Giáo án giảng dạy môn Vật lý 11 - Tiết 68, 69: Xác định tiêu cự của thấu kính phân kì

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tieát 68-69 theo ppct. Ngaøy soạn 11-4-2009 XÁC ĐỊNH TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức : -Phát biểu và viết được công thức thấu kính, đồng thời nêu được ý nghĩa và quy ước dấu của các đại lượng trong công thức để có thể áp dụng cho cả hai loại thấu kính -Biết được phương pháp xác định tiêu cự của thấu kính phân kì dựa trên cơ sở ghép thấu kính phân kì với một thấu kính hội tụ thành hệ hai thấu kính đồng trục và khảo sát sự tạo ảnh cuûa moät vaät qua heä thaáu kính naøy -Biết được cách lựa chọn phương án thí nghiệm và các dụng cụ thí nghiệm thích hợp, cần thiết để tiến hành thí nghiệm xác địn tiêu cự của thấu kính phân kì 2. Kó naêng : -Biết cách sử dụng giá quang học để thực hiện phép đo tiêu cự của thấu kính phân kì theo phương án đã chọn. Cụ thể là biết cách sắp xếp và điều chỉnh vị trí của nguồn sáng, của vật, của các thấu kính và màn ảnh để có thể thu được các kết quả đo tin cậy và chính xác -Biết được cách xử lí các kết quả đo, tức là cách tính toán giá trị trung bình và sai số phép đo tiêu cự của thấu kính phân kì theo phương án đã chọn. Từ đó viết được kết quả phép đo theo đúng các quy tắc về sai số của phép đo các đại lượng vật lí 3.Thái độ: -Nghiêm túc trong thực hành thí nghiệm -Làm việc cẩn thận, chu đáo, theo qui trình II. CHUAÅN BÒ: 1. Giaùo vieân : -Phổ biến cho học viên những nội dung cần phải chuẩn bị trước buổi thực hành -Kiểm tra hoạt động của các dụng cụ thí nghiệm cần thiết cho bài thực hành. Thực hiện phép đo tiêu cự của thấu kính phân kì theo nội dung của bài thực hành, đồng thời tính các keát quaû ño theo maãu baùo caùo thí nghieäm -Rút kinh nghiệm về phương pháp cũng như kĩ thuật đo tiêu cự của thấu kính phân kì theo phương án đã chọn, đồng thời chuẩn bị các đáp án của các câu lệnh đã nêu trong bài để có thể hướng dẫn học viên thực hiện tốt nội dung của bài thực hành. 2. Hoïc sinh : 1.Đọc kĩ nội dung bài thực hành để hiểu được: -Cơ sở lí thuyết của phép đo tiêu cự của thấu kính phân kì -Cấu tạo và cách sử dụng giá quang học -Cách tiến hành thí nghiệm để đo tiêu cự của thấu kính phân kì 2. Chuẩn bị báo cáo thí nghiệm theo mẫu cho sẵn ở cuối bài thực hành III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC: Hoạt động1 (10 ph): Kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà của học sinh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Họat động của HS Biết được phương pháp xác định tiêu cự của thấu kính phân kì bằng cách ghép nó đồng trục với một thấu kính hội tụ để tạo ra một ảnh thật qua hệ hai thaáu kính Giá quang học là một thanh trượt bằng hợp kim nhôm dài 75cm được đặt nằm ngang có hai đế ở hai đầu và có thước milimet để xác định vị trí của các duïng cuï ñaët treân giaù Nhác lại 5 bước làm thí nghiệm. 1. 2. 3. 