<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN</b>
<b>THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH</b>

<b>BÀI GIỮA KỲ</b>

<b>CÁC HỌC THUYẾT VÀ KỸ THUẬT THAM VẤN 1 </b>

ĐỀ TÀI:

<b>“PHỎNG VẤN NHÀ THAM VẤN/NHÀ TRỊ LIỆU TÂM LÝ VỀ</b>

<b>ĐỀ TÀI LIÊN QUAN ĐẾN THAM VẤN TÂM LÝ”</b>

GVHD:

<b>TS. Trì Thị Minh Thúy</b>

Lớp: VB2 K04

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>STT</b> <b>Họ và tên</b> <b>MSSV</b>

<b>1</b> Lê Trọng Nhân 1566160062

<b>2</b> Nguyễn Thị Kiều Phương 1566160071

<b>3</b> Trần Thanh Trân 1566160114

<b>4</b> Phan Thị Thanh Tâm 1566160081

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>I. Giới thiệu lý do chọn đề tài.</b>

Trong tất cả chúng ta đều phải đối mặt với những thách thức cũng như khó khăn gặp phải trong

suốt cuộc đời của chúng ta. Những lúc cảm thấy ốm yếu về mặt thể chất, chúng ta có xu hướng
tìm đến thầy thuốc cịn khi có vấn đề về mặt tâm lý, ứng xử thông thường là mặc kệ cho nó trơi
đi hoặc lưỡng lự khi nhờ giúp đỡ. Theo thạc sĩ - chuyên gia tâm lý Võ Thị Minh Huệ (Công ty
tâm lý Trẻ, TP.HCM) những lúc ấy, thay vì chịu đựng để rồi rơi vào trầm cảm, bạn nên tìm tới
sự nhà tham vấn. Và các nhân viên tham vấn sẽ là một trong những nguồn thơng tin đầu tiên sẵn
có cho những người cần được hỗ trợ tinh thần và tình cảm. Hiểu thế nào tham vấn? Tham vấn là
quá trình tương tác giữa nhà tham vấn (người có chun mơn, kĩ năng, người có phẩm chất đạo
đức nghề nghiệp) và thân chủ (là người có khó khăn trong cuộc sống cần được giúp đỡ) thông
qua sự trao đổi, chia sẻ thân mật, chân tình (dựa vào nguyên tắc đạo đức và mối quan hệ mang
tính nghề nghiệp) giúp thân chủ hiểu và chấp nhận thực tế của mình, tự tìm thấy tiềm năng bản
thân để giải quyết vấn đề của chính mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

chủ. Cái đó là “bước liều” thực ra là kỹ năng “đối đầu/ trực diện” với thân chủ (confronting), vì
thế nó có thể mang tính “thách thức” thân chủ. Theo các tác giả Đỗ và Trần (Kỷ yếu Hội thảo,
2006) những khó khăn chính yếu của các chuyên viên tham vấn Việt Nam có liên quan đến kiến
thức và những kinh nghiệp chuyên nghiệp trong lĩnh vực này. Các tác giả này đã chỉ ra rằng có
rất hiếm các chuyên viên Việt Nam được đào tạo trong lĩnh vực tham vấn tâm lý và thậm chí có
rất nhiều chuyên viên (khoảng 50%) là không được đào tạo trong lĩnh vực tâm lý học hoặc
những ngành khác có liên quan. Bên cạnh đó, ở Việt Nam vẫn chưa có bất kỳ một tổ chức hoặc
một ủy ban nào có trách nhiệm quản lý và hướng dẫn cho những chuyên viên này trong các các
hoạt động chuyên môn của họ, vì thế mà có nhiều chun viên có thể chỉ dựa trên những kinh
nghiệm riêng của chính họ để làm việc và cung cấp các dịch vụ tham vấn (một cách không
chuyên nghiệp) cho thân chủ. Những hạn chế về chun mơn này là những ranh giới chính yếu
mà có thể làm ảnh hướng đến chất lượng các dịch vụ tham vấn tâm lý tại Việt Nam. Ranh giới là
khía cạnh chủ yếu của bất kỳ mối quan hệ hiệu quả nào giữa thân chủ và nhà tham vấn tâm lý.
Khi đề cập đến những ranh giới trong tham vấn tâm lý tại Việt Nam, những vấn đề được nêu ra
khơng để nói rằng điều gì là đúng hay điều gì là sai, hoặc điều đó có vi phạm đạo đức nghề
nghiệp hay không, tuy nhiên theo kinh nghiệm và thực tế làm việc của cá nhân người viết, một
khi chuyên viên tham vấn nhận thức được những ranh giới này một cách rõ ràng và giữ để không
vượt qua các ranh giới đó thì họ có thể trở thành một chuyên gia tốt và thành công trong lĩnh vực

tham vấn tâm lý. Khó khăn đó là một thách thức (a challenge): Phải, những người lạc quan
thường động viên mình như thế. Chẳng có con đường nào phẳng lì ngay từ đầu, chúng ta cần
phải san bằng nó. Và tham vấn viên cũng là con người: “Tôi chỉ là con người, khơng hơn khơng
kém” (Saul Bellow) có những lúc chính nhà tham vấn viên gặp những khó khăn trong quá trình
tham vấn.

