</span><div class='page_container' data-page=76>
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – LAO KÊ
2. Lao phổi kê (tuberculose miliaire):
◼ Chiếm khoảng 2% các bệnh nhân bị lao phổi nói
chung.
◼ Do vi trùng lan theo đường máu từ một ổ bã đậu
nào đó (phổi, hạch, đường tiêu hóa).
◼ Thời gian từ lúc BK lan tràn theo đường máu đến
</div>
<span class='text_page_counter'>(77)</span><div class='page_container' data-page=77>
3/2/2020 77
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – LAO KÊ
2. Lao phổi kê (tuberculose miliaire):
◼ Gồm nhiều nốt nhỏ li ti, bờ rõ, 1-3mm rải rác khắp
hai phổi, ưu thế ở đáy. Nốt lớn khoảng 5mm
thường gặp khi làm tử thiết.
◼ Các tổn thương này cũng có thể tụ lại cho hình ảnh
</div>
<span class='text_page_counter'>(78)</span><div class='page_container' data-page=78>
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – LAO KÊ
</div>
<span class='text_page_counter'>(79)</span><div class='page_container' data-page=79>
3/2/2020 79
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – LAO KÊ
Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics.
</div>
<span class='text_page_counter'>(80)</span><div class='page_container' data-page=80>
3/2/2020 80
Jeremy J. Erasmus, MD et al. Pulmonary Nontuberculous Mycobacterial Infection:
Radiologic Manifestations. Radiographics. 1999;19:1487-1503.
</div>
<span class='text_page_counter'>(81)</span><div class='page_container' data-page=81></div>
<span class='text_page_counter'>(82)</span><div class='page_container' data-page=82>
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – LAO KÊ
2. Lao phổi kê (tuberculose miliaire): chẩn đoán phân
biệt.
◼ Bụi phổi: thường ở phổi (P) nhiều hơn phổi (T).
◼ Hemosiderosis.
◼ K di căn dạng kê.
◼ Bệnh hệ thống (sarcoidose): các hạt kê ở đều hai
</div>
<span class='text_page_counter'>(83)</span><div class='page_container' data-page=83>
3/2/2020 83
HÌNH ẢNH HỌC
LAO KÊ – CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT
</div>
<span class='text_page_counter'>(84)</span><div class='page_container' data-page=84>
HÌNH ẢNH HỌC
LAO KÊ – CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT
Sebastian Lange, MD et al. Radiology of Chest Diseases. 2nd Edition, 1998
</div>
<span class='text_page_counter'>(85)</span><div class='page_container' data-page=85>
3/2/2020 85
HÌNH ẢNH HỌC
LAO KÊ – CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Sebastian Lange, MD et al. Radiology of Chest Diseases. 2nd Edition, 1998
</div>
<span class='text_page_counter'>(86)</span><div class='page_container' data-page=86></div>
<span class='text_page_counter'>(87)</span><div class='page_container' data-page=87>
3/2/2020 87
HÌNH ẢNH HỌC
CÁC DẠNG LAO PHỔI KHÁC – PQPV LAO
3. Phế quản phế viêm lao:
◼ Bệnh lý rất nặng.
◼ Từ caseum hoại tử đi vào phế quản, lan tràn hai
phổi.
◼ Có khi rất giống viêm phổi do phế cầu (phân biệt
nhờ có bóng hang cùng bên tổn thương).
</div>
<span class='text_page_counter'>(88)</span><div class='page_container' data-page=88>
DÀN BÀI
◼ Đại cương.
◼ Cơ chế sinh bệnh.
◼ Hình ảnh học.
◼ Lao sơ nhiễm trẻ em.
◼ Lao sơ nhiễm người lớn.
◼ Lao phổi.
◼ Biến chứng của hang lao.
◼ Các di chứng.
◼ Các dạng lao khác: u lao, lao kê, PQPV lao.
◼ Chẩn đốn phân biệt.
</div>
<span class='text_page_counter'>(89)</span><div class='page_container' data-page=89>
3/2/2020 89
HÌNH ẢNH HỌC
LAO PHỔI – CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
◼ Hội chứng Loeffler.
◼ Viêm phổi do vi trùng (thường từ đáy lan lên trên,
khác với bệnh lao thường từ trên lan xuống dưới).
