Vua Lý Thần Tông

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (131.41 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

rA - MA buéc téi

(

( TrÝch Ra-ma-ya-na, sö thi TrÝch Ra-ma-ya-na, sử thi ấấn Độn Độ))
A. mục tiêu bài häc

Gióp HS:

1. Qua diễn biến tâm trạng của Ra-ma và Xi-ta hiểu đợc
quan niệm về ngời anh hùng và ngời phụ nữ lí tởng.
2. Nghệ thuật khắc họa nhân vt.

B. phơng tiện thực hiện
SGK, SGV

Thiết kế bài học.
C. Tiến hành dạy học
1. Kiểm tra bài cũ.

2. Giới thiƯu bµi míi:

Nếu ngời anh hùng Ơ-đi-xê trong sử thi Hi-lạp đợc ca ngợi về sức mạnh của trí tuệ,
lịng dũng cảm. Đăm Săn trong sử thi Tây Nguyên Việt Nam là ngời anh hùng
chiến đấu với các tù trởng thù địch vì mục đích giành lại vợ đồng thời bảo vệ cuộc
sống bình n của bn làng thì Ra-ma ngời anh hùng trong sử thi ấn Độ lại đợc
ca ngợi bởi sức mạnh của đạo đức, lòng từ thiện và danh dự cá nhân. Để thấy rõ điều
này, chúng ta tìm hiểu đoạn trích “ Ra-ma buộc tội” trích sử thi Ra-ma-ya-na.

Ph

Phơng phápơng pháp Nội dung cần đạtNội dung cần đạt

GV: H/S đọc phần tiểu dẫn
GV: H/S đọc phần tiểu dẫn
SGK

SGK

GVH: PhÇn tiÓu dÉn SGK
GVH: PhÇn tiĨu dÉn SGK
nêu nội dung gì ?

nêu nội dung gì ?

GV: Tóm tắt tác phÈm
GV: Tãm t¾t t¸c phÈm
Ra-ma-ya-na cã thĨ dùa vµo 3 ý
ma-ya-na cã thĨ dùa vµo 3 ý
cơ bản sau:

cơ bản sau:

GVH: Đoạn trích chia làm
GVH: Đoạn trÝch chia lµm
mÊy phÇn ?

mÊy phÇn ? ýý của mỗi của mỗi
phần ?

phần ?

I

I. . Giới thiệu chung.Giới thiệu chung.
1.

1. Tiểu dẫnTiểu dẫn
HSĐ&TL: 
HSĐ&TL:

HSPB:

HSPB: Phần tiểu dẫn SGK nêu vài nét về quá trình hình Phần tiểu dẫn SGK nêu vài nét về quá trình hình
thành sử thi Ra-ma-ya-na và tóm tắt tác phẩm, nêu vài
thành sử thi Ra-ma-ya-na và tóm tắt tác phẩm, nêu vài
nét giá trị của nó.

nét giá trị của nó.

a.

a. BBc ngot cuộc đờiớc ngoặt cuộc đời

Chấp hành lệnh của vua, Ra- ma cùng vợ và em trai là
Chấp hành lệnh của vua, Ra- ma cùng vợ và em trai là
Lắc-ma-na vào rừng sâu sống ẩn dật, luyện tập võ
Lắc-ma-na vào rừng sâu sống ẩn dật, luyện tập võ
nghệ. Gần hết hạn đi đày (14 năm) thì xảy ra chuyện
nghệ. Gần hết hạn đi đày (14 năm) thì xảy ra chuyện
chẳng lành. Quỷ v

chẳng lành. Quỷ vơng Va-ra-na cơng Va-ra-na cớp Xi-ta mang về đảoớp Xi-ta mang về đảo
Lan-ka, đ

Lan-ka, đợc thần linh cứu giúp, Xi-ta đã bảo toàn đợc thần linh cứu giúp, Xi-ta đã bảo toàn đợcợc
trinh tiết. Mất Xi-ta, Ra-ma đau buồn. Nhờ sự giúp đỡ
trinh tiết. Mất Xi-ta, Ra-ma đau buồn. Nhờ sự giúp đỡ
của t

của tớng khỉ Ha-nu-man, Ra-ma đã giết đớng khỉ Ha-nu-man, Ra-ma đã giết đợc quỷ vợc quỷ vơngơng
cứu đ

cứu đợc Xi-ta.ợc Xi-ta.

b.

b. Xung đột giữa tình yêu và danh dự.Xung đột giữa tình yêu và danh dự.

