GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (689.86 KB, 16 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

KiỂM TRA BÀI CŨ:

Trả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn vào chữ cái tr ớc câu trả lời đúng 
.

1. Hàm ý là phần thông báo:

A. Trái ngược với nghĩa tường minh.
 B. Cùng nội dung với nghĩa tường minh.

C. Không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra 
từ những từ ngữ ấy.

D. Được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.

2.Trong lời nói hàng ngày:

A. Tất cả các câu đều có hàm ý. C. Khơng câu nào có hàm ý.

B. Có câu có , có câu khơng có hàm ý. D.Hàm ý được nhiều người dùng

3.Người ta dùng hàm ý khi:

A. Khơng muốn nói thẳng C. Không hiểu rõ ýngười nghe.

B. Muốn người nghe không hiểu. D. Muốn chấm dứt cuộc hội thoại

C

B

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

4.Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?

Lan:

Bình

i!

ơ

Chủ nhật này mình cùng dọn vệ sinh nhà

văn hóa thơn đi.

Bình

:

Chủ nhật này mình đi thăm ông ngoại ốm .

Lan: Thế thì chủ nhật sau chúng mình làm vậy.

Bình: Ừ, chủ nhật tuần sau .

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

ChÞ DËu võa nãi võa mÕu:

- Thôi u không ăn, để phần cho con.

Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này

nữa thôi

. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, khơng

phải nh ờng nhịn cho u.

C¸i TÝ ch a hiĨu hÕt ý c©u nãi cđa mĐ, nó xám mặt lại và hỏi bằng

giọng luống cuống:

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:

- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.

Cỏi Tớ nghe núi gióy ny, ging nh sét đánh bên tai, nó liệng củ

khoai vào rổ và ồ lên khóc:

- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng

đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.

(Ngơ Tất Tố, Tắt đèn)

Con kh«ng

đ ợc ở nhà

với thầy u.

víi thÇy u.

U

đã

b¸n

con

.

U đã bán con cho nhà

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

( t t )

I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
Có 2 điều kiện:

- Người nói( người viết) có ý thức đưa
hàm ý vào câu nói.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

TÌNH HuỐNG 1: Chiếc xe “ Paubêurđa” sản
xuất tại Liên xô Bác Hồ vẫn đi đã cũ , anh em văn 
phòng xin đổi xe khác, đời mới hơn, tốt hơn, Bác 
hỏi:

-Xe của Bác hỏng rồi à?

- Dạ chưa ạ, nhưng chúng cháu muốn thay xe để 
Bác đi nhanh hơn, êm hơn.

Bác nói:

-Ai thích nhanh thích êm thì đổi.

Hơm sau đến giờ đi làm, không biết là xe hỏng thật

hay “ai” xui mà Bác đứng đợi bên xe mà xe cứ “ ì” 
ra. Bác cười bảo đồng chí lái xe:

-Máy móc có trục trặc, chú cứ bình tĩnh sửa. Sửa 
xong bác cháu ta đi cũng kịp

Vài phút sau xe nổ máy…

Bác lại cười nói với đồng chí cảnh vệ:
-Thế là xe vẫn cịn tốt!

( Trích “Một số lời dạy và mẩu chuyện về tấm gương đạo
đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh”)

Bác khơng

muốn đổi

xe.

. Không cần thiết

phải đổi xe. Việc

Bác không đổi xe là

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

TÌNH HuỐNG 2: Một người nước ngồi u một cơ gái 
Việt Nam. Anh đã bộc lộ tình cảm với cơ rất chân thành 
nhưng cô gái đã trả lời anh bằng câu ca dao:

Bao giờ chạch đẻ ngọn đa

Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

( t t )

I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
.Có 2 điều kiện:

- Người nói( người viết) có ý thức đưa
hàm ý vào câu nói.

- Người nghe( người đọc) có năng lực

giải đốn hàm ý. Nhắc lại nội dung bài
học?

