Tải bản đầy đủ (.ppt) (16 trang)

bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (613.1 KB, 16 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>GV: Lê Thị Mai</b></i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Trước khi vào bài mời các em nhắc lại:


- Nghị luận là gì?



Nghị luận (bàn luận vấn đề) bằng cách: phân tích,


giải thích, chứng minh, nhận xét đánh giá một vấn


đề thể hiện một quan điểm, tư tưởng nào đó.



</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>1. Ví dụ:</b>



<b>- Văn bản:</b>

<b> Tinh thần yêu nước của nhân dân ta</b>



<i><b> (Hồ Chí Minh)</b></i>


<i><b>2. Nhận xét:</b></i>



<b>I. Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>(1)</b>


<b>Dân ta có một lịng</b>
<b>nồng nàn u nước</b>


<b>Lịch sử ta đã có</b>
<b>nhiều cuộc kháng </b>
<b>chiến vĩ đại...</b>


<b>Đồng bào ta ngày</b>
<b>nay cũng rất xứng</b>
<b>đáng</b>



<b>Bổn phận của </b>
<b>chúng ta...</b>


<b>truyền thống </b>
<b>quý báu</b>


<b>Bà Trưng</b>
<b>Bà Triệu...</b>


-<b> từ ... đến...</b>


-<b> từ ... đến...</b>


-<b> từ ... đến...</b>


<b>giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo,</b>
<b>làm cho tinh thần yêu nước... kháng chiến.</b>


<b>mỗi khi Tổ quốc </b>
<b>bị xâm lăng... lũ </b>
<b>cướp nước</b>


<b>chúng ta phải ghi </b>
<b>nhớ...</b>


<b>đều giống nhau </b>
<b>nơi lòng yêu nước</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i><b> Nhận xét:</b></i>




- Văn bản gồm 3 phần:

<b>P1</b>

: đoạn 1



<b> P2</b>

: đoạn 2 và đoạn 3


<b>P3</b>

: đoạn 4.



- Các câu văn thể hiện luận điểm trong văn bản:


+

<i><b>Đoạn 1</b></i>

: Dân ta có một lịng nồng nàn u nước.



+

<i><b>Đoạn 2</b></i>

<i>: Lịch sử đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại </i>


chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta.



+

<i><b>Đoạn 3</b></i>

: Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng


với tổ tiên ta ngày trước.



+

<i><b>Đoạn 4</b></i>

: Bổn phận của chúng ta...



Mỗi văn bản nghị luận có 1 luận điểm chính và có nhiều luận điểm phụ.
Hãy xác định các luận điểm có trong văn bản trên?


</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Lịch sử ta đã có</b>
<b>nhiều cuộc kháng </b>


<b>chiến vĩ đại...</b> <i><b>Luận điểm phụ</b><b><sub> Thân bài</sub></b></i>


<i><b>Luận điểm xuất phát</b></i>
<b>Mở bài</b>


<b>Dân ta có một lịng</b>
<b>nồng nàn yêu </b>



<b>nước</b>


<b>Đồng bào ta ngày</b>
<b>nay cũng rất xứng</b>
<b>đáng</b>


<i><b>Luận điểm phụ</b></i>


<b>Thân bài</b>


<b>Bổn phận của </b>


<b>chúng ta...</b> <i><b>Luận điểm kết luận</b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>* Cách sắp xếp, trình bày các luận điểm, luận cứ:</b>



<b>- Mối quan hệ hàng ngang:</b>



<b>+ </b>

<b>Hàng ngang thứ 1: lập luận theo quan hệ nhân quả:</b>



<b>Lòng yêu nước</b>

<b>Truyền thống</b>

<b><sub>Sức mạnh</sub></b>



<b>+ Hàng ngang thứ 2: lập luận theo quan hệ nhân quả:</b>



<b>Lịch sử</b>



<b>đã chứng tỏ...</b>

<b>Bà Trưng</b>

<b><sub>Bà Triệu</sub></b>

<b>Chúng ta phải </b>

<b><sub>ghi nhớ</sub></b>



<b>+ Hàng ngang thứ 3: lập luận theo quan hệ tổng - phân - hợp:</b>




<b>Đưa ra </b>



<b>nhận định</b>

<b>Dùng dẫn</b>

<b><sub>chứng minh</sub></b>

<b>Kết</b>

<b><sub>luận</sub></b>



<b>+ Hàng ngang thứ 4: lập luận theo quan hệ suy luận tương đồng: </b>



<b>Từ truyền </b>


<b>thống</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>Mối quan hệ theo hàng dọc được tác giả trình bày và dẫn dắt như thế nào?</b>


<b>- Hàng dọc có kết cấu là những suy luận tương đồng theo thời gian: </b>


<b>Bổn </b>


<b>phận</b>


<b>Thời hiện</b>


<b>tại</b>


<b>Lòng yêu </b>


<b>nước</b>


<b>Trong</b>


<b>quá khứ</b>



<b>Luận điểm xuất phát</b>



<b>Luận điểm phụ </b>



<b> Luận điểm phụ </b>



<b>Luận điểm kết luận </b>




</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Nêu bố cục bài văn nghị luận?



