Giáo án Tin học lớp 11 - Bài 14: Kiểu dữ liệu tệp. thao tác với tệp

<span class='text_page_counter'>(1)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. Bµi 14: KIỂU DỮ LIỆU TỆP. THAO TÁC VỚI TỆP (TiÕt PPCT: 37) Ngµy so¹n: ……………………………. Ngµy ®¨ng ký gi¸o ¸n: .......................... Người duyệt giáo án (TTCM duyệt, BGH duyệt): ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc: - Biết được đặc điểm của kiểu dữ liệu tệp. - BiÕt kh¸i niÖm vÒ tÖp cã cÊu tróc vµ tÖp v¨n b¶n. 2. KÜ n¨ng - Khai báo đúng biển kiểu tệp. - Thực hiện được thao tác xử lí tệp: Gán tên tệp, mở/đóng tệp, đọc/ghi tệp. - Sử dụng được các thủ tục liên quan để đọc/ghi dữ liệu của tệp. 3. Thái độ - ThÊy ®­îc sù cÇn thiÕt vµ tiÖn lîi cña kiªñ d÷ liÖu tÖp. - Cã ý thøc l­u tr÷ d÷ liÖu mét c¸ch khoa häc. - Gi¸o dôc thªm vÒ ý thøc t«n träng b¶n quyÒn, kh«ng söa ch÷a, sao chÐp c¸c phÇn mÒm ch­a mua b¶n quyÒn. III. §å dïng d¹y häc 1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn - Máy vi tính, máy chiếu Projector để giới thiệu ví dụ. 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh - S¸ch gi¸o khoa. III. Hoạt động dạy – học 1. Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm của kiểu dữ liệu tệp. Phân loại kiểu tệp. a. Môc tiªu - Học sinh biết được đặc điểm của kiểu tệp. Biết được hai loại tệp: định có cấu trúc và tÖp v¨n b¶n. b. Më bµi: Các kiểu dữ liệu đã học đều được lưu trữ ở bộ nhớ trong, do đó dữ liệu sẽ bị mất khi t¾t m¸y. Khi gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n cã d÷ liÖu cÇn ®­îc l­u l¹i vµ xö lÝ nhiÒu lÇn cÇn cã kiÓu d÷ liÖu míi: kiÓu tÖp. c. Néi dung - §Æc ®iÓm cña kiÓu tÖp: + §­îc l­u tr÷ l©u dµi ë bé nhí ngoµi, kh«ng bÞ mÊt khi mÊt ®iÖn. + Lượng thông tin lưu trữ trên tệp có thể rất lớn. - Cã hai lo¹i tÖp: + TÖp cã cÊu tróc lµ lo¹i tÖp mµ c¸c thµnh phÇn cña nã ®­îc tæ chøc theo mét cÊu trúc nhất định..  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. + Tệp văn bản: là tệp mà dữ liệu được ghi dưới dạng các kí tự theo mã ASCII. Trong tÖp v¨n b¶n, d·y kÝ tù kÕt thóc bëi kÝ tù xuèng dßng hay kÝ tù kÕt thóc tÖp t¹o thµnh mét dßng. d. Các bước tiến hành Hoạt động của giáo viên Hái: Em h·y cho biÕt d÷ liÖu trong c¸c kiểu dữ liệu từ trước đến nay ta sử dụng ®­îc l­u tr÷ ë lo¹i bé nhí nµo khi thùc hiện chương trình? - Hỏi: Vì sao em biết điều đó? - DiÔn gi¶i: §Ó l­u gi÷ ®­îc d÷ liÖu, ta ph¶i l­u nã ë bé nhí ngoµi th«ng qua kiÓu d÷ liÖu tÖp. Mäi ng«n ng÷ lËp tr×nh đều có các thao tác: khai báo biến tệp, mở tệp, đọc/ghi dữ liệu, đóng tệp. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biết đặc điểm của kiểu tệp? Có mấy loại kiÓu tÖp?. Hoạt động của học sinh - Bé nhí RAM.. - MÊt d÷ liÖu khi mÊt ®iÖn.. - Kh«ng mÊt th«ng tin khi t¾t m¸y. - Dung lượng dữ liệu được lưu trữ lớn. - Cã hai lo¹i kiÓu tÖp: tÖp cã cÊu tróc vµ tÖp v¨n b¶n. - Yªu cÇu HS tr×nh bµy kh¸i niÖm tÖp cã + TÖp cã cÊu tróc lµ lo¹i tÖp mµ c¸c thµnh cÊu tróc vµ tÖp v¨n b¶n. phÇn cña nã ®­îc tæ chøc theo mét cÊu trúc nhất định. + TÖp v¨n b¶n: lµ tÖp mµ d÷ liÖu ®­îc ghi dưới dạng các kí tự theo mã ASCII. 