*Ghi nhớ: sgk/ 91

II.Luyện tập:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

( t t )

I. Điều kiện sử dụng hàm ý:

II.Luyện tập:

BT1a/91:

-Hàm ý của câu nói “ Chè đã ngấm rồi
đấy”: Mời bác và cô vào nhà uống chè

-Người nghe hiểu hàm ý của câu nói

-Chi tiết “ ơng theo liền anh thanh niên vào
trong nhà” và “ ngồi xuống ghế” cho biết
điều này.

BT1: Xác định hàm ý và các điều 
kiện sử dụng hàm ý trong một hội 
thoại:

-Anh nói nữa đi.- Ơng giục.

- Báo cáo hết!- Người con trai trở lại giọng
vui vẻ.-Năm phút nữa là mười. Cịn hai
mươi phút nữa thơi.Bác và cơ vào trong
nhà. Chè đã ngấm rồi đấy.

Thì giờ ngắn ngủi cịn lại thúc giục cả
chính người họa sĩ. Ơng theo liền anh
thanh niên vào trong nhà, đảo nhìn qua
một lượt trước khi ngồi xuống ghế.

Người nói, người nghe trong
đoạn hội thoại là ai? Xác

định hàm ý trong câu in
đậm?Người nghe có hiểu
hàm ý của người nói khơng?

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

( t t )

I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
II. Luyện tập:

Bài tập 2:Phân tích nguyên nhân và tác 
dụng của việc sử dụng hàm ý:

Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
-Cơm sơi rồi, chắt nước dùm cái!- Nó 
cũng lại nói trổng.

Tơi lên tiếng mở đường cho nó:

-Cháu phải gọi “ Ba chắt nước dùm 
con”, phải nói như vậy.

-Nó như khơng để ý đến câu nói của tơi, 
nó lại kêu lên:

-Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!

Anh Sáu vẫn ngồi im.

*THẢO LuẬN BÀN, THỜI GIAN 2 PHÚT:

Hàm ý của câu in đậm trên là gì ?
Vì sao em bé khơng nói thẳng được
mà phải sử dụng hàm ý?Việc sử

dụng hàm ý có thành cơng khơng?
Vì sao?

BT2/ 92:

-Hàm ý trong câu in đậm: Chắt
nước dùm để cơm khỏi nhão.

-Ngun nhân sử dụng hàm ý: Vì
đã nói thẳng rồi và vì bực mình

-Việc sử dụng hàm ý khơng thành
cơng, vì người nghe khơng cộng
tác.

-BT1a/ Hàm ý của câu nói “ Chè đã
ngấm rồi đấy”: Mời bác và cô vào nhà 
uống chè

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

( t t )

I. Điều kiện sử dụng hàm 
ý:

II. Luyện tập:

Bài tập 3:Tạo câu có chứa

hàm ý.

A: Mai về quê với mình đi!

B : /…../

A: Đành vậy.

Mỗi dãy lần lượt tìm

một số câu, dãy nào tìm

được nhiều nhất sẽ được

thưởng.Thời gian 1 phút

bắt đầu!

BT3/ 92:

- Mình cịn làm bài tập chưa xong.
- Mình bận đi trồng cây ở trường.
-Mình phải đi lao động dọn vệ sinh ở
trường.

-Mình mắc chép bài giúp Nam ốm.
-…..

BT2/ 92:

-Hàm ý trong câu in đậm: Chắt
nước dùm để cơm khỏi nhão.

-Nguyên nhân sử dụng hàm ý: Vì
đã nói thẳng rồi và vì bực mình

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Tiết 128:

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

( t t )

I. Điều kiện sử dụng hàm ý:
II. Luyện tập:

Bài tập 4: Nhận biết và giải

đoán hàm ý trong văn cảnh

cụ thể.

Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc

ông so sánh “

hy vọng

” với “

con

đường

” trong các câu sau:

Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là

hi vọng

thì khơng thể nói đâu là thực,

đâu là hư. Cũng giống như

những

con đường

trên mặt đất;

kì thực trên mặt đất vốn là gì có

đường. Người ta đi mãi thì thành

đường thôi.

BT4/ 92:

Hàm ý:Hy vọng cũng giống

như những con đường . Tuy hi

vọng chưa thể nói đâu là thực

hay hư, nhưng nếu cố gắng thực

hiện thì có thể đạt được.

