Giáo án Đại số khối 10 Chương II: Hàm số bậc nhất và bậc hai

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Cau lac bo Tacke. Ngày soạn: Ngày giảng: Chương II: hàm số bậc nhất và bậc hai Tiết 14, 15, 16: đại cương về hàm số I - Mục tiêu: Qua bài học, học sinh cần nắm được: 1. Về kiến thức: - Hiểu khái niệm hàm số và các tính chất cơ bản của hàm số như: tập xác định, tập giá trị, sự biến thiên, tính chẵn, lẻ, đồ thị của hàm số. - Hiểu 2 phương pháp chứng minh tính đồng biến, nghịch biến của hàm số trên 1 khoảng (nửa khoảng hoặc đoạn): Phương pháp dùng định nghĩa và phương pháp lập tỷ số. - Hiểu các phép tịnh tiến đồ thị song song với trục toạ độ. 2. Về kĩ năng: * Khi cho hàm số bằng biểu thức, học sinh cần: - Biết cách tìm tập xác định, xét sự biến thiên, xét tính chẵn - lẻ của hàm số. - Biết cách tìm giá trị của hàm số tại 1 điểm cho trước thuộc tập xác định. - Biết cách kiểm tra xem 1 điểm có toạ độ cho trước có thuộc đồ thị của 1 hàm số đã cho hay không. * Khi cho hàm số bằng đồ thị, học sinh cần: - Biết cách tìm giá trị của hàm số tại 1 điểm cho trước thuộc tập xác định và ngược lại, tìm các giá trị của x để hàm số nhận 1 giá trị cho trước. - Bước đầu nhận biết được giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số, dấu của hàm số tại 1 điểm hoặc trên 1 khoảng. Nhận biết được sự biến thiên, tính chẵn , lẻ thông qua đồ thị. 3. Về tư duy, thái độ: - Rèn luyện tính tỷ mỷ, cẩn thận, chính xác khi vẽ đồ thị. - Thấy được ý nghĩa của hàm số và đồ thị trong đời sống thực tế. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: Chuẩn bị 1 số kiến thức HS đã học ở lớp 9: Hàm số, hàm số bậc nhất, hàm sè y = ax2 Vẽ sẵn bảng của ví dụ 1 và đồ thị hình 2.1, 2.2, 2.4, 2.9 (SGK). III. Phương pháp dạy học: Phương pháp vấn đáp gợi mở thông qua các hoạt động điều khiÓn t­ duy. IV. Tiến trình bài học và các hoạt động. 1 - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2 - KiÓm tra bµi cò: * GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm hàm số (đã học ở lớp 9). * Hãy nêu một vài loại hàm số đã học. * Tập xác định của hàm số y . 1 là R, đúng hay sai. Vì sao? x 1. 3 - Gi¶ng bµi míi:. 21 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Cau lac bo Tacke. T×nh huèng 1: Kh¸i niÖm vÒ hµm sè Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. Néi dung ghi b¶ng. 1. Kh¸i niÖm vÒ hµm sè: a. Hµm sè: SGK - Hµm sè lµ nh÷ng quy t¾c cã Cho D lµ tËp con kh¸c rçng cña tính tương ứng 1 - 1: với mỗi phần tử x thuộc tập xác định R. Hàm số f xác định trên D là một HS theo dâi vµ ghi cã duy nhÊt mét phÇn tö y quy tắc cho tương ứng với mỗi phần nhí. thuéc tËp sè thùc tö x  D mét vµ chØ mét sè thùc R. - VÝ dô: B¶ng SGK cho ta x¸c Ta viÕt f: D  R định hàm số: s = f(k) với s thuéc vµo tËp T = {1; 2; 3; 6; x  y = f(x) 9; 12}. Trong đó: D gọi là tập xác định ( hay miền xác định) của hàm số f. b. Hµm sè cho b»ng biÓu * x  D gọi là biến số (hay đối thøc:SGK sè). H§1: GV nh¾c l¹i vµ bæ xung thªm vÒ kh¸i niÖm hµm sè.. HĐ2: HD HS đọc ví dụ 1 ( theo dõi b»ng h×nh vÏ s½n) vµ tr¶ lêi c©u hái: Bảng trên có là quy tắc xác định 1 hµm sè kh«ng? h·y nªu TX§ vµ TGT của hàm số đó?. * T×m TX§ cña hµm sè lµ t×m c¸c gi¸ trÞ cña biÕn sao cho c¸c phÐp to¸n ®­îc chØ ra trong biÓu thøc cña hµm sè đều thực hiện được. - TX§ cña mét sè hµm sè thường gặp: 1. y = P(x), D = R. H§3: GV nªu vÝ dô cñng cè §N. Trong c¸c quy t¾c sau, ®©u lµ hµm sè? V× sao? P( x) HS suy nghÜ vµ tr¶ 2. y  , lêi Q( x) a) f : R  R D  x  R | Q( x)  0. x  y = f(x) = x quy t¾c f kh«ng lµ 3. y  P( x) , b) g : R+  R hµm sè D  x  R | P ( x)  0 x  y = f(x) = x quy t¾c g vµ h lµ 4. NÕu y = [f(x)  g(x)].h(x) hµm sè. c) h : R-  R th× D  D f  Dg  Dh 1 * Gi¶i bµi to¸n : t×m TX§ cña x  y = f(x) = x + 3 hµm sè, ta lµm nh­ sau: 2 +) NhËn xÐt xem h/s cho ë H§4: HD HS thùc hiÖn H1 a. §K lµ: x  0 vµ d¹ng nµo. (x – 1)(x – 2)  0 +) ChØ ra c¸c ®iÒu kiÖn rµng b. Hµm sè cho b»ng biÓu thøc: buộc để hàm số xác định. +) Giải các điều kiện đó. H§1: GV nªu quy ­íc. HS suy nghÜ vµ tr¶ +) KÕt luËn vÒ TX§ cña h/s. Thường cho hàm số f bởi công lời: Ví dụ: Tập xác định của hàm thøc y = f(x) mµ kh«ng chØ râ tËp x xác định của hàm số. Khi đó ta quy sè: a. y  lµ: ( x  1)( x  2) ước tập xác định của hàm số y = D = R+ \ {1;2} f(x) lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c sè thùc x HS theo dâi vµ ghi. 22 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Cau lac bo Tacke. sao cho biÓu thøc f(x) cã nghÜa.. nhí.. H§2:HDHS c¸ch t×m TX§ cña h/sè HĐ3:AD tìm tập xác định của các HS suy nghĩ và trả hµm sè sau: lêi. 1  