2. Hoạt động 2: Tìm hiểu các thao tác cơ bản xử lí tệp văn bản trong ngôn ngữ lập tr×nh Pascal. a. Môc tiªu - Häc sinh biÕt c¸ch khai b¸o biÕn. - Häc sinh biÕt vµ sö dông ®­îc c¸c thñ tôc xö lÝ víi tÖp. - Học sinh biết xử lí đọc/ghi tệp văn bản. b. Néi dung - Khai b¸o biÕn tÖp v¨n b¶n: Var <tªn_biÕn_tÖp>: Text; - G¸n tªn tÖp: Assign(<tªn_biÕn_tÖp>,<tªn_tÖp>); <tªn_tÖp>: lµ biÕn x©u hoÆc h»ng x©u. - Tạo tệp mới để ghi: Rewrite(<tên_biến_tệp>); - Mở tệp để đọc: Reset(<tên_biến_tệp>); - §ãng tÖp: Close(<tªn_biÕn_tÖp>); - §äc tÖp v¨n b¶n Read(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch tªn biÕn>); HoÆc Readln(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch tªn biÕn>); - Ghi tÖp v¨n b¶n Write(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch kÕt qu¶>); HoÆc Writeln(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch kÕt qu¶>); c. Các bước tiến hành  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. Hoạt động của giáo viên 1. Giíi thiÖu cÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn tÖp. Var <tªn_biÕn_tÖp>: Text; - Yªu cÇu HS t×m vÝ dô cô thÓ. 2. Giíi thiÖu c¸c thao t¸c g¸n tªn tÖp, tạo tệp mới để ghi, mở tệp để đọc, đóng tÖp. Assign(<tªn_biÕn_tÖp>,<tªn_tÖp>); Rewrite(<tªn_biÕn_tÖp>); Reset(<tªn_biÕn_tÖp>); Close(<tªn_biÕn_tÖp>); - Yêu cầu: lấy ví dụ minh họa mở tệp để ghi thông tin và mở tệp để đọc thông tin.. Hoạt động của học sinh 1. Quan s¸t cÊu tróc vµ suy nghÜ tr¶ lêi. - Var f,g:text; 2. Quan sát và suy nghĩ để trả lời câu hái.. Assign(f5, ‘B1.INP’); Rewrite(f5); Close(f5);. Assign(f5, ‘B1.OUT’); Reset(f5); Close(f5); 3. Chiếu sơ đồ làm việc với tệp lên 3. Quan sát sơ đồ và suy nghĩ để trả b¶ng, h×nh 16, trang 86, SGK. Yªu cÇu lêi. - Ghi tÖp: G¸n tªn tÖp, t¹o tÖp míi, ghi HS giải thích ý nghĩa của sơ đồ. thông tin, đóng tệp. - Đọc tệp: Gán tên tệp, mở tệp, đọc thông tin, đóng tệp. 4. Giíi thiÖu cÊu tróc chung cña thñ tôc 4. Quan s¸t cÊu tróc chung. - Readln(f,x1,x2); §äc d÷ liÖu tõ biÕn đọc/ghi dữ liệu tệp văn bản. tệp f, đặt gía trị vào hai biến x1 và x2. - Yªu cÇu HS lÊy vÝ dô minh ho¹. - Writeln(g. ‘Tong la’, x1+x2); Ghi vµo biÕn tÖp g hai tham sè; dßng ch÷ ‘Tong la’ vµ gi¸ trÞ tæng x1+x2. IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi 1. Những nội dung đã học - Việc trao đổi dữ liệu với bộ nhớ ngoài được thực hiện thông qua kiểu dữ liệu tệp. Có hai lo¹i tÖp: TÖp cã cÊu tróc vµ tÖp v¨n b¶n. - §Ó cã thÓ lµm viÖc víi tÖp, cÇn ph¶i khai b¸o biÕn tÖp: Var <tªn_biÕn_tÖp>: Text; - Mỗi ngôn ngữ lập trình đều có các hàm và thủ tục chuẩn để làm việc với tệp như: Gán tên tệp, tạo tệp mới để ghi, mở tệp để đọc, đóng tệp. - Trong ngôn ngữ lập trình Pascal có các thủ tục tương ứng là: Assign(<tªn_biÕn_tÖp>,<tªn_tÖp>); Rewrite(<tªn_biÕn_tÖp>);  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. Reset(<tªn_biÕn_tÖp>); Close(<tªn_biÕn_tÖp>); - §äc, ghi tÖp v¨n b¶n: Read(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch tªn biÕn>); Readln(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch tªn biÕn>); Write(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch tham sè>); Writeln(<tªn biÕn tÖp>,<Danh s¸ch tham sè>); 2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ - Tr¶ lêi c¸c c©u hái 1, 2, 3, 4 SGK trang 89..  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>