BT3/ 92:

- Mình cịn bài tập chưa làm xong.
-Mình bận đi trồng cây ở trường.
-Mình phải đi lao động dọn vệ sinh ở
trường.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

B I T P C NG C : i n

À

Ậ

Ủ

Ố Đ ề

chữ

(

Đ

đúng) hoặc

S( sai)

vào sau mỗĩ nhận định sau:

1. Ng ời nói (ng ời viết) có ý thức đ a hàm ý vào câu còn ng ời

nghe (ng ời đọc) phải có năng lực giải đốn hàm ý.

2. Sử dụng hàm ý yêu cầu người nói ( người viết) có trình độ

văn hóa cao.

3. Ng êi nãi (ng êi viÕt) ph¶i sư dơng phÐp tu tõ khi

dùng hàm ý.

4 .Người nói có thể không chịu trách nhiệm về hàm ý chứa

4 .Người nói có thể khơng chịu trách nhiệm về hàm ý chứa

trong lời nói của chính họ.

5 Sử dụng hàm ý thể hiện lịch sự, tế nhị.

6. Có năng lực giải đoán hàm ý thể hiện kĩ năng giao tiếp,

6. Có năng lực giải đốn hàm ý thể hiện kĩ năng giao tiếp,

ứng xử nhanh nhạy.

7 .

Nên tạo hàm ý trong ngữ cảnh cụ thể để người nghe có

thể hiểu được .

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

DẶN DÒ:

1.Làm bài tập 1b, 1c trang 91, 92; hoàn chỉnh bài tập 5

trang 93

2. Học thuộc ghi nhớ.

3.Xác định điều kiện và chỉ ra hàm ý được sử dụng

trong một đoạn văn tự chọn

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>

GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN

KiỂM TRA BÀI CŨ:

<b> </b>

C

B

4.Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?

4.Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?

<b>Lan: </b>

<b>Lan: </b>

<b>Bình</b>

<b>Bình</b>

<b> i! </b>

<b> i! </b>

<b>ơ</b>

<b>ơ</b>

<b>Chủ nhật này mình cùng dọn vệ sinh nhà </b>

<b>Chủ nhật này mình cùng dọn vệ sinh nhà </b>

<b>văn hóa thơn đi.</b>

<b>văn hóa thơn đi.</b>

<b>Bình</b>

<b>Bình</b>

<b>: </b>

<b>: </b>

<b>Chủ nhật này mình đi thăm ông ngoại ốm .</b>

<b>Chủ nhật này mình đi thăm ông ngoại ốm .</b>

<b>Lan: Thế thì chủ nhật sau chúng mình làm vậy.</b>

<b>Lan: Thế thì chủ nhật sau chúng mình làm vậy.</b>

<b>Bình: Ừ, chủ nhật tuần sau .</b>

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

ChÞ DËu võa nãi võa mÕu:

- Thôi u không ăn, để phần cho con.

<b>Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này </b>

<b>nữa thôi</b>

. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, khơng

phải nh ờng nhịn cho u.

C¸i TÝ ch a hiĨu hÕt ý c©u nãi cđa mĐ, nó xám mặt lại và hỏi bằng

giọng luống cuống:

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:

<b>- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.</b>

Cỏi Tớ nghe núi gióy ny, ging nh sét đánh bên tai, nó liệng củ

khoai vào rổ và ồ lên khóc:

- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng

đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.

Con kh«ng

Con kh«ng

đ ợc ở nhà

đ ợc ở nhà

với thầy u.

víi thÇy u.

U

U

đã

đã

b¸n

b¸n

con

con

.

.

U đã bán con cho nhà

U đã bán con cho nhà

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

Bác khơng

muốn đổi

xe.

. Không cần thiết

phải đổi xe. Việc

Bác không đổi xe là

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

<b>Bài tập 3:Tạo câu có chứa </b>

<b>hàm ý.</b>

A: Mai về quê với mình đi!

B : /…../

A: Đành vậy.

Mỗi dãy lần lượt tìm

một số câu, dãy nào tìm