<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Chương 2:</b>

<b>Qúa trình nghiên </b>

<b>cứu thống kê</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Chương 2: Qúa trình nghiên cứu thống kê</b>

<b>2.1/ XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH, ĐỐI TƯỢNG </b>

<b>VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU</b>



Công việc này phải dựa trên ba căn cứ

để xác định là:

- Tình hình thực tiễn.

- Khả năng về tài chính, nhân lực, thời

gian.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>Chương 2: Qúa trình nghiên cứu thống kê</b>

<b>2.2/ XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU </b>

<b>TRONG THỐNG KÊ </b>

<b>2.2.1/ Khái niệm hệ thống chỉ tiêu </b>

Hiện tượng thống kê nghiên cứu thường được xác định
bằng những khái niệm cơ bản, trong đó phản ảnh
những đặc điểm chủ yếu nhất của hiện tượng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>2.2.1/ Khái niệm hệ thống chỉ tiêu</b>

Từ các thơng tin theo các tiêu thức đơn giản, sau khi tổng hợp
ta có ngay các chỉ tiêu thống kê và ta có thể mơ tả trực

tiếp hiện tượng nghiên cứu. Ví dụ: Từ tiêu thức giới tính có
thể mơ tả trực tiếp tổng số dân, số nam giới, số nữ giới.

Đối với các tiêu thức trừu tượng và tổng hợp thì phải qua các
bước cụ thể hóa dần dần ta mới có thể lấy được thông tin
và tổng hợp thành chỉ tiêu. Tức là phải dùng nhiều khái
niệm cụ thể để hiểu khái niệm trừu tượng và tổng hợp. Ví
dụ: Trình độ thành thạo của người lao động, hiệu quả kinh
tế của doanh nghiệp, sự hấp dẫn của tài nguyên du lịch… là
những khái niệm rất trừu tượng và tổng hợp, để nghiên

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>2.2.1/ Khái niệm hệ thống chỉ tiêu</b>

 Hệ thống chỉ tiêu thống kê là một tập hợp nhiều chỉ
tiêu có mối liên hệ lẫn nhau và bổ sung cho nhau,
nhằm phản ảnh các mặt, các tính chất quan trọng
nhất, các mối liên hệ cơ bản giữa các mặt của tổng
thể và mối liên hệ cơ bản của tổng thể với các hiện
tượng liên quan từ đó nêu lên bản chất của hiện

tượng nghiên cứu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>2.2/ XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU TRONG THỐNG </b>
<b>KÊ</b>

2.2.2/ Những nguyên tắc xây dựng hệ thống chỉ

tiêu



Để phản ảnh đầy đủ và chính xác chúng cần

phải có một hệ thống chỉ tiêu thống kê được

xây dựng theo các nguyên tắc sau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

2.2.2/ Những nguyên tắc xây dựng hệ thống chỉ

tiêu

- Phù hợp với đặc điểm và tính chất đối tượng
nghiên cứu: Hợp lý, không thừa, không thiếu, không
trùng lặp, đủ phản ảnh những yêu cầu nghiên cứu,
phù hợp với khả năng thu thập thông tin. Hiện tượng
nghiên cứu càng phức tạp thì số lượng chỉ tiêu trong
hệ thống càng nhiều hơn so với hiện tượng đơn giản
và ngược lại. Hiện tượng thuộc dạng ý thức thường
dùng nhiều chỉ tiêu để biểu hiện hơn là hiện tượng
thuộc dạng vật chất.

- Phải bảo đảm tiết kiệm nhân lực và chi phí cho
việc nghiên cứu hiện tượng, nằm trong khả năng

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>2.2.3/ Những yêu cầu của việc xây dựng hệ </b>

<b>thống chỉ tiêu</b>

- Một hệ thống chỉ tiêu phải có khả năng nêu được
mối liên hệ giữa các bộ phận cũng như giữa các mặt
của đối tượng nghiên cứu và giữa đối tượng nghiên
cứu với hiện tượng liên quan, trong khn khổ của

việc đáp ứng mục đích nghiên cứu.

- Trong hệ thống chỉ tiêu phải có các chỉ tiêu mang
tính chất bộ phận của thống kê và các chỉ tiêu phản
ảnh các nhân tố để phản ảnh một cách đầy đủ tổng
thể nghiên cứu.