3x  3 a) y  2 a ) D  R \ 1;  2 x  5x  3  2 2x  2 b) y  b) D  0;  2  3x  3 H§4: GV nhÊn m¹nh cho HS: trong BT cña h/s: * y = f(x) gäi lµ gi¸ trÞ cña hµm sè f t¹i x. * C«ng thøc y = f(x) gäi lµ quy t¾c t×m gi¸ trÞ f(x) cña hµm sè f t¹i mäi x  D. * Tập T = {y  R |  x  D để y = f(x) } gäi lµ tËp gi¸ trÞ hay miÒn gi¸ trÞ cña hµm sè f. HD5: GV yªu cÇu HS t×m tËp gi¸ trÞ cña c¸c hµm sè trong vÝ dô trªn. Chó ý: Nãi chung, kh«ng thÓ x¸c định được tất cả các điểm của đồ thị hàm số nên chỉ vẽ gần đúng bằng cách xác định một số điểm råi nèi l¹i thµnh mét ®­êng.. 1  b. y   0 1 . khi x  0 khi x  0 khi x  0. lµ D = R. * Muèn t×m gi¸ trÞ cña h/s y = f(x) t¹i mét ®iÓm x0 thuéc TX§, ta thay x bëi x0 vµo biÓu thøc cña h/s vµ thùc hiÖn c¸c phép tính đã chỉ ra. - VÝ dô: Cho h/s y = f(x) = 2x2 -1 Khi đó: f(2) = 7; f(-1) = 1; ... c. §å thÞ cña hµm sè SGK C«ng thøc y = f(x) ®­îc gäi lµ phương trình của đồ thị. Từ đồ thị của hàm số cho ta biÕt: + TËp gi¸ trÞ cña g - Gi¸ trÞ cña h/s t¹i 1 ®iÓm cho lµ R+ trước thuộc TXĐ và ngược lại, + Tập giá trị của h tìm các giá trị của x để h/s lµ (-; 3] nhận 1 giá trị cho trước (gần đúng). - Gi¸ trÞ lín nhÊt, nhá nhÊt cña h/s trªn ®o¹n, kho¶ng (nÕu có), đồng thời xác định được dÊu cña h/s t¹i 1 ®iÓm hoÆc trªn 1 kho¶ng.. Tình huống 2: Sự biến thiên của hàm số ( Hàm số đồng biến, nghịch biến) Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. HĐ1: HD HS đọc ví dụ 3(SGK). H§2: HD HS thùc hiÖn H2 HĐ3: GV yêu cầu HS nhắc lại định nghĩa hàm số đồng biến, nghịch biÕn trªn mét kho¶ng. H§4: GV chÝnh x¸c ho¸. Cho hàm số y = f(x) xác định trên kho¶ng (a; b).  Hàm số y = f(x) gọi là đồng biến. (hay t¨ng) trªn kho¶ng (a;b) nÕu  x1, x2  (a; b) ta cã: x2 > x1  f(x2) > f(x1).. Néi dung ghi b¶ng 2. Sù biÕn thiªn cña hµm sè. a. Hàm số đồng biến, hàm số HS suy nghÜ vµ nghÞch biÕn. SGK nêu định nghĩa đã - Khi cho hàm số bằng biểu thức, muốn biết hàm số đó là häc ë líp 9. đồng biến hay nghịch biến ta dựa vào định nghĩa: với mọi x1< x2 thuéc vµo TX§, cÇn so s¸nh được f(x1) với f(x2) từ đó có kết luËn. - Khi cho hàm số bằng đồ thị, c¨n cø vµo chiÒu ®i lªn hay ®i xuống của đồ thị từ trái sang phải để kết luận về tính đồng. 23 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Cau lac bo Tacke. biÕn, nghÞch biÕn. VÝ dô: SGK.  Hµm sè y = f(x) gäi lµ nghÞch. biÕn (hay gi¶m) trªn kho¶ng (a;b) nÕu  x1, x2  (a; b) ta cã: x2 > x1  f(x2) < f(x1). H§5: HD HS quan s¸t h×nh vÏ 2.1, chỉ rõ h/số đồng biến, nghịch biến trªn kho¶ng nµo trong c¸c kho¶ng (-3; -1), (-1; 2) vµ (2; 8)?. y. Hàm số đã cho đồng biến trên kho¶ng (-3;1),(2;8) vµ nghÞch biÕn trªn (-1; 2).. .  4a O. Y. I. . b 2a. X x. 4. Cñng cè * Khái niệm hàm số: với mỗi giá trị x thuộc tập D có duy nhất giá trị y tương ứng thuéc tËp sè thùc R th× ta cã mét hµm sè. Ta gäi x lµ biÕn sè vµ y lµ hµm sè cña x. TËp D gäi lµ TX§ cña hµm sè. * TX§ cña hµm sè y = f(x) lµ tËp hîp c¸c sè thùc x sao cho biÓu thøc f(x) cã nghÜa. * Hàm số có thể cho bằng: công thức, biểu đồ, bảng, đồ thị. * Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp các điểm M(x; f(x)) trên mặt phẳng toạ độ víi mäi x thuéc D. * Hàm số y = f(x) gọi là đồng biến (hay tăng) trên khoảng (a;b) nÕu  x1, x2  (a; b) ta cã: x2 > x1  f(x2) > f(x1). * Hµm sè y = f(x) gäi lµ nghÞch biÕn (hay gi¶m) trªn kho¶ng (a;b) nÕu  x1, x2  (a; b) ta cã: x2 > x1  f(x2) < f(x1).. 5. Hướng dẫn HS tự học: - Häc kü lý thuyÕt, xem l¹i c¸c vÝ dô. - Lµm c¸c bµi 1, 2, 3(Tr.44, 45) vµ 7, 8, 9, 10 (Tr. 45, 46). - Đọc trước nội dung bài ( phần còn lại).. 24 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Cau lac bo Tacke. TiÕt 15 1 - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2 - KiÓm tra bµi cò: 1. Tìm tập xác định của hàm số : f ( x)  2. Cho hµm sè: f ( x)  (a ) D  x  0 | x  1. 1 2x  1. 2x . 3x 2  1. . Tập xác định của hàm số là:. (b) D  x  0 | x  1 1  (c ) D   x  0 | x   2  (d ) D  R. Hãy chọn kết quả đúng.. §S: (c). 3 - Gi¶ng bµi míi: T×nh huèng 3: Sù biÕn thiªn cña hµm sè ( Kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña hµm sè, hµm sè ch½n, hµm sè lÎ).. 25 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Cau lac bo Tacke. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. HĐ1: Yêu cầu HS nhắc lại định nghĩa hàm số đồng biến, nghịch biÕn.. Néi dung ghi b¶ng b. Kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña hµm sè. (SGK) - §Ó kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña hµm sè y = f(x) trªn (a; b), ta lµm nh­ sau:. H§2: GV yªu cÇu HS xÐt tØ sè f ( x2 )  f ( x1 ) x1  x2  để suy ra x2  x1 + Víi mäi x1 kh¸c x2 thuéc điều kiện tương đương với định HS theo dõi và ghi (a;b), tìm f(x1) - fx2) = ? nghÜa trªn. chÐp. f ( x2 )  f ( x1 ) + LËp tØ sè H§3: GV chÝnh x¸c ho¸. x2  x1 HĐ4: HD HS đọc ví dụ 4 SGK. + XÐt dÊu: H§5: GV nªu vÝ dô ¸p dông. VÝ dô: Kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña hµm sè y = f(x) = 2x2 - 3x + 5 trªn kho¶ng (2; +). HD HS thực hiện theo từng bước đã chØ ra. H§6: HD HS lËp b¶ng biÕn thiªn: B¶ng gåm 2 cét, 2 dßng nh­ trong SGK( tr. 40) hoÆc tranh vÏ s½n.. HS suy nghÜ vµ gi¶i f ( x2 )  f ( x1 ) vÝ dô.  0,  NÕu x2  x1 ĐS: hàm số đồng x1 , x2  a; b  th× hµm sè biÕn. đồng biến trên khoảng (a; b). f ( x2 )  f ( x1 )  0, HS theo dâi vµ lµm  NÕu x  x 2 1 theo. x1 , x2  a; b  th× hµm sè ngh.biÕn trªn kho¶ng (a; b). VÝ dô 4: SGK VÝ dô:. Trong bảng cần ghi các giá trị đặc biÖt cña hµm sè vµ dïng c¸c mòi tên để chỉ sự biến thiên của hàm số. H§7: HD HS thùc hiÖn H4 Làm tương tự ví du 4 SGK.. Hµm sè y = f(x) = 2x2 - 3x + 5 đồng biến trên khoảng(2; +).. HS thùc hiÖn H4. HĐ8: GV HD HS cách đọc bảng biÕn thiªn . HĐ9: GV vẽ các dạng đồ thị khác nhau và yêu cầu HS nhìn đồ thị để HS quan sát đồ thị xác định tính đồng biến, nghịch và trả lời. biÕn cña hµm sè.. * B¶ng biÕn thiªn: ghi l¹i kÕt qu¶ kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña mét hµm sè. - Trong b¶ng BT, mòi tªn ®i lên thể hiện tính đồng biến, mòi tªn ®i xuèng thÓ hiÖn tÝnh nghÞch biÕn cña hµm sè.. T×nh huèng 4: Hµm sè ch½n, hµm sè lÎ Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. Néi dung ghi b¶ng. ** D¹y KN: Hµm sè ch½n, + §­êng Parabol 3. Hµm sè ch½n, hµm sè lÎ hàm số lẻ thông qua các HĐ y = x2 có trục đối a. Khái niệm.. 26 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Cau lac bo Tacke. sau: H§1: GV cho HS quan s¸t tranh vẽ sẵn đồ thị của 2 hàm số y = x2 ,y= x và gợi ý để HS nêu nhận xét về đồ thị của 2 hàm số đó.. xøng lµ Oy. T¹i 2 giá trị đối nhau cña biÕn sè x, H/sè nhËn cïng mét gi¸ trÞ: f(-1) = f(1) =1. HĐ2: GV khẳng định y = x2 là f(-2) = f(2) = 4, vÝ dô vÒ hµm sè ch½n, hµm sè y + §­êng th¼ng = x lµ vÝ dô vÒ hµm sè lÎ. y = x nhËn gèc to¹ HĐ3: GV yêu cầu HS phát biểu độ O làm tâm đối định nghĩa tổng quát. xøng. HĐ4: GV chỉnh sửa và nêu định Tại 2 giá trị đối nghÜa SGK. nhau cña biÕn sè. §Þnh nghÜa (SGK) - NÕu  x  D  -x  D th× D được gọi là tập đối xứng. - Từ định nghĩa, ta có thể xét ( chøng minh) tÝnh ch½n, lÎ cña hµm số y = f(x cho trước: + T×m TX§ D cña hµm sè. + Kiểm tra tính đối xứng của tập D. + T×m c¸ch biÓu diÔn f(-x) qua f(x). + KÕt luËn.. * NÕu TX§ cña hµm sè kh«ng cã tính đối xứng hoặc f(-x) không biểu Chú ý: Nếu  x  D  -x  D x, H/số nhận 2 giá diễn qua f(x) được thì H/số đó trị đối nhau: thì D được gọi là tập đối xứng. kh«ng cã tÝnh ch½n - lÎ. H§5: GV nªu c©u hái cñng cè f(-1) = - f(1) = - 1 VÝ dô. XÐt tÝnh ch½n - lÎ cña c¸c §N Mét hµm sè ch½n hay lÎ cÇn f(-2) = - f(2) = -2, hµm sè sau: tho¶ m·n nh÷ng §K g× ? a) y  f ( x)  2 x 2  3  x 4 H§6: GV yªu cÇu HS nªu c¸c HS suy nghÜ vµ 2x  3 bước để xét tính chẵn - lẻ của nêu các bước cần b) y  f ( x )  mét hµm sè. lµm. x 1 H§7: HD HS thùc hiÖn H5 3  2x2 HS suy nghÜ vµ c) y  f ( x)  H§8: GV nªu vÝ dô ¸p dông: x gi¶i vÝ dô. XÐt tÝnh ch½n - lÎ cña c¸c hµm Gi¶i: a) Hµm sè ch½n. sè sau: a)+ Ta cã TX§ cña h/sè lµ R. b) Hµm sè kh«ng a) y  f ( x)  2 x 2  3  x 4 + x  R   x  R vµ ch½n, kh«ng lÎ. 2x  3 f ( x)  2( x 2 )  3  ( x 4 ) b) y  f ( x )  c) Hµm sè lÎ. x 1  2 x 2  3  x 4  f ( x). 3  2x2 c) y  f ( x)  +Vậy hàm số đã cho là hàm chẵn. x ** D¹y: §å thÞ cña hµm sè ch½n, hµm sè lÎ th«ng qua c¸c H§ sau:. b) Hµm sè kh«ng ch½n, kh«ng lÎ.. HĐ1: GV khẳng định: Tính ch½n, lÎ cña hµm sè cã vai trß quan träng trong viÖc kh¶o s¸t và vẽ đồ thị hàm số.. b. §å thÞ cña hµm sè ch½n, hµm sè lÎ:. c) Hµm sè lÎ.. * §Þnh lý: SGK * Khi khảo sát vẽ đồ thị hàm số ch½n (hµm sè lÎ) ta chØ cÇn xÐt trªn miền x > 0, rồi lấy đối xứng qua Oy (qua O).. HĐ2: GV hướng dẫn HS cách xét đồ thị của hàm số chẵn, hàm sè lÎ: Xét điểm M(a; f(a)) thuộc đồ thÞ hµm sè y = f(x) vµ ®iÓm M'(-a; f(-a)). Ta cã a  D nªn -a  D. + NÕu y = f(x) lµ hµm sè ch½n th× vÞ. * VÝ dô: Trong h×nh 2.5, ta thÊy: HS suy nghÜ vµ tr¶ + Hµm sè f lµ hµm sè ch½n. lêi.. 28 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Cau lac bo Tacke trÝ cña ®iÓm M' vµ ®iÓm M nh­ thÕ nµo? + NÕu y = f(x) lµ hµm sè lÎ th× vÞ trÝ cña ®iÓm M' vµ ®iÓm M nh­ thÕ nµo?. + Hàm số f đồng biến trên (;0) . + M’ đối xứng với + Hµm sè f ng.biÕn trªn (0; ) . M qua Oy.. + M’ đối xứng với H§3: GV yªu cÇu HS ph¸t biÓu M qua O. thành định lý (sgk). H§4: GV yªu cÇu HS nªu nhËn xét: Từ định lý trên ta có thể khảo sat và vẽ đồ thị của những HS theo dâi vµ ghi hàm só chẵn, lẻ đơn giản hơn nhËn kiÕn thøc. nh­ thÕ nµo? H§5: HD HS thùc hiÖn H6. 