Giáo án Đại số 10 CB 4 cột tiết 1, 2: Mệnh đề

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chöông 1:. MỆNH ĐỀ - TẬP HỢP - Mệnh đề - Tập hợp. - Các phép toán tập hợp. - Các tập hợp số. - Số gần đúng. Sai số. --------------. Tuaàn 1: Tieát 1+2: Mệnh đề . I. Muïc tieâu: 1. Về kiến thức: - Biết thế nào là một mệnh đề, mệnh đề phủ định, mệnh đề chứa biến. - Bieát kí hieäu phoå bieán (  ) vaø kí hieäu toàn taïi (  ). - Biết được mệnh đề kéo theo, mệnh đề tương đương. - Phân biệt được điều kiện cần và điều kiện đủ, giả thiết và kết luận. 2. Veà kó naêng: - Biết lấy ví dụ về mệnh đề, mệnh đề phủ định của một mệnh đề, xác định được tính đúng sai của một mệnh đề trong những trường hợp đơn giản. - Nêu được ví dụ mệnh đề kéo theo và mệnh đề tương đương. - Biết lập mệnh đề đảo của một mệnh đề cho trước. 3. Về tư duy: Hiểu được các kiến thức cũ có liên quan đến bài học để vận dụng. 4. Về thái độ Biết được toán học có ứng dụng trong thực tiễn. II. Chuaån bò phöông tieän daïy hoïc: 1. Thực tiễn: HS đã biết các VD trong bài trong thực tế đời sống hoặc đã học ở lớp dưới. 2. Phöông tieän: Chuaån bò caùc baûng phuï keát quaû. III. Gợi ý về PPDH: Cơ bản dùng phương pháp gợi mở, vấn đáp thông qua các HĐ điều khiển tư duy. IV. Tiến trình bài học và các hoạt động: 1. Kieåm tra baøi cuõ: HĐ1:Ôn vài kiến thức cũ: -Theá naøo laø soá nguyeân toá ? -Cho ví dụ về số hữu tỉ, vô tỉ ? 2. Bài mới: Nội dung,mục đích, thời gian Hoạt động của GV Hoạt động của HS I. Mệnh đề. Mệnh đề chứa bieán. 1. Khái niệm mệnh đề: HÑ2: GV neâu ví duï cuï theå nhằm để HS nhận biết khái nieäm.. VD1: Đúng hay sai? + Hà Nội là thủ đô nước Việt Nam. + (-3)2  9. + 1+2 > 4. VD2: + Meät quaù! + Chị ơi, mấy giờ rồi? So sánh các câu ở VD1 và VD2 ? Lop10.com. Trả lời VD1. Trả lời:Các câu ở VD1 là những khẳng định có tính Đ hoặc S, còn các câu ở VD2.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Mỗi mệnh đề phải hoặc đúng hoặc sai. Một mệnh đề không thể vừa đúng, vừa sai.. 2. Mệnh đề chứa biến: HÑ3:Thoâng qua VD giuùp HS hiểu về mệnh đề chứa biến.. II. Phuû ñònh cuûa moät meänh đề: HÑ4: Giuùp HS bieát,tìm phuû định của 1 mệnh đề.. * Để phủ định 1 mệnh đề, ta thêm( hoặc bớt) từ “ không” ( hoặc “ không phải”) vào trước vị ngữ của mệnh đề đó. * Kí hiệu mệnh đề phủ định _. của mệnh đề P là P , ta có:. khoâng theå noùi laø Ñ hay S. * GV khẳng định các câu ở VD1 là những mệnh đề còn ở VD2 không phải là mệnh đề. * Thế nào là 1 mệnh đề? (dán bảng phụ kq). * Cho ví dụ về các câu là mệnh đề, không là mệnh đề? * VD1: + Xeùt caâu “ n chia heát cho 3”.Ñaây có phải là mệnh đề không? + Với n = 4, n = 15 có phải là mệnh đề khoâng? VD2:+ Xeùt caâu “ 2 + n = 5”. Ñaây coù phaûi laø mệnh đề không? + Với n = 1, n = 3 có phải là mệnh đề khoâng? * GV khẳng định:2 câu ở 2 VD trên là các mệnh đề chứa biến * VD3:Xeùt caâu “ x > 3”. Haõy tìm 2 giaù trò thực của x để từ câu đã cho, nhận được 1 mệnh đề Đ và 1 mệnh đề S? * VD1: Nam và Minh tranh luận về loài rắn. + Nam nói “Rắn là 1 loài bò sát”. + Minh phủ định “Rắn không phải là 1 loài boø saùt”. - Nhaän xeùt tính Ñ, S cuûa 2 caâu treân? - ChoVD tương tự ? * Để phủ định 1 mệnh đề ta làm như thế nào? GV đưa kí hiệu 2 mệnh đề phủ định P, _. P _.  