<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>PHẦN I – TỔNG HỢP KIẾN THỨC</b>
<b>I.TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN KỂ CHUYỆN</b>
<b>1. Khái niệm</b>

Văn kể chuyện là bài văn kể lại một câu chuyện nhằm giúp người đọc, người nghe
hình dung được con người hoặc sự việc được kể; qua đó bày tỏ thái độ, tình cảm của
người viết và nói lên được một điều có ý nghĩa từ câu chuyện đã kể.

Ví dụ: Kể lại câu chuyện về người anh hùng Trần Quốc Toản mà em biết; Kể lại truyện
cổ tích “Tấm Cám”; Kể lại câu chuyện chú công an dũng cảm bắt cướp mà em được
chứng kiến…

Khi viết văn kể chuyện cần chú ý một số điểm sau:

 Câu chuyện phải có cốt truyện rõ ràng và kể theo cốt truyện đó.

 Câu chuyện phải có nhân vật. Đó là người, vật, hoặc đồ vật (vật hoặc đồ vật

thường được nhân hóa).

 Kể chuyện theo một trình tự hợp lý và hấp dẫn: Kể có đầu có cuối tình tiết lơi

cuốn, diễn biến hợp lý và lời kể sinh động.

<b>2. Phân loại</b>

Có 3 loại văn kể chuyện thường gặp:
a. Kể chuyện đã nghe, đã đọc

Ví dụ: Kể lại truyện cổ tích “Cây khế”; Kể chuyện về các doanh nhân văn hóa nổi tiếng
như Bác Hồ, Chu Văn An, Lương Thế Vinh, Nguyễn Bỉnh Khiêm…

b. Kể chuyện được chứng kiến hoặc tham gia

Ví dụ: Kể về một lần em được đi thăm cảnh đẹp ở địa phương em hoặc ở nơi khác; Kể
một việc làm tốt mà em được chứng kiến hoặc em đã làm để ghóp phần xây dựng quê
hương, đất nước…

c. Kể chuyện sáng tạo

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Ví dụ: Hãy tưởng tượng mình là chiếc cặp sách kể lại cảm giác ngày đầu tiên được đến
trường.

<b>II. TÌNH HUỐNG TRONG VĂN KỂ CHUYỆN</b>

<b>1. Khái niệm</b>

Tình huống truyện là những chi tiết độc đáo, thú vị mà tác giả đưa vào câu chuyện
để nhân vật bộc lộ mình (tính cách, tài năng, phẩm chất…).

Tình huống truyện là cơ sở nảy sinh các sự kiện hình thành diễn biến câu chuyện.

<b>2. Vai trị của tình huống truyện</b>

Tạo cho câu chuyện sự độc đáo, hấp dẫn, bất ngờ và khơi dậy trí tị mị, sự hứng
thú của người đọc.

<b>3. Yêu cầu của việc tạo ra tình huống truyện</b>

Sáng tạo tình huống truyện hợp lý, hấp dẫn, từ đó bộc lộ được tính cách nhân vật
và ý nghĩa của câu chuyện.

Ví dụ: Tình huống vì mải mê đọc truyện em đã không học bài trước khi đến lớp dẫn đến:

 Kết quả: Em bị điểm kém, bị cô giáo phê bình; cha mẹ buồn phiền.

 Ý nghĩa: Nhắc nhở học sinh phải có ý thức học tập tốt, ln hồn thành các bài tập

trước khi đến lớp.

<b>III. CỐT TRUYỆN TRONG VĂN KỂ CHUYỆN</b>
<b>1.</b> <b>Khái niệm</b>

Cốt truyện là một chuỗi sự kiện tiêu biểu làm nòng cốt cho diễn biến của câu
chuyện.

<b>2.</b> <b>Yêu cầu khi xác định cốt truyện</b>

 Xác định thời gian, địa điểm câu chuyện diễn ra.

 Những sự kiện đáng chú ý ở phần mở đầu, diễn biến và kết thúc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Trần Quốc Khái được triều đình cử đi sứ Trung Quốc. Nhà vua Trung Quốc đã thử
tài ông bằng cách mời ông lên một cái lầu rất cao và cất thang đi. Ở trên lầu, ông đã phát
hiện ra hai pho tượng làm bằng bột chè lam, hàng ngày ông bẻ pho tượng ra ăn dần nên
khơng bị đói. Nhờ thời gian nhàn rỗi ở trên lầu mà ông đã quan sát và học được cách thêu
và làm lọng. Sau đó, ơng đã ôm chiếc lọng mà nhảy xuống đất an toàn. Vua Trung Quốc
khen ông tài giỏi và đặt tiệc to tiễn ông về nước.

Khi về nước, ông đã truyền dạy cho dân nghề thêu và nghề làm lọng. Nghề thêu
được đan rộng ra khắp nơi. Nhân dân lập đền thờ ông và tôn ông làm ông tổ nghề thêu.

<b>Chú ý</b>

 Cốt truyện cần có nhiều tình tiết và diễn biến phong phú, không nên để cốt truyện

quá đơn giản.