4. Cñng cè  x  D . f (  x )  f ( x ) .  Hµm sè y = f(x) ®­îc gäi lµ ch½n trªn D nÕu  x  D ta cã: .  x  D .  f ( x)   f ( x).  Hµm sè y = f(x) ®­îc gäi lµ lÎ trªn D nÕu  x  D ta cã: . 5. Hướng dẫn HS tự học: - Häc kü lý thuyÕt, xem l¹i c¸c vÝ dô. - Lµm c¸c bµi 4, 5 (Tr. 45) vµ 11, 12, 13, 14 (Tr. 46). - Đọc trước nội dung bài ( phần còn lại).. TiÕt 16 1 - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2 - KiÓm tra bµi cò: * Nêu những kiến thức cơ bản đã học trong 2 tiết trước? * Gi¶i bµi tËp 4.b. * Gi¶i bµi tËp 5.c.. 3 - Gi¶ng bµi míi: Tình huống 5: Sơ lược về phép tịnh tiến đồ thị song song với các trục toạ độ. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. 29 Lop10.com. Néi dung ghi b¶ng.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Cau lac bo Tacke. T×nh huèng 4.1: TÞnh tiÕn mét HS chó ý nghe gi¶ng, để nhận biết được phép ®iÓm. tÞnh tiÐn mét ®iÓm song H§1: GV sö dông tranh vÏ (h×nh song với trục tọa độ. 2.6 – sgk) để diễn tả phép tịnh tiến mét ®iÓm song song víi c¸c trôc tọa độ. HS quan s¸t vµ tr¶ lêi: H§2: HD HS thùc hiÖn H7. M1(x0; y0 + 2) GV yêu cầu HS quan sát và đọc tọa M2(x0; y0 - 2) độ các điểm M1, M2, M3, M4 từ M3(x0 + 2; y0 ) h×nh 2.6? Gîi ý: Khi tÞnh tiÕn ®iÓm M lªn M4(x0 - 2; y0 ) trên 2 đơn vị thì hoành độ của nó không thay đổi, còn tung độ được tăng lên 2 đơn vị do đó tọa độ của M1(x0; y0 + 2). Tương tự có được tọa độ của các điểm còn lại. H§3: Cñng cè kh¸i niÖm tÞnh tiÕn HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi: mét ®iÓm. - Tõ mçi ®iÓm M1, M2, M3 vµ M4 làm thế nào để có được điểm M?. 4. Sơ lược về phép tịnh tiến đồ thÞ song song víi c¸c trôc to¹ độ. a. TÞnh tiÕn mét ®iÓm. * Trong mặt phẳng tọa độ, cho ®iÓm M(x0; y0) vµ sè k > 0. Khi tÞnh tiÕn ®iÓm M: - Lên trên (hoặc xuống dưới) k đơn vị ta được điểm M1(x0; y0 +k). (hoÆc M2(x0;y0- k)) (ta nãi: ta đã tịnh tiến điểm M song song víi trôc tung) - Sang ph¶i ( hoÆc sang tr¸i) k đơn vị ta được điểm M3(x0 +k; y0)( hoÆc M4(x0-k; y0)). ( ta nãi: ta đã tịnh tiến điểm M song song víi trôc hoµnh) * PhÐp tÞnh tiÕn song song víi trục tọa độ chỉ thực hiện được khi biết: hướng tịnh tiến và tịnh tiến bao nhiêu đơn vị.. - Ph¸t phiÕu häc tËp: Trong hÖ täa HS nhËn phiÕu vµ vÏ độ, cho trước một điểm M có các vị hình theo yêu cầu của trí khác nhau, yêu cầu HS xác định từng phiếu. c¸c ®iÓm cã ®­îc b»ng c¸ch tÞnh tiÕn ®iÓm M song song víi 2 trôc tọa độ theo các đơn vị khác nhau. - Sau 3’ GV thu phiÕu vµ cho HS tr×nh bµy, gäi HS kh¸c nh©n xÐt, GV chØnh söa, chÝnh x¸c l¹i h×nh vÏ Tình huống 4.2: Tịnh tiến một đồ thÞ. HĐ1: - Nếu đồng thời tịnh tiến cả 2 ®iÓm M1, M2 song song víi trôc tung hoặc trục hoành 2 đơn vị thì có ®­îc ®iÒu g×? H§2: Nh­ vËy ®o¹n th¼ng M1M2 đã tịnh tiến đến vị trí nào? theo trục nµo? - Tổng quát lên, ta có định lý (sgk). HĐ3: Em hãy cho biết định lý có øng dông nh­ thÕ nµo? H§4: HD HS theo dâi vÝ dô 6,7 sgk H§5:HD HS lµm bµi 6 SGK. H§6: HD HS thùc hiÖn H8. b. Tịnh tiến một đồ thị. §Þnh lý: sgk * §Þnh lý cho phÐp ta vÏ ®­îc HS thực hiện phép tịnh đồ thị của những hàm số phức tiến trên giấy nháp và tạp dựa vào đồ thị của những hàm số đơn giản hơn, bằng cách cã kÕt qu¶:……. thùc hiÖn nh­ sau: + Biểu diễn hàm số đó dưới HS nhìn vào hình vẽ để dạng: y  f ( x  q) hoặc tr¶ lêi. y  f ( x)  p HS theo dõi định lý Trong đó f(x) có đồ thị đơn giản SGK, suy nghĩ và nêu + Dựa vào định lý để chọn phép tịnh tiến nào, bao nhiêu đơn vị. ứng dụng của định lý. + Vẽ đồ thị. HS theo dâi 2 vÝ dô vµ VÝ dô 6: sgk lµm bµi tËp 6. VÝ dô 7: sgk H8 Khi tÞnh tiÕn (P): y = 2x2 sang trái 3 đơn vị, ta được đồ thị. 30 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Cau lac bo Tacke. - §å thÞ hµm sè ®­îc tÞnh tiÕn theo hướng nào? bao nhiêu đơn vị? §¸p ¸n A lµ chÝnh x¸c. - Dựa vào định lý để kết luận.. cña hµm sè: y = 2(x + 3)2.. 4. Cñng cè - Phép tịnh tiến một điểm, tịnh tiến một đồ thị thực hiện được khi biết những yếu tố nµo? - Đồ thị của những hàm số có dạng y  f ( x  q) hoặc y  f ( x)  p đều vẽ được bằng cách tịnh tiến đồ thị của hàm số y = f(x) song song với trục tọa độ. NÕu (d) lµ ®­êng th¼ng y = f(x), (d1) lµ ®­êng th¼ng y  f ( x  q) vµ (d2) lµ ®­êng th¼ng y  f ( x)  p th× ta cã thÓ coi: + (d1) có được là do tịnh tiến (d) sang trái (sang phải) q đơn vị. + (d2) có được là do tịnh tiến (d) lên trên (xuống dưới) p đơn vị.. 5. Hướng dẫn HS tự học:. - Học kỹ lý thuyết, xem lại các ví dụ, hiểu cách vận dụng định lý vào giải bài tập. - Làm các bài : 7 đến 16.. 