nhaän xeùt tính Ñ, S cuûa P, P (daùn baûng phuï).. * HS ñöa ra khaùi nieäm meänh đề. * HS cho VD.. + HS:khoâng + HS: n = 4 là mệnh đề S, n = 15 là mệnh đề Đ. + HS:khoâng + HS trả lời. * HS cho VD. Nghe VD và đưa ra câu trả lời.. HS cho VD.. HS trả lời  HS ghi nhận kiến thức.. _. + P đúng khi P sai. _. + P sai khi P đúng.. III. Mệnh đề kéo theo: HÑ5: Giuùp HS bieát vaø tìm được VD về mệnh đề kéo theo. Mệnh đề “Nếu P thì Q” được. * VD2:Hãy phủ định của các mệnh đề sau: P:”  là 1 số hữu tỉ”; Q: “ Tổng hai cạnh của 1 tam giác lớn hơn cạnh thứ 3”. Xét tính đúng sai của các mệnh đề trên và mệnh đề phủ định của chúng. * VD1: Ai cũng biết “ Nếu Trái Đất không có nước thì không có sự sống”. Đặt P: “Trái Đất không có nước”; Q: “(Trái Đất) không có sự sống”. Mệnh đề trên có dạng gì? * Khẳng định “Nếu P thì Q” được gọi là Lop10.com. - HS nghe, hieåu caâu hoûi. - Tìm câu trả lời và phát biểu.. HS: “Neáu P thì Q”. HS ghi nhận kiến thức..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> gọi là mệnh đề kéo theo, và kí hieäu laø P  Q.. mệnh đề kéo theo (dán bảng phụ). * VD2: Từ các mệnh đề: P: “Em coá gaéng hoïc taäp”; Q: “Em seõ thaønh coâng”.Haõy phaùt bieåu mệnh đề P  Q. * GV gợi ý để HS tìm ra tính đúng sai của mệnh đề P  Q.. Mệnh đề P  Q chỉ sai khi P đúng và Q sai. Vậy:ta chỉ cần xét tính đúng sai của mệnh đề P  Q khi P đúng. Khi đó: + Nếu Q đúng thì P  Q * VD3: Phát biểu mệnh đề A  B và xét đúng. tính đúng sai của nó. + Neáu Q sai thì P  Q sai. + A: “ -3 < -2”; B: “(-3)2 < (-2)2. + A: “ 3 < 2”; B: “ 3 < 4”. * Nêu vài định lí mà em đã biết? Các định lí HĐ6:Giúp HS phân biệt được này có phải là 1 mệnh đề không? Và có ñieàu kieän caàn vaø ñieàu kieän daïng gì? đủ, giả thiết và kết luận của P, Q được gọi là gì của định lí? ñònh lí. GV diễn giảng 2 thuật ngữ: điều kiện cần và + P là giả thiết, Q là kết luận điều kiện đủ ( dán bảng phụ). của định lí, hoặc + P là điều kiện đủ để có Q, * VD4:Cho tam giác ABC. Từ các mệnh đề hoặc P: “Tam giaùc ABC coù 2 goùc baèng 600”; + Q là điều kiện cần để có P. Q: “ABC là 1 tam giác đều”. Haõy phaùt bieåu ñònh lí P  Q. Neâu giaû thieát, kết luận và phát biểu lại định lí này dưới dạng điều kiện cần và điều kiện đủ. IV.Mệnh đề đảo - Hai mệnh đề tương đương: * VD1: Cho tam giaùc ABC. Xeùt caùc meänh HÑ7:Giuùp HS bieát laäp meänh đề đảo của 1 mệnh đề và biết đề dạng P  Q sau: a) Nếu ABC là 1 tam giác đều thì ABC là 1 2 mệnh đề tương đương: tam giaùc caân. b) Nếu ABC là 1 tam giác đều thì ABC là 1 tam giaùc caân vaø coù 1 goùc baèng 600. Hãy phát biểu các mệnh đề Q  P tương ứng và xét tính đúng sai của chúng. * GV kết luận mệnh đề đảo  mệnh đề Mệnh đề Q  P được gọi là đảo của 1 mệnh đề đúng không nhất thiết là mệnh đề đảo của mệnh đề P đúng. Q * Đưa khái niệm 2 mệnh đề tương đương bằng bảng phụ và diễn giảng để HS khắc Nếu cả hai mệnh đề P  Q saâu khaùi nieäm. và Q  P đều đúng ta nói P và Q là 2 mệnh đề tương ñöông. Lop10.com. - HS nghe, hieåu caâu hoûi. - Tìm câu trả lời và phát biểu. HS nghe hieåu vaø ghi nhaän kieán thức.. - HS đọc, hiểu câu hỏi. - Tìm câu trả lời và phát biểu.. HS phaùt bieåu; Là mệnh đúng, có dạng: P Q. . P: giaû thieát, Q: Keát luaän. HS ghi nhận kiến thức. - HS đọc, hiểu câu hỏi. - Tìm câu trả lời và phát biểu.. - HS đọc, hiểu câu hỏi. - Tìm câu trả lời và phát biểu. HS ghi nhận kiến thức.. HS ghi nhận kiến thức..