Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 - Hầu trời

<span class='text_page_counter'>(1)</span>HẦU TRỜI ( Tản Đà). I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶: - Tản Đà là người của “ hai thế kỷ ” - Xuất thân trong gia đình quan lại PK nhưng sống theo phương thức cuả lớp tư sản thµnh thÞ. “ B¸n v¨n bu«n ch÷ kiÕm tiÒn tiªu ”. - Lµ nhµ Nho nh­ng Ýt chÞu khÐp m×nh trong khu«n phÐp Nho gia. S¸ng t¸c v¨n chương chủ yếu vẫn theo các thể loại cũ nhưng nguồn cảm hứng laị mới mẻ. - Thơ văn TĐ là hòn gạch nối gữa hai thể kỷ ( hai thời đại văn học trung đại và hiện đại). 2. T¸c phÈm: a. Hoàn cảnh sáng tác - Th¬ T§ hay nãi c¶nh trêi. Nã lµ m« tÝp nghÖ thuËt cã tÝnh hÖ thèng trong th¬ «ng. Ông tự coi mình là một “ trích tiên”( một vị tiên trên trời bị đày xuống hạ dưới vì téi “ ng«ng ”. - Có lúc ông chán đời ông “ Muốn làm thằng Cuội ”. Có lúc ông mơ màng muốn theo gót Lưu Thần lạc bước vào chốn thiên thai. Táo bạo hơn ông còn mơ thấy mình lên thiên đình, hội ngộ với những vĩ nhân: Tây Thi, Chiêu Quân, Dương Quý Phi, cùng đàm đạo chuyện văn chương với Nguyễn Trãi, Hồ Xuân Hương…với cả Khæng Tö. «ng viÕt “ th­ hái giêi ” vµ bÞ “ giêi m¾ng ”. “Hầu trời” chính là một trong những khoảnh khắc đó. - Nhan đề: “Hầu trời ”:lãng mạn, bay bổng, thể hiện cá tính “ ngông ”. b. Bố cục. bèn ®o¹n. Bè côc: §o¹n I:. Từ đầu đến câu 20 “Trời đã sai gọi thời phải lên” (Lí do và thời điểm được lên đọc thơ hầu trời) §o¹n II:. Tiếp đó ...đến câu 68 “Sông Đà núi Tản nước Nam Việt” (Cuộc đọc thơ cho trời và chư tiên giữa chốn thiên môn đế khuyết) §o¹n III:. Tiếp đó đến ...câu 98 “Lòng thông chớ ngại chi sương tuyết” Tâm tình với trời về tình cảnh khốn khó của nghề viết văn và thực hành thiên lương ë h¹ giíi. §o¹n IV: cßn l¹i Phút chia li đầy xúc động giữa nhà thơ với trời và chư tiên. . Nhận xét về bố cục của bài thơ. +Bè côc m¹ch l¹c, râ rµng.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> +Mạch chính là kể chuyện theo trình tự thời gian, giúp người đọc dễ theo dõi. Xen vào kể chuyện là những chi tiết được hư cấu, tưởng tượng kích thích trí tò mò của người đọc. +¢m ®iÖu bµi th¬ còng cã sù chuyÓn biÕn linh ho¹t; ©m ®iÖu g¾n liÒn víi m¹ch truyÖn. §o¹n I vµ II, vui, s«i næi, hµo høng. §o¹n III: nh©n vËt tr÷ t×nh thÓ hiÖn sù xãt xa, cã xen vµo sù an ñi vç vÒ cña trêi. §o¹n cßn l¹i: ©m ®iÖu th¬ cã vÎ ngËm ngïi. * Chủ đề: Miêu tả lí do và thời điểm lên đọc thơ hầu trời để bộc lộ cái tôi thật tài hoa, phóng túng và khao khát được khẳng định giữa cuộc đời. Đồng thời trần tình tình cảnh khốn khổ của nghề viết văn và thực hành “Thiên lương” ở hạ giới, phút lưu luyến tiÔn biÖt khi trë vÒ. II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1. T¸c gi¶ lªn hÇu trêi. 1.Tóm tắt câu chuyện hầu trời - Lí do và thời điểm được gọi lên “hầu