- Phải đảm bảo sự thống nhất về nội dung, phương
pháp và phạm vi tính tốn của các chỉ tiêu cùng loại.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>2.3/ ĐIỀU TRA THỐNG KÊ</b>

<b>2.3.1/ Khái niệm, ý nghóa và nhiệm vụ của điều </b>

<b>tra thống kê</b>

Sau khi đã xác định được hệ thống chỉ tiêu thống kê,
cần phải tổ chức thu thập thông tin (số liệu) trên từng
đơn vị tổng thể để từ đó tổng hợp, tính tốn trị số của
những chỉ tiêu đó, tức là phải tiến hành điều tra

thống kê.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>2.3.1/ Khái niệm, ý nghóa và nhiệm vụ của điều tra thống </b>
<b>kê</b>

Tài liệu thu thập được trong điều tra thống kê phải
đáp ứng ba yêu cầu cơ bản là: chính xác, kịp thời và đầy
đủ.

- Chính xác trong điều tra thống kê có nghĩa là tài

liệu kiểm tra phải phản ảnh trung thực tình hình thực tế
của hiện tượng nghiên cứu. Đây là yêu cầu cơ bản nhất
của điều tra thống kê.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>2.3.1/ Khái niệm, ý nghóa và nhiệm vụ của điều tra thống </b>
<b>kê</b>

- Đầy đủ trong điều tra thống kê có nghĩa là tài
liệu kiểm tra phải được thu thập đúng nội dung đã
quy định, khơng bỏ sót bất kỳ nội dung nào, đơn vị
nào. Đáp ứng yêu cầu đầy đủ sẽ tạo cơ sở vững chắc
cho việc tổng hợp và phân tích và dự đốn được tồn
diện, tránh những kết luận phiến diện, chủ quan.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>2.3/ ĐIỀU TRA THỐNG KÊ</b>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

 Căn cứ vào tính chất liên tục hay khơng liên tục của việc

<b>ghi chép dữ liệu chia ra điều tra thường xuyên hay không </b>
<b>thường xuyên. </b>

<b>+ Điều tra thường xuyên là tiến hành thu thập, ghi chép dữ </b>
liệu ban đầu về hiện tượng nghiên cứu một cách có hệ thống
theo sát quá trình biến động của hiện tượng. Ví dụ: Thu

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

 Căn cứ vào phạm vi khảo sát và thu thập thực tế
<b>chia ra điều tra toàn bộ và điều tra khơng tồn bộ.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

<b>++ Điều tra chuyên đề là điều tra tiến hành trên một số rất ít </b>
các đơn vị của tổng thể, nhưng lại đi sâu nghiên cứu nhiều khía
cạnh của đơn vị đó. Mục đích là để khám phá, tìm hiểu các yếu
tố ảnh hưởng đến hiện tượng nghiên cứu. Dữ liệu của điều tra
chuyên đề không dùng để suy rộng, không dùng để tìm hiểu
tình hình cơ bản của hiện tượng, mà chỉ rút ra kết luận về bản
thân các đơn vị được điều tra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<b>2.3.2/ Các loại điều tra thống kê</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>2.3/ ĐIỀU TRA THỐNG KÊ</b>

<b>2.3.3/ Các hình thức tổ chức điều tra thống kê</b>

Để thu thập tài liệu ban đầu về các hiện tượng và
quá trình kinh tế xã hội, cơ quan thống kê thường áp
<b>dụng hai hình thức là báo cáo thống kê định kỳ và </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>2.3.3/ Các hình thức tổ chức điều tra thống kê</b>

<i><b>2.3.3.1/ Báo cáo thống kê định kỳ:</b></i>

<b>Báo cáo thống kê định kỳ là hình thức tổ chức điều tra </b>

thống kê một cách thường xuyên, theo kỳ hạn nhất định với
nội dung, phương pháp và chế độ đã quy định.

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<b>2.3.3/ Các hình thức tổ chức điều tra thống kê</b>

Báo cáo thống kê định kỳ là hình thức điều tra thống
kê chủ yếu và được áp dụng ở hầu hết các xí nghiệp,
cơng ty, nơng trường, các cơ quan đồn thể…

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

<b>2.3.3/ Các hình thức tổ chức điều tra thống kê</b>

<i><b>2.3.3.2/ Điều tra chuyên môn:</b></i>

<b>Điều tra chun mơn là hình thức điều tra khơng </b>

thường xun được tiến hành theo kế hoạch và phương
pháp quy định riêng cho mỗi lần điều tra.