 Cốt truyện cần hấp dẫn nhưng phải đảm bảo sự hợp lý và tính thực tế.

<b>IV. TRÌNH TỰ KỂ TRONG VĂN KỂ CHUYỆN</b>
<b>1.</b> <b>Kể theo trình tự thời gian</b>

Kể các sự việc liên tiếp nhau; hành động xảy ra trước kể trước, hành động xảy ra sau kể
sau cho đến hết câu chuyện.

Ví dụ: Nhà bác học E-đi-xơn gặp một bà cụ khi bà đang bên đường đi xem sáng chế của
nhà bác học.Thấy bà cụ ngồi một mình bên vệ đường, nhà bác học đã hỏi thăm bà. Qua
câu chuyện về bà cụ già phải đi bộ ba cây số vì khơng thể đi được xe ngựa, nhà bác học
đã lóe ra ý tưởng sáng chế một chiếc xe chạy bằng dòng điện thật êm ái. Từ sau ngày gặp
bà cụ già trên phố về, Ê – đi – xơn đã miệt mài sáng tạo và khơng lâu sau đó, chiếc xe
chạy bằng điện đầu tiên trên thế giới đã ra đời. Nhà bác học đã mời bà cụ dạo trước đã
cho ông ý tưởng sáng chế đi chuyến xe đầu tiên.

Chú ý: Trong một số trường hợp có thể đảo ngược trật tự kể, tức là đem kết quả
hoặc sự việc hiện tại kể trước rồi dùng cách kể bổ sung hoặc để nhân vật để nhớ lại mà kể
tiếp các việc đã xảy ra trước đó. Việc đảo lộn này sẽ tạo hiệu quả bất ngờ cho câu
chuyện.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

chuyện với nhau ra sao? Ý tưởng về việc chế tạo một chiếc xe chạy bằng dòng điện đã
léo sáng trong đầu nhà bác học như thế nào?

<b>2.</b> Kể theo trình tự khơng gian hoặc từng khía cạnh của câu chuyện

Khi kể về một nhân vật hoặc một sự việc, chọn cách kể theo trình tự khơng gian hoặc
từng khía cạnh sẽ kể được chi tiết câu chuyện.

Ví dụ: Kể về một đất nước mà em có dịp được đến thăm hoặc đọc qua sách, báo…
Có thể triển khai bài viết theo các khía cạnh sau:

 Em nói về nước nào? Nhờ đâu em biết về đất nước đó (qua truyền hình, phim ảnh,

tham quan…)

 Kể những điều em được biết về nước đó:

 Cảnh vật thiên nhiên thế nào?(khí hậu, thời tiết, cảnh quan,…)

 Cuộc sống của người dân và con người ở đó có điểm gì đặc biệt?(hiện đại, thân

thiện…)

 Phong tục tập qn có gì đặc sắc, nổi bật?
 Em thích nhất điều gì ở nước đó?

Chú ý: Tùy theo từng đối tượng, ta có thể kể chuyện theo trình tự hợp lý. Tuy
nhiên, khi kể chuyện có thể lồng ghép các thứ tự kể.

<b>V. NGƠI KỂ TRONG VĂN KỂ CHUYỆN</b>

<b>1. Khái niệm ngôi kể</b>

Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện.

Ví dụ: Bởi tơi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tơi chóng lớn lắm.
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.

Trong đoạn văn trên, người kể chuyện xưng tơi để kể về bản thân mình.
<b>3.Phân loại ngơi kể</b>

Khi kể chuyện có thể dùng một trong hai ngơi kể sau:

 Ngôi thứ nhất: Người kể xưng tôi, kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải

qua hoặc có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
Ví dụ: Hơm nay, tơi đi học.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Ví dụ: Mỗi ngơi kể có một ưu thế riêng. Vì vậy, để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị,
người kể cần lựa chọn ngơi kể thích hợp hoặc có thể thay đổi ngôi kể khi cần thiết.

<b>PHẦN II – BÀI TẬP THỰC HÀNH</b>
(Học sinh làm các bài tập vào vở)

<b>Bài 1.</b> Đọc câu chuyện sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

<b>Dế Mèn bênh vực kẻ yếu</b>

Bọn nhện chăng tơ từ bên nọ sang bên kia đường biết bao nhiêu là tơ nhện. Lại
thêm sừng sững giữa lối đi một anh nhện gộc. Nhìn vào các khe đá chung quanh, tôi thấy
lủng củng những nhện là nhện. Chúng đứng im như đá mà coi vẻ hung dữ.

Tôi cất tiếng hỏi lớn:

 Ai đứng chóp bu bọn này? Ra đây ta nói chuyện.

Từ trong hốc đá, một mụ nhện cái cong chân nhảy ra, hai bên có hai nhện vách nhảy kèm.
Dáng đây là vị chúa trùm nhà nhện nom cũng đanh đá, nặc nô lắm. Tôi quay phắt lưng,
phóng càng đạp phanh phách ra oai. Mụ nhện co rúm lại rồi cứ rập đầu xuống đất như cái
chày giã gạo. Tơi thét:

 Các ngươi có của ăn của để, béo múp béo míp mà cứ địi mãi một tí tẹo nợ đã mấy đời

rồi. Lại cịn kéo bè kéo cánh đánh đập một cô gái yếu ớt thế này. Thật đáng xấu hổ!
Có phá hết vịng vây đi không?