trời” - Cuộc đọc thơ đầy “đắc ý” cho trời và chư tiên nghe - Trần tình với trời về tình cảnh khốn khó của kẻ theo đuổi nghề văn và thực hành “thiên lương” ở hạ giới - Cuộc chia tay của trời và chư tiên Cách vào đề của tg. - Hư cấu về một giấc mơ.Nhưng tg muốn người đọc cảm nhận điều cơ bản ở đây là mộng mà như tỉnh, hư mà như thực. - Gây mối nghi ngờ, gợi trí tò mò của người đọc. 2. Tác giả đọc thơ hầu trời. -Theo lêi kÓ cña nh©n vËt tr÷ t×nh, kh«ng gian, c¶nh tiªn nh­ hiÖn ra: “§­êng m©y” réng më “Cửa son đỏ chói” -> tạo vẻ rực rỡ “Thiên môn đế khuyết” -> nơi ở của vua, vẻ sang trọng. “Ghế bành như tuyết vân nh­ m©y” -> t¹o vÎ quý ph¸i. Kh«ng gian bao la, sang träng, quý ph¸i cña trêi. nh­ng kh«ng ph¶i ai còng ®­îc lên đọc thơ cho trời nghe. Cách miêu tả làm nổi bật cái ngông của nhân vật trữ tình. + “Vừa trông thấy trời sụp xuống lạy”-vào nơi thiên môn đế khuyết phải như thế! +Được mời ngồi: “truyền cho văn sĩ ngồi chơi đấy”, đọc thơ say sưa “đắc ý đọc đã thích” (có cảm hứng, càng đọc càng hay) “Chè trời nhấp giọng càng tốt hơi” (hài hước), “văn dài hơi tốt ran cung mây”. +Trời khen: “trời nghe, trời cũng lấy làm hay”. Trời tán thưởng “Trời nghe trời cũng bật buồn cười”. Trời khẳng định cái tài của người đọc thơ: “ Trêi l¹i phª cho v¨n thËt tuyÖt V¨n trÇn nh­ thÕ ch¾c cã Ýt”. +C¸c ch­ tiªn:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> “ Tâm như nở dạ, cơ lè lưỡi Hằng Nga, Chúc nữ trau đôi mày Song Thành, Tiểu Ngọc lắng tai đứng §äc xong mét bµi cïng vç tay”. Në d¹: më mang nhËn thøc ®­îc nhiÒu c¸i hay. Lè lưỡi: văn hay làm người nghe đến bất ngờ! “Chau đôi mày” văn hay làm người nghe phải suy nghĩ tưởng tượng. “Lắng tai đứng” đứng ngây ra để nghe. Tác giả viÕt tiÕp hai c©u th¬: “Ch­ tiªn ao ­íc tranh nhau dÆn Anh g¸nh lªn ®©y b¸n chî trêi”. Nh÷ng ph¶n øng vÒ mÆt t©m lÝ cña trêi vµ c¸c vÞ ch­ tiªn ®an xen vµo nhau lµm cho cảnh đọc thơ diễn ra thật sôi nổi, hào hứng, linh hoạt... Người đọc thơ hay mà tâm lí người nghe thơ cũng thấy hay! khiến người đọc bài thơ này cũng như bị cuốn hút vào câu chuyện đọc thơ ấy, cũng cảm thấy “đắc ý” “sướng lạ lùng”! *Chuyện tác giả đọc thơ cho Trời và chư tiên nghe. - Cách kể tả rất tỉ mỉ, cụ thể. - Trời sai pha nước nhấp giọng rồi mới truyền đọc. - Thi sĩ trả lời trịnh trọng, đúng lễ nghi. - - Thi sĩ đọc rất nhiệt tình, cao hứng và có phần tự hào, tự đắc vì văn thơ của mình. - Người nghe vừa khâm phục vừa sợ hãi như hòa cùng cảm xúc của tác giả. - Trời khen văn thơ phong phú, giàu có lại lắm lối đa dạng. - Giọng kể đa dạng, hóm hỉnh và có phần ngông nghênh, tự đắc. 3.Thái độ của tác giả qua việc đọc thơ hầu trời. +ThÓ hiÖn quan niÖm vÒ tµi n¨ng (tµi th¬) Nhà thơ nói được nhiều tài năng của mình một cách tự nhiên, qua câu chuyện tưởng tượng Hầu trời đọc thơ: +“V¨n dµi h¬i