Loại điều tra này khác với báo cáo thống kê định kỳ
về mặt thời gian, nó khơng được tổ chức thường xun
để thu thập tài liệu ban đầu mà khi nào cần mới tổ chức
ghi chép vào thời điểm hay thời kỳ nhất định. Ví dụ:

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>2.3.3/ Các hình thức tổ chức điều tra thống kê</b>

Điều tra chuyên môn được áp dụng đối với những

hiện tượng biến đổi chậm (như tình hình đất đai nơng
nghiệp, tình hình thủy lợi…) hoặc những hiện tượng
xảy ra bất thường (như thiên tai, chiến tranh, tai nạn
lao động…).

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>2.3/ ĐIỀU TRA THỐNG KÊ</b>

<i><b>2.3.4/ Các phương pháp thu thập tài liệu</b></i>

Có hai phương pháp thống kê sử dụng là thu thập
trực tiếp và thu thập gián tiếp.

<i><b>2.3.4.1 Thu thập trực tiếp</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>2.3.4.1 Thu thập trực tiếp</b>

- Phỏng vấn trực tiếp: Người phỏng vấn trực tiếp hỏi đối
tượng được điều tra và tự ghi chép dữ liệu vào bản câu hỏi hay
phiếu điều tra. Người phỏng vấn có thể giải thích một cách đầu
đủ, cặn kẽ, đặt những câu hỏi chi tiết để khai thác thông tin và
kiểm tra dữ liệu trước khi ghi chép vào phiếu điều tra. Phương
pháp phỏng vấn trực tiếp phù hợp với những cuộc điều tra phức
tạp cần thu thập nhiều thông tin, nội dung của các thông tin tương
đối phức tạp cần phải thu thập một cách chi tiết.

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

<i><b>2.3.4/ Các phương pháp thu thập tài liệu</b></i>

<i><b>2.3.4.2/ Thu thập gián tiếp</b></i>

Nhân viên điều tra thu thập tài liệu qua trao đổi

bằng điện thoại, hoặc thư gửi qua bưu điện tới đơn vị
điều tra hoặc qua chứng từ, sổ sách có sẵn ở đơn vị
điều tra.

Thu thập gián tiếp ít tốn kém hơn thu thập trực
tiếp, nhưng chất lượng dữ liệu không cao, nên

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

<b>2.3/ ĐIỀU TRA THỐNG KÊ</b>

<b>2.3.5/ Sai số trong điều tra thống kê</b>

<b>2.3.5.1 Các loại sai số trong điều tra thống kê</b>

Sai số trong
điều tra TK

Sai số đăng ký _{chất đại biểu}Sai số do tính

chênh lệch giữa các trị số của
tiêu thức điều tra mà thống kê
thu thập được so với trị số thực
tế của hiện tượng nghiên cứu

do việc ghi chép tài
liệu ban đầu khơng
chính xác

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

<i><b>2.3.5.1/ Một số biện pháp nhằm hạn chế </b></i>

<i><b>sai số trong điều tra thống kê</b></i>

<b>- </b> Làm tốt cơng tác chuẩn bị điều tra (bổ túc thêm
nghiệp vụ cho nhân viên điều tra, lập kế hoạch điều
tra).

<b>- </b> Kiểm tra có hệ thống tồn bộ cuộc điều tra (về
mặt logic, về mặt tính tốn).

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

<i><b>2.4.1/ KHÁI NIỆM, NHIỆM VỤ, Ý NGHĨA</b></i>

<b>Khái niệm: Tổng hợp thống kê là sự tập trung, chỉnh </b>

lý và hệ thống hoá một cách khoa học các tài liệu ban
đầu thu thập được trong điều tra thống kê.