Những kiến thức thu thập và học hỏi được trên trường lớp đã gợi ra những thắc mắc của các
thành viên trong nhóm về cơng việc của một nhà tham vấn, nhà trị liệu tâm lý trong thực tế như
thế nào. Từ đó nhóm đã chuẩn bị một số câu hỏi để phỏng vấn và đã nhận được sự đồng ý của
bác sĩ trưởng khoa, nhà tham vấn, trị liệu đang làm việc tại Bệnh viện Chỉnh hình và Phục hồi
chức năng và Khoa Tâm lý học Lâm sàng, Bệnh viện Quận 2.

<b>II. Bảng câu hỏi phỏng vấn (các chủ đề chính của buổi phỏng vấn)</b>

1. Đối tượng thân chủ đến tham vấn và trị liệu tại đơn vị?
2. Quy trình tiếp cận thân chủ như thế nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>III. Nội dung phỏng vấn.</b>

<i><b>Phần 1: Nhóm đã thực hiện hai cuộc phỏng vấn tại Bệnh Viện Chỉnh Hình và Phục Hồi</b></i>
<i><b>Chức Năng TPHCM.</b></i>

1. Người thứ nhất: Bác sĩ thần kinh, chuyên về trị liệu, đã từng làm tham vấn ở bệnh viện Đại
Học Y Dược. Bác sĩ M. chia sẽ những khó khăn mà nhà tham vấn gặp phải dưới ba khía cạnh:
a. Nhà tham vấn

- Cở sở vật chất trang thiết bị: nhà tham vấn không có khơng gian phịng làm việc riêng, trong
khi đó thơng tin của thân chủ phải được bảo mật, hơn nữa thân chủ cũng sẽ ngại nói những
chuyện riêng tư, do đó điều này ảnh hưởng đến tiến trình làm việc của nhà tham vấn.

- Chuyên môn: Thiếu người làm giám sát. Lúc bác sĩ M. mới vào nghề khơng có người giám
sát cho mình nên chưa được hỗ trợ từ đồng nghiệp. Người giám sát là người đồng hành cùng nhà
tham vấn: cùng phân tích vấn đề và hỗ trợ nhà tham vấn trong nhiều khía cạnh khác nữa, chẳng
hạn liên quan đến cảm xúc của nhà tham vấn sau khi tương tác với thân chủ. Thiếu những khóa
học đúng chuyên môn, ở Việt Nam hiện nay đang đào tạo những khóa học mà ngay cả người dạy
cũng khơng phải là những người có chun mơn về tâm lý.

- Chưa có chính danh: khơng có cơ quan quản lý chứng chỉ, giấy phép. Cho nên nghề tham vấn
ai cũng làm được, những người khơng có chun mơn cũng làm. Sau đó những người này học
các khóa học tâm lý ngắn hạn, khơng đáp ứng đủ chun mơn. Do đó nhìn nhận của xã hội về
nghề tâm lý nói chung cũng như tham vấn nói riêng hiện nay đơn giản và lệch lạc, không đúng
với bản chất thật sự của nghề này.

b. Về phía thân chủ:

- Tài chính: tham vấn là tiến trình, khơng thể xong trong một buổi, do đó thân chủ phải tốn
kém, đối với một số người họ khơng thể theo hết một tiến trình trị liệu, ngắt dỡ giữa chừng.
- Nhận thức về việc tự thay đổi: khi đến gặp nhà tham vấn thì họ thường nghĩ rằng mình khơng
có năng lực và nhờ nhà tham vấn trị cho mình hết; họ khơng nghĩ tầm quan trọng của chính mình
cụ thể hơn là họ khơng nghĩ ra tự bản thân có thể tự chữa lành. Cho nên ngay buổi đầu tiên nhà
tham vấn phải nói cho thân chủ biết chính họ mới là người tự chữa lành tổn thương của họ.
Ngồi ra, vì nhận thức khơng đúng của xã hội về nhà tham vấn nên thân chủ thực hiện được một,
hai buổi thì ngưng.

