ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
-----------------

TRẦN HƢƠNG TRÀ

QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN
ĐẦU TƢ XÂY DỰNG QUẬN CẦU GIẤY

LUẬN VĂN THẠC S QUẢN

INH TẾ

CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

H N i - Năm 2021


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
-----------------

TRẦN HƢƠNG TRÀ

QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN
ĐẦU TƢ XÂY DỰNG QUẬN CẦU GIẤY
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC S QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM MINH TUẤN

XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà N i – Năm 2021


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là
trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy
đủ theo quy định.

Tác giả

Trần Hương Trà


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn, học viên đã đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình và tạo điều
kiện của rất nhiều ngƣời, sau đây là lời cảm ơn chân thành của học viên:
Trƣớc hết, học viên xin cảm ơn sâu sắc Ngƣời hƣớng dẫn khoa học TS. Phạm

Minh Tuấn về sự hƣớng dẫn nhiệt tình và những ý kiến đóng góp q báu để học
viên hồn thành luận văn.
Học viên xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các Thầy giáo, Cô giáo trƣờng Đại
học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện cho học viên hồn thành
chƣơng trình học.
Xin chân thành cảm ơn tới Lãnh đạo cùng cán bộ và nhân viên Ban Quản lý
dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy, Ủy ban Nhân dân quận Cầu Giấy đã hỗ trợ
và cung cấp thơng tin cho học viên hồn thành luận văn này.
Trân trọng cảm ơn!


TÓM TẮT
Luận văn “Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại
Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Cầu Giấy” tập trung nghiên cứu và tổng
hợp trình bày các nội dung:
M t là, tổng quan tình hình nghiên cứu và xem xét một số lý luận cơ bản về
quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc của các ban quản lý dự
án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện. Hệ thống hóa khái niệm, nội dung, tiêu chí
đánh giá và các nhân tố tác động và thực tiễn quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ
ngân sách nhà nƣớc tại một số ban quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện.
Từ đó luận văn rút ra một số bài học về quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân
sách nhà nƣớc cho Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy.
Hai là, phân tích thực trạng công tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ
ngân sách nhà nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy giai
đoạn 2015-2019 ở các công tác: 1) lập kế hoạch, phân bổ vốn đầu tƣ xây dựng cơ
bản; 2) quản lý chi phí, tạm ứng và thanh tốn khối lƣợng hồn thành; 3) quyết tốn
vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản; và 4) thanh tra, kiểm tra, giám sát quản lý vốn đầu tƣ
xây dựng cơ bản. Trên cơ sở đó, luận văn đánh giá, xác định những kết quả đạt
đƣợc và một số hạn chế trong công tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân
sách nhà nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy.

Ba là, trình bày định hƣớng, mục tiêu và đề xuất các giải pháp hoàn thiện
quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc của Ban Quản lý dự án
đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy trong những năm tới, bao gồm các giải pháp: 1)
hồn thiện cơng tác lập kế hoạch, phân bổ vốn đầu tƣ xây dựng cơ bảnvà các giải
pháp khác; 2) đảm bảo quản lý chi phí, tạm ứng và thanh tốn khối lƣợng hồn
thành; 3) nâng cao chất lƣợng cơng tác quyết tốn vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản; 4)
tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra, giám sát vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản và 5) các giải
pháp khác.


MỤC LỤC
Trang
Danh mục các từ viết tắt ........................................................................................... i
Danh mục các bảng .................................................................................................. ii
Danh mục các hình vẽ .............................................................................................. iii
Danh mục các biểu đồ .............................................................................................. iii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CẤP
QUẬN, HUYỆN ...................................................................................................... 4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ....................................................................... 4
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý tài chính cơng, quản lý ngân sách
nhà nƣớc .......................................................................................................... 4
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về công tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ
bản từ ngân sách nhà nƣớc .............................................................................. 7
1.1.3. Các cơng trình nghiên cứu về Ban Quản lý đầu tƣ xây dựng quận Cầu
Giấy .................................................................................................................. 9
1.1.4. Khoảng trống về nghiên cứu /giới hạn của các nghiên cứu trƣớc ........... 10
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc

của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện ....................................... 12
1.2.1. Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc .............................. 12
1.2.2. Quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc ................ 14
1.2.3. Quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc của Ban
Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện ............................................. 16
1.2.4. Tiêu chí đánh giá cơng tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân
sách nhà nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện ....... 23
1.2.5. Các nhân tố tác động đến công tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản


từ ngân sách nhà nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận,
huyện ................................................................................................................ 25
1.3. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc tại
một số Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện và bài học cho quận
Cầu Giấy................................................................................................................... 29
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc
tại một số Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện ..................... 29
1.3.2. Bài học rút ra cho Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy . 31
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 33
2.1. Khung nghiên cứu ............................................................................................. 33
2.2. Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 33
2. 3. Các phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................... 34
2.3.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu .................................................................. 34
2.3.2. Phƣơng pháp xử lý và phân tích số liệu .................................................. 38
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG
QUẬN CẦU GIẤY .................................................................................................. 40
3.1. Khái quát về Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy ................... 40
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................... 40
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ quyền hạn ............................................................. 41

3.1.3. Cơ cấu tổ chức ......................................................................................... 44
3.1.4. Tình hình nguồn vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc do
Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy quản lý ........................... 45
3.2. Tình hình quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc của Ban
Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy ....................................................... 46
3.2.1. Lập kế hoạch, phân bổ vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản ............................... 46
3.2.2. Quản lý chi phí, tạm ứng và thanh tốn khối lƣợng hồn thành ............. 51
3.2.3. Quyết toán vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản .................................................. 58


