Giáo án Ngữ văn khối 11 - Tiết 89: Từ ấy

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: 26/2/2010 Ngày dạy: 1/3/2010 Tiết 89:. TỪ ẤY. A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh thấy rõ niềm hạnh phúc, sự say mê mãnh liệt của tác giả trong buổi đầu gặp gỡ lý tưởng cách mạng, tác động to lớn của lý tưởng cách mạng với cuộc đời nhà thơ. - Làm cho học sinh hiểu được sự vận động của các yếu tố trong thơ trữ tình như: tứ thơ, hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu trong thơ … trong việc làm nổi bật tâm trạng của cái tôi nhà thơ. B. Phương tiện và cách thức tiến hành: 1. Phương tiện: Sách giáo khoa, sách giáo viên, thiết kế bài giảng. 2. Cách thức: Kết hợp các phương pháp đọc hiểu, phát vấn, thảo luận, thuyết giảng. C. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Câu hỏi: Em hãy đọc thuộc bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh và nêu lên nội dung khái quát của bài thơ? - Giáo viên nhận xét, cho điểm. 3. Vào bài mới Lời dẫn: Trong cuộc đời mỗi người đều có những phút giây kỳ diệu, đánh dấu sự đổi thay như một bước ngoặt quan trọng trong đời. Có thể nói, phút giây ấy như lắng đọng, in đậm, vĩnh viễn không phai mờ trong tâm trí ta. Đó là giây phút tình yêu chợt đến với Xuân Diệu, để người thơ ngất ngây trong hạnh phúc, đắm đuối vị ái tình ngọt ngào và cảm thấy: Từ lúc yêu nhau hoa nở mãi- Trong vườn thơm ngát của hồn tôi. Đó cũng là phút giây người. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> thanh niên trí thức Nguyễn Kim Thành giác ngộ lý tưởng cộng sản. Giây phút ấy đã tác động hết sức mạnh mẽ đến nhận thức của người thanh niên ấy và tạo nên sự chuyển biến sâu sắc trong tư tưởng, tình cảm của anh. Sự tác động và chuyển biến mạnh mẽ đó diễn ra thế nào, cô trò chúng ta sẽ cùng đi vào tìm hiểu bài thơ Từ ấy. 4. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ. NỘI DUNG CẦN ĐẠT. HS HĐ1: Tìm hiểu phần tiểu. I. Tiểu dẫn. dẫn TT1: Em hãy trình bày những 1. Tác giả nét chính trong cuộc đời Tố. - Tố Hữu (1920- 2002), tên khai sinh là. Hữu?. Nguyễn Kim Thành, quê ở Quảng Điền,. - HS trả lời. Thừa Thiên- Huế.. - GV nhận xét, bổ sung.. - 1938, 18 tuổi được kết nạp Đảng=> Sự nghiệp thơ ca gắn liền với sự nghiệp Cách mạng. - Thơ Tố Hữu luôn gắn bó và phản ánh chân thật những chặng đường cách mạng đầy gian khổ và hy sinh nhưng cũng nhiều thắng lợi vẻ vang của dân tộc Việt Nam.. TT2: Hãy trình bày hiểu biết. 2. Tác phẩm. của em về tập thơ “Từ ấy”?. a. Tập thơ Từ ấy. - HS trả lời. - Tập thơ gồm 3 phần: Máu lửa, Xiềng. - GV nhận xét, bổ sung. xích và Giải phóng; phản ánh ba chặng. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đường đấu tranh và trưởng thành của nhà thơ từ khi giác ngộ lý tưởng Đảng đến Cách mạng tháng 8 năm 1945. TT3: Em hãy cho biết hoàn. b. Bài thơ Từ ấy. cảnh sáng tác và xuất xứ của. * Hoàn cảnh sáng tác:. bài thơ Từ ấy?. - Bài thơ Từ ấy được sáng tác khi nhà thơ. - HS trả lời. được kết nạp Đảng Cộng sản vào tháng. - GV nhận xét, bổ sung. 7/1938. Hoàn cảnh đó góp phần tạo nên cảm hứng sôi nổi, say đắm, trẻ trung và lãng mạn tràn đầy. * Xuất xứ: Bài thơ nằm trong phần Máu lửa của tập Từ ấy.. TT4: GV hướng dẫn HS đọc. * Bố cục bài thơ:. diễn cảm bài thơ và phân. Gồm 3 phần. chia bố cục.. - Phần 1: Khổ thơ 1: Niềm vui sướng, say. GV phát vấn : Bài thơ có thể. mê khi bắt gặp lý tưởng Đảng.. chia làm mấy phần? Tìm ý. - Phần 2: Khổ thơ 2: Nhận thức mới về lẽ. chính trong từng phần?. sống.. - HS trả lời. - Phần 3: Khổ thơ 3: Sự chuyển biến sâu. - GV nhận xét, bổ sung. sắc trong tình cảm của tác giả.. HĐ 2: Đọc-hiểu văn bản. II. Đọc- hiểu. TT1: Em hãy phát biểu. 1. Niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lý. những cảm nhận ban đầu của tưởng Đảng mình khi đọc khổ thơ này?. - Toàn bộ khổ thơ toát lên một niềm vui tươi, phấn khởi. - Tác giả sử dụng những hình ảnh rất sống. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> động, tươi mới, trẻ trung như: nắng hạ, mặt trời chân lý, vườn hoa lá; cùng những động từ mạnh như: bừng, chói. TT2: Em hãy cho biết Từ ấy. - Từ ấy là mốc thời gian có ý nghĩa đặc biệt. là thời điểm nào? Thời điểm. quan trọng trong đời cách mạng và đời thơ. này có ý nghĩa gì trong cuộc. của Tố Hữu.. đời nhà thơ?. - Từ ấy là khi nhà thơ được giác ngộ lý. - HS trả lời. tưởng cách mạng, lý tưởng cộng sản, được. - GV nhận xét, bổ sung. kết nạp vào Đảng.. TT3: GV tiến hành cho HS. - Hình ảnh ẩn dụ: nắng hạ, mặt trời chân lý. thảo luận theo nhóm với nội.  Khẳng định, nhấn mạnh lý tưởng cộng. dung câu hỏi:. sản như một nguồn sáng ngời, nguồn sáng. Nhà thơ đã sử dụng hình ảnh. vĩ đại bừng chiếu tâm hồn nhà thơ.. nào để chỉ lý tưởng? Hiệu quả của việc sử dụng các hình ảnh ấy? - HS làm việc theo nhóm (nhóm 1, nhóm 2 làm câu 1; nhóm 3, nhóm 4 làm câu 2), cử đại diện trình bày kết quả thảo luận, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét, bổ sung TT4: Em có cảm nhận gì về. - Những động từ: bừng, chói nhằm nhấn. những động từ: “bừng”,. mạnh ánh sáng lý tưởng cộng sản đã mở ra. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> “chói” trong câu thơ?. trong tâm hồn nhà thơ chân trời mới của nhận thức, tư tưởng, tình cảm. TT5: Nhà thơ đã sử dụng. Hồn tôi là một vườn hoa lá. những hình ảnh nào để thể. Rất đậm hương và rộn tiếng chim. hiện niềm vui sướng, say mê.  Hình ảnh vườn hoa lá đậm hương và. khi bắt gặp lý tưởng?. rộn tiếng chim đã gợi tả một thế giới tràn đầy sức sống. Chính lý tưởng cộng sản đã làm cho tâm hồn con người yêu đời, khơi dậy cảm hứng sáng tạo mới cho tâm hồn thơ.. TT6: Khi được ánh sáng lý. 2. Những nhận thức mới về lẽ sống. tưởng soi rọi nhà thơ đã có. Tôi buộc lòng tôi với mọi người. những nhận thức mới về lẽ. Ý thức tự nguyện sâu sắc và quyết tâm cao. sống như thế nào?. độ muốn vượt qua giới hạn của cái “tôi” cá. - HS trả lời. nhân để sống hoà hợp giữa cộng đồng. - GV nhận xét, bổ sung. những người cần lao, cảm nhận và đồng cảm sâu xa với từng hoàn cảnh con người cụ thể.. TT7: Động từ buộc được sử. Buộc ở đây không phải mang nghĩa bắt. dụng trong câu thơ có phải. buộc, miễn cưỡng, mà đó là sự tự nguyện,. mang ý nghĩa bắt buộc hay. tự giác của nhà thơ muốn gắn bó hài hoà. không? Vì sao?. giữa “cái tôi” nhân với “cái ta” chung của mọi người.. TT8: Nhà thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để diễn tả sự gắn bó, đồng cảm. Để -> hồn trang trải trăm nơi -> Hồn tôi với bao hồn khổ -> Khối đời. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> của mình với những con. Điệp từ để tạo cho nhịp thơ dồn dập, thôi. người cần lao trong xã hội?. thúc, hăm hở. Đồng thời, nó cúng nhấn. -. HS trả lời. - GV nhận xét, bổ sung. mạnh sự đồng cảm, chia sẻ, yêu thương, tình hữu ái giai cấp của người chiến sĩ cộng sản với số phận những người cần lao, dể tạo nên khối đời ->sức mạnh của tình đoàn kết.. TT9: Sự chuyển biến sâu sắc 3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm trong tâm hồn nhà thơ được. của tác giả. biểu hiện ra sao?. - Sự chuyển biến sâu sắc trong tâm hồn nhà. - HS trả lời. thơ được biểu hiện qua sự chuyển đổi cách. - GV nhận xét, bổ sung. xưng hô: tôi -> con, anh, em  cách xưng hô chuyển sang thân mật ruột thịt hơn.. TT10: Nhận xét về cách xưng - Cách xưng hô ruột thịt + số từ ước lệ vạn hô của tác giả ở khổ thơ cuối? nhấn mạnh, khẳng định tình cảm gia đình nồng ấm, thân thiết. Nhà thơ đã cảm nhận sâu sắc mối quan hệ giữa bản thân với quần chúng lao khổ.  