4.. Trợ giúp của GV Hãy cho biết mục đích của bài thực haønh? Hãy nhắc lại công thức xác định vị trí và quy ước dấu ? Haõy moâ taû phaàn chính cuûa giaù quang hoïc Nêu cách tiến hành thí nghiệm để xác định tiêu cự của thấu kính phân kì. Hoạt động 2 (20 ph): Kiểm tra cách sử dụng giá quang học và cách tiến hành phép đo Họat động của HS Trợ giúp của GV Theo dõi hướng dẫn của giáo viên để thực hiện 1. Hướng dẫn cách kiểm tra và điều đúng các thao tác thí nghiệm chỉnh đèn chiếu sáng Đ sao cho chùm sáng phát ra từ đèn vừa kín  Cách điều chỉnh đèn maït vaät AB ñaët treân giaù quang hoïc  Caùch laép ñaët caùc duïng cuï treân giaù quang hoïc 2. Hướng dẫn cách lắp đặt các thấu kính vaø maøn aûnh M treân giaù quang hoïc: Vaät AB, caùc thaáu kính L,L0 vaø màn M phải đặt vuông góc với giá quang hoïc sao cho aûnh cuûa vaät AB hiện ở phần chính giữa của màn ảnh  Caùch di chuyeån caùc duïng cuï treân giaù quang M hoïc 3. Hướng dẫn cách dịch chuyển và cách xaùc ñònh vò trí cuûa caùc thaáu kính vaø  Các đọc kết quả và tính toán cá kết quả đo màn ảnh M để ảnh rõ nét trên màn aûnh 4. Hướng dẫn cách ghi và tính các kết quả của các lần đo vào bảng thực hành phù hợp với các quy tắc về sai soá cuûa caùc duïng cuï ño Hoạt động 3 (45 ph): Học sinh tiến hành thí nghiệm theo nhóm Họat động của HS Trợ giúp của GV Bước 1: Cắm điện co đèn Đ và điều chỉnh ở 12V 1. Theo doõi hoïc vieân laøm thí nghieäm vaø nhắc nhở: đây là bài thực hành giúp học viên hiểu rõ liù thuyết về sự tạo Bước 2: Đặt vật AB, thấu kính hội tụ L0 và màn ảnh aûnh cuûa thaáu kính M lên giá quang học. Vật AB cách đèn Đ khoảng 10cm đến 15cm và ghi vị trí (1) của AB vào bảng 2. Nhắc nhở học viên phải có thái độ thực hành vaø taùc phong nghieâm tuùc, caån thaän nheï nhaøng vaø chính xaùc trong thao. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bước 3: Giữ cố định L0 và màn ảnh M , dịch chuyển vật AB rời xa L0 thêm 15cm đến vị trí (2). Đặt thêm thấu kính phân kì L vào giữa AB và L0 thành hệ hai thấu kính đồng trục Di chuyển thấu kính phân kì cho tới khi nhận được aûnh thaät A’2B’2 nhoû hôn vaät AB vaø hieän roõ neùt nhaát treân maøn aûnh M Ghi vào bảng thực hành giá trị của d từ vị trí (2) đến thaáu kính phaân kì L Khoảng cách d ' từ vị trí (1)của vật AB đến thấu kính phaân kì L Thực hiện lại 5 lần các bước 2 và 3 ứng với cùng moät vò trí (1) cuûa vaät AB Bước 5: Xác định tiêu cự của thấu kính phân kì theo d .d ' công thức f  với quy ước về dấu của các đại d  d'. tác. Đặc biệt là việc quan sát để xác ñònh chính xaùc vò trí cuûa thaáu kính cho aûnh roõ neùt treân maøn aûnh M 3. Khi thực hiện các phép đo cần chú ý loại bỏ những lần đo có kết quả sai lệch nhiều do thao tác không đúng vaø tieán haønh ño laïi caån thaän hôn 4. Kieåm tra vaø kí xaùc nhaän keát quaû cuûa các phép đo mà học viên ghi được trong maãu baùo caùo thí nghieäm cuûa mình 5. Yêu cầu học viên về nhà tính toán kết quả và sai số của phép đo để hoàn thành mẫu báo cáo thí nghiệm củ mình để nộp lại vào lần sau.. lượng Hoạt động 5 (10 ph): Củng cố và dặn dò Họat động của HS Ghi những chuẩn bị về nhà. Trợ giúp của GV Ôn lại các chương của học kì 2 để chuẩn bị thi hoïc kì : 4,5,6,7 Tóm tắt các công thức của các chương này để có thể nhớ và làm được các bài tập. IV.RUÙT KINH NGHIEÄM. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>