- Khơng tn thủ giờ giấc: nếu họ đến lệch xa giờ hẹn thì nhà tham vấn từ chối vì đến giờ làm
việc của thân chủ khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

- Chưa được xã hội cơng nhận, ai cũng có thể làm tâm lý được, do đó xã hội có nhìn nhận
khơng tốt về tâm lý. Đặc biệt đối với cử nhân mới ra trường thường khó xin việc vì địi hỏi phải
có kinh nghiệm trong khi nơi tạo điều kiện cho họ học việc thì cịn hạn chế.

- Kéo theo nghề khó kiếm tiền được. Thu nhập thấp và khó trang trải cuộc sống.

- Gia đình khơng ủng hộ: Vì quan điểm xã hội về nghề tâm lý chưa đúng nên cử nhân mới ra
trường có thể gặp cản trở từ phía gia đình.

2. Người thứ hai: Tham vấn viên, 32 tuổi, đã công tác tại khoa được 6 tháng. Theo quan điểm
tổng hợp, áp dụng linh hoạt các liệu pháp trong quá trình tham vấn và trị liệu.

a. Đối tượng thân chủ ở bệnh viện phần lớn là trẻ em (chuyên về trị liệu), ngồi ra có một vài
thân chủ là người lớn.

b. Quy trình tiếp cận thân chủ: có thể tóm tắt như sau:

Bước 1: Bác sĩ tâm thần tiếp nhận ca và cho thân chủ thực hiện những bài trắc nghiệm.

Bước 2: Bác sĩ đọc kết quả, thân chủ nói chuyện với bác sĩ. Bác sĩ thấy những khó khăn của thân
chủ liên quan đến tâm lý thì chuyển qua và chỉ định cụ thể nhà tâm lý nào hỗ trợ.

Trắc nghiệm được dùng như một công cụ để đánh giá một số khía cạnh tâm lý của thân chủ. Ví
dụ: Trắc nghiệm trầm cảm lo âu, nhằm đánh giá các biểu hiện trầm cảm của thân chủ và mức độ
nào.

c. Vấn đề thân chủ thường gặp: nhà tham vấn này mới làm việc sáu tháng nên có nêu ra những
ca mà chị đã thực hiện tham vấn.

- Trẻ nam thường gặp một số rối loạn hành vi ứng xử như đánh bạn, khơng nghe lời, đánh em.
Cịn trẻ nữ: có một ca chuyển dạng cơ thể.

- Người lớn: tiếp nhận 4 ca.

Trường hợp 1: Vấn đề liên quan đến hệ thống gia đình, hệ thống gia đình rối nhiễu.
Trường hợp 2: Quan hệ với mẹ có vấn đề, bị xâm hại từ nhỏ mà người nhà khơng biết.
Trường hợp 3: Hệ thống gia đình rối nhiễu, cả mẹ và con đều bị trầm cảm.

Trường hợp 4: Vị thành niên: có vấn đề về mối quan hệ bạn bè, nhìn nhận hình ảnh bản thân tiêu
cực.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Nhà tham vấn này vẫn đang cố gắng áp dụng theo lối tổng hợp. Tổng hợp có nghĩa là khơng theo
một góc nhìn cứng nhắc nào hết. Tổng hợp là đứng trên tất cả các góc nhìn, tất cả các học thuyết
chứ khơng theo một trường phái nào, tìm thấy cái chung của các trường phái.

e. Những khó khăn khi nhà tham vấn gặp phải:
+ Về phía thân chủ:

Thân chủ nghĩ nhà tâm lý giống bác sĩ nên họ dựa dẫm hết vào mình. Họ nói rằng: tơi đến đây,
chị phải chữa hết cho tôi, cho nên nhà tham vấn giúp thân chủ hiểu: làm việc với nhà tham vấn
khác với bác sĩ tâm thần và giúp họ hiểu vai trị của nhà tham vấn.

Thân chủ thường hay khơng tuân thủ giờ giấc. Nhà tham vấn yêu cầu họ vào đúng giờ và ra đúng
giờ để giữ khung và không ảnh hưởng giờ của các ca khác. Khung này đối với trẻ em vơ cùng
quan trọng: giúp nó tn thủ luật lệ ở trường, nếu trẻ con không thấy những giới hạn thì sau này
lớn lên ra đời nó khó tn thủ luật lệ.

