Bài giảng Ngữ văn 6: Hoán dụ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (774.12 KB, 17 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

GIÁO VIÊN: BÙI THỊ THU HÀ

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Áo nâu liền với áo xanh

Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.

(Tố Hữu)

Các từ màu đỏ trong câu trên dùng để chỉ ai?

Tiết 100: HỐN DỤ

1. Ví dụ:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tiết 100: HỐN DỤ

1. Ví dụ:

I. Hốn dụ là gì?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Áo nâu

Áo xanh

Chỉ người 
nông dân

Ch ngỉ ười cơng 
nhân

Áo và

người có 
quan hệ

gần gũi

Nơng thôn

Thị thành

Những người

sống ở nông thôn
Những người 
sống ở thị thành

Nơi sống và

người sống

có quan hệ 
gần gũi.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

So sánh 2 cách diễn đạt sau và rút ra nhận xét.

BIỆN PHÁP TU TỪ HOÁN DỤ CÁCH DIỄN ĐẠT BÌNH 
THƯỜNG

Áo nâu

liền với

áo xanh

Nơng thơn

cùng với

thị thành

đứng lên.

(Tố Hữu)

“

Tất cả nông dân ở nông

thôn và công nhân ở

thành phố đều đứng lên

”

Cách nói ngắn gọn, tăng tính

hình ảnh và hàm súc cho câu

văn, nêu bật được đặc điểm

của những người được nói

đến.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

3.Ghi nhớ:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

II. CÁC KIỂU HỐN DỤ

1. Ví dụ

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

90

89

88

87

86

85

84

83

82

81

80

79

78

77

76

75

74

73

72

71

70

69

68

67

66

65

64

63

62

61

60

59

58

57

56

55

54

53

52

51

50

49

48

47

46

45

44

43

42

41

40

39

38

37

36

35

34

33

32

31

30

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

17

16

15

14

13

12

11

10

987654321

Hết giờ

a) Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
( Hồng Trung Thơng )

b) Một cây làm chẳng nên non.
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

( Ca dao )

c) Ngày Huế đổ máu

Chú Hà Nội về
( Tố Hữu )

d) Vì sao? Trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

NHĨM 1

Chỉ ra từ ngữ hoán dụ, sự vật được gọi tên và xác định mối quan hệ 
 a) Bàn tay ta làm nên tất cả

Bộ phận

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
( Hoàng Trung Thông )

b) Một cây làm chẳng nên non

Số lượng ít

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Số lượng nhiều ( Ca dao )

- Bàn tay liên tưởng tới con người

->

-> Mối quan hệ: bộ phận – toàn thểMối quan hệ: bộ phận – toàn thể (bàn tay là b (bàn tay là b

ộ

ộ

phận trong cơ thể con người)

- Một cây: Số lượng ít, cái đơn lẻ

- Ba cây: Số lượng nhiều, sự đoàn kết

->

-> Mối quan hệ: cái cụ thể và cái trừu tượngMối quan hệ: cái cụ thể và cái trừu tượng

con người

toàn thể

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Chỉ ra từ ngữ hoán dụ, sự vật được gọi tên và xác định mối quan hệ

NHĨM 2

d) Vì sao? Trái Đất nặng ân tình
 vật chứa đựng

Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh

( Tố Hữu )

c) Ngày Huế đổ máu
 dấu hiệu

Chú Hà Nội về
 ( Tố Hữu )

- Đổ máu: Sự hy sinh mất mát (dấu hiệu của chiến tranh)

- Mối quan hệ:

- Mối quan hệ: Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.

- Trái đất: nơi con người sinh sống (vật chứa đựng) để chỉ 
những con người sống trên trái đất (vật bị chứa đựng)

- Mối quan hệ:

- Mối quan hệ: Lấy vật chứa đựng Lấy v với vật bị chứa đựngvới

chiến tranh

người sống 
trên trái đất

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

b)

Một cây làm chẳng nên non.

Ba cây chụm lại nên hịn núi cao.

(Ca dao)

d) Vì sao?

Trái đất

nặng ân tình

Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh

( Tố Hữu )

a) Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hồng Trung Thơng)

c) Ngày Huế đổ máu

Chú Hà Nội về
( Tố Hữu )

Lấy vật chứa

đựng để gọi vật

bị chứa đựng

Lấy dấu hiệu

của sự vật để

gọi sự vật

Lấy cái cụ thể

để gọi cái trừu

tượng.