31 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Cau lac bo Tacke. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: luyÖn tËp. TiÕt 17: I - Môc tiªu:. Qua bµi häc, häc sinh ®­îc cñng cè:. 1. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu khái niệm hàm số và các tính chất cơ bản của hàm số như: tập xác định, tập giá trị, sự biến thiên, tính chẵn, lẻ, đồ thị của hàm số. - Hiểu 2 phương pháp chứng minh tính đồng biến, nghịch biến của hàm số trên 1 khoảng (nửa khoảng hoặc đoạn): Phương pháp dùng định nghĩa và phương pháp lập tỷ số. - Hiểu các phép tịnh tiến đồ thị song song với trục toạ độ. 2. VÒ kÜ n¨ng: - Tìm tập xác định của hàm số, sử dụng tỷ số biến thiên để khảo sát sự biến thiên của hàm số trên một khoảng đã cho và lập bảng biến thiên của nó, xác định được mối quan hệ giữa 2 hàm số ( cho bởi biểu thức) khi biết đồ thị của hàm số này là do tịnh tiến đồ thị của hàm số kia song song với trục toạ độ. 3. Về tư duy, thái độ: - Rèn luyện tính tỷ mỷ, cẩn thận, chính xác khi vẽ đồ thị. - Thấy được ý nghĩa của hàm số và đồ thị trong đời sống thực tế. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - HS chuẩn bị các kiến thức cơ bản đã học, làm đầy đủ các bài tập sgk. - GV vẽ sẵn đồ thị của một số hàm số có được nhờ phép tịnh tiến, hình 2.10. III. Phương pháp dạy học: Phương pháp vấn đáp gợi mở thông qua các hoạt động điều khiển tư duy. IV. Tiến trình bài học và các hoạt động. 1 - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2 - KiÓm tra bµi cò: * GV yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức đã học, GV ghi nội dung tóm tắt lên bảng * Gi¶i bµi tËp 9, 10. Tr¶ lêi nhanh bµi 11.. 3 - Ch÷a bµi tËp: T×nh huèng 1: Cñng cè c¸ch t×m TX§ cña hµm sè. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. H§1: ThÕ nµo lµ TX§ cña hµm sè?. HS t¸i hiÖn kiÕn thøc, trả lời đúng câu hỏi. * Gi¶i bµi to¸n : t×m TX§ cña hµm sè, ta lµm nh­ sau: +) NhËn xÐt xem h/s cho ë d¹ng nµo. +) ChØ ra c¸c ®iÒu kiÖn ràng buộc để hàm số xác định. +) Gi¶i c¸c ®iÒu kiÖn đó.. - C¸ch t×m TX§ cña mét sè hµm sè thường gặp? - Khi t×m TX§ cña hµm sè, ta ph¶i tr×nh bµy nh­ thÕ nµo? H§2: GV ph¸t phiÕu häc tËp cho từng nhóm qua đó rèn cho HS kỹ n¨ng t×m TX§ cña hµm sè. Bài 9(46). Tìm tập xác định của các hµm sè sau:. 32 Lop10.com. Néi dung ghi b¶ng I. KiÕn thøc cÇn nhí: 1. TX§ cña mét sè hµm sè thường gặp: 1. y = P(x), D = R P( x) , Q( x) D  x  R | Q( x)  0.. 2. y . 3. y  P( x) , D  x  R | P ( x)  0. 4. NÕu y =[f(x)  g(x)].h(x).

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Cau lac bo Tacke. 2x  3 x2  9 x b) y   x 1  x2 x3 2 x c) y  x2 a) y . x 1  4  x ( x  2)( x  3) H§3: GV nhËn xÐt c¸ch gi¶i cña tõng nhãm häc t©p, ghi nhËn kÕt qu¶. d) y . th× D  D f  Dg  Dh Bµi 9:. +) KÕt luËn vÒ TX§ cña h/s. Tõng nhãm HS lµm bµi và cử đại diện lên trình bµy c¸ch gi¶i. C¸c nhãm kh¸c chó ý theo dâi vµ nhËn xÐt, bæ xung nÕu cÇn.. a ) D  R \ 3;3. b) D  (;0 \ 1. c) D = (-2;2]. d ) D  1; 2)  (2;3)  (3; 4.. T×nh huèng 2: Cñng cè c¸ch sù biÕn thiªn cña hµm sè. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. HĐ1: Có những cách nào để - Dựa vào định nghĩa. xÐt sù biÕn thiªn cña hµm sè ? - Dùa vµo tû sè biÕn - Khi xÐt sù biÕn thiªn cña thiªn: hµm sè, ta ph¶i tr×nh bµy nh­ f ( x2 )  f ( x1 ) thÕ nµo?  0, NÕu x2  x1 H§2: GV HD vµ gäi HS lªn x1 , x2  D th× hµm sè b¶ng lµm bµi tËp. Bài 12(46). Khảo sát sự biến đồng biến trên D thiªn cña c¸c hµm sè sau trªn f ( x2 )  f ( x1 )  0, NÕu khoảng đã chỉ ra: x2  x1 1 a) y  trªn kho¶ng x1 , x2  D th× hµm sè x2 ngh.biÕn trªn kho¶ng D (-; -2), (-2; +) * HS nªu c¸ch gi¶i bµi b) y  x 2  6 x  5 trªn to¸n xÐt sù biÕn thiªn kho¶ng cña hµm sè. (-; 3), (3; +) * HS tr×nh bµy lêi gi¶i. c) y  x 2005  1 trªn kho¶ng * C¸c HS kh¸c cïng gi¶i, (-; +) so s¸nh vµ nhËn xÐt, bæ 4 xung nÕu cÇn. d) y  trªn(-1;+), x 1 §S: 3 e) y  trªn (2; +) a. Hµm sè nghÞch biÕn 2 x trªn kho¶ng (-; -2), (-2; H§3: HD HS thùc hiÖn theo +). từng bước đã nêu trong b. Hµm sè nghÞch biÕn phương pháp. Chú ý khi xét dấu của tỷ số trên khoảng (-; 3), đồng biến thiên, để tránh sai sót biến trên khoảng (3; +). đáng tiếc, các em nên xét c. Hàm số đồng biến trên riªng trªn tõng kho¶ng x¸c kho¶ng (-; +). định.. 33 Lop10.com. Néi dung ghi b¶ng 2. Sù biÕn thiªn cña hµm sè: - C¸ch xÐt sù biÕn thiªn: + T×m TX§ cña hµm sè + Víi mäi x1  x2 thuéc TX§, t×m f(x1) - fx2) =? + LËp tØ sè, vµ xÐt dÊu cña. f ( x2 )  f ( x1 ) x2  x1 + KÕt luËn:. Bµi 12: Kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña c¸c hµm sè sau: 1 a) y  x2 + Ta cã: D =(-; -2)  (-2; +) 1 + §Æt : f ( x)  x2 + x1 , x2  (- ; -2) , ta cã: f ( x2 )  f ( x1 ) . x1  x2 ( x2  2)( x1  2). + NhËn thÊy, tû sè:. f ( x2 )  f ( x1 ) 1  0 x2  x1 ( x2  2)( x1  2). Vậy hàm số đã cho nghịch biến trªn (-; -2). Hoàn toàn tương tự, ta cũng được kÕt qu¶ lµ: hµm sè nghÞch biÕn trªn (-2; +). KÕt luËn:.