+ Về phía bản thân:

Với những ca mà mình đã theo: cảm thấy rằng bản thân mình bị ảnh hưởng. Đó là khi thân chủ
kể những chuyện buồn, về nhà mình suy nghĩ đơi khi cả tuần. Ban đầu ai mới vào nghề thường
dễ rơi vào tình trạng như vậy. Chị nói rằng: đã làm sáu tháng rồi mà vẫn chưa thốt khỏi, cịn
vương vấn chuyện của thân chủ khi chị về nhà. Bởi vì khi thân chủ trình bày vấn đề, mình muốn

giúp họ ngay nhưng không giúp được nên thấy nặng nề, biết rằng tham vấn là một tiến trình cần
có thời gian nhưng mình khơng chịu được khi thấy người ta khổ. Và bản thân của thân chủ mong
muốn vấn đề của họ nhanh có giải pháp nên nhà tham vấn càng áp lực hơn.

Khó khăn của mình lúc mới ra trường: ban đầu bấp bênh, phân vân giữa công việc cũ và việc
mới là nhà tham vấn. Lực của công việc cũ kéo mình lại vì cơng việc mới khó khăn q, mình cứ
giằng xé và cảm giác rất khó chịu. Từ từ có ca làm thường xuyên và học hỏi được nhiều nên lực
cơng việc mới kéo mình qua nghể tham vấn mạnh hơn.

+ Do truyền thông:

Như tư vấn tâm lý trên tổng đài 1080, hay trên ti vi khuyên thế này thế kia, làm cho nhận thức
của xã hội nhìn tâm lý là một nghề đơn giản nhưng thật sự nó là một nghề khó vì phải trải qua
một tiến trình mới chữa lành tổn thương được.

Lời khuyên từ tham vấn viên: đối với những sinh viên mới ra trường nên chọn một đối tượng
thân chủ (ví dụ: trẻ em), sau khi nhuần nhuyễn về đối tượng này rồi mới chuyển sang đối thượng
khác; vì nhà tham vấn cần phải có thời gian nghiên cứu tài liệu và học hỏi nhiều. Nếu tiếp xúc
nhiều đối tượng thì dễ bị stress.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i><b>Phần 2: Phỏng vấn tại Khoa Tâm lý học Lâm sàng – Bệnh viện Quận 2</b></i>

TS. Lê Minh T., Trưởng khoa Tâm lý lâm sàng Bệnh viện Quận 2.
1. Đối tượng thân chủ đến khoa Tâm lý lâm sàng?

Bệnh nhân đang điều trị tại các khoa phòng khác của bệnh viện và có chỉ định thăm khám tâm lý.
Thân chủ là cá nhân bên ngồi, có nhu cầu tham vấn tâm lý và tự tìm đến khoa Tâm lý lâm sàng.
2. Quy trình tiếp cận thân chủ như thế nào?

Bệnh nhân tại bệnh viện quận 2 được thăm khám tại các khoa phịng lâm sàng. Khi có những

trường hợp bệnh nhân có khó khăn về tâm lý, bác sĩ điều trị sẽ mời Khoa Tâm lý lâm sàng cùng
thăm khám và hội chẩn, từ đó đề ra những cách thức can thiệp và điều trị phù hợp cho bệnh
nhân.

Có nhiều thân nhân, người nhà bệnh nhân gặp khó khăn trong việc tiếp nhận thông tin bệnh tật
của người nhà, họ gặp vấn đề về quy trình khám chữa bệnh, thủ tục Bảo hiểm y tế, hoặc cần hổ
trợ tài chính… có thể liên hệ với Phịng Cơng tác xã hội và nhận được sự hỗ trợ cần thiết.

Vốn là một bệnh viện đa khoa nên Bệnh viện Quận 2 đã có được một hệ thống các khoa phịng
hỗ trợ nhau nhằm chăm sóc người bệnh tốt nhất. Có bộ phận tư vấn quy trình, quy định khám
chữa bệnh, tư vấn tâm lý cho bệnh nhân. Phịng cơng tác xã hội với các chuyên viên công tác xã
hội cũng phối hợp với Khoa Tâm lý Lâm sàng, tiến hành chuẩn bị thơng tin truyền thơng về các
vấn đề phịng ngừa và điều trị bệnh tật, tư vấn Bảo hiểm y tế và chăm sóc khách hàng.

Thân chủ bên ngồi tự tìm đến khoa vẫn chưa nhiều và thường được tiếp nhận ngay tại phòng
khám của khoa Tâm lý học lâm sàng. Thân chủ được thăm khám các triệu chứng thực thể trước,
ghi nhận hồ sơ bệnh án và theo dõi các buổi làm việc. Bên cạnh đó bác sĩ trưởng khoa cũng tham
gia giám sát và hỗ trợ các tham vấn viên của khoa trong quá trình làm việc.