Bọn nhện sợ hãi, cùng dạ ran. Cả bọn cuống cuồng chạy dọc chạy ngang, phá hết
các dây tơ chăng lối. Con đường về tổ Nhà Trò quang hẳn.

a. Xác định ngôi kể của câu chuyện trên

b. Liệt kê những thử thách đặt ra cho nhân vật trong truyện

<b>Bài 2.</b> Tài năng và tính cách của nhân vật Giang Văn Minh được thể hiện qua những tình
huống nào trong câu chuyện dưới đây?

<b>Trí dũng song tồn</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

lóc rất thảm thiết. Vua Minh liền hạ chỉ mời ông đến hỏi cho ra lẽ. Thám hoa vừa khóc
vừa than rằng:

 Hôm nay là ngày giỗ cụ tổ năm đời của thần, nhưng thần khơng có mặt ở nhà để

cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên.
Vua Minh phán:

 Không ai phải giỗ người đã chết từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật khơng

phải lẽ!

Giang Văn Minh nghe vậy, bèn tâu:

 Vậy, tướng Liễu Thăng tử trận đã mấy trăm năm, sao nhà vua hàng năm vẫn bắt

nước tôi cử người mang lễ vật sang cúng giỗ?
Biết đã mức mưu sứ thần, vua Minh vẫn phải nói:

 Từ nay trở đi, nước ngươi khơng phải ghóp giỗ Liễu Thăng nữa.

Từ đó nước ta mới thốt khỏi nạn mỗi năm phải nộp một tượng vàng để đền mạng
Liễu Thăng.

Lần khác khi Giang Văn Minh vào yết kiến, vua Minh sai một đại thần ra vế đối:

 Đồng trụ đến giờ rêu vàng mọc.

Biết họ ngạo mạng nhắc chuyện Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng,
Giang Văn Minh cứng cỏi đối lại ngay:

 Bạch Đằng thuở trước máu còn loang.

Thấy sứ thần Việt Nam dám lấy việc quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống và

Ngun đều thảm hại trên sơng Bạch Đằng để nói đối lại, vua Minh giận quá, sai
người ám hại ông.

Thi hài Giang Văn Minh được đưa về nước. Vua Lê Thần Tơng đến tận linh cữu
ơng, khóc rằng:

 Sứ thần không làm nhục mệnh vua, xứng đáng là anh hùng thiên cổ.

Điếu văn của vua Lê cịn có câu: “Ai cũng sống, sống như ông, thật đáng sống. Ai cũng
chết, chết như ông, chết như sống”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Công việc đầu tiên</b>

Một hôm anh Ba Chẩn gọi tôi vào trong buồng, đúng cái nơi anh giao việc cho tôi
ba ngày trước. Anh lấy từ mái nhà xuống bó giấy lớn, rồi hỏi tơi:

 Út có dám rải truyền đơn khơng?

Tơi vừa mừng vừa lo, nói:

 Được, nhưng rải thế nào anh phải chỉ vẽ, em mới làm được chớ!

Anh Ba cười, rồi dặn dị tơi tỉ mỉ. Cuối cùng, anh nhắc:

 Rủi địch nó bắt em tận tay thì một mực nói rằng có một anh bảo đây là giấy quảng

cáo thuốc. Em không biết chữ nên không biết giấy gì.

Nhận cơng việc vinh dự đầu tiên này, tơi thấy trong người cứ bồn chồn, thấp thỏm.
Đêm đó, tơi khơng ngủ yên, lục đục dậy từ nửa đêm, ngồi nghĩ cách giấu truyền

đơn. Khoảng ba giờ sáng, tôi giả đi bán cá như mọi hôm. Tay tôi bê rổ cá, cịn bó
truyền đơn thì dắt trên lưng quần. Tơi rảo bước và truyền đơn cứ từ từ rơi xuống
đất. Gần tới chợ thì vừa hết, trời cũng vừa sáng tỏ.

Độ tám giờ, nhân dân xì xào ầm lên: “Cộng sản rải giấy nhiều quá”!.Mấy
yên lính mã tà hớt hải xách súng chạy rầm rầm.

Về đến nhà, tôi khoe ngay kết quả với anh Ba. Anh tôi khen:

 Út khá lắm, cứ làm như vậy rồi quen, em ạ!

Lần sau, anh tôi lại giao rải truyền đơn tại chợ Mỹ Lồng. Tôi cũng hồn
thành.Làm được một vài việc, tơi bắt đầu ham hoạt động. Tôi tâm sự với anh Ba:

 Em chỉ muốn làm thật nhiều việc cho Cách mạng. Anh cho em thoát li hẳn nghe

</div>

<!--links-->