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Cau lac bo Tacke. T×nh huèng 3: Cñng cè vÒ hµm sè ch½n, hµm sè lÎ. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. Néi dung ghi b¶ng. H§1: ThÕ nµo lµ hµm sè ch½n, hµm HS t¸i hiÖn kiÕn thøc, 3. XÐt tÝnh ch½n, lÎ cña hµm sè, ta thùc hiÖn nh­ số lẻ?( H/số cần thoả mãn những trả lời đúng câu hỏi. sau: ®iÒu kiÖn g×?). - C¸ch xÐt tÝnh ch½n, lÎ cña hµm sè. + T×m TX§ D cña hµm sè.. - Chøng minh hµm sè cã tÝnh ch½n, lÎ.. + Kiểm tra tính đối xứng cña tËp D.. + T×m c¸ch biÓu diÔn f(-x) Tõng nhãm HS lµm bµi qua f(x). HĐ4: Xác định tính chẵn, lẻ của và cử đại diện lên trình + KÕt luËn. c¸c hµm sè: (ph¸t phiÕu theo nhãm) bµy c¸ch gi¶i. 4 2 a) y  x  4 x  2 C¸c nhãm kh¸c chó ý * NÕu TX§ cña hµm sè 3 theo dõi và nhận xét, không có tính đối xứng b) y  2 x  3 x hoÆc f(-x) kh«ng biÓu diÔn bæ xung nÕu cÇn. c) y  | x  2 |  | x  2 | qua f(x) được thì H/số đó d ) y  | 2 x  1|  | 2 x  1| kh«ng cã tÝnh ch½n - lÎ. H§2: GV HD HS gi¶i bµi tËp 14.. e) y  x  1. 2. f ) y  x2  x. Tình huống 4: Củng cố về phép tịnh tiến đồ thị của hàm số. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. Néi dung ghi b¶ng. HĐ1: Phát biểu lại định lý về tịnh HS tái hiện kiến thức, 4. Tịnh tiến đồ thị của hµm sè. trả lời đúng câu hỏi. tiến một đồ thị. * NÕu (d) lµ ®­êng th¼ng - Nêu các ứng dụng của định lý đó. y=f(x), (d1) lµ ®­êng th¼ng y  f ( x  q ) vµ (d2) lµ H§2: Nghiªn cøu néi dung bµi 15. ®­êng th¼ng y  f ( x)  p H§3: HD HS gi¶i bµi tËp HS lµm bµi theo sù + §Æt f(x) = 2x. hướng dẫn của GV và thì ta có thể coi: + (d1) cã ®­îc lµ do tÞnh + Biểu diễn phương trình đường tr×nh bµy lêi gi¶i. tiÕn (d) sang tr¸i (sang thẳng (d’) dưới dạng: y  f ( x  q) Bµi 16: phải) q đơn vị. hoÆc y  f ( x)  p + (d2) cã ®­îc lµ do tÞnh 2 §Æt f ( x)   + Dựa vào đinh lý để kết luận. tiÕn (d) lªn trªn (xuèng x dưới) p đơn vị. H§4: NhËn xÐt vµ chÝnh x¸c l¹i bµi a. Khi tịnh tiến đồ thị Bài 15: Đặt f(x) = 2x. gi¶i cña HS. (H) lên trên 1 đơn vị, ta a. Ta có: 2x - 3 = f(x) - 3 H§5: HD HS lµm bµi 16. được đồ thị của hàm số Do đó: Tịnh tiến (d) xuống Dựa vào định lý và các nhận xét từ 2 x  2 dưới 3 đơn vị ta được (d’) định lý, ta có được câu trả lời. f ( x)  1    1  b. Ta l¹i cã: 2x - 3 = x x = 2(x - 1,5) = f(x -1,5) Do đó: Tịnh tiến (d) sang phải 1,5 đơn vị ta được (d’). 34 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Cau lac bo Tacke. 4. Cñng cè - Qua tiết này các em đã được rèn luyện các kỹ năng cơ bản: Tìm TXĐ của hàm số, khảo sát sự biến thiên, xét tính chẵn - lẻ của hàm số, phép tịnh tiến một điểm, một đồ thị cña hµm sè.. 5. Hướng dẫn HS tự học: ¤n tËp l¹i toµn bé lý thuyÕt cña bµi, hoµn thµnh c¸c bµi cßn l¹i. Bµi 16: §Æt f ( x)  . 2 x. a. Khi tịnh tiến đồ thị (H) lên trên 1 đơn vị, ta được đồ thị của hàm số (H1) f ( x)  1  . 2 x2 1  x x. b. Khi tịnh tiến đồ thị (H) sang trái 3 đơn vị, ta được đồ thị của hàm số f ( x  3)  . 2 x3. c. Khi tịnh tiến đồ thị (H) lên trên 1 đơn vị, sang trái 3 đơn vị có nghĩa là tịnh tiến (H1) sang trái 3 đơn vị. Do đó , ta được đồ thị của hàm số: f ( x  3)  1  . 2 x 1 1  x3 x3. Đọc trước bài: Hàm số bậc nhất. 35 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Cau lac bo Tacke. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt18: hµm sè bËc nhÊt I - Môc tiªu:. Qua bµi häc, häc sinh cÇn n¾m ®­îc:. 1. VÒ kiÕn thøc: - Tái hiện và củng cố vững các tính chất và đồ thị của hàm số bậc nhất ( đặc biệt là khái niệm hệ số góc và điều kiện để 2 đường thẳng song song). - Hiểu cấu tạo và cách vẽ đồ thị của các hàm số bậc nhất trên từng khoảng mà hàm sè d¹ng y = | x | vµ y = | ax + b |. 2. VÒ kÜ n¨ng: - Khảo sát thành thạo hàm số bậc nhất và vẽ đồ thị của chúng. - Biết vận dụng các tính chất của đồ thị hàm số bậc nhất để khảo sát sự biến thiên và lập bảng biến thiên của các hàm số bậc nhất trên từng khoảng, đặc biệt là đối với các hµm sè d¹ng y = | x | vµ y = | ax + b |. 3. Về tư duy, thái độ: - H×nh thµnh cho häc sinh kh¶ n¨ng suy luËn cã lý, hîp logic. - CÈn thËn, chÝnh x¸c. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh:. Chuẩn bị 1 số kiến thức HS đã học ở lớp 9: hàm số bậc nhất. Vẽ sẵn đồ thị hàm số y = 2x - 4, các dụng cụ vẽ hình theo qui định. III. Phương pháp dạy học:. Phương pháp vấn đáp gợi mở thông qua các hoạt động điều khiển tư duy. IV. Tiến trình bài học và các hoạt động. A - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. B - KiÓm tra bµi cò:  Khi nào hàm số y = f(x) được gọi là đồng biến, nghịch biến trên khoảng (a; b)?  Nêu định lý về phép tịnh tiến đồ thị của hàm số.. C - Gi¶ng bµi míi:. 36 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Cau lac bo Tacke. T×nh huèng 1: Nh¾c l¹i vÒ hµm sè bËc nhÊt Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. Néi dung ghi b¶ng. H§1: HD HS «n l¹i kh¸i niÖm hµm sè bËc nhÊt, sù biÕn thiªn và đồ thị của hàm số bậc nhất. HĐ2: Ôn về phép tịnh tiến đồ thÞ th«ng qua vÝ dô 1:Cã thÓ vÏ đồ thị hàm số y = 2x + 4 bằng nh÷ng c¸ch nµo? H§3: GV nãi s¬ qua vÒ c¸c bước cần tiến hành khi khảo sát một hàm số và hướng dẫn HS tiÕn hµnh cô thÓ. HĐ4: HD HS xét vị trí tương đối của 2 đường thẳng trong mặt ph¼ng: - Quan sát đồ thị của 2 hàm số võa vÏ em cã nhËn xÐt g×? - HÖ sè gãc cña 2 ®­êng th¼ng đó có đặc điểm gì? H§5: HD HS lµm bµi tËp 17 dựa vào các vị trí tương đối của 2 ®­êng th¼ng. H§6: Hµm sè bËc nhÊt hoµn toàn được xác định khi biết nh÷ng yÕu tè nµo? - Một điểm thuộc đồ thị và hệ sè gãc (cho trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp). - Hai điểm phân biệt thuộc đồ thÞ.. HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. Hµm sè bËc nhÊt cã d¹ng: y = ax + b, a,b  R. * TX§: D = R. * Sù biÕn thiªn: + Khi a > 0, hàm số đồng biÕn trªn R. + Khi a < 0, hµm sè nghÞch biÕn trªn R. + B¶ng biÕn thiªn. + §å thÞ: Lµ ®­êng th¼ng. 1. Nh¾c l¹i vÒ hµm sè bËc nhÊt * §Þnh nghÜa: * Sù biÕn thiªn: * §å thÞ: * VÝ dô: §å thÞ hµm sè y = 2x + 4 cã thÓ vÏ b»ng nh÷ng c¸ch sau: - VÏ ®­êng th¼ng ®i qua 2 ®iÓm A(-2; 0) vµ B(0; 4). - TÞnh tiÕn ®­êng th¼ng (d): y = 2x lên trên 4 đơn vÞ. - TÞnh tiÕn ®­êng th¼ng (d): y = 2x sang trái 2 đơn vÞ ( V× 2x + 4 = 2(x + 2) ). * Vị trí tương đối của 2 ®­êng th¼ng:SGK. * C¸ch x¸c ®inh hµm sè bËc nhÊt: + Giả sử hàm số có phương tr×nh: y = ax + b. + Dùa vµ gi¶ thiÕt cña bµi toán, thiết lập hệ phương tr×nh 2 Èn lµ a, b. + Gi¶i hÖ ®iÒu kiÖn, t×m ®­îc a, b ta ®­îc hµm sè cÇn t×m.. T×nh huèng 2:. hµm sè. b a. ®i qua 2 ®iÓm A( ;0) vµ B(0; b). a gäi lµ hÖ sè gãc cña ®­êng th¼ng. Khi a = 0 ®­êng th¼ng song song víi trôc hoµnh, c¾t trôc tung t¹i ®iÓm (0;b) HS quan s¸t, suy nghÜ vµ tr¶ lêi. Cho 2 ®­êng th¼ng:...... (d) // (d’)  a=a’ vµ b  b’ (d)  (d’)  a =a’ vµ b= b’ (d) c¾t (d’)  a  a’ (d) vu«ng gãc víi (d’)  a.a’ = -1.. y = |ax + b|. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. H§1: HD HS t×m hiÓu vÝ dô 1 SGK sö dông tranh vÏ s½n H.2.12 H§2: H·y chØ ra TX§ cña hµm số đó. H§3: GV H§4: HD HS H§5: HD HS H§6: Hµm sè. Néi dung ghi b¶ng 2. Hµm sè y = |ax + b| a. Hµm sè bËc nhÊt trªn tõng kho¶ng. *. 37 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Cau lac bo Tacke. 4. Cñng cè * Më ®Çu: Cho hµm sè y = ax + b víi a, b lµ h»ng sè.  NÕu a = 0 th× y = b,  x  R gäi lµ hµm sè h»ng (hµm h»ng).  NÕu a  0 th× y = ax + b gäi lµ hµm sè bËc nhÊt.. * §å thÞ cña hµm sè y = ax + b (a  0) lµ mét ®­êng th¼ng kh«ng song song vµ kh«ng trùng với các trục tọa độ. Trong đó a gọi là hệ số góc của đường thẳng. * Nếu b = 0 thì y = ax có đồ thị là đường thẳng đi qua gốc tọa độ và điểm (1; a)..  b  * Nếu b  0 thì y = ax + b có đồ thị là đường thẳng cắt Ox tại điểm A   ;0  , cắt Oy tại  a  ®iÓm B 0; b  .. I. §å thÞ cña hµm sè y = b: GV yêu cầu HS nhắc lại đặc điểm của đồ thị của hàm số y = b. GV chÝnh x¸c ho¸.  Nếu b = 0 thì y = 0 có đồ thị là trục Ox.  Nếu b  0 thì y = b có đồ thị là đường thẳng song song với Ox.. (đồ thị của hàm số y = b được gọi là đường thẳng y = b) 2. Sù biÕn thiªn: §Þnh lý:  Nếu a > 0 thì hàm số y = ax + b đồng biến trên R.  NÕu a < 0 th× hµm sè y = ax + b nghÞch biÕn trªn R.. 5. Hướng dẫn HS tự học:. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 19: I - Môc tiªu:. luyÖn tËp. Qua bµi häc, häc sinh ®­îc cñng cè:. 1. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu khái niệm hàm số và các tính chất cơ bản của hàm số như: tập xác định, tập giá trị, sự biến thiên, tính chẵn, lẻ, đồ thị của hàm số. - Hiểu 2 phương pháp chứng minh tính đồng biến, nghịch biến của hàm số trên 1 khoảng (nửa khoảng hoặc đoạn): Phương pháp dùng định nghĩa và phương pháp lập tỷ số. - Hiểu các phép tịnh tiến đồ thị song song với trục toạ độ.. 38 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Cau lac bo Tacke. 