Giáo án Ngữ văn 10 tiết 61: Đọc văn Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ( Tản Viên từ phán sự lục - Trích Truyền kì mạn lục)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn Giáo án cũ. Ngày giảng: Tiết 61: Đọc văn. CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN ( Tản Viên từ phán sự lục - trích Truyền kì mạn lục) I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Thấy được những nét lớn về tác giả Nguyễn Dữ, tác phẩm Truyền kì mạn lục, tóm tắt và phân chia được bố cục của truyện - Bước đầu thấy được nhân vật chính và nhận rthất được lòng dũng cảm, ý chí kiên cường, bất khuất của nhân vật Ngô Tử Văn trong việc chống trả những thế lực hắc ám. 2. Kĩ năng: Đọc, tóm tắt, Phát hiện, tìm hiểu, phân tích 3. Thái độ: Càng thêm yêu mến chính nghĩa, ghét gian tà và niềm tự hào về người trí thức đất Việt II. Chuẩn bị của GV và HS 1 Chuẩn bị của GV: sgk, sgk, SHD, giáo án, bút, bảng phụ 2.Chuẩn bị của HS: sgk. Vở, bài cũ, bài mới III. Tiến trình bài học 1. Kiểm tra bài cũ ( không) 2.Bài mới: (1’) Truyền kì là thể văn xuôi tự sự thời trung đại phán ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường. Trong truyện truyền kì thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần ma quỷ có sự tương giao. Vậy Truyền kì có sức hấp dẫn như thế nào, trong gìơ học hôm nay chúng ta cũng nhau tìm hiểu một trong tác phẩm của Nguyễn Dữ với chuyện Chức phán sự ở đền Tản Viên Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. G hướng dẫn H tìm hiểu phần tiểu quan sát dẫn Yêu cầu H quan sát lại thông tin thông tin phần tiểu dẫn trong phần tiểu dẫn sgk H làm việc ? Trình bày những nét cơ bản nhất cá nhâ về tác giả Nguyễn Dữ? H nêu được G phát vấn, theo dõi câu trả lời những nét cơ của H, nhận xét, kháI quát và chốt bản về tác giả Nguyễn Dữ lại kiến thức. Nội dung ghi bảng I. Giới thiệu chung ( 10’). 1. Tác giả: Sống vào khoảng thế kỉ XVI (5’) - Quê: Thanh Miện - Hải Dương - Xuất thân trong một gia đình khoa bảng, từng đi thi và ra làm quan, nhưng không lâu thì từ quan lui về ở ẩn 2. Thể loại truyền kì - Là 1 thể văn xuôi tự sự, H trả lời, H phán ánh hiện thực qua những ? Trình bày những hiểu biết của khác bổ xung yếu tố kì lạ Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> em về thể loại truyền kì ? và nêu được 3.Tác phẩm: Truyền kì mạn G phát vấn, theo dõi câu trả lời nét chính về lục của H, nhận xét, kháI quát và chốt thể loại TK + Viết bằng chữ Hán, gồm 20 lại kiến thức truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI ? : Hãy nêu những nét có bản về tác phẩm truyền kì mạn lục của H trả lời, H + Các truyện hầu hết ở thời Lí, Nguyễn Dữ ? G phát vấn, theo dõi câu trả lời khác bổ xung Trần, Hồ, Lê sơ, đều có yếu tố của H, nhận xét, kháI quát và chốt và đưa ra hoan đường, nhưng đằng sau được những yếu tố đó là hiện thực XHPK lại kiến thức nét đáng nhớ đương thời về TKML G: Các truyện hầu hết ở thời Lí, + Tác phẩm thể hiện inh thần Trần, Hồ, Lê sơ, đều có yếu tố dân tộc, niềm tự hào về nhân hoan đường. Các nhân vật trong tài, văn hoá đất Việt, đề cao truyện đều là những nvật có thật đạo đức nhân hậu, thuỷ chung, trong l.sử. qua đó thấy được hiện khẳng định quan điểm sống “ thực xã hội pk đương thời . Có thể lánh đục về trong” của lớp trí nói Truyền kì mạn lục thể hiện thức ẩn dật đương thời quan điểm sống và tấm lòng của Nguyễn Dữ đối với cuộc đời + Có giá trị hiện thực và nhân đạo, G: giải thích nhan đề: TKML có nghĩa là ghi chép rộng về những chuyện lạ được lưu truyền. Tác phẩm thực sự là một sáng tác VH với sự gia công, hư cầu, chau II. Tìm hiểu văn bản (32’) chuốt gọt giũa chứ không phải là một công trình ghi chép đơn thuần 1.