</div>
<span class='text_page_counter'>(90)</span><div class='page_container' data-page=90>
HÌNH ẢNH HỌC
CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT – HỘI CHỨNG LOEFFLER
</div>
<span class='text_page_counter'>(91)</span><div class='page_container' data-page=91>
3/2/2020 91
HÌNH ẢNH HỌC
CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT – HỘI CHỨNG LOEFFLER
Santiago Martínez, MD et al. Thoracic Manifestations of Tropical Parasitic Infections: A
Pictorial Review. RadioGraphics 2005;25:135-155
</div>
<span class='text_page_counter'>(92)</span><div class='page_container' data-page=92>
HÌNH ẢNH HỌC
CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT – HỘI CHỨNG LOEFFLER
Bóng mờ kính đục hai phổi
</div>
<span class='text_page_counter'>(93)</span><div class='page_container' data-page=93>
93 March 2, 2020
</div>
<span class='text_page_counter'>(94)</span><div class='page_container' data-page=94>
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
</div>
<span class='text_page_counter'>(95)</span><div class='page_container' data-page=95>
95 March 2, 2020
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
</div>
<span class='text_page_counter'>(96)</span><div class='page_container' data-page=96>
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
</div>
<span class='text_page_counter'>(97)</span><div class='page_container' data-page=97></div>
<span class='text_page_counter'>(98)</span><div class='page_container' data-page=98>
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
</div>
<span class='text_page_counter'>(99)</span><div class='page_container' data-page=99>
99 March 2, 2020
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
</div>
<span class='text_page_counter'>(100)</span><div class='page_container' data-page=100>
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
</div>
<span class='text_page_counter'>(101)</span><div class='page_container' data-page=101>
101 March 2, 2020
NHỮNG BÓNG DẠNG HANG
UNG THƯ HOẠI TỬ:
</div>
<span class='text_page_counter'>(102)</span><div class='page_container' data-page=102>
KẾT LUẬN
◼ Lao phổi là một bệnh truyền nhiễm còn gặp nhiều ờ nước ta,
nên việc nắm vững bệnh sinh, dịch tễ, lâm sàng, xét nghiệm và
chẩn đốn hình ảnh là điều rất cần thiết.
◼ Hình ảnh X quang qui ước vẫn là hình cơ bản. Chụp cắt lớp
điện tốn chỉ được sử dụng khi cần thiết để phân biệt Lao phổi
với các bệnh lý khác, nhất là đối với u phổi.
◼ Mặc dù X quang chỉ là bóng của sự thực nhưng khi ta nắm
được bệnh sinh với đặc tính ái khí của BK và sự phân bố ưu
thế ở các phân thùy S1, S2 và S6, cũng như sự lan tràn của
bệnh Lao từ trên đỉnh xuống đáy phổi, chúng ta cũng dễ dàng
hơn trong việc chẩn đoán bệnh này.
</div>
<span class='text_page_counter'>(103)</span><div class='page_container' data-page=103>
3/2/2020 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO
◼ Sebastian Lange, MD et al. Radiology of Chest Diseases. 2nd Edition, 1998
◼ Fraser et al. Diagnosis of Diseases of the Chest. 4th edition. 1999
◼ Guide d'interpretation de la Thoracique de l'enfant.M.Hassan et al.2005
◼ Philippe Grenier et al. Imagerie Thoracique de l'adulte. 2e edition. 1996
◼ Daniel Jeanbourquin et al. Imagerie Thoracique de l'adulte. 2003
◼ La Radiologie de poche-Thorax.J.W. Gurney et al.2003-2004
◼ Pediatric Chest Imaging.A.L.Baert et al.2002
◼ J. Frija.Radiologie du Thorax. 3e edition .2002
◼ Richard Webb et al. Thoracic Imaging-Pulmonary & Cardiovascular Radiology. 2005
◼ Wolfgang Dahnert, MD. Radiology Review Manual. 5thEditon. 2003
◼ LE VAN AN Jean-Claude, MD. Imagerie des pneumopathies chroniques infiltrantes diffuses. 2000
◼ <i>Ann N. Leung, MD. Pulmonary Tuberculosis: The Essentials. Radiology. 1999;210:307-322. </i>
◼ Jeremy J. Erasmus, MD et al. Pulmonary Nontuberculous Mycobacterial Infection: Radiologic
<i>Manifestations. Radiographics. 1999;19:1487-1503. </i>
◼ <i>Mukesh G. Harisinghani, MD et al. Tuberculosis from Head to Toe. Radiographics. 2000;20:449-470.</i>
◼ <i>Hyae Young Kim, MD et al. Thoracic Sequelae and Complications of Tuberculosis. Radiographics.</i>
2001;21:839-858.
◼ <i>Tufail Patankar et al. Fatal Hemoptysis Caused by Ruptured Giant Rasmussen's Aneurysm. AJR 2000; </i>
174:262-263
◼ Santiago Enrique Rossi, MD et al. Tree-in-Bud Pattern at Thin-Section CT of the Lungs:
Radiologic-Pathologic Overview. RadioGraphics 2005;25:789-801
◼ Fraser and Paré. Synopsis of diseases of the chest. 2nd edition. 1994
◼ Tomás Franquet, MD et al. Spectrum of Pulmonary Aspergillosis: Histologic, Clinical, and Radiologic
<i>Findings. Radiographics. 2001;21:825-837. </i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(104)</span><div class='page_container' data-page=104>
Nhà thờ Thánh Tâm, Paris, 28/12/2004
</div>
<!--links-->