Cøu ®

Cứu đợc Xi-ta nhợc Xi-ta nhng Ra-ma nghi ngờ sự trinh tiết củang Ra-ma nghi ngờ sự trinh tiết của
nàng, ruồng rẫy và không muốn nhận nàng làm vợ,
nàng, ruồng rẫy và không muốn nhận nàng làm vợ,
Xi-ta phải nhảy vào giàn lửa thiêu để chứng minh cho
ta phải nhảy vào giàn lửa thiêu để chứng minh cho
lòng chung thủy của mình.

lịng chung thủy của mình. Biết nàng trong sạch, thầnBiết nàng trong sạch, thần
lửa A-nhi đã cứu nàng.

lửa A-nhi đã cứu nàng.

c.

c. H¹nh phócH¹nh phóc

Ra-ma v« cïng sung s

Ra-ma vô cùng sung sớng dang tay đón vợ. Hai vợớng dang tay đón vợ. Hai vợ
chồng đ

chồng đa nhau về kinh đơ trong cảnh đón chào cuồnga nhau về kinh đơ trong cảnh đón chào cuồng
nhiệt của dõn chỳng.

nhiệt của dân chúng.

2. Đoạn trích
2. Đoạn trích

a. a. VÞ trÝVÞ trÝ
HSPB:

HSPB: N»m ë khóc ca thø 6 chN»m ở khúc ca thứ 6 chơng 79. Đoạn trích chiaơng 79. Đoạn trích chia
làm hai phần:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

GVH: Em hãy nêu đại ý
GVH: Em hãy nêu đại ý
đoạn trích ?

đoạn trích ?

GV: Gi HS c on trớch,
GV: Gi HS đọc đoạn trích,
có thể phân vai.

cã thĨ ph©n vai.

GVH: Sau chiÕn th¾ng qủ
GVH: Sau chiÕn th¾ng qủ
v

vơng Va-ra-na cứu đơng Va-ra-na cứu đợc Xi-ợc 
Xi-ta, Ra-ma đã nói những gì
ta, Ra-ma đã nói những gì ??
với ai?

víi ai?

GVH: Tự đề cao sức mạnh
GVH: Tự đề cao sức mạnh
chiến đấu, ng

chiến đấu, ngời anh hùngời anh hùng
Ra-ma còn bộc lộ thái độ,
Ra-ma còn bộc lộ thái độ,
tâm trạng gì ?

tâm trạng gì ?

GVH: Ngôn ngữ và diễn
GVH: Ngôn ngữ và diễn
biến tâm trạng của Ra-ma
biến tâm trạng của Ra-ma
nh

nh thÕ nµo ? thÕ nµo ?

GVH: Điều gì đã khiến Ra
GVH: Điều gì đã khiến Ra
Ma nói với Xi Ta nh

Ma nãi víi Xi Ta nh vËy vËy ??

GVH: Em cã suy nghÜ g× vỊ
GVH: Em cã suy nghĩ gì về
tâm trạng của Ra-ma ?
tâm trạng của Ra-ma ?