- Gồm 3 phần: <b>1. </b><i><b>Mở bài</b></i><b>: Nêu vấn đề có ý nghĩa đối </b>


<b>với đời sống xã hội - luận điểm xuất phát.</b>


<b>( Dẫn dắt-> đưa vấn đề nghị luận( LĐ chính)…</b>


<b>+ </b><i><b>Thân bài</b></i><b>: Trình bày nội dung chủ yếu của bài bằng </b>
<b>nhiều luận điểm phụ.</b>


<b>( Lần lượt sắp xếp các luận điểm phụ( là quá trình lập </b>
<b>luận) hướng vào luận điểm chính). Mỗi luận điểm phụ </b>
<b>thể hiện bằng 1 đoạn)</b>


<b>+ </b><i><b>Kết bài</b></i><b>: Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng, </b>
<b>thái độ, quan điểm của bài.</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>Bài tập nhanh</b>



<b>Lập luận trong bài văn </b>


<b>nghị luận là cách đưa ra </b>


<b>những luận cứ để dẫn </b>


<b>người đọc, người nghe đến </b>


<b>kết luận hay quan điểm mà </b>


<b>người viết hướng tới.</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Văn bản:

<i><b>Học cơ bản mới có thể trở thành tài lớn</b></i>



<i>(Theo Xuân Yên)</i>



<b> ở đời có nhiều người đi học, nhưng ít ai biết học cho thành tài.</b>


<b> Danh họa I-ta-li-a Lê-ơ-na đơ Vanh-xi (1452-1519) thời cịn bé, cha thấy </b>
<b>có năng khiếu hội hoạ, mới cho theo học danh hoạ Vê-rơ-ki-ơ. Đơ Vanh-xi </b>
<b>thì muốn học cho nhanh, nhưng cách dạy của Vê-rô-ki- o rất đặc biệt. Ông </b>


<b>bắt cậu bé học vẽ trứng gà mấy chục ngày liền, làm cậu ta phát chán. Lúc </b>
<b>bấy giờ thầy mới nói: “Em nên biết rằng trong một nghìn cái trứng, khơng </b>
<b>bao giờ có hai cái có hình dáng hồn tồn giống nhau! Cho dù là một cái </b>
<b>trứng, chỉ cần ta thay đổi góc nhìn nó lại hiện ra một hình dáng khác. Do </b>
<b>vậy nếu khơng cố cơng luyện tập thì khơng vẽ đúng được đâu!”. Thầy </b>
<b>Vê-rơ-ki-ơ cịn nói, vẽ đi vẽ lại cái trứng còn là cách luyện mắt cho tinh, luyện </b>
<b>tay cho dẻo. Khi nào mắt tinh tay dẻo thì mới vẽ được mọi thứ. Học theo </b>
<b>cách của thầy quả nhiên về sau Đơ Vanh-xi trở thành hoạ sĩ lớn của thời </b>
<b>Phục hưng.</b>


<b> Câu chuyện vẽ trứng của Đơ Vanh-xi cho người ta thấy chỉ ai chịu </b>
<b>khó luyện tập động tác cơ bản thật tốt, thật tinh thì mới có tiền đồ. Và </b>
<b>cũng chỉ có những ơng thầy lớn mới biết dạy cho học trò những điều cơ </b>
<b>bản nhất. Người xưa nói, chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trị giỏi, quả </b>
<b>không sai.</b>


Đọc – hiểu văn bản sau:



</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>II. Luyện tập:</b>



Đọc văn bản

<i><b>“Học cơ bản mới có thể trở thành tài lớn”</b></i>



và trả lời các câu hỏi.




<b>b. Bố cục: </b><i><b>3 phần</b></i>


<i><b>- Mở bài:</b></i> <b>Dùng lối lập luận đối chiếu so sánh để nêu luận điểm: </b><i><b>“ít ai </b></i>
<i><b>biết học cho thành tài”</b></i><b>.</b>


-<i><b> Thân bài: </b></i><b>Kể lại một câu chuyện của Lê-ô-na đơ Vanh-xi học vẽ. </b>


<b>cách học cơ bản, sự dạy dỗ khoa học, sự kiên trì học tập.</b>


<i><b>- </b><b>Kết bài: </b></i><b>Lập luận theo lối nhân quả.</b>


<b>+ Có chịu khó học tập các kiến thức cơ bản tốt nên mới có tiền đồ </b>
<b>+ Nhờ có những người thầy giỏi - có trị giỏi.</b>


<b>? Bài văn nêu lên tư tưởng gì ? </b>


<b>? Tư tưởng ấy thể hiện ở những luận điểm nào ?</b>


<i><b>? Bài văn có bố cục mấy phần ? Hãy cho biết cách lập luận trong bài ?</b></i>


<b>a. Vấn đề, tư tưởng: Học cơ bản mới có thể thành tài.</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

-

<b> Bố cục của bài văn nghị luận:</b>



<b>+ </b>

<i><b>Mở bài</b></i>

<b>: Nêu vấn đề có ý nghĩa đối </b>



<b>với đời sống xã hội - luận điểm xuất phát.</b>


<b>+ </b>

<i><b>Thân bài</b></i>

<b>: Trình bày nội dung chủ yếu </b>


<b>của bài bằng nhiều luận điểm phụ.</b>




<b>+ </b>

<i><b>Kết bài</b></i>

<b>: Nêu kết luận nhằm khẳng định </b>


<b>tư tưởng, thái độ, quan điểm của bài.</b>



-

<b> Phương pháp lập luận: </b>



<b>CỦNG CỐ </b>



<b>Nêu bố cục của bài văn nghị luận ?</b>



<b>Bài văn nghị luận thường lập luận như </b>


<b>thế nào? </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>

<!--links-->

×