Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 65, 66: Ôn tập văn học (HKI)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 Tuaàn:17 Tieát ppct:65-66 Ngày soạn:03/12/10 Ngaøy daïy:06/12/10. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN. OÂN TAÄP VAÊN HOÏC (HKI) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Củng cố và hoàn thiện các kiến thức về tác phẩm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài ở hai phương diện nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức đã học về tác phẩm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài ở hai phương diện nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. 2. Kĩ năng: Trọng tâm là văn học Việt Nam: Hệ thống hoá kiến thức đã học về tác giả, tác phẩm theo quá trình vận động lịch sử trong các giai đoạn cuối cùng của thời kì văn học trung đại, hiểu được tài năng sáng tạo của ông cha ta để đưa văn học dân tộc đạt tới những giá trị đỉnh cao về nghệ thuật. 3. Thái độ: Có ý thức nghiêm túc, traùch nhieäm trong viếc làm đề cuơng ôn tâp lại kiến thức. C. PHƯƠNG PHÁP: Phương thức thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các c©u hái gợi mở. Đàm thoại… D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra: Bài cũ, bài soạn của học sinh. 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY - Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ A. VAÊN HOÏC VIEÄT NAM (troïng taâm) I . Văn học - Câu hỏi đề cương: sung, ghi chép. Học sinh thảo luận 1. C¶m nhËn cña anh chÞ vÒ bµi th¬ Tù t×nh II cña Hå Xu©n nhóm, nhận xét trình bày ý kiến cá Hương, thấy được tâm sự, nỗi xót xa và ước muốn vượt lên trên số nhân để trả lời câu hỏi theo định phận của tác giả. hướng của GV. 2. C¶m nhËn cña anh chÞ vÒ vẻ đẹp trong bµi th¬ “ Thu điếu” - Giáo viên hỏi học sinh, boå sung cho đầy đu ûchốt ý chính bổ sung cho đầy Nguyễn Khuyến. 3. Phân tích bài thơ Thương vợ để thấy được người phụ nữ đảm đủchốt ý chính đang tần tảo nơi bà Tú và tấm lòng của Trần Tế Xương. - Tìm những nét chung trong nội dung tư 4. Em hãy làm rõ thái độ sống ngất ngưởng của Nguyễn Công tưởng các tác phẩm. Trứ trong bài ca ngất ngưởng. - Yeâu caàu hoïc sinh xem lai moät soá taùc 5. Nhân cách nhà nho chân chính trong “Bài ca ngắn đi trên bãi phẩm đã học. Trào lưu nhân đạo trong cát”của Nguyễn Công Trứ. văn học trung đại thế kỉ xviii- xix bieu 6. Lẽ ghét và lẽ thương trong đoạn trích “Lẽ ghét thương” được hiện như thế nào? biểu hiện như thế nào? Xuất phát từ đâu? - Nội dung chính của traøo löu nhaân 7. Có ý kiến cho rằng: Víi bµi v¨n tÕ Nghĩa sĩ Cần Giuộc, lÇn đạo? HS suy nghĩ trả lời, GV chốt ý. ®Çu tiên trong lịch sử văn học có một tượng đài nghệ thuật sừng sững SGK trình baøy noäi dung gì? Hs suy nghĩ vÒ người nông dân tương xứng với ngoài đời của họ . Y kiến của em trả lời,. nh­ thÕ nµo? - Hoan cảnh lịch sử nước ta có đặc điểm 8. Tấm lòng vua Quang Trung thể hiện như thế nào qua “ Chiếu gì nổi bật? cầu hiền” - Vẽ sơ đồ, gọi HS điền các kiến thức 9. Phân tích truyện ngắn Hai đứa trẻ- Thạch Lam vào ô phù hợp. 10. Phân tích hình tượng Huấn Cao trong Chữ người tử tù. - Hướng dẫn HS rút ra kết luận sau khi 11. Từ nhan đề “ Hạnh phúc của một tang gia “, anh , chị hãy yeâu caàu caùc em neâu noäi dung, ngheä phân tích tác phẩm để thấy rõ bộ mặt thật của xã hội thượng lưu thuật cảu một số tác phẩm đã học. 12. Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của - HS chuaån bò caùc noäi dung theo yeâu Nam Cao. caàu. 13. Trong bi kịch Vũ Như Tô, em có suy nghĩ và thái độ gì? - Em hãy cho biết Những biểu hiện của 14. tình yêu và thù hận- (Trích Rô mê ô và Giu – li – ét) U. Sêch Lop11.com. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN. cảm hứng yêu nước trong văn học .. – xipia. 15. Nắm nội dung và nghệ thuật của các bài đọc thêm. 1. Chương trình văn 11 học kì I chủ yếu là những tác phẩm văn học của 2 giai đoạn 3,4 của văn học trung đại: Vẽ sơ đồ (*) 2. Văn học vận động mạnh mẽ theo xu hướng dân tộc hoá, dân chủ hoá và sự rạn nứt của thi pháp văn học trung đại: Vẽ sơ đồ (**). Khủng hoảng của chế độ phong kiến, ý thức hệ và nũ học phong kiến văn học vận động mạnh mẽ thoe xu hướng dân tộc, dân chủ hoá. a. Về nội dung: Quan tâm tới số phận nhân dân, đặc biệt là số phận người phụ nữ. - Đấu tranh chống lại trật tự, lễ giáo XH phong kiến vì quyền sống, quyền hạnh phúc con người. Ca ngợi, luyến ái tự do, đề cao cái tôi cá nhân. Ca ngợi tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng, phê phán những hiện tượng lố lăng trong XH thực dân nửa phong kieán . b. Veà ngheä thuaät: Khoâng tuaân thuû tính quy phaïm chaët cheõ cuûa văn học trung đại. - Đưa tiếng cười suồng sã vào văn thơ làm mất đi vẻ nghiêm trang, đạo mạo của văn học trung đại. Khai thác rộng rãi ngôn ngữ nôm na bình thường, phát hiện cá tính của nhà văn. 3. Cảm hứng yêu nước trong văn học - Chủ nghĩa yêu nước là một nội dung lớn của vă học trung đại: âm hưởng hào hùng khi chiến đấu chống ngoại xâm, âm hưởng bi HÖÔNG SÔN PHONG CAÛNH CA: tráng khi nước mất nhà tan => giọng điệu tha thiềt khi thái bình Cảm nhận được vẻ đẹp của thiên thịnh trị. Hai sư kiện cần chú ý: Chế độ phong kiến hung hoảng nhiên đất nước:” Kìa non non.. có đến suy thoái, Háng trăm cuộc khởi nghiã của nông đân nổ ra. phải”. Cảm nhận hài hòa giữa tôn Cuộc khởi nghĩa của Quang Trung đã dẹp yean các tập đoàn giáo ( đạo Phật) linh thiêng với vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước. Cảnh phong kiến đàng trong,đàng Ngoài, đánh tan quân Thanh, quạn Xiêm => rồi suy yếu. Nguyễn Aùnh khôi phục chế độ phong kiến thiên nhiên nhiên như phô diễn vừa có màu sắc, vừa có hình khối, đường chuyên chế nét :” Này suối Giải Oan… uốn thang - TDP xâm lược( 1858), nhân dan Nam Bộ kiên cường chống giặc ngoại xâm, nhưng đều thất bại. Năm 1884, Pháp hoàn toàn chiếm maây.” Taâm hoàn ngheä só ñaém mình trong cảnh sắc với tấm lòng từ bi bác lĩnh nước ta.+> XH TD- nửa PK- ảnh hưởng đời sống văn hóa. - Cảm hứng yêu nước biểu hiện trong văn học giai đoạn này: Biết ái.:” Cửa từ bi… là bao.. càng yêu.. ơn. Ca ngợi những người hi sinh vì đất nước . Biết ơn gắn liền căm XIN LAÄP KHOA LUAÄT - Lòng yêu nước thể hiện ở tầm nhìn thù giặc (Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc). Tình yêu thiên nhiên đất nước (Nguyễn Khuyến, Chu Mạnh Trinh). Ý thức được trách của tác giả. Đó là tư tưởng canh tân đất nước. Dất nước phải có luật, mọi nhiệm của cá nhân đối với đất nước ngay cả khi trong hoàn cảnh hieåm ngheøo. (Cao Baù Quaùt, Phan Vaên Trò, Nguyeãn Thoâng…). Tö người phải sống theo pháp luật. : “ tưởng canh tân thể hiện một cách bức xúc qua các bản điều trần Bất luận quan hay dân mọi người đều phải theo luật nước” . Dùng lời của Nguyễn Trường Tộ. Ca ngợi người dân đánh giặc với những lẽ thuyết phục, cách lập luận sắc sảo phẩm chất tương xứng ngoài đời của họ. Ý thức được trách nhiệm của cá nhân đối với đất nước, trong cảm hứng u hoài, bi tráng. coat sao thuyết phục vua Tự Đức . Cảm nhận xót xa u buồn trước