+ Đoạn một từ đần đến: “ Ra-va-na đâu có chịu đ
+ Đoạn một từ đần đến: “ Ra-va-na đâu có chịu đợcợc
lâu” cơn giận giữ và diễn biến tâm trạng của Ra-ma.
lâu” cơn giận giữ và diễn biến tâm trạng của Ra-ma.
+ Đoạn hai còn lại: “ Tự khảng định mình và diễn biến
+ Đoạn hai cịn lại: “ Tự khảng định mình và diễn biến
tâm trạng của Xi-ta.

tâm trạng của Xi-ta.
b.

b. Đại ýĐại ý

HSPB:

HSPB: Miờu tả quá trình, diễn biến tâm trạng củaMiêu tả quá trình, diễn biến tâm trạng của
Hoàng tử Ra-ma và Xi-ta sau khi Ra-ma đã cứu đ

Hoàng tử Ra-ma và Xi-ta sau khi Ra-ma đã cứu đợc Xi-ợc
Xi-ta.

ta.

II. nội dung chính

1.Diễn biến tâm trạng củaDiễn biến tâm trạng củaRa-maRa-ma
HSPB:

HSPB: Ra-ma khẳng định chiến thắng và tài nghệ của Ra-ma khẳng định chiến thắng và tài nghệ của
mình, sự giúp đỡ của những ng

mình, sự giúp đỡ của những ngời bạn hảo hán nhời bạn hảo hán nh Ha-
Ha-nu-man (t

nu-man (tớng khỉ) và cả Vi-phi-sa-na ( em quỷ vớng khỉ) và cả Vi-phi-sa-na ( em qủ v¬ng¬ng
Va-sa-na, ng

Va-sa-na, ngêi từng khuyên anh trả Xi-ta cho Ra-maêi từng khuyên anh trả Xi-ta cho Ra-ma
không đ

khụng c, chng ó từ bỏ ngợc, chàng đã từ bỏ ngời anh sang chiến đấu bênời anh sang chiến đấu bên
phe Ra-ma). Ra-ma đã bộc lộ lí t

phe Ra-ma). Ra-ma đã bộc lộ lí tởng chiến đấu, sứcởng chiến đấu, sức
mạnh của cộng đồng.

mạnh của cộng đồng. Ra-ma nói với tất cả mọi ngRa-ma nói với tất cả mọi ngời.ời.
Đó là anh, em bạn hữu với quân đội của loài khỉ
Đó là anh, em bạn hữu với quân đội của loài khỉ
Va-na-ra, Dân chúng, quan, quân loài quỷ Rc-sa-xa.

ra, Dân chúng, quan, quân loài quỷ Rắc-sa-xa.

HSPB:

HSPB: Gii quyt xong xung đột lớn có tính cộng đồng, Giải quyết xong xung đột lớn có tính cộng đồng,
Ra-ma tự giải quyết xung đột cá nhân. Cơn ghen tuông,
Ra-ma tự giải quyết xung đột cá nhân. Cơn ghen tuông,
mới nghi ngờ đức hạnh của Xi-ta đã nổi lên trong lòng
mới nghi ngờ đức hạnh của Xi-ta đã nổi lên trong lòng
Ra-ma: “

Ra-ma: “ Thấy ngThấy ngời đẹp với gơng mặt bông sen, vớiời đẹp với gơng mặt bông sen, với
những cuộn tóc l

những cuộn tóc lợn sóng đứng trợn sóng đứng trớc mặt mình, lịngớc mặt mình, lịng

Ra-ma au nh

Ra-ma đau nh dao cắt dao cắt. Đau vì ý thức cá nhân trỗi dậy,. Đau vì ý thức cá nhân trỗi dậy,
tính ích kỉ bộc lộ dần.

tính ích kØ béc lé dÇn.