Đọc và phân chia bố cục ( G; chuyển sang hướng dẫn học 15’) sinh tìm hiểu văn bản - Đọc G đọc 1 đoạn, gọi H đọc tiếp, Giáo H nghe đọc, 1 viên nhận xét học sinh đọc học sinh đọc, cả lớp theo dõi văn bản - Bố cục: Chia làm 3 đoạn ? Qua việc đọc và tìm hiểu bài ở sgk + Đ1 ( từ đầu -> nhưng chàng nhà Theo em Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên có thể được vẫn vung tay không cần gì cả) chia làm mấy đoạn? Xác định nội : giới thiệu Tv và hành đốt đền của Ngô Tử Văn dung chính của từng đoạn? + Đ2: ( từ “đốt đền xong” -> “tan tành như c” -> Sự kiên Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> G: Yêu cầu H về nhà tóm tắt lại H phát biểu ý chuyện kiến của cá nhân về cách phân chia bố cụccủa truyện. địnám vậy” hành động cứng cỏi, cương quyết đấu tranh, vạch mặt gian tà của Tv đã chiến thắng cái xấu cái ác + Đ3: Phần còn lại: TV nhận chức phán sự đền Tv vf lời bình của tác giả. H khác phát biểu ý kiến G chuyển sang hướng dẫn H đọc hiểu văn bản - Hướng dẫn H tìm hiểu sự kiên định của Tử Văn trong việc trừ tà. 2. Phân tích (17’) a. Nhân vật Ngô Tử Văn. G: Gọi học sinh đọc đoạn 1 H đọc đoạn 1 G: hướng dẫn học sinh tìm hiểu của truyện, cả phần chú thích lớp theo dõi - Tác giả giới thiệu NTV: + Tên là: Soạn ? Mở đầu câu truyện Tử Văn được + Quê quán: người Yên Dũng, tác giả giới thiệu như thế nào? đất Lạng Giang G: Gọi H trả lời H trả lời, học Theo dõi H trả lời, kết hợp ghi sinh khác + Tính tình khảng khái, nóng bảng và khái quát lại kiến thức theo dõi và nảy “ thấy sự gian tà thì không bổ xung chịu được, vùng Bắc vẫn khen là người cương trực” ? Vậy em có nhận xét gì về cách giới thiệu nhân vật của tác giả? G: Phát vấn , theo dõi câu trả lời H đưa ra và chốt lại ý chính nhận xét về G: Giới thiệu ngắn gọn gây ấn cách giới tượng với người đọc về nhân vật thiệu nhân người trí thức. Chỉ bấy nhiêu thôi , vật của tác người đọc hiểu nhân vật chính với giả tính cách cơ bản ? Nguyên nhân vì đâu khiến Tử văn đốt đền? G: Phát vấn , theo dõi câu trả lời và chốt lại ý chính Vậy việc đốt đền của TV có ý như thế nào thì chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu câu hỏi 1 trong sgk. -> Giới thiệu ngắn gọn gây ấn tượng với người đọc về nhân vật người trí thức.. - Nguyên nhân đốt đền:. Ngôi đền bị hồn ma của tên tướng bại trận Bắc triều chiếm giữ, đánh bạt thổ công, đút lót các đền miếu bên cạnh, tác oai H trả lời và tác quái cả một vùng chỉ ra được nguyên nhân - Việc đốt đền của Tử Văn có của việc Tử nghĩa: văn đốt đền. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> +Thể hiện sự khảng khái, ? Theo em việc Tử Văn đốt đền có H trả lời câu chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại ( ý b) ý nghĩa như thế nào? hỏi của GV G phát vấn H, theo dõi học sinh phát biểu, khái quát và chốt lại + Thể hiện tinh thần dân tộc kiến thức mạnh mẽ qua việc trừ hồn ma H trả lời, H của tên tường giặc, bảo vệ thổ G lần lượt phát vấn H, theo dõi khác có ý thần nước Việt ( ý d) học sinh phát biểu, khái quát và kiến bổ xung chốt lại kiến thức và nêu được ý nghĩa việc G diễn giảng - Ngô Tử Văn đốt đền, vạch tội tên làm của Tử tướng giặc ở âm phủ. Đó là một Văn loại thần ác, không đáng thờ. Tử Văn không đả phá tập tục thờ cúng thần linh nói chung và không phải để thể hiện tính hiếu thắng của người trẻ tuổi mà thể hiện sự