tình cảnh đất nước. Dẫn lời khổng Tử hai lần. Lời lẽ -Tâm trạng bi phẫn của kẻ sĩ chưa tìm được lối ra trong cuộc đời nhẹ nhàng , chứng cứ sát thực trong - Gv gợi ý bằng những câu hỏi đê học sinh ôn lại kiến thức. - SGK trình baøy noäi dung gì? - GV: gợi ý để học sinh trình bày về kiên thức cũ đã học - GV: Yêu cầu các em làm việc nhanh, thảo luận nhóm. GV nhận xet và hướng dẫn HS ôn tập. - GV giúp học sinh hệ thống hoá kiến thức đã học về tác giả, tác phẩm theo câu hỏi của đề cương ? - Em hãy cho biết Những biểu hiện của cảm hứng yêu nước trong văn hoïc . - SGK trình baøy noäi dung gì? Hs suy nghĩ trả lời,. Hoan cảnh lịch sử nước ta có đặc điểm gì nổi bật? - HS hiểu được tài năng sáng tạo của ông cha ta để đưa văn học dân tộc đạt tới những giá trị đỉnh cao về ngheä thuaät.. Lop11.com. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 trình baøy noäi dung cuûa luaät, pheâ phán đạo Nho ở một vài điểm và nêu ý nghĩa của luật trong đời sống. NTT có lòng yêu nước thiết tha với sự phát triển của đât nước=> có tầm nhìn vượt thời đại.. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN. để thi thố, giúp dân giúp nước -Cảm hứng u buồn khi ý thức trách nhiệm của mình với đất nước. Mình chưa đóng góp đước gì, chưa có cách nào để xóa đi tình cảnh những tình cảnh đang diễn ra. Dặng Dung: “ Mài gươm mấy độ boùng traêng taø” 4. TRAØO LƯU NHÂN ĐẠO TRONG VĂN HỌC TRUNG ĐẠI Tình hình đất nước thế kỉ XVIII_XIX có nhiều biến động lớn về lịch sử: Chế độ PK từ khủng hoảng đến suy thoái. Nguyễn Huệ dẹp yêu thù trong , giặc ngoài, ( Dàng Ngoài, Đàng Trong, quân Thanh, quân Xiêm) . Đời sống nhân dân lầm than điêu đứng vì chiến tranh loạn laic, phu phen, tạp dịch.=> VH đòi quyền sống, chủ nghĩa nhân đạo xuất hiện. * Chinh phụ ngâm- Đặng Trần - Aûnh hưởng của văn học truyền thống, những mặt tích cực của Cơn: Đồng cảm với nỗi buồn đau sầu Nho giáo, Phật giáo, truyền thống nhân đạo của người Việt Nam tủi , cảch sống cơ lẻ của người Chinh qua lối sống “ Thương người như thể thương thân”.VHDG cội phụ khi chồng đi chiến đấu. Khát nguồi nảy sinh chủ nghĩa nhân đạo; tư tưởng nhân văn của Phật khao hạnh phúc lứa đôi, lo sợ tuổi trẻ giáo là từ bi bác ái; ; tư tưởng nhân văn của Nho giáo là học chóng phai tàn do chiến chanh. * Thơ Hồ Xuân Hương: Địi quyền thuyết nhân nghĩa; tư tưởng nhân văn của Đạo giáo là sống thuận theo và hòa hợp tự nhiên. sống, giãi bày những lo toan về tuổi trẻ qua nhanh mà duyên phận bẽ bàng - Nội dung: lòng thương người, khẳng định và đề cao con người ở ,lỡ dở. Con gnười cá nhân, bản năng, phẩm chất , tài năng, khát vọng chân chính về quyền sống, quyền khao khát sống hạnh phúc, tìm tình hạnh phúc, tự do. Lên án các thế lực tàn bạo, phong kiến phản động, yêu đích thực, nói thẳng thắn những chà đạp con người. Ca ngợi những nguyên tắc đạo lí, thái độ ứng xử ước muốn của phụ nữ bằng cách nói tốt đẹp giữa người với người. Khẳng định con người cá nhân. Đề ngang tàn, cá tính mạnh mẽ. cao vai trò của tình yêu, con người cá nhân. Dồng cảm với nhưng con người bị chà đạp, bị dày vò. Khát vọng hạnh phúc, công bằngkhóc cho tình yêu tan vỡ, tình cốt nhục lìa xa. B. VĂN HỌC NƯỚC NGOAØI:… III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Học sinh về làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất theo hệ thống câu hỏi giáo viên. - HS về nhà chuẩn bị: Làm đề cương chi tiết. D. Rút kinh nghiệm…………………………………………………………………………………………………. Lop11.com. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>