HSPB:

HSPB: Gäi Xi-ta b»ng lêi lÏ không bình thờng: Gọi Xi-ta bằng lời lẽ không bình thờng: HỡiHỡi
phu nhân cao quý

phu nhân cao quý ngôn ngữ ấy thiếu sự âu yếm chân ngôn ngữ ấy thiếu sự âu yếm chân
thành mà lạnh lùng kênh kiệu. Tâm trạng cuả Ra-ma
thành mà lạnh lùng kênh kiệu. Tâm trạng cuả Ra-ma
cùng đ

cựng c miờu t theo din biến mâu thuẫn giữa danhợc miêu tả theo diễn biến mâu thuẫn giữa danh
dự dịng họ và tình u. Hãy nghe lời lẽ của Ra-ma nói
dự dịng họ và tình yêu. Hãy nghe lời lẽ của Ra-ma nói
với Xi-ta tr

với Xi-ta trớc mặt mọi ngời: “ớc mặt mọi ngời: “phải biết chắc điều này:phải biết chắc điều này:
Chẳng phải vì nàng mà ta đánh thắng kẻ thù với sự
Chẳng phải vì nàng mà ta đánh thắng kẻ thù với sự
giúp đỡ của bạn bè… không chịu nổi, chẳng khác
giúp đỡ của bạn bè… không chịu nổi, chẳng khác
nào ánh sáng đối với một kẻ đau mắt .”

nào ánh sáng đối với một kẻ đau mắt .” Nh vậy Ra Ma Nh vậy Ra Ma

từ tức giận ghen tuông đến nghi ngờ đức hạnh. “
từ tức giận ghen tuông đến nghi ngờ đức hạnh. “ NgNgờiời
đã sinh tr

đã sinh trởng trong một gia đình cao q có thể ởng trong một gia đình cao q có thể ……làlà
vật để yêu đ

vật để yêu đơngơng”. Từ nghi ngờ trinh tiết đức hạnh đến”. Từ nghi ngờ trinh tiết đức hạnh đến
việc, Ra-ma không nhận, ruổng bỏ nàng Xi-ta.“
việc, Ra-ma không nhận, ruổng bỏ nàng Xi-ta.“ TaTa
không cần đến nàng nữa, nàng muốn đi đâu tùy ý”

không cần đến nàng nữa, nàng muốn đi đâu tùy ý”..
Ra-ma còn thậm tệ hơn xỉ nhục Xi-ta bằng cách gợi ý
Ra-ma còn thậm tệ hơn xỉ nhục Xi-ta bằng cách gợi ý
nàng đến với bất cứ một ng

nàng đến với bất cứ một ngời nào khác: “ ời nào khác: “ Nàng có thểNàng có thể
để tâm đến Lac-ma-na, Bha-ra-ta, Xa-tru-na (3 ng
để tâm đến Lac-ma-na, Bha-ra-ta, Xa-tru-na (3 ngờiời
em ruột của Ra-ma ) Xu-gri-va… đ

em ruét của Ra-ma ) Xu-gri-va đợcợc

HSPB:

HSPB: Ra-ma sinh trng trong mt gia đình quý tộc đã Ra-ma sinh trởng trong một gia đình quý tộc đã
dám hi sinh tình yêu vì bổn phận ng

dám hi sinh tình yêu vì bổn phận ngời anh hùng, mộtời anh hùng, một

đức vua mẫu mực. Ra-ma ruồng rẫy Xi-ta tr

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

GVH: Thái độ của Ra-ma
GVH: Thái độ của Ra-ma
khi Xi-ta b

khi Xi-ta bớc lên giàn lửaớc lên giàn lưa
thiªu ?

thiªu ?

GVH: Động cơ và thái độ
GVH: Động cơ và thái độ
của Ra-ma đúng hay sai ?
của Ra-ma đúng hay sai ?
Có phải Ra-ma khinh th
Có phải Ra-ma khinh thờngờng
Xi-ta thật khơng ?

Xi-ta thËt kh«ng ?

GVH: Em có cảm nhận sâu
GVH: Em có cảm nhận sâu
sắc gì về con ng

sắc gì về con ngời Ra-ma ?ời Ra-ma ?