tèt ran cung m©y Trêi nghe, trêi còng lÊy lµm hay” + “Văn đã giàu thay, lại lắm lối” + “Trêi l¹i phª cho v¨n thËt tuyÖt V¨n trÇn nh­ thÕ ch¾c cã Ýt Nhời văn chuốt đẹp như sao băng KhÝ v¨n hïng m¹nh nh­ m©y chuyÓn Êm như gió thoảng, tinh như sương §Çm nh­ m­a sa, l¹nh nh­ tuyÕt”. ***Các nhà Nho tài tử thường khoe tài (thị tài), tài năng mà họ nói đến là tài Kinh bang tÕ thÕ! T¶n §µ khoe tµi th¬, nãi th¼ng ra “hay” “thËt tuyÖt” mµ l¹i nãi víi trêi. Tù khen m×nh (v× x­a nay ai thÊy trêi nãi ®©u?!), tù ph« diÔn tµi n¨ng cña m×nh.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trời khen: là sự khẳng định có sức nặng, không thể phủ định tài năng của tác giả lối khẳng định rất ngông của văn sĩ hạ giới, vị trích tiên - nhà thơ. *Bµi th¬ thÓ hiÖn ý thøc c¸ nh©n cña T¶n §µ vÒ c¸i t«i tµi n¨ng cña m×nh!. +Quan niÖm cña T¶n §µ vÒ nghÒ v¨n:. Văn chương là một nghề, nghề kiếm sống. Có kẻ bán, người mua, có chuyện thuê, mượn; đắt rẻ... vốn, lãi... Quả là bao nhiêu chuyện hành nghề văn chương! một quan niệm mới mẻ lóc bÊy giê. +“Nhê trêi v¨n con cßn b¸n ®­îc” + “Anh g¸nh lªn ®©y b¸n chî trêi” + “Vốn liếng còn một bụng văn đó” + “Giấy người, mực người, thuê người in Mướn cửa hàng người bán phường phố Văn chương hạ giới rẻ như bèo Kiếm được đồng lãi thực là khó”. Kh¸t väng ý thøc s¸ng t¹o, trong nghÒ v¨n: Người viết văn phải có nhận thức phong phú, phải viết được nhiều thể loại: thơ, truyÖn, v¨n, triÕt lÝ, dÞch thuËt (®a d¹ng vÒ thÓ lo¹i). TÊu tr×nh víi trêi vÒ nguån gèc cña m×nh: “Con tªn Kh¾c HiÕu hä lµ NguyÔn Quê ở á Châu về địa cầu Sông Đà núi Tản nước Nam Việt”. So víi c¸c danh sÜ kh¸c:. “ BÊt tri tam b¸ch d­ niªn hËu Thiªn H¹ hµ nh©n khÊp Tè Nh­”. (NguyÔn Du - §äc TiÓu Thanh kÝ) HoÆc: “Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng”. (Nguyễn Công Trứ – Bài ca ngất ngưởng) Hay: “Qu¶ cau nho nhá miÕng trÇu h«i Này của Xuân Hương mới quệt rồi”. (Hồ Xuân Hương – Mời trầu) T¶n §µ giíi thiÖu vÒ m×nh, víi nÐt riªng: +T¸ch tªn, hä. +Nãi râ quª qu¸n, ch©u lôc, hµnh tinh. Nói rõ để trời hiểu Nguyễn Khắc Hiếu (ý cái tôi cá nhân) và thể hiện lòng tự tôn , tự hào về dân tộc mình “sông Đà núi Tản nước Nam Việt” ... *Chuyện đối thoại giữa trời và tác giả về thân thế, quê quán. - Niềm tự hào và khẳng định tài năng của bản thân tác giả. - Phong cách lang mạn tài hoa, độc đáo, tự ví mình như một vị tiên bị trời đày. - Hành động lên trời đọc thơ, trò chuyện với trời, định bán văn ở chợ trời của T Đ thật khác thường, thật ngông.Đó là bản ngã, tính cách độc đáo của Tản Đà.