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ta kí hiệu P  Q và đọc là P tương đương Q, hoặc P là điều * VD2:Phát biểu lại mệnh đề trên (và mệnh - HS đọc, hiểu câu hỏi. kiện cần và đủ để có Q, hoặc đề sau) dưới dạng mệnh đề tương đương. - Tìm câu trả lời và phát biểu. P khi vaø chæ khi Q. P: Moät tam giaùc laø tam giaùc vuoâng; Q:Moät tam giaùc coù 1 goùc baèng toång 2 goùc coøn laïi. HS ghi nhận kiến thức. V. Kí hieäu  vaø  : * VD1: Câu “Bình phương của mọi số thực HĐ8: Giúp HS biết kí hiệu  đều lớn hơn hoặc bằng 0” là 1 mệnh đề. Có thể viết mệnh đề này như sau:”  x  R: x2 vaø  :  0” * Kí hiệu  đọc là “với hay “ x2  0,  x  R”. - HS đọc, hiểu câu hỏi. moïi”. * VD2:Phát biểu thành lời mệnh đề sau: - Tìm câu trả lời và phát biểu. “  n  Z: n + 1 > n”. Mệnh đề này đúng ( mệnh đề đúng) hay sai? * VD3: Câu “Có 1 số nguyên nhỏ hơn 0” là HS ghi nhận kiến thức. 1 mệnh đề. Có thể viết mệnh đề này như * Kí hiệu  đọc là “ có sau: “  n  Z: n < 0”. - HS đọc, hiểu câu hỏi. moät”(toàn taïi moät) hay “coù ít * VD4: Phát biểu thành lời mệnh đề sau: 2 nhất một”(tồn tại ít nhất một). “  x  Z: x = x. Mệnh đề này đúng hay sai? - Tìm câu trả lời và phát biểu. * VD5: + Nam nói: “Mọi số thực đều có 2 HS leân baûng (P:“  x  R x2  HĐ9: Biết lập mệnh đề đảo bình phöông khaùc 1”. _ của 1 mệnh đề chứa các kí + Minh phủ định: “Không đúng. Có 1 số 1”; P :”  x  R: x2 = 1”). hieäu  vaø  . thực mà bình phương của nó bằng 1, chẳng haïn soá 1”. Viết lại 2 mệnh đề trên dưới dạng kí hiệu. * VD6:Hãy phát biểu mệnh đề phủ định của - HS đọc, hiểu câu hỏi. mệnh đề sau:P:”Mọi động vật đều di - Tìm câu trả lời và phát biểu. chuyển được”. (Có ít nhất một động vật không * VD7: + Nam nói: “Có 1 số tự nhiên n mà di chuyển được). 2n = 1”. + Minh phản bác: “Không đúng. Với mọi số tự nhiên n, đều có 2n  1”. 2 HS leân baûng a) Phủ định của mệnh đề: Viết lại 2 mệnh đề trên dưới dạng kí hiệu. “  x  X: x có tính chất P” là * VD8: Hãy phát biểu mệnh đề phủ định - HS đọc, hiểu câu hỏi. mệnh đề: “  x  X: x không của mệnh đề sau: P:“Có 1 học sinh của lớp - Tìm câu trả lời và phát biểu. coù tính chaát P”. không thích học môn Toán”. b) Phủ định của mệnh đề: GV tóm tắt các mệnh đề trên bằng bảng HS ghi “  x  X: x coù tính chaát P” laø phuï mệnh đề: “  x  X: x không coù tính chaát P” 3. Cuûng coá: Caâu 1: - Thế nào là một mệnh đề, mệnh đề phủ định, mệnh đề chứa biến? - YÙ nghóa kí hieäu phoå bieán (  ) vaø kí hieäu toàn taïi (  )? - Dạng mệnh đề kéo theo, khi nào có mệnh đề tương đương? - Phân biệt được điều kiện cần và điều kiện đủ? Caâu 2: - Lập 1 mệnh đề kéo theo? Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Lập mệnh đề phủ định của mệnh đề: “  x  Q, 4x2 - 1 = 0”. 4. Baøi taäp veà nhaø: Caùc baøi 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 trong SGK trang 9 + 10.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>