GVG: Tr

GVG: Trớc thái độ phũớc thái độ phũ

phàng ấy của Ra-ma, tâm
phàng ấy của Ra-ma, tâm
trạng và thái độ của Xi-Ta ra
trạng và thái độ của Xi-Ta ra
sao? Chúng ta đọc hiểu tiếp
sao? Chúng ta đọc hiểu tiếp
phần hai.

phÇn hai.

GVH: Tr

GVH: Trớc lời lẽ của Ra-ớc lời lẽ của 
Ra-ma, Xi-ta thể hiện thái độ và
ma, Xi-ta thể hiện thái độ và
tâm trạng nh

t©m trạng nh thế nào ? thế nào ?

GVH: Xi-ta nói nhịng g× ?
GVH: Xi-ta nãi nhịng g× ?

(H/S đọc đoạn từ “

(H/S đọc đoạn từ “ cớ saocớ sao
chàng

chàng dùng lời lẽ gay gắtdùng lời lẽ gay gắt””
đến “

đến “hoàn toàn vơ íchhồn tồn vơ ích”.”.

GVH: Em cã nhËn xÐt g× vỊ
GVH: Em cã nhËn xÐt g× vỊ

hÕt m×nh nh

hết mình nhng cũng ích kỷ, ghen tng cực độ, có lúcng cũng ích kỷ, ghen tng cực độ, có lúc
oai phong lẫm liệt nh

oai phong lÉm liÖt nhng còng cã lóc tÇm thng cịng cã lóc tÇm thêng nháêng nhá
nhen, cã lúc c

nhen, có lúc cơng quyết rắn rỏi nhơng quyết r¾n rái nhng cịng cã lóc mỊmng cịng cã lóc mềm
yếu.

yếu. Bản chất cái tôi có lúc sáng/ tối, tốt/xấu, thiện/ácBản chất cái tôi có lúc sáng/ tối, tốt/xấu, thiện/ác
luôn luôn t

luôn luôn tơng phản trong tích cách của Ra-ma.ơng phản trong tích cách của Ra-ma.
HSPB:

HSPB: Thỏi ca Ra-ma là khơng nói một lời. Chàng Thái độ của Ra-ma là khơng nói một lời. Chàng
tỏ thái độ kiên quyết, dám hi sinh tình yêu để bảo vệ
tỏ thái độ kiên quyết, dám hi sinh tình yêu để bảo vệ
danh dự. Hãy nhìn vào cử chỉ, dáng điệu của chàng:
danh dự. Hãy nhìn vào cử chỉ, dáng điệu của chàng:
“

“Ra-ma vẫn ngồi, mắt dán xuống đất lúc đó nomRa-ma vẫn ngồi, mắt dán xuống đất lúc đó nom

chng khng khip nh

chàng khủng khiếp nh thần chết vậy:. thÇn chÕt vËy:.
HSPB:

HSPB: Ra-ma đúng, khơng sai. Song thấu lí mà khơng Ra-ma đúng, khơng sai. Song thấu lí mà khơng
đạt tình, coi trọng lí t

đạt tình, coi trọng lí tởng, danh dự mà coi nhẹ tình cảm.ởng, danh dự mà coi nhẹ tình cảm.
Chúng ta cần sự hài hịa giữa danh dự bổn phận và tình
Chúng ta cần sự hài hòa giữa danh dự bổn phận và tỡnh
cm riờng. Thc lũng Ra-ma khụng khinh th

cảm riêng. Thực lòng Ra-ma không khinh thờng Xi-ta.ờng Xi-ta.
Nh

Nhng vỡ trng vì trớc đông đủ mọi ngớc đông đủ mọi ngời, chàng không muốnời, chàng không muốn
gánh chịu những tai tiếng nên nổi cơn tức giận, tính
gánh chịu những tai tiếng nên nổi cơn tức giận, tính
chất cộng đồng trong sử thi là ở chỗ đó.

chất cộng đồng trong sử thi là ở chỗ đó.
=>

=> Đoạn trích đẩy nhân vật Ra-ma vào tình huốngĐoạn trích đẩy nhân vật Ra-ma vào tình huống
ngặt nghèo địi hỏi có sự lựa chọn quyết liệt.