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Xác định thiên chức của người nghệ sĩ là đánh thức, khơi dậy, phát triển cái thiên lương hướng thiện vốn co của mỗi con người. - Tản Đà không chỉ muốn thoát li cuộc đời bằng những ước mơ lên trăng, lên tiên. Ông vẫn muốn cứu đời, giúp đời. Nên có đoạn thơ giàu tính hiện thực xen vào bài thơ lãng mạn. III.TiÓu kÕt:. C¸i t«i c¸ nh©n biÓu hiÖn trong bµi th¬: +Hư cấu chuyện hầu trời để giãi bày cảm xúc cá phóng khoáng của con người cá nh©n. +Nhµ th¬ nãi ®­îc nhiÒu vÒ tµi n¨ng cña m×nh. +ThÓ hiÖn quan niÖm vÒ nghÒ v¨n +C¸ch tÊu tr×nh víi trêi vÒ nguån gèc cña m×nh. **C¶m høng l·ng m¹n vµ hiÖn thùc ®an xen nhau, trong bµi th¬. (hiÖn thùc: ®o¹n nhà thơ kể về cuộc sống của chính mình), khẳng định vị trí thơ Tản Đà là “gạch nối của hai thời đại thi ca” IV.NghÖ thuËt:. *Lèi kÓ d©n gi·, giäng ®iÖu kh«i hµi Có nhiều câu chuyện về người trần gặp tiên, nhưng Hầu trời vẫn có cái mới, cái lạ cuốn hút người đọc, câu chuyện trời nghe thơ! +Nh©n vËt tr÷ t×nh víi trêi vµ c¸c ch­ tiªn, cã quan hÖ suång s·, th©n mËt. (Ch­ tiªn gäi nhµ th¬ b»ng anh!) +Người trời biểu hiện cảm xúc như con người: lè lưỡi, chau đôi mày, lắng tai đứng, vỗ tay, bật buồn cười, tranh nhau dặn... *C¸ch dïng tõ cã nhiÒu thó vÞ: Tõ dïng n«m na nh­ v¨n nãi, phï hîp víi sù h­ cÊu cña nhµ th¬. “V¨n dµi h¬i tèt ran cung mây” “văn đã giàu thay, lại lắm lời” “Trời nghe trời cũng bật buồn cười” “KiÕm ®­îc thêi Ýt, tiªu th× nhiÒu” “lo ¨n lo mÆc hÕt ngµy th¸ng” *Nh©n vËt tr÷ t×nh béc lé ý thøc c¸ nh©n, t¹o nªn c¸i “ng«ng” riªng cña T¶n §µ: +Tự cho mình văn hay đến mức trời cũng phải tán thưởng. +Tự ý thức, không có ai đáng là kẻ tri âm với mình ngoài trời và các chư tiên! Nh÷ng ¸ng v¨n cña m×nh chØ cã trêi míi hiÓu vµ phª b×nh ®­îc. +Tự xem mình là một “Trích tiên” bị đày xuống hạ giới vì tội ngông! +Nhận mình là người nhà trời, trời sai xuống để thực hành “thiên lương” [Theo Tản Đà, con người phải có “thiên lương” gồm: “lương tri” (khả năng nhận thức cuéc sèng); “lương năng” (khả năng làm việc tốt); “lương tâm” (đạo đức tốt)]. * Nghệ thuật – dấu hiệu đổi mới: - ThÓ th¬: thÊt ng«n kh¸ tù do. Nh­ng cã sù kÕt hîp gi­· yÕu tè tù sù vµ tr÷ t×nh., cã lêi kÓ, cã nh©n vËt.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Ngôn ngữ: tự nhiên, sinh động.tinh tế không cách điệu ước lệ mà gần gũi. - Giäng ®iÖu: tho¶i m¸i, dÝ dám, kÕt hîp LM + HT. - C¶m xóc ®­îc béc lé tù nhiªn, phãng kho¸ng, tù do. - C¸ch kÓ chuyÖn hám hØnh, hÊp dÉn. Trong đó TĐ vừa là nhân vật vừa là người kể. TĐ là người phá vỡ, cách tân thơ ca hiện đại.. *C¸i “ng«ng”. Thể hiện ý thức cao về tài năng của bản thân, nhất là tài năng về văn chương. Cái “ng«ng” nµy gãp phÇn lµm nªn c¸i míi, c¸i hay cña bµi th¬. -TÝnh chÊt “giao thêi” trong nghÖ thuËt th¬ T¶n §µ: tính chất bình dân trong lối kể chuyện; giọng điệu khôi hài; cách dùng từ để làm næi bËt c¸i t«i tµi hoa những nét mới về thi pháp so với thơ ca trung đại. Thái độ “Ngất ngưởng” của Nguyễn Công Trứ và cái “ngông” của Tản Đà NÐt gièng nhau: Cả hai tác giả đều ý thức rất cao