Tấm lòng đồng cảm xót thương của nhà thơ đối với những cuộc đời bất hạnh + lòng căm giận trước những bất công, ngang trái của cuộc đời cũ. TT11: Qua bài thơ, em thấy. - Nhà thơ đã đứng trên quan điểm của giai. nhà thơ đứng trên quan điểm. cấp vô sản, nhận thức sâu sắc về mối liên. nào? Nhận thức được điều gì? hệ giữa cá nhân với quần chúng lao khổ, - HS trả lời với nhân loại cần lao.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - GV nhận xét, bổ sung.  Bài thơ là tuyên ngôn cho tập Từ ấy nói riêng và cho toàn bộ tác phẩm của Tố Hữu nói chung.. HĐ 3: Tổng kết. III. Tổng kết. TT1: Em hãy nêu nội dung. 1. Nội dung: Bài thơ diễn tả niềm vui. khái quát của bài thơ “Từ. sướng, say mê mãnh liệt của Tố Hữu trong. ấy”?. buổi đầu gặp gỡ lý tưởng, tác dụng kỳ diệu. - HS trả lời. của lý tưởng đối với cuộc đời nhà thơ.. - GV nhận xét, bổ sung TT2: Nhận xét về các biện. 2. Nghệ thuật: Hình ảnh tươi sáng, các. pháp nghệ thuật được dùng. hình ảnh ẩn dụ, so sánh gợi cảm, ngôn ngữ. trong bài thơ? Có gì đáng chú giàu nhạc điệu. Giọng thơ nhịp điệu say ý trong nhịp điệu các câu thơ? sưa, dồn dập, hăm hở, hệ thống vần cuối - HS trả lời. phong phú, có sức ngân vang.. - GV nhận xét, bổ sung. 5. Củng cố, dặn dò - Củng cố: GV gọi 1 đến 2 em HS đứng dậy đọc ghi nhớ SGK trang 44. - Dặn dò: + Các em về xem lại nội dung bài học, học thuộc lòng bài thơ và tìm đọc thêm một số bài thơ trong tập Từ ấy. + Chuẩn bị soạn bài: Đọc thêm ( Lai Tân- Nhớ đồng- Tương tư- Chiều xuân).. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Đà Nẵng ngày … tháng … năm … Chữ ký của GVHD. Chữ ký của SVTT. Nguyễn Thị Huyền Nhung. Nguyễn Thị Lê. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ngày soạn: 25/02/2010 Ngày dạy: 27/02/2010 Tiết 97 : Giả ng văn: NHẬT KÍ TRONG TÙ ( HỒ CHÍ MINH) A.. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:. -. Giúp học sinh hiểu được hoàn cảnh sáng tác đặc biệt của Nhật kí. trong tù, từ đó hiểu thêm quan điểm sáng tác văn học của Hồ Chí Minh. -. Nắm được nội dung tư tưởng cơ bản, đặc điểm về bút pháp và. phong cách nghệ thuật của tập thơ. B.. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:. -. SGK, SGV, thiết kế bài giảng, dụng cụ trực quan, tài liệu tham. C.. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH:. khảo. -. Kết hợp các phương pháp đọc hiểu, phát vấn, gợi mở.. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng bài thơ Tương tư của Nguyễn Bính và nêu những nét chính về nội dung, nghệ thuật. 3. Bài mới: - Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà quân sự, chính trị, ngoại giao... lỗi lạc mà còn là nhà thơ, nhà văn lớn của dân tộc. Cuộc đời cầm bút của Bác đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị lớn. Nhật kí trong tù là một tập thơ tiêu biểu của người, được xem là vô tình đánh rơi trong nền văn học dân tộc. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO. NỘI DUNG CẦN ĐẠT. VIÊN VÀ HỌC SINH HĐ1: Tìm hiểu hoàn cảnh ra đời của tập thơ:. I. Hoàn cảnh ra đời của tập Nhật kí trong tù:. - GV yêu cầu HS trả lời câu. - Ngày 28- 1- 1941 Nguyễn Ái. hỏi: Hoàn cảnh ra đời của tập nhật kí Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách trong tù? - HS xem sgk và trả lời.. mạng giải phóng dân tộc. 13- 8- 1942 Lop11.com Hồ. Chí Minh lên đường sang Trung.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>