ngặt nghèo địi hỏi có sự lựa chọn quyết liệt. Danh dựDanh dự
hay tình yêu. Ra-ma đã chọn danh dự. Tuy cách lựa
hay tình yêu. Ra-ma đã chọn danh dự. Tuy cách lựa

chọn ấy ch

chọn ấy cha thật hoàn hảo thấu lý mà cha thật hoàn hảo thấu lý mà cha đạt tìnha đạt tình
nh

nhng bộc lộ phẩm chất cao quý của ngng bộc lộ phẩm chất cao quý của ngời anh hùng,ời anh hùng,
của một đức vua mẫu mực.

của một đức vua mẫu mực.

2. DiÔn biÕn tâm trạng của

Diễn biến tâm trạng của

Xi-ta

HSPB

HSPB:: Xi-ta bc l niềm vui và hạnh phúc sau khi đ Xi-ta bộc lộ niềm vui và hạnh phúc sau khi đợcợc
Ra-ma cứu khỏi vòng tay của quỷ dữ. Sự tức giận và
Ra-ma cứu khỏi vòng tay của quỷ dữ. Sự tức giận và
thái độ, lời lẽ của Ra-ma đã làm cho Xi-ta thấy ngạc
thái độ, lời lẽ của Ra-ma đã làm cho Xi-ta thấy ngạc
nhiên đến sững sờ “

nhiên đến sững sờ “Gian-na-ki mở trịn đơi mắt đẫmGian-na-ki mở trịn đơi mắt đẫm
lệ

lệ” và “ ” và “ đau đớn đến nghẹt thở nhđau đớn đến nghẹt thở nh một cây dây leo bị một cây dây leo bị
vịi voi quật nát”

vßi voi quật nát tr trớc mọi ngớc mọi ngời nàng muốn chôn vùi cảời nàng muốn chôn vùi cả
hình hài thân xác của mình.

hình hài thân xác của mình. Mỗi lời nói của Ra-ma nhMỗi lời nói của Ra-ma nh
mét mịi tªn. “

một mũi tên. “ Nớc mát nàng đổ ra nhNớc mát nàng đổ ra nh suối suối”. Giọng”. Giọng
nói “

nãi “ nghĐn ngµo nøc nënghĐn ngµo nøc në”.”.

HSPB:

HSPB: Xi-ta nói với Ra-ma bằng sự thanh minh và Xi-ta nói với Ra-ma bằng sự thanh minh và
khẳng định tấm lòng chung thủy của nàng.

khẳng định tấm lòng chung thủy của nàng.
+ Số phận của thiếp đáng chê trách.

+ Số phận của thiếp đáng chê trách.
+ Nh

+ Nhng c¸i gì nằm trong sự kiểm soát của thiếp, tức tráing cái gì nằm trong sự kiểm soát của thiếp, tức trái
tim thiếp đây là thuộc về chàng. Điều ấy có nghĩa một
tim thiếp đây là thuộc về chàng. Điều ấy cã nghÜa mét
ng

ngời phụ nữ mềm yếu làm sao cời phụ nữ mềm yếu làm sao cỡng lại đỡng lại đợc sức mạnhợc sức mạnh
quyền lực của quỷ dữ. Chỉ có trái tim và tình u của
quyền lực của quỷ dữ. Chỉ có trái tim và tình u của
nàng vẫn dành cho Ra-ma. Khơng dừng lại ở đó, nàng
nàng vẫn dành cho Ra-ma. Khơng dừng lại ở đó, nàng
phê phán Ra-ma bằng những lời lẽ hết sức cụ thể: “

phê phán Ra-ma bằng những lời lẽ hết sức cụ thể: “ HồiHồi
chàng phái Ha-mu-man tới dò tin tức về thiếp, cớ sao
chàng phái Ha-mu-man tới dò tin