3.2.4. Thanh tra, kiểm tra, giám sát quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản ........ 61
3.3. Đánh giá công tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc
của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy ......................................... 64
3.3.1. Ƣu điểm ................................................................................................... 64
3.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 66
Chƣơng 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ VỐN ĐẦU
TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI BAN QUẢN LÝ
DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG QUẬN CẦU GIẤY ............................................. 69
4.1. Định hƣớng, mục tiêu hoàn thiện quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân
sách nhà nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy ................. 69
4.1.1. Định hƣớng .............................................................................................. 69
4.1.2. Mục tiêu ................................................................................................... 70
4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà
nƣớc cho Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy................................ 71
4.2.1. Hồn thiện cơng tác lập kế hoạch, phân bổ vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản 71
4.2.2. Đảm bảo quản lý chi phí, tạm ứng và thanh tốn khối lƣợng hồn thành
.......................................................................................................................... 74
4.2.3. Nâng cao chất lƣợng cơng tác quyết toán vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản .. 77
4.2.4. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra, giám sát quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ
bản .................................................................................................................... 80

4.3. Kiến nghị ........................................................................................................... 82
4.3.1. Kiến nghị đối với cơ quan Nhà nƣớc ..................................................... 82
4.3.2. Kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy................................ 82
4.3.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan ................................................... 84
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 88
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 95


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Từ viết tắt

Nghĩa Tiếng Anh

Nghĩa Tiếng Việt

1

Ban QLDA

Ban Quản lý dự án

2

ĐTXD

Đầu tƣ xây dựng


3

ĐTXDCB

Đầu tƣ xây dựng cơ bản

4

NSNN

Ngân sách nhà nƣớc

5

Nxb

Nhà xuất bản

6

UBND

Ủy ban nhân dân

i


DANH MỤC CÁC BẢNG


STT

Số hiệu

N i dung

5

Bảng 3.1

Thống kê nguồn vốn ĐTXDCB các năm 20152019

46

6

Bảng 3.2

Kế hoạch vốn ĐTXDCB từ NSNN các năm 20152019

48

7

Bảng 3.3

Mức độ hài lịng về cơng tác kế hoạch, thẩm tra
phân bổ vốn ĐTXDCB

50


8

Bảng 3.4

Thống kê số vốn tạm ứng các năm 2015-2019

54

9

Bảng 3.5

Thống kê số vốn thanh toán các năm 2015-2015

55

10

Bảng 3.6

Thống kê số vốn giải ngân các năm 2015-2019

57

11

Bảng 3.7

Kết quả thực hiện quyết tốn vốn các năm 20152019


59

12

Bảng 3.8

Mức độ hài lịng về cơng tác quyết tốn vốn
ĐTXDCB

60

13

Bảng 3.9

Thống kê số đồn thanh tra, kiểm tra quản lý vốn
ĐTXDCB các năm 2015-2019

61

14

Bảng 3.10

Kết quả thực hiện giám sát, đánh giá ĐTXDCB
các năm 2015-2019

62


15

Bảng 3.11

Mức độ hài lịng về cơng tác thanh tra, kiểm tra,
giám sát quản lý vốn ĐTXDCB

64

ii

Trang


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

STT

Số hiệu

N i dung

1

Hình 2.1

Khung lý thuyết

33


2

Hình 2.2

Quy trình

34

3

Hình 2.3

Các bƣớc thu thập dữ liệu thứ cấp

35

4

Hình 3.1

Sơ đồ mơ hình tổ chức của Ban QLDA đầu tƣ xây
dựng quận Cầu Giấy

Trang

44

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

STT


Số hiệu

N i dung

Trang

1

Biểu đồ 3.1

Ban QLDA lập kế hoạch vốn ĐTXDCB chƣa chi
tiết, đầy đủ, chính xác

51

2

Biểu đồ 3.2

3

Biểu đồ 3.3

Nguyên nhân các khoản thanh toán chƣa đúng
tiêu chuẩn, định mức, đúng quy định
Đánh giá công tác quản lý vốn ĐTXDCB của
Ban QLDA

iii


58
65


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở Việt Nam, với vai trò đặc biệt quan trọng nên đầu tƣ cơng nói chung và
quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản (ĐTXDCB) từ ngân sách nhà nƣớc (NSNN)
nói riêng đƣợc chú trọng và thu đƣợc nhiều kết quả. Nhà nƣớc hoàn thiện thể chế
quản lý vốn ĐTXDCB, siết chặt kỷ luật đầu tƣ công, tạo hành lang pháp lý cho hoạt
động đầu tƣ cơng, góp phần thực hiện cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả quản lý sử
dụng vốn. Cùng với đó, việc bố trí vốn đầu tƣ đƣợc tập trung, hiệu quả, khẳng định
vai trò chủ đạo của vốn NSNN. Kế hoạch phân bổ vốn đầu tƣ công đƣợc lập theo
giai đoạn 5 năm, đồng thời chi tiết từng năm đã góp phần quản lý chặt chẽ, cơng
khai, minh bạch, theo đúng các tiêu chí, định mức của Ủy ban Thƣờng vụ Quốc hội
và Thủ tƣớng Chính phủ. Tỷ trọng đầu tƣ của khu vực nhà nƣớc đang giảm dần phù
hợp với chủ trƣơng, định hƣớng của Đảng và Nhà nƣớc về khuyến khích sự tham
gia của khu vực ngoài nhà nƣớc cho đầu tƣ phát triển. Bên cạnh những kết quả đạt
đƣợc, quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN ở Việt Nam thời gian qua cũng có những
hạn chế: Về thể chế, theo quy định tại Luật Đầu tƣ cơng, để đƣợc bố trí vốn trong kế
hoạch đầu tƣ cơng trung hạn thì các dự án phải đƣợc phê duyệt chủ trƣơng đầu tƣ.
Tuy nhiên các yêu cầu để trình phê duyệt chủ trƣơng bao gồm nhiều thủ tục nhƣ
thẩm định nguồn vốn, lập báo cáo đánh giá tác động môi trƣờng… không phát huy
hiệu quả mà còn kéo dài thời gian phê duyệt; quản lý vốn cịn để thất thốt, lãng phí;
cơng tác giám sát, kiểm tra còn nhiều hạn chế…
Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy (Ban QLDA), thay mặt
chủ đầu tƣ là Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy, quản lý các dự án đầu tƣ xây dựng
(ĐTXD) trên địa bàn quận. Trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc
về quản lý ĐTXD, Ban QLDA thực hiện quản lý ĐTXDCB từ NSNN. Trong những