<b>Nhiệm vụ: Làm cho các đặc trưng riệng biệt của đơn </b>

vị tổng thể bước đầu chuyển thành các đặc trưng chung
của tổng thể

<b>Ý nghĩa: Tổng hợp khoa học làm căn cứ vững chắc </b>

cho việc phân tích và dự đốn

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<i><b>2.4.2/ </b></i>

<b>Những vấn đề cơ bản của tổng hợp thống kê.</b>
<b>Xác định mục đích tổng hợp: khái qt hố những </b>

đặc trưng chung của tổng thể và đặc trưng chung đó được
biểu hiện cụ thể bằng các chỉ tiêu thống kê

<b>Nội dung tổng hợp: Tập hợp theo tiêu thức</b>

<b>Kiểm tra tài liệu trước khi tổng hợp.</b>

<b>Phương pháp tổng hợp: sử dụng phương pháp phân </b>

tổ thống kê.

<b>Tổ chức và kỹ thuật tổng hợp: Tập hợp đầy đủ biểu </b>

mẫu, nội dung đã điều tra, tập hợp bằng máy hoặc thủ
cơng

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

<i><b>2.5.1/ KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA, NHIỆM VỤ.</b></i>

<b>Khái niệm: Phân tích thống kê là thông qua các bieåu </b>

hiện bằng số lượng, nêu lên một cách tổng hợp bản chất
và tính qui luật của các hiện tượng và quá trình kinh tế –
xã hội trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể.

<b>Nhiệm vụ: Có 2 nhiệm vụ:</b>

- Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch: trong
phân tích cần nêu rõ mức độ hoàn thành kế hoạch, các
nguyên nhân và ảnh hưởng của các nguyên nhân đối với
việc hoàn thành hoặc khơng hồn thành kế hoạch

- Phân tích tính qui luật của các hiện tượng và
quá trình kinh tế xã hội: đối với nhiệm vụ này cần xác
định các đặc trưng về mặt lượng của hiện tượng như: qui
mô, khối lượng, kết cấu, quan hệ tỉ lệ

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

<i><b>2.5.1/ KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA, NHIỆM VỤ.</b></i>

<b>Ý nghĩa: lập báo cáo phân tích, trong đó nêu các số </b>

liệu cần thiết, các lời bình luận và các kiến nghị cụ thể…

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

<i><b>2.5.2/ CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA PHÂN </b></i>

<b>TÍCH THỐNG KÊ.</b>

Phân tích thống kê phải dựa trên cơ sở khoa học được
<b>thể hiện thành 3 nguyên tắc cơ bản sau:</b>

- Phân tích thống kê phải tiến hành trên cơ sở phân tích
lý luận kinh tế xã hội: Địi hỏi người làm cơng tác nghiên
cứu thống kê phải có sự hiểu biết về xã hội một cách

thực tế, đầy đủ và sâu sắc.

- Phân tích thống kê phải căn cứ vào tồn bộ sự thật và
phân tích trong sự liên hệ ràng buộc lẫn nhau giữa các
hiện tượng: không được tùy tiện chọn ra một vài hiện
tượng hay sự thật cá biệt để phân tích và rút ra kết luận
- Khi phân tích thống kê phải tùy theo tính chất và hình
thức phát triển khác nhau của các hiện tượng mà áp dụng
linh hoạt các phương pháp khác nhau

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

<i><b>2.5.3/ </b></i><b>CÁC VẤN ĐỀ CHỦ YẾU KHI TIẾN HÀNH </b>

<b>PHÂN TÍCH THỐNG KÊ.</b>

- Xác định nhiệm vụ cụ thể của phân tích thống kê: vấn đề

cần khi tiến hành phân tích

- Lựa chọn đánh giá tài liệu dùng để phân tích: Tài liệu thu
thập có đảm bảo chính xác, đầy đủ, kịp thời, phương pháp thu
thập có khoa học khơng?; Phương pháp tính tốn các chi tiết,
các phương pháp này có nhất quán với các phương pháp của
thống kê không?

- Xác định các phương pháp và các chỉ tiêu phân tích: Các
chỉ tiêu phải là những chỉ tiêu quan trọng nhất, Các chỉ tiêu
cần có sự liên hệ với nhau

- So sánh đối chiếu các chỉ tiêu: thấy rõ đựơc các đặc điểm
và bản chất của hiện tượng nghiên cứu, mới phát hiện được
nhiều vấn đề có ý nghĩa, vạch rõ được nguyên nhân phát triển
của hiện tượng, các vấn đề tồn tại,…

- Rút ra kết luận và đề xuất kiến nghị: Các kiến nghị đề
xuất phải nhằm giải quyết các vấn đề thúc đẩy sự phát triển

</div>

<!--links-->