khảng khái chính trực, dũng cảm muốn vì dân trừ hại, và thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ muốn => Ngô Tử Văn là một người bảo vệ thổ thần nước Việt – người khảng khái, chính trực , nóng đã có công giúp vua Lí Nam Đế nảy, ghét kẻ gian tà, muôn vì chống giặc ngoại xâm dân trừ hại ? Vậy em thấy Ngô Tử Văn là người như thế nào? G phát vấn H, theo dõi học sinh phát biểu, khái quát và chốt lại kiến thức. H đưa ra nhận xét chung về nhân vật Ngô Tử Văn qua việc trả lời câu hỏi trên H theo dõi G khái quát lại kiến thức. 3.Củng cố, luyện tập ( 1’) - Nắm được các nét lớn về tác giả, tác phẩm, đọc và nắm được cốt truyện - Bước đầu nắm và phân tích được nhân vật Ngô Tử Văn 4.Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà ( 1’) - Học và nắm được các nội dung chính trong tiết học - Chuẩn bị bài: đọc và trả lời các câu hỏi ở cuối bài Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngày soạn. Ngày giảng:. Giáo án mới Tiết 61: Đọc văn. CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN ( Tản Viên từ phán sự lục - trích Truyền kì mạn lục) I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Thấy được những nét lớn về tác giả Nguyễn Dữ, tác phẩm Truyền kì mạn lục, tóm tắt và phân chia được bố cục của truyện - Bước đầu thấy được nhân vật chính và nhận rthất được lòng dũng cảm, ý chí kiên cường, bất khuất của nhân vật Ngô Tử Văn trong việc chống trả những thế lực hắc ám. 2. Kĩ năng: Đọc, tóm tắt, Phát hiện, tìm hiểu, phân tích 3. Thái độ: Càng thêm yêu mến chính nghĩa, ghét gian tà và niềm tự hào về người trí thức đất Việt II. Chuẩn bị của GV và HS 1 Chuẩn bị của GV: sgk, sgk, SHD, giáo án, bút, bảng phụ 2.Chuẩn bị của HS: sgk. Vở, bài cũ, bài mới III. Tiến trình bài học 1 Kiểm tra bài cũ ( không) 2.Bài mới: (1’) Truyền kì là thể văn xuôi tự sự thời trung đại phán ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường. Trong truyện truyền kì thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần ma quỷ có sự tương giao. Vậy Truyền kì có sức hấp dẫn như thế nào, trong gìơ học hôm nay chúng ta cũng nhau tìm hiểu một trong tác phẩm của Nguyễn Dữ với chuyện Chức phán sự ở đền Tản Viên Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. G hướng dẫn H tìm hiểu phần tiểu dẫn Yêu cầu H quan sát lại thông tin Cả lớp quan trong phần tiểu dẫn sgk sát thông tin trong phần G: chia lớp làm 3 nhóm tiểu dẫn G phát bảng phụ cho 3 bàn thuộc 3 nhóm với các gợi ý , và phát phiếu H làm việc theo nhóm học tập cho những bàn còn lại bàn và cặp Nhóm 1: Trình bày những nét cơ đôi diện bản nhất về tác giả Nguyễn Dữ? ( Đại Năm sinh, năm mất; hoàn cảnh nhóm 1 trình xuất thân và con người) bày, các học Lop10.com. Nội dung ghi bảng I. Giới thiệu chung ( 10’) 1. Tác giả: Sống vào khoảng thế kỉ XVI (5’) - Quê: Dương. Thanh Miện - Hải. - Xuất thân trong một gia đình khoa bảng, từng đi thi và ra làm quan, nhưng không lâu thì từ quan lui về ở ẩn.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> sinh khác Nhóm 2: Trình bày những hiểu trong nhóm biết của em về thể loại truyền kì ? bổ xung ý kiến Đại diện nhóm 2 trình bày, học sinh Nhóm 3: Hãy nêu những nét có khác bổ xung bản về tác phẩm truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ ? G: gọi ý bằng các câu hỏi thông Đại diện qua phiếu học tập nhóm 3 trình - Viết bằng văn tự gì? gồm bao bày, học sinh nhiêu truyện? Ra đời trong bổ xung ý khoảng thời gian nào? kiến - Các truyện viết về thời kì nào? có đặc điểm gì? - Nội dung phản ánh của