năm qua, công tác quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban QLDA đã đạt đƣợc
nhiều kết quả. Nhiều dự án đã hoàn thành đầu tƣ, đi vào hoạt động hiệu quả, cải
thiện đời sống của ngƣời dân cả về vật chất và tinh thần. Công tác quản lý vốn

1


ĐTXDCB từ NSNN bƣớc đầu thực hiện quy định công khai, minh bạch ngân sách
theo Luật Ngân sách nhà nƣớc năm 2015. Cơng tác lập, thẩm định dự tốn, phân bổ
nguồn vốn, quản lý tài chính, quyết tốn ngân sách ngày càng thực hiện đúng qui
định và hợp lý với NSNN đƣợc giao. Tuy nhiên, việc quản lý vốn ĐTXDCB từ
NSNN tại Ban QLDA còn nhiều vấn đề đang đƣợc đặt ra, đặc biệt là hiệu quả của
quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN cịn thất thốt và lãng phí. Từng khâu quản lý
trong quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban QLDA cịn có yếu kém xuất phát từ
những ngun nhân chủ quan và khách quan. Trƣớc tình hình thực tiễn cả nƣớc
đang thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN đang rất
cần thiết và quan trọng. Việc nghiên cứu làm rõ luận cứ, nội hàm, phƣơng thức
cũng nhƣ thực tiễn công tác quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban Quản lý dự
án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy là rất thiết thực. Đây là cơ sở và sự cần thiết để
tác giả chọn nghiên cứu đề tài Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách
nhà nước tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Cầu Giấy.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn tập trung trả lời câu hỏi: Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận
Cầu Giấy đã thực hiện quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
như thế nào và cần phải làm gì để hồn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng
cơ bản từ ngân sách nhà nước?
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở phân tích thực trạng cơng tác quản lý vốn
ĐTXDCB từ NSNN của Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy giai đoạn
2015-2019, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý vốn

ĐTXDCB từ NSNN cho Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy tới năm 2025.
- Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Hệ thống các vấn đề lý luận về quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban
QLDA đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện.

2


+ Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban
QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy giai đoạn 2015-2019.
+ Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban
QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy tới năm 2025.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về mặt không gian: nghiên cứu tại Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu
Giấy
+ Về mặt thời gian: giai đoạn 2015-2019 và đề xuất các giải pháp cho giai
đoạn tới năm 2025.
+ Về nội dung: nghiên cứu quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN ở các nội dung:
lập kế hoạch, phân bổ vốn ĐTXDCB; quản lý chi phí, tạm ứng và thanh tốn khối
lƣợng hồn thành; quyết toán vốn ĐTXDCB; thanh tra, kiểm tra, giám sát quản lý
vốn ĐTXDCB và từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý vốn ĐTXDCB từ
NSNN cho Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy theo các nội dung trên.
5. Kết cấu luận văn
Luận văn kết cấu thành 4 chƣơng:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về
quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc của ban quản lý dự án
đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện
Chương 2: Phƣơng pháp nghiên cứu

Chương 3: Thực trạng quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà
nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy
Chương 4: Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý vốn đầu tƣ xây dựng
cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng quận Cầu
Giấy

3


Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ
XÂY DỰNG CẤP QUẬN, HUYỆN
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý tài chính cơng, quản lý ngân sách
nhà nước
- Tác giả Đào Văn Hùng trong cuốn Giáo trình quản lý tài chính cơng đã
tổng quan về tài chính cơng, quản lý NSNN, rủi ro tài khóa và các nghĩa vụ nợ của
chính phủ, khung quản lý tài chính công trung hạn và quản lý ngân sách theo kết
quả, minh bạch tài khóa và hiệu quả quản lý tài chính cơng. (Đào Văn Hùng, 2017)
- Tác giả Ngơ Thị Hồng Hạnh trong bài viết Tăng cường quản lý ngân sách
nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế đã phân tích thực trạng quản lý NSNN,
chỉ ra 3 vấn đề đặt ra trong quản lý NSNN ở Việt Nam hiện nay là: 1) vấn đề tăng
thu NSNN bằng tăng tỷ lệ từ thuế, thực hiện hài hòa theo hƣớng kích thích doanh
nghiệp phát triển và kế hoạch chi NSNN hợp lý; 2) tập trung nguồn lực NSNN,
tránh phân tán, dàn trải, đầu tƣ thiếu hiệu quả; 3) vấn đề hồn thiện chính sách tài
khóa, chính sách tiền tệ theo cơ chế thị trƣờng và thông lệ quốc tế đáp ứng nhu cầu
hội nhập và đƣa ra 6 kiến nghị tăng cƣờng quản lý NSNN: 1) thực hiện cải cách thủ
tục hành chính trong cơng tác quản lý NSNN; 2) đổi mới và hoàn thiện cơ cấu chi