về tài năng bản thân, coi mình vượt lên trên thiên h¹. Phô bày toàn bộ con người mình trước mặt thiên hạ, như muốn “giỡn mặt: thiên hạ. “đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng” -Nguyễn Công Trứ; “Thiên tiên ở lại, trích tiªn xuèng”- T¶n §µ Coi trời, tiên, bụt, như con người, nên có cách nói giao tiếp như con người. Kh¸c nhau: +Cái “ngông”của Tản Đà tự do, phóng túng hơn, không vướng bận về “ nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung” như Nguyễn Công Trứ. +Tản Đà khẳng định cái tài thuộc lĩnh vực văn chương; Nguyễn Công Trứ muốn “ngất ngưởng” vượt lên trên thiên hạ, muốn hoà mình vào triết lí vô vi trong cách sống coi thường danh lợi, được, mất, khen, chê trong cuộc đời. *C¸i t«i “ ng«ng “: T§ tù khen m×nh: + Đương cơn đắc ý. + V¨n dµi h¬i tèt. + T©m: në d¹. + Cơ: lè lưỡi. +Trêi: lÊy lµm hay. + In mấy mươi. + V¨n giµu, l¾m lèi. - Trêi khen: + V¨n thËt tuyÖt. + Ch¾c cã Ýt. + Nhêi: §Ñp nh­ sao b¨ng. + KhÝ: Hïng m¹nh nh­ m©y TÊt c¶ nh÷ng g× tinh hoa ®­a vµo ë trong th¬ T§. Giäng ®iÖu, ng÷ ®iÖu tù nhiªn b»ng nh÷ng c©u c¶m th¸n. Đây chính là sự đề cao về thơ mình.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - T§: ý thøc ®­îc vÒ tµi n¨ng th¬. Người táo bạo dám đường hoàng bộc lộ “ cái tôi ”. Ông rất ngông khi tìm đến với trờiđể khẳng định tài năng. - Trong văn chương, ngông biểu hiện thái độ phản ứng của người nghệ sĩ có cốt cách, có tâm hồn không muốn chấp nhận sự phẳng lặng đơn diệu nên thường “ phá cách ” tự đề cao phóng đại cá tính của mình.(TĐ, Nguyễn Tuân, Tú Xương).. - Các nhà nho trước Tản Đà đều khoe tài nhưng chữ “tài” mà họ nói tới gắn với khả năng “kinh bang tế thế”. Trước Tản Đà, chưa ai nói trắng ra cái hay, cái “tuyệt” của văn thơ mình như vậy, hơn nữa, lại nói trước mặt Trời.  Ý thức cá nhân ở nhà thơ đã phát triển rất cao.  Tản Đà tìm đến tận trời để bộc lộ tài năng thơ ca của mình, thể hiện “cái tôi” rất “ngông”, táo bạo.Giọng kể rất đa dạng, hóm hỉnh, nhà thơ có ý thức gây ấn tượng cho người đọc. - T§ gäi m×nh lµ b¸c: “ Trêi sinh ra b¸c T§ ” Đó là sự tự ý thức về tài năng, sống bằng tài năng giữa lúc “ văn chương rẻ như bèo ”, thân phận nhà văn bị rẻ rúng, khinh bỉ. Ông không tìm được tri âm , tri kỉ nên đành lên trêi. §ã chÝnh lµ b¶n lÜnh cøng cái cña T§. - §o¹n cuèi: h×nh ¶nh mét c¨n nhµ nghÌo: mét c¸i ghÕ víi ba c¸i ch©n. §ã lµ sù chÊp nhận cuộc sống nghèo khổ để khẳng định mình. - TĐ là người đầu tiên dám mạnh dạn hiện diện bản ngã. “ Chủ nghĩa LM, với cá thể đã bËt nót trong v¨n häc VN trong nh÷ng n¨m ®Çu XX b»ng T§ - NguyÔn Kh¾c HiÕu ”. - CBQ, NCT cũng có cái ngông nhưng đó là ngông của nhà Nho tài tử. TĐ ngông đó là cái ngông tự ý thức, tự khẳng định mình. Vì thế TĐ là người “Dạo bản nhạc đầu tiên”.. - Tản Đà quan niêm về nghề văn: - “Trời lại sai con việc