truyện - Tác phẩm có giá trị như thế nào? G: gọi đại diện các nhóm trình bày bài viết của mình, gọi học sinh phát biểu ý kiến bổ xung H nghe giảng G: Các truyện hầu hết ở thời Lí, Trần, Hồ, Lê sơ, đều có yếu tố hoan đường. Các nhân vật trong truyện đều là những nvật có thật trong l.sử. qua đó thấy được hiện thực xã hội pk đương thời . Có thể nói Truyền kì mạn lục thể hiện quan điểm sống và tấm lòng của Nguyễn Dữ đối với cuộc đời G: giải thích nhan đề: TKML có nghĩa là ghi chép rộng về những chuyện lạ được lưu truyền. Tác phẩm thực sự là một sáng tác VH với sự gia công, hư cầu, chau chuốt gọt giũa chứ không phảI là một công trình ghi chép đơn thuần. 2. Thể loại truyền kì - Là 1 thể văn xuôi tự sự, phán ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ. 1. Tác phẩm: Truyền kì mạn lục + Viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI + Các truyện hầu hết ở thời Lí, Trần, Hồ, Lê sơ, đều có yếu tố hoan đường, nhưng đằng sau yếu tố đó là hiện thực XHPK đương thời + Tác phẩm thể hiện inh thần dân tộc, niềm tự hào về nhân tài, văn hoá đất Việt, đề cao đạo đức nhân hậu, thuỷ chung, khẳng định quan điểm sống “ lánh đục về trong” của lớp trí thức ẩn dật đương thời + Có giá trị hiện thực và nhân đạo,. II. Tìm hiểu văn bản (32’) 1. Tóm tắt và phân chia bố cục ( 15’). G; chuyển sang hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? Qua sự chuẩn bị bài ở nhà, em hãy tóm tắt lại truyện G: gọi học sinh tóm tắt và nhận xét việc tóm tắt của H G: Tóm tắt lại lần nữa NTV đốt đền để diệt tà -> về nhà thấy người khó chịu, trong cơn sốt chàng giặp 1 người khôi ngô, cao lớn đầu đội mũ trụ rất giống người phương Bắc, tự xưng là cư sĩ đến đe doạ và đòi làm trả lại ngôi đền. Chiều tối chàng giặp một ông già áo vải, phong độ nhàn nhã đó chính là Thổ công, và được Thổ công kể lại cho nghe tất cả mọi việc để tìm các đối phó với tên tướng giặc phương Bắc. Đến đêm bệnh một nặng và bị 2 tên quỷ xứ bắt đI gấp kéo ra ngoài thành về phía đông, rồi bị đưa đI phia bắc chàng gặp mấy vạn quỷ Dạ Xoa mắt xanh tóc đỏ, hình dánh nanh ác, không khí rùng rợn, chành bị giải đến giặp Diêm Vương. DV đã phân xử vụ kiện và làm sáng tỏ ngọn ngành bèm bỏ tên tướng giặc vào ngục Cửu U, và thả TV về. Là người có cống nên TV đã được giữ chức phán sự ở đền Tản Viên. 1 đến 2 học sinh tóm tắt tác phẩm. Cả lớp theo dõi bạn tóm tắt và có ý kiến Cả lớp theo dõi GV tóm tắt lại truyện. - Bố cục: Chia làm 3 đoạn + Đ1 ( từ đầu -> nhưng chàng vẫn vung tay không cần gì cả) : giới thiệu Tv và hành đốt đền của Ngô Tử Văn + Đ2: ( từ “đốt đền xong” -> “tan tành như c” -> Sự kiên địnám vậy” hành động cứng cỏi, cương quyết đấu tranh, vạch mặt gian tà của Tv đã chiến thắng cái xấu cái ác + Đ3: Phần còn lại: TV nhận chức phán sự đền Tv vf lời bình của tác giả. ? Qua việc đọc và tìm hiểu bài ở nhà Theo em Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên có thể được H phát biểu ý chia làm mấy đoạn? Nêu nội dung kiến của cá chính của từng đoạn? nhân về cách phân chia bố G: Có thể có nhiều cách phân chia cụccủa truyện đoạn khác nhau, tuy nhiên chúng ta nên căn cư vào nội dung của từng đoạn để phân chia. Theo cô H khác phát 2. Phân tích (17’) biểu ý kiến chúng ta nên chia làm 4 đoạn a. Nhân vật Ngô Tử Văn G: chúng ta đã được học bài Tóm Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> tắt tác phẩm tự sự dựa vào nhân vật chính. Về nhà chúng ta hãy tóm tắt truyện này dựa vào nhân vật Ngô Tử Văn. - Tác giả giới thiệu NTV: + Tên là: Soạn + Quê quán: người Yên Dũng, đất Lạng Giang. G chuyển sang hướng dẫn H đọc hiểu văn bản - Hướng dẫn H tìm hiểu sự kiên định của Tử Văn trong việc trừ tà. + Tính tình khảng khái, nóng nảy “ thấy sự gian tà thì không chịu được, vùng Bắc vẫn khen là người cương trực”. G: Gọi học sinh đọc đoạn 1 G: hướng dẫn học sinh tìm hiểu H đọc đoạn 1 phần chú thích của truyện, cả lớp theo dõi ? Mở đầu câu truyện Tử Văn được tác giả giới thiệu như thế nào? G: Gọi H trả lời Theo dõi H trả lời, kết hợp ghi H trả lời, học bảng và khái quát lại kiến thức sinh khác theo dõi và bổ xung ? Vậy em có nhận xét gì về cách giới thiệu nhân vật của tác giả? G: Phát vấn , theo dõi câu trả lời và chốt lại ý chính G: Giới thiệu ngắn gọn gây ấn tượng với người đọc về nhân vật người trí thức. Chỉ bấy nhiêu thôi , người đọc hiểu nhân vật chính với tính cách cơ bản. -> Giới thiệu ngắn gọn gây ấn tượng với người đọc về nhân vật người trí thức.. - Nguyên nhân đốt đền: Ngôi đền bị hồn ma của tên tướng bại trận Bắc triều chiếm giữ, đánh bạt thổ công, đút lót các đền miếu bên cạnh, tác oai tác quái cả một vùng. H đưa ra nhận xét về - Việc đốt đền của Tử Văn có cách giới nghĩa: thiệu nhân vật của tác giả. ? Nguyên nhân vì đâu khiến Tử văn đốt đền? G: Phát vấn , theo dõi câu trả lời và chốt lại ý chính Vậy việc đốt đền của TV có ý như thế nào thì chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu câu hỏi 1 trong sgk. H trả lời và chỉ ra được nguyên nhân của việc Tử +Thể hiện sự khảng khái, văn đốt đền chính trực và dũng cảm muốn G: Treo bảng phụ có nội dung vì dân trừ hại ( ý b) của câu hỏi 1 ( sgk/60) + Thể hiện tinh thần dân tộc Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> G đọc câu hỏi 1 một lượt , cho học sinh thảo luận theo bàn ( cặp đôi)để trả lời câu hỏi H theo dõi bảng phụ G phát vấn H, theo dõi học sinh phát biểu, khái quát và chốt lại H trao đổi và kiến thức thảo luận ? Việc làm của TV thể hiện và thái theo bàn ( cặp độ của người trí thức muốn đả phá đôi) để đưa ra sự mê tín thần linh của quần chúng ý kiến bình dân? đúng hay sai? Vì sao? Đại diện của G lần lượt phát vấn H, theo dõi nhóm trả lời, học sinh phát biểu, khái quát và nhóm khác có chốt lại kiến thức ý kiến bổ - Ngô Tử Văn đốt đền, vạch tội tên xung tướng giặc ở âm phủ. Đó là một loại thần ác, không đáng thờ. Tử H trả lời câu Văn không đả phá tập tục thờ cúng hỏi của GV thần linh nói chung ( ý a) - Ngô Tử Văn đốt đền để thể hiện tính hiếu thắng của người trẻ tuổi ( ý c là sai) G phát vấn H, theo dõi học sinh phát biểu, khái quát và chốt lại kiến thức G: Như vậy việc đốt đền của TV có nghĩa : chúng ta lựa chon ( ý b và d) H đưa ra ? Vậy em thấy Ngô Tử Văn là nhận xét người như thế nào? chung về G phát vấn H, theo dõi học sinh nhân vật Ngô phát biểu, khái quát và chốt lại Tử Văn qua việc trả lời kiến thức câu hỏi trên H theo dõi G khái quát lại kiến thức 1. Củng cố, luyện tập ( 1’) Lop10.com. mạnh mẽ qua việc trừ hồn ma củ tên tường giặc, bảo vệ thổ thần nước Việt ( ý d). => Ngô Tử Văn là một người khảng khái, chính trực , nóng nảy, ghét kẻ gian tà, muôn vì dân trừ hại.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Nắm được các nét lớn về tác giả, tác phẩm, đọc và nắm được cốt truyện - Bước đầu nắm và phân tích được nhân vật Ngô Tử Văn 2. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà ( 1’) - Học và nắm được các nội dung chính trong tiết học - Chuẩn bị bài: đọc và trả lời các câu hỏi ở cuối bài Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>