NSNN; 3) thƣờng xuyên sửa đổi, hoàn thiện hệ thống định mức, chế độ sử dụng
ngân sách cho phù hợp với tình hình thực tế trên cơ sở khoa học, khác quan; 4) thực
hiện nguyên tắc vay bù đắp bội chi NSNN cho đầu tƣ phát triển; 5) cơ cấu lại thu,
chi NSNN; 6) hồn thiện chính sách thu gắn với cơ cấu lại thu NSNN. (Ngô Thị
Hồng Hạnh, 2017)

4


- Tác giả Nguyễn Huy Hoàng trong bài viết Tiêu chí thực hiện trách nhiệm
giải trình trong quản lý ngân sách nhà nước xuất phát từ nhận định: “Thực hiện
trách nhiệm giải trình là một nguyên tắc lớn trong quản lý NSNN, góp phần minh
bạch hóa và nâng cao hiệu quả của chính sách tài khóa cũng nhƣ việc huy động,
quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính nhà nƣớc” (Nguyễn Huy Hoàng, 2017,
trang 13), tác giả xây dựng các 5 tiêu chí đánh giá hiệu quả thực hiện trách nhiệm
giải trình trong quản lý NSNN gồm: mơi trƣờng để ngƣời dân hiểu và bày tỏ ý kiến
của mình; cơ chế cơng khai thơng tin; sự tham gia của ngƣời dân; cơ chế giám sát
của cơ quan dân cử; và tiếp thu ý kiến của ngƣời dân.
- Tác giả Lê Chi Mai trong bài viết Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
cho chính quyền địa phương ở Việt Nam khái quát về thực trạng phân cấp quản lý
ngân sách cho địa phƣơng và trình bày định hƣớng tăng cƣờng phân cấp quản lý
ngân sách cho chính quyền địa phƣơng gồm: 1) thực hiện sự phân tách rõ ràng giữa
các cấp ngân sách, hƣớng đến xây dựng một hệ thống phân cấp ngân sách đầy đủ,
trong đó chính quyền địa phƣơng có sự tự chủ và quyền quyết định lớn hơn về ngân
sách cấp mình độc lập với chính quyền trung ƣơng; 2) trao cho địa phƣơng quyền tự
chủ cao hơn trong quyết định và quản lý nguồn thu; 3) mở rộng quyền tự chủ của
địa phƣơng trong quyết định chi tiêu, cho phép chính quyền địa phƣơng tự chủ ở
một mức độ thích hợp trong việc ra quyết định chi tiêu, phân bổ nguồn lực và sử
dụng nguồn lực theo thứ tự ƣu tiên của địa phƣơng; 4) việc tính tốn số bổ sung cân
đối ngân sách địa phƣơng cần đƣợc thực hiện có căn cứ xác đáng; 5) trao quyền

nhiều hơn cho các cấp chính quyền bên dƣới; 6) tăng cƣờng tính minh bạch và trách
nhiệm giải trình về tài chính ở các cấp chính quyền địa phƣơng; 7) thí điểm lập
ngân sách theo kết quả đầu ra gắn với tầm nhìn trung hạn. (Lê Chi Mai, 2017)
- Các tác giả Hoàng Thị Thúy Nguyệt, Đào Thị Bích Hạnh trong cuốn Giáo
trình lý thuyết quản lý tài chính cơng đã tổng quan về tài chính và quản lý tài chính
cơng, NSNN và phân cấp quản lý NSNN; trình bày quy trình quản lý NSNN, tổ
chức cân đối NSNN và quản lý nợ công, quản lý các quỹ ngoài NSNN; đánh giá kết

5


quả hoạt động quản lý tài chính cơng. (Hồng Thị Thúy Nguyệt, Đào Thị Bích
Hạnh, 2016)
- Hai tác giả Bùi Tiến Hanh, Phạm Thị Hồng Phƣơng trong cuốn Giáo trình
quản lý tài chính cơng trình bày những vấn đề cơ bản về tài chính cơng và quản lý
tài chính cơng, quản lý NSNN, tổ chức cân đối NSNN, quản lý các quỹ ngồi
NSNN và đánh giá quản lý tài chính cơng. (Bùi Tiến Hanh, Phạm Thị Hồng
Phƣơng, 2016)
- Tác giả Vũ Thị Nhài trong cuốn Quản lý tài chính cơng ở Việt Nam đã tổng
quan về quản lý tài chính cơng và bộ máy quản lý tài chính cơng ở Việt Nam; trình
bày những vấn đề cơ bản về quản lý NSNN, quản lý thu, chi NSNN; quản lý tài sản
cơng trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp cơng lập; các cơ chế quản lý tài
chính, chế độ kế tốn trong các cơ quan hành chính nhà nƣớc và đơn vị sự nghiệp
công lập. (Vũ Thị Nhài, 2016)
- Tác giả Trần Xuân Hải trong cuốn Quản lý tài chính cơng ở Việt Nam –
thực trạng và giải pháp trình bày những vấn đề cơ bản về tài chính cơng và quản lý
tài chính cơng bao gồm các quan niệm về tài chính cơng; nội dung, vai trị và tác
động của quản lý tài chính cơng đối với phát triển kinh tế - xã hội. Tác giả đồng thời
giới thiệu những kinh nghiệm cải cách quản lý tài chính cơng của một số quốc gia
trên thế giới. Thực trạng cơng tác quản lý tài chính cơng ở Việt Nam thời gian qua