2. VÒ kÜ n¨ng: * Khi cho hµm sè b»ng biÓu thøc, häc sinh cÇn: - Biết cách tìm tập xác định, xét sự biến thiên, xét tính chẵn - lẻ của hàm số. - Biết cách tìm giá trị của hàm số tại 1 điểm cho trước thuộc tập xác định. - Biết cách kiểm tra xem 1 điểm có toạ độ cho trước có thuộc đồ thị của 1 hàm số đã cho hay không. * Khi cho hàm số bằng đồ thị, học sinh cần: - Biết cách tìm giá trị của hàm số tại 1 điểm cho trước thuộc tập xác định và ngược lại, tìm các giá trị của x để hàm số nhận 1 giá trị cho trước. - Bước đầu nhận biết được giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số, dấu của hµm sè t¹i 1 ®iÓm hoÆc trªn 1 kho¶ng. NhËn biÕt ®­îc sù biÕn thiªn, tÝnh ch½n , lÎ th«ng qua đồ thị. 3. Về tư duy, thái độ: - Rèn luyện tính tỷ mỷ, cẩn thận, chính xác khi vẽ đồ thị. - Thấy được ý nghĩa của hàm số và đồ thị trong đời sống thực tế. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: Chuẩn bị 1 số kiến thức HS đã học ở lớp 9: Hàm số, hàm số bậc nhất, hàm số y = ax2 Vẽ sẵn bảng của ví dụ 1 và đồ thị hình 2.1, 2.2, 2.4, 2.9 (SGK). III. Phương pháp dạy học: Phương pháp vấn đáp gợi mở thông qua các hoạt động điều khiÓn t­ duy. IV. Tiến trình bài học và các hoạt động. 1 - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2 - KiÓm tra bµi cò: * GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm hàm số (đã học ở lớp 9). * Hãy nêu một vài loại hàm số đã học. * Tập xác định của hàm số y . 1 là R, đúng hay sai. Vì sao? x 1. 3 - Gi¶ng bµi míi: D - Ch÷a bµi tËp: §Ò bµi. Hướng dẫn - Đáp số. Bài 1(33). Vẽ đồ thị các hàm số: a) y  2 x  7 b) y  3 x  5. x3 2 5 x d) y  3. c) y . Bài 2(22). Tìm tọa độ giao điểm của hai đường thẳng: a) y = 3x - 2 vµ x = 5/4. a) (5/4, 7/4). b) y = -3x + 2 vµ y = 4(x - 3). b) (-2; 8). Bài 3(33). Tìm a để 3 đường thẳng sau đây đồng quy: y = 2x; y = -x - 3; y = ax + 5 Bài 4(33). Xác định a, b sao cho đồ thị của hàm số y = ax + b. 39 Lop10.com. a=7.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Cau lac bo Tacke. a) a = 7, b = -13. a) ®i qua 2 ®iÓm (-1; -20) vµ(3; 8).. b) ®i qua ®iÓm (4; -3) vµ song song víi ®­êng th¼ng b) a = -2/3, b = -1/3 2 y   x 1. 3 Bài 5(33). Vẽ đồ thị các hàm số sau:. 2 x , x  0 a) y  f ( x )    x , x  0 x  1 , x  0 b) y  f ( x )   2 x , x  0. 4. Cñng cè 5. Hướng dẫn HS tự học:. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: / / TiÕt 5, 6: hµm sè bËc hai I - Môc tiªu:. Qua bµi häc, häc sinh cÇn n¾m ®­îc:. 1. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu quan hệ giữa đồ thị của hàm số y = ax2 + bx + c và đồ thị của h.số y = ax2 - HiÓu vµ ghi nhí c¸c tÝnh chÊt cña hµm sè y = ax2 + bx + c. 2. VÒ kÜ n¨ng: - HS biết cách khảo sát: xác định toạ độ đỉnh, phương trình của trục đối xứng, hướng của bề lõm của parabol, lập được bảng biến thiên và vẽ thành thạo các parabol d¹ng y = ax2 + bx + c. - Biết cách giải 1 số bài toán đơn giản về hàm số bậc 2: Xác định dấu của hàm số trên 1 khoảng đã cho, tìm giá trị LN hay GTNN của hàm số, xác định hàm số bạc 2. 3. Về tư duy, thái độ: - Rèn luyện tính cẩn thận, tỉ mỉ chính xác khi vẽ đồ thị. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh:. Chuẩn bị 1 số kiến thức HS đã học ở lớp 9 về hàm số bậc hai y = ax2. 40 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Cau lac bo Tacke. Vẽ sẵn hình 21, 22 và các bảng trong SGK, các dụng cụ vẽ hình theo qui định. III. Phương pháp dạy học:. Phương pháp vấn đáp gợi mở thông qua các hoạt động điều. khiÓn t­ duy. IV. Tiến trình bài học và các hoạt động. A - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. B - KiÓm tra bµi cò: C - Gi¶ng bµi míi: Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. A - ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. B - KiÓm tra bµi cò:  Nêu cách xét tính đồng biến, nghịch biến của một. hµm sè.. HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi..  Nêu định nghĩa hàm số chẵn và tính chất của đồ thị. hµm sè ch½n.. C - Gi¶ng bµi míi: GV nêu định nghĩa hàm số bậc hai. * §Þnh nghÜa: Hµm sè bËc hai lµ hµm sè cho bëi c«ng HS theo dâi vµ ghi chÐp. thøc y = ax2 + bx + c (a  0). I. Sự biến thiên và đồ thị của hàm số y = ax2 (a  0). GV yêu cầu HS nhắc lại các bước cần tiến hành khi HS t¸i hiÖn kiÕn thøc vµ tr¶ lêi kh¶o s¸t hµm sè. c©u hái. GV hướng dẫn HS tiến hành từng bước. 1. Tập xác định: D = R 2. Sù biÕn thiªn: GV nªu bµi to¸n.. HS suy nghÜ vµ gi¶i bµi to¸n. Bµi to¸n: XÐt sù biÕn thiªn cña hµm sè y = ax2 (a  0) f ( x2 )  f ( x1 ) Cã  a x2  x1 , x2  x1 trªn kho¶ng (-; 0), (0; +). x2  x1 * Víi a > 0 ta cã + NÕu x1, x2  (0;+) th× a(x1+x2)> 0  hàm số đồng biến trªn (0; +). Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. 41 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>