nặng quá”: câu cảm thán gần với lời nói thường  sứ mệnh cho cả, lớn lao mà nhà văn nhà thơ phải gánh vác (Là việc “thiên lương” của nhân loại) - “Nhờ Trời năm xưa học ít nhiều Vốn liếng còn một bụng văn đó”  khẩu ngữ  nhà thơ phải chuyên tâm với nghề, không ngừng học hỏi, mở mang vốn sống... - "Văn chương hạ giới rẻ như bèo Kiếm được đồng lãi thực rất khó Kiếm được thời ít tiêu thời nhiều”  NT so sánh, điệp ngữ  viết văn là một nghề kiếm sống, có người bán, người mua, có thị trường tiêu thụ, không dễ chiều độc giả.... Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - “Văn đã giàu thay, lại lắm lối” (câu 53): khẩu ngữ gần gũi đời thường. Tản Đà đã thấy được “dài”, “giàu”, “lắm lối” (nhiều thể loại) là “phẩm hạnh” đặc thù của văn thời mình, bên cạnh những “phẩm hạnh” mang tính chất truyền thống như “thời văn chuốt đẹp”, “khí văn hùng mạnh”, “tinh” ...  Tản Đà đã chớm nhận ra rằng đa dạng về loại, thể là 1 đòi hỏi thiết yếu của hoạt động sáng tác mới, tiêu chí đánh giá hẳn nhiên là phải khác xưa.  Quan niệm về nghề văn của Tản Đà rất mới mẻ, hiện đại khác hẳn quan niệm của thế hệ trước ông Biểu hiên của cái “ngông”: - Tự cho mình văn hay đến mức Trời cũng phải tán thưởng - Không thấy có ai đáng là kẻ tri âm với mình ngoài Trời và chư tiên. - Xem mình là 1 “trích tiên” bị “đày xuống hạ giới vì tội ngông” - Nhận mình là người nhà Trời, được sai xuống hạ giới thực hiện một sứ mệnh cao cả (thực hành “thiên lương”) - So sánh: - Giống Nguyễn Công Trứ ở chỗ: ý thức rất cao về tài năng của bản thân, dám nói giọng bông lơn về những đối tượng như Trời, Tiên, Bụt; dám phô bày toàn bộ con người “vượt ngoài khuôn khổ” của mình trước thiên hạ. - Khác Nguyên Công Trứ ở chỗ, Tản Đà không còn xem vấn đề “Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung” là chuyện hệ trọng. Tài năng mà Tản Đà khoe với thiên hạ là tài văn chương  Nhà thơ đã rũ bỏ được khá nhiều gánh nặng để sống thoải mái hơn với cái tự do cá nhân mới mẻ mà thời đại đưa tới. VI. TỔNG KẾT 1. Cái “tôi” cá nhân tự biểu hiện: cái tôi ngông phóng túng; tự ý thức về tài năng và giá trị đích thực của mình;khao khát được khẳng định bản thân giữa cuộc đời. 2. Thể thơ thất ngôn trường thiên, vần nhịp, khổ thơ khá tự do;giọng điệu thoải mái tự nhiên, hóm hỉnh; lời kể tả giản dị, sống động. 3. Ngông trong Bài ca ngất ngưởng là những việc làm khác người(đeo đạc ngựa cho bò, dẫn lên chùa đôi dì); trong Chữ người tử tù là một Huấn Cao :tính khoảnh, ít chịu cho chữ ai , coi rthường quản ngục, cái chết, nhận ra người chết sẵn sàng cho chữ;trong Hầu Trời: đọc thơ cho trời và tiên nghe, tự hào về tài thơ văn của mình, về nguồn gốc quê hương đất nước của mình, về sứ mạng vẻ vang đi khơi dậy cái thiên lương của mọi người bằng thơ.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>