3. Những vấn đề thường gặp của thân chủ tại khoa?

Thân chủ thường gặp vấn đề căng thẳng trong công việc hàng ngày (áp lực công việc, sự thay đổi
môi trường sống) và ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân của họ.

Bệnh nhân mạn tính thường đối mặt với những khó khăn tâm lý khi mới được chẩn đốn, trong
q trình điều trị dài ngày, những căng thẳng hoặc vấn đề phát sinh giữa các thành viên trong gia
đình. Bệnh nhân lo sợ, mắc cảm, tránh né bên ngoài…

Một số trẻ được chẩn đoán tự kỷ, tăng động kém chú ý sẽ được chuyển sang trung tâm phục hồi
và điều trị chuyên biệt vì cơ sở vật chất hiện tại của khoa còn nhiều hạn chế.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

- Bệnh nhân cấp cứu, trong những tình huống khẩn cấp, nguy hiểm tính mạng thì thân nhân cần
được tư vấn và chuẩn bị tâm lý để nhanh chóng ổn định tinh thần và hỗ trợ bệnh nhân.

- Bệnh nhân nằm viện, có chỉ định phẫu thuật, bệnh sản phụ khoa hoặc bệnh nan y như ung thư,
HIV… họ rất hoang mang và khó chấp nhận tình trạng bệnh tật ngay lập tức. Nhà tham vấn có
thể phối hợp với bác sĩ điều trị để tư vấn về tiến trình bệnh tật, cung cấp thêm thông tin, làm rõ
phương hướng điều trị… để giúp bệnh nhân đón nhận tình trạng bệnh của mình dễ dàng hơn, từ
đó tn thủ điều trị tốt hơn và gia tăng cơ hội phục hồi.

- Bệnh nhân mãn tính như suy thận, tiểu đường – họ cần chuẩn bị tinh thần cho quá trình điều trị
lâu dài, họ cần đến bệnh viện thường xuyên, cần chuẩn bị để đối mặt với những thay đổi trong
lối sống, sinh hoạt hằng ngày, thay đổi chế độ ăn uống.

4. Những khó khăn trong khi thực hiện tham vấn?

Bệnh nhân tự chi trả vì chưa có danh mục thanh tốn thăm khám tâm lý cho bệnh nhân, khoa tiến
hành tự thu chi theo quy định của bệnh viện.

Nguồn bệnh thường không ổn định và chỉ được phát hiện do tình cờ.

Chưa có phịng khám chun biệt để sàng lọc bênh nhân tâm lý từ đầu và còn phụ thuộc nhiều
vào các khoa phòng khác.

<b>IV. Đúc kết và bài học rút ra.</b>

Trong bối cảnh hiện nay, các bệnh viện thường chú trọng điều trị bệnh thực thể hơn và thường
bỏ qua các vấn đề tâm lý của bệnh nhân, thân chủ. Trong khi đó, tâm lý chiếm trọn cuộc sống
con người, nếu bỏ qua khía cạnh này, việc điều trị có thể không thành công. Việc phát triển Tâm
lý lâm sàng đang là một nhu cầu rất lớn của xã hội, nhằm mục đích giúp bệnh nhân giải tỏa gánh

nặng tâm lý với quan điểm: “Tâm bệnh quan trọng như thân bệnh”.

Tuy nhiên việc thực hành tham vấn tâm lý với đối tượng bệnh nhân trong mơi trường bệnh viện
cũng địi hỏi nhà tham vấn nắm bắt được các vấn đề bệnh lý thực thể của người bệnh, nắm vững
các triệu chứng liên quan quá trình điều trị bệnh để tự tin giải đáp thắc mắc của bệnh nhân.
Bên cạnh đó, vẫn cịn những vấn đề về quy định, chính sách bảo hiểm y tế, về cách nhìn nhận
chưa phù hợp của xã hội về việc trị liệu tâm lý… cũng tạo thêm áp lực cho nhà trị liệu khi hành
nghề.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

chuyên ngành phù hợp với mình trong học kỳ sắp tới, từ đó tích cực trang bị thêm cho bản thân
những kiến thức, kỹ năng liên quan để sẵn sàng cho công việc Tham vấn tâm lý sau này.

Nhóm cũng hy vọng nhà trường sẽ tạo ra nhiều cơ hội để sinh viên được học tập và va chạm với
thực tế nhiều hơn thông qua những buổi đi thực tế, thực hành, kiến tập… tại các cơ sở Tâm lý.

<i><b>Tài liệu tham khảo</b></i>

/>

/> /> />

/>

/> /> />

</div>

<!--links-->
Bài tập học ký môn tâm lý học

• 11
• 3
• 43