và giải pháp tăng cƣờng quản lý tài chính cơng ở Việt Nam đến năm 2020. (Trần
Xn Hải, 2014)
- Tác giả Nguyễn Văn Hậu trong bài viết Quản lý ngân sách theo kết quả
đầu ra và khả năng áp dụng ở Việt Nam cho rằng “với những ƣu điểm vƣợt trội,
quản lý NSNN theo kết quả đầu ra có thể khắc phục những nhƣợc điểm của phƣơng
thức truyền thống quản lý NSNN theo đầu vào. Phân tích những nhƣợc điểm khi
quản lý NSNN theo đầu vào, tác giả chỉ ra “Ngân sách chỉ đƣợc lập trong ngắn hạn,
thƣờng là một năm; không giải quyết đƣợc những vấn đề then chốt theo các mục
tiêu do Chính phủ đề ra; các mối liên kết giữa vốn ngân sách với những dịch vụ do

6


cơ quan nhà nƣớc cung cấp thƣờng yếu kém và ít có động lực để sử dụng ngân sách
một cách hiệu quả”. Khái quát về quản lý NSNN theo kết quả đầu ra, tác giả nhận
định “phƣơng thức này có khả năng so sánh chi phí với kết quả, cho phép cơ quan
nhà nƣớc chủ đọng lựa chọn phƣơng pháp có hiệu quả hơn trong chi tiêu, nâng cao
hiệu quả sử dụng NSNN thông qua việc thu hẹp hay khƣớc từ những chi tiêu không
cần thiết và thứ yếu; tập trung các nguồn lực để hoàn thành đƣợc nhiệm vụ quan
trọng nhất đối với xã hội”. Từ đó, tác giả bàn về khả năng áp dụng quản lý NSSNN
theo kết quả đầu ra ở Việt Nam. (Nguyễn Văn Hậu, 2014)
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về cơng tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản
từ ngân sách nhà nước
- Tác giả Trần Trung Dũng trong luận án Giải pháp tăng cường quản lý vốn
đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại Bộ Công an đã nghiên cứu lý
luận và thực tiễn nhằm đề ra các giải pháp tăng cƣờng quản lý vốn ĐTXDCB từ
NSNN của Bộ Công An. (Trần Trung Dũng, 2017)
- Hai tác giả Tạ Thị Thanh Huyền, Nguyễn Mạnh Dũng trong bài viết Tăng
cường quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh
Thái Ngun đã đánh giá tồn diện quy trình quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN từ

công tác lập kế hoạch phân bổ vốn đầu tƣ, cơng tác thanh, quyết tốn vốn đầu tƣ và
hoạt động giám sát, thanh tra quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN trên địa bàn tỉnh
Thái Nguyên để từ đó kiến nghị một số giải pháp tăng cƣờng quản lý vốn ĐTXDCB
từ NSNN trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020. (Tạ Thị Thanh Huyền,
Nguyễn Mạnh Dũng, 2017)
- Tác giả Vũ Trƣờng Khá trong luận án Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản
đối với các Đồn kinh tế quốc phịng khu vực phía Bắc Việt Nam đã nghiên cứu và
trình bày lý luận cơ bản về Đồn kinh tế quốc phịng và quản lý vốn ĐTXDCB đối
với các Đồn kinh tế quốc phịng; đánh giá thực trạng quản lý vốn ĐTXDCB đối
với các Đoàn kinh tế quốc phịng khu vực phía Bắc Việt Nam; đề xuất giải pháp

7


tăng cƣờng quản lý vốn ĐTXDCB đối với các Đoàn kinh tế quốc phịng khu vực
phía Bắc Việt Nam. (Vũ Trƣờng Khá, 2017)
- Tác giả Đặng Thị Tuyết Mai trong bài viết Đánh giá thực trạng quản lý vốn
đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trong các cơng trình hạ tầng kỹ
thuật các huyện miền núi tỉnh Thái Ngun theo chương trình 135 đã phân tích tình
hình xây dựng cơ sở hạ tầng các huyện miền núi tỉnh Thái Nguyên; đánh giá những
kết quả đạt đƣợc, một số hạn chế và phân tích các nguyên nhân của hạn chế trong
quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN trong các cơng trình hạ tầng kỹ thuật các huyện
miền núi tỉnh Thái Nguyên. (Đặng Thị Tuyết Mai, 2017)
- Tác giả Hoàng Thanh Tuấn trong bài viết Giải pháp quản lý vốn đầu tư xây
dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Bạc Liêu đã đánh giá
thực trạng quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN trên địa bàn thành phố Bạc Liêu nhằm
tìm ra các điểm mạnh và phân tích các hạn chế để từ đó đề xuất các giải pháp hoàn
thiện quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN trên địa bàn thành phố Bạc Liêu. (Hoàng
Thanh Tuấn, 2017)
- Tác giả Bùi Mạnh Cƣờng trong bài viết Một số đặc điểm trong quản lý vốn

đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước phục vụ công tác an ninh phân tích
5 đặc điểm của quản lý vốn XDCB từ NSNN phục vụ công tác an ninh: 1) Do tính
chất đặc thù của việc đảm bảo an ninh nên một số dự án ĐTXDCB không thể đấu
thầu công khai; 2) Vốn ĐTXDCB trong lĩnh vực an ninh thƣờng có quy mơ lớn và
100% là của Nhà nƣớc; 3) Vốn ĐTXDCB trong lĩnh vực an ninh đƣợc sử dụng
nghiêm ngặt theo kế hoạch của Nhà nƣớc; 4) Vốn ĐTXDCB trong lĩnh vực an ninh
phải giải quyết nhiều nhiệm vụ, mục tiêu đột xuất và 5) Chủ đầu tƣ khơng phải là
ngƣời đích thực sở hữu vốn mà chỉ là ngƣời đƣợc giao quyền đại diện sở hữu, quản
lý và sử dụng vốn. (Bùi Mạnh Cƣờng, 2016)
- Tác giả Nguyễn Thị Thanh trong bài viết Đánh giá hiệu quả phân cấp quản
lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản của Hà Nội bằng phƣơng pháp sử dụng mơ hình
phân tích màng bao dữ liệu, đã đánh giá hiệu quả phân cấp quản lý vốn ĐTXDCB

8


của thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2007-2013, từ đó đƣa ra các kiến nghị nâng
cao hiệu quả của công tác XDCB trong thời gian tới. (Nguyễn Thị Thanh, 2014)
1.1.3. Các cơng trình nghiên cứu về Ban Quản lý đầu tư xây dựng quận Cầu
Giấy
- Tác giả Nguyễn Thị Hồng Liên trong luận văn Hồn thiện cơng tác thanh,
quyết toán dự án đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban
Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Cầu Giấy đã hệ thống hóa lý luận về cơng tác
thanh, quyết tốn dự án ĐTXD bằng nguồn vốn NSNN; trình bày và phân tích thực
trạng cơng tác thanh, quyết tốn dự án ĐTXD bằng nguồn vốn NSNN tại Ban
QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy trong 03 năm 2016, 2017, 2018 và đề xuất
các giải pháp hồn thiện cơng tác thanh, quyết tốn dự án ĐTXD bằng nguồn
NSNN tại Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy. (Nguyễn Thị Hồng Liên,
2019)
- Tác giả Phạm Mai Phƣơng trong luận văn Quản lý dự án đầu tư xây dựng

cơ bản tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Cầu Giấy hệ thống hóa cơ sở
lý luận và thực tiễn về quản lý dự án ĐTXDCB của Ban QLDA đầu tƣ xây dựng
cấp quận, huyện; phân tích thực trạng quản lý dự án ĐTXDCB tại Ban QLDA đầu
tƣ xây dựng quận Cầu Giấy ở 03 nội dung: quản lý giai đoạn chuẩn bị dự án; quản
lý giai đoạn thực hiện dự án; và quản lý giai đoạn kết thúc xây dựng, đƣa công trình
vào khai thác sử dụng trong giai đoạn 2014-2018. Trên cơ sở đánh giá, chỉ ra các
kết quả đạt đƣợc, những hạn chế của 03 công tác trên, luận văn đề xuất các giải
pháp hoàn thiện quản lý dự án ĐTXDCB tại Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu
Giấy cho thời gian tiếp theo. (Phạm Mai Phƣơng, 2019)
Những công trình khoa học và bài viết chun sâu đã cơng bố mà tác giả nêu
trên đã giải quyết đƣợc nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn liên quan đến quản lý
vốn ĐTXDCB từ NSNN, cụ thể nhƣ dƣới đây:
- Về giá trị lý luận: Nghiên cứu về quản lý tài chính cơng, quản lý NSNN nói
chung trên các khía cạnh: khái niệm, đặc điểm, vai trị, nội dung, nhân tố ảnh hƣởng,

9


tiêu chí đánh giá... Nghiên cứu về quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN: các cơng trình
hệ thống hóa khái niệm, đặc điểm, nội dung, xây dựng tiêu chí đánh giá và giải
pháp tăng cƣờng quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN ở những góc độ khác nhau; một
số cơng trình khái quát các nguyên tắc, quy trình quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN,
đi sâu phân tích các quan điểm, phƣơng hƣớng gắn với các dự báo để đề ra các giải
pháp hoàn thiện quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN.
- Về giá trị thực tiễn: Mỗi cơng trình nghiên cứu ở từng thời điểm cụ thể, với
quy mô, phƣơng pháp và cách tiếp cận khác nhau cũng đã khai thác tƣơng đối sâu,
rộng về công tác quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN gắn với những địa phƣơng hoặc
ngành nhất định. Các công trình đã đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng quản lý vốn
ĐTXDCB từ NSNN tại một số địa phƣơng, một số ngành để từ đó chỉ ra những kết
quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân trong công tác này. Một số khơng ít các

nghiên cứu đã tìm hiểu và trình bày các kinh nghiệm của một số địa phƣơng trong
công tác quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN, rút ra các bài học cả về mặt chính sách
và thực tiễn cho địa phƣơng. Có 02 cơng trình đã nghiên cứu tại Ban QLDA đầu tƣ
xây dựng quận Cầu Giấy tuy nhiên đối tƣợng nghiên cứu của một cơng trình trên là
quản lý dự án ĐTXDCB (một dung lƣợng nhỏ trong cơng trình này có trình bày tóm
lƣợc về cơng tác quản lý chi phí dự án) và đối tƣợng nghiên cứu của một cơng trình
khác là cơng tác thanh, quyết toán dự án ĐTXD bằng nguồn vốn NSNN (đây chỉ là
một trong 4 nội dung quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN mà đề tài luận văn sẽ nghiên
cứu, tìm hiểu).
Các cơng trình trên đây là những căn cứ khoa học và thực tiễn quan trọng để
tác giả kế thừa và phát triển cho quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn.
1.1.4. Khoảng trống về nghiên cứu /giới hạn của các nghiên cứu trước
Mặc dù các cơng trình nghiên cứu kể trên đã đề cập đến một số khía cạnh
liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài luận văn, tuy nhiên có thể khẳng định
đến thời điểm này theo tìm hiểu của tác giả, chƣa có cơng trình nào nghiên cứu trực
tiếp, toàn diện đến quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại

10


Ban Quản lý Đầu tư xây dựng quận Cầu Giấy. Vì vậy, đề tài cần đƣợc nghiên cứu,
hệ thống, chuyên sâu, sát thực tiễn theo hƣớng mới nhƣ sau:
- Khoảng trống về lý luận cần làm rõ: Luận văn cần tiếp tục nghiên cứu, bổ
sung, hoàn thiện, làm rõ cơ sở lý luận, khung lý thuyết phân tích, đánh giá về cơng
tác quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN nói chung, từ đó hồn thiện khung lý luận sát
hợp với phạm vi ban QLDA đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện. Cụ thể, ở góc độ cấp
ban QLDA đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện, quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN nhƣ
thế nào? Các nhân tố ảnh hƣởng? Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý vốn
ĐTXDCB từ NSNN của các ban QLDA đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện?
- Khoảng trống về thực tiễn cần nghiên cứu: Vì chƣa có cơng trình nào

nghiên cứu trực tiếp đến quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN tại Ban QLDA đầu tƣ xây
dựng quận Cầu Giấy, đặc biệt trong bối cảnh Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội
khóa XV vừa thơng qua Nghị quyết về việc điều chỉnh mở rộng địa giới quận Cầu
Giấy với việc sáp nhập một số đơn vị hành chính của quận Nam Từ Liêm và Bắc Từ
Liêm vào quận Cầu Giấy. Theo đó diện tích khu vực điều chỉnh địa giới sẽ mở rộng
diện tích quận Cầu Giấy hiện nay thêm 11,18 ha, dân số điều chỉnh tăng thêm cho
quận Cầu Giấy là 6.799 ngƣời. Việc mở rộng địa giới quận Cầu Giấy nhƣ vậy đặt ra
cho Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy nhiều vấn đề mới, thách thức mới
trong quản lý ĐTXD trên địa bàn quận. Trƣớc bối cảnh mới, có rất nhiều vấn đề
thực tiễn cần thiết đƣợc làm rõ mà luận văn sẽ đi sâu nghiên cứu:
+ Mô tả và phân tích các nội dung về quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN tại
Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy giai đoạn 2015-2019.
+ Phân tích các nội dung quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN tại Ban QLDA
đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy giai đoạn 2015-2019 trong quy trình 4 công đoạn:
lập kế hoạch, phân bổ vốn ĐTXDCB; quản lý chi phí, tạm ứng và thanh tốn khối
lƣợng hồn thành; quyết toán vốn ĐTXDCB; thanh tra, kiểm tra, giám sát quản lý
vốn ĐTXDCB.

11


+ Đánh giá những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân trong
quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN của Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy
thời gian qua. Căn cứ vào định hƣớng, mục tiêu của Ban QLDA đầu tƣ xây dựng
quận Cầu Giấy để đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN
cho Ban QLDA đầu tƣ xây dựng quận Cầu Giấy trong thời gian tới.
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà
nƣớc của Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng cấp quận, huyện
1.2.1. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
1.2.1.1. Khái niệm

Đầu tƣ XDCB là quá trình đƣa các nguồn lực sử dụng vào hoạt động sản
xuất và tái sản xuất mở rộng tài sản cố định, tăng cƣờng và hoàn thiện cơ sở vật
chất kỹ thuật cho phát triển kinh tế.
“NSNN là toàn bộ các khoản thu và chi của Nhà nước được dự toán và thực
hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền
quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước” (Quốc
hội, 2014, tr.2)
Vốn ĐTXDCB từ NSNN là một phần vốn tiền tệ đã đƣợc Nhà nƣớc tập
trung qua các hình thức nhƣ thuế, phí, lệ phí… để đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng
kinh tế, văn hóa xã hội.
“Vốn ĐTXDCB từ NSNN là các nguồn lực của xã hội tích lũy, tập trung vào
NSNN, được cân đối trong dự toán NSNN hàng năm từ các nguồn thu trong nước,
nước ngoài (bao gồm vay nước ngồi của chính phủ và vốn viện trợ của nước ngồi
cho chính phủ, các cấp chính quyền và các cơ quan nhà nước) để cấp phát và cho
vay ưu đãi về ĐTXDCB nhằm cung cấp các dịch vụ cơ bản và thiết yếu phục vụ các
yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ đời sống vật chất và tinh thần của dân
cư” (Hoàng Thanh Tuấn, 2017, trang 218).
1.2.1.2. Đặc điểm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước

12


Vốn ĐTXDCB từ NSNN là nguồn vốn trong NSNN, đƣợc cấp thẩm quyền
quyết định đầu tƣ vào lĩnh vực XDCB. Vốn ĐTXDCB từ NSNN đƣợc Nhà nƣớc
cấp phát dƣới dạng các chƣơng trình, dự án từ lúc chuẩn bị đầu tƣ đến lúc hồn
thành cơng trình XDCB, bàn giao đƣa cơng trình vào sử dụng.
Chủ sở hữu vốn ĐTXDCB từ NSNN là Nhà nƣớc. Vốn ĐTXDCB đƣợc quản
lý, điều hành, sử dụng theo các quy định của pháp luật (Luật NSNN, các quy định
về quản lý đầu tƣ, quản lý chi phí xây dựng cơng trình, dự án ĐTXD).
Vốn là hàng hóa đặc biệt, nhƣng cũng giống nhƣ các hàng hóa khác, vốn có

giá trị sử dụng là để sinh lời. Bản thân vốn có chi phí cơ hội, tức là chi phí về vốn
sử dụng vào dự án ĐTXDCB đã chọn mà bỏ qua dự án khác vào những thời điểm
nhất định cho nên lợi ích tối thiểu mà chủ đầu tƣ phải thu đƣợc là chi phí cơ hội của
vốn đầu tƣ. Vốn ĐTXDCB từ NSNN có hiệu quả về kinh tế, về xã hội hoặc lợi ích
chung lâu dài cho một ngành, một địa phƣơng hay cả nền kinh tế. Đây là một đặc
điểm sử dụng vốn ĐTXDCB quan trọng để lựa chọn hình thức đầu tƣ có hiệu quả
cao nhất.
Vốn ĐTXDCB từ NSNN có giá trị thời gian nên trong đầu tƣ cần phải quy
đổi các khoản thu và các khoản chi về cùng một thời giá hoặc tại thời điểm hiện tại
hoặc tƣơng lai để so sánh, đối chiếu, đánh giá kết quả đầu tƣ.
Cơ chế quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN chặt chẽ, gắn với việc kiểm tra,
giám sát để hạn chế tiêu cực, thất thốt, lãng phí do Nhà nƣớc là chủ sở hữu vốn
ĐTXDCB từ NSNN, còn chủ đầu tƣ chỉ là ngƣời sử dụng vốn.
Căn cứ vào khả năng thu hồi vốn trực tiếp của dự án ĐTXDCB và tính chất
nguồn vốn, hiện nay Nhà nƣớc định ra 3 hình thức: cấp phát đầu tƣ, tín dụng đầu tƣ
và doanh nghiệp tự đầu tƣ.
1.2.1.3. Phân loại vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
Có nhiều hình thức phân loại vốn ĐTXDCB từ NSNN.
- Căn cứ vào cấp quản lý ngân sách có vốn ĐTXDCB của ngân sách Trung
ƣơng và vốn ĐTXDCB của ngân sách địa phƣơng. Vốn ĐTXDCB của ngân sách

13


Trung ƣơng có nguồn hình thành từ các khoản thu của ngân sách Trung ƣơng đƣợc
sử dụng đầu tƣ cho các dự án ĐTXDCB phục vụ lợi ích quốc gia. Vốn ĐTXDCB
của ngân sách địa phƣơng hình thành từ các khoản thu của ngân sách địa phƣơng
đƣợc đầu tƣ cho các dự án ĐTXDCB phục vụ cho lợi ích của địa phƣơng đó.
- Căn cứ vào mức độ kế hoạch vốn ĐTXDCB có các loại: vốn ĐTXDCB tập
trung; vốn ĐTXDCB từ nguồn thu đƣợc để lại theo Nghị quyết của Quốc hội, các

địa phƣơng chủ động đầu tƣ; vốn ĐTXDCB theo các chƣơng trình, dự án quốc gia;
vốn ĐTXDCB thuộc NSNN nhƣng đƣợc để lại cho đơn vị đầu tƣ tăng cƣờng cơ sở
vật chất.
- Căn cứ vào tính chất đầu tư kết hợp nguồn vốn đầu tư có vốn ĐTXDCB từ
nguồn ngân sách tập trung và vốn sự nghiệp có tính chất đầu tƣ. Vốn ĐTXDCB từ
nguồn ngân sách tập trung là vốn đầu tƣ cho các dự án bằng nguồn vốn đầu tƣ phát
triển thuộc NSNN do các cơ quan Trung ƣơng và địa phƣơng quản lý. Vốn sự
nghiệp có tính chất đầu tƣ là vốn NSNN thuộc nhiệm vụ chi thƣờng xuyên cho các
hoạt động sự nghiệp kinh tế mang tính chất đầu tƣ nhƣ duy tu, bảo dƣỡng, sửa chữa
các cơng trình giao cơng, nơng nghiệp, thủy lợi, ngƣ nghiệp, lâm nghiệp và các
chƣơng trình quốc gia, dự án nhà nƣớc.
1.2.2. Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
1.2.2.1. Khái niệm
Theo nghĩa thƣờng, quản lý là sự tác động có chủ đích, có tổ chức của chủ
thể quản lý lên đối tƣợng và khách thể quản lý nhằm sử dụng hiệu quả các tiềm
năng của hệ thống để đạt đƣợc mục tiêu đặt ra trong điều kiện môi trƣờng biến động.
Theo Từ Quang Phƣơng: “Quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN là tổng thể các
biện pháp, công cụ, cách thức mà Nhà nước tác động vào quá trình hình thành (huy
động), phân phối (cấp phát) và sử dụng vốn NSNN để đạt các mục tiêu kinh tế xã
hội đề ra trong từng giai đoạn”. (Từ Quang Phƣơng, 2013, trang 43)
Quản lý vốn ĐTXDCB từ NSNN là một bộ phận quan trọng của quản lý nhà
nƣớc trong lĩnh vực ĐTXDCB, trong đó:

14