Lấy một bộ phận

để gọi toàn thể

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Có 4 kiểu hốn dụ thường gặp là:

Có 4 kiểu hoán dụ thường gặp là:

- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;

- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa

đựng;

- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;

- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.

(Sgk/82-83)

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- Giống nhau :

Gọi tên sự vật, hiện tượng này

bằng sự vật, hiện tượng khác.

Hoán dụ

Dựa vào quan hệ

tương

cận ( gần gũi ) cụ thể:

-

Bộ phận – toàn thể.

-

Vật chứa đựng – vật bị

chứa đựng.

-

Dấu hiệu của sự vật- sự

vật.

-

Cụ thể - - trừu tượng

Dựa vào quan hệ

tương đồng ( nét

giống nhau ) cụ thể:

-

Hình thức

-

Cách thức thực hiện.

-

Phẩm chất

-

Cảm giác

Ẩn dụ

So sánh hoán dụ với ẩn dụ :

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

1. Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và 
cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hốn 
dụ là gì .

a) Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh 
năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp 
cảnh làm ăn tập thể.

( Hồ Chí Minh )

Làng xóm

Làng xóm

chỉ người nơng dân.

vật bị chứa đựng.

vật chứa 
đựng

Quan 
hệ

III - LUYỆN TẬP

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

1. Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau 
và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép 
hốn dụ là gì .

b)

Vì lợi ích mười năm phải trồng cây ,
 Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.

( Hồ Chí Minh )

II - LUYỆN TẬP

mười năm :
trăm năm

Mười năm

Trăm năm

thời gian trước mắt

thời gian lâu dài.

Quan

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

1. Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau 
và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép 
hoán dụ là gì .

c) Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hơm nay.

( Tố Hữu)

sự vật.
Áo chàm

Áo chàm người dân Việt Bắc.

Quan hệ dấu hiệu của sự vật

II - LUYỆN TẬP

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài giảng Ngữ văn 6: Hoán dụ

<i><b>Áo nâu liền với áo xanh</b></i>

<i><b>Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.</b></i>

<b> (Tố Hữu)</b>

<b>Các từ màu đỏ trong câu trên dùng để chỉ ai?</b>

<b>Tiết 100: HỐN DỤ</b>

<b>1. Ví dụ:</b>

<b>Tiết 100: HỐN DỤ</b>

<b>1. Ví dụ:</b>

<b>I. Hốn dụ là gì?</b>

<b>So sánh 2 cách diễn đạt sau và rút ra nhận xét.</b>

<i><b>Áo nâu</b></i>

<b> liền với </b>

<i><b>áo xanh</b></i>

<i><b>Nơng thơn</b></i>

<b> cùng với </b>

<i><b>thị thành</b></i>

<b>đứng lên.</b>

<b> </b>

<i><b>(Tố Hữu)</b></i>

<i><b>“</b></i>

<i><b>“</b></i>

<i><b>Tất cả nông dân ở nông </b></i>

<i><b>Tất cả nông dân ở nông </b></i>

<i><b>thôn và công nhân ở </b></i>

<i><b>thôn và công nhân ở </b></i>

<i><b>thành phố đều đứng lên</b></i>

<i><b>thành phố đều đứng lên</b></i>

<b>”</b>

<b>”</b>

<i><b>Cách nói ngắn gọn, tăng tính </b></i>

<i><b>hình ảnh và hàm súc cho câu </b></i>

<i><b>văn, nêu bật được đặc điểm </b></i>

<i><b>của những người được nói </b></i>

<i><b>đến.</b></i>

<b> </b>

<b>3.Ghi nhớ:</b>

<b>II. CÁC KIỂU HỐN DỤ</b>

<b>1. Ví dụ</b>

<b>90</b>

<b>89</b>

<b>88</b>

<b>87</b>

<b>86</b>

<b>85</b>

<b>84</b>

<b>83</b>

<b>82</b>

<b>81</b>

<b>80</b>

<b>79</b>

<b>78</b>

<b>77</b>

<b>76</b>

<b>75</b>

<b>74</b>

<b>73</b>

<b>72</b>

<b>71</b>

<b>70</b>

<b>69</b>

<b>68</b>

<b>67</b>

<b>66</b>

<b>65</b>

<b>64</b>

<b>63</b>

<b>62</b>

<b>61</b>

<b>60</b>

<b>59</b>

<b>58</b>

<b>57</b>

<b>56</b>

<b>55</b>

<b>54</b>

<b>53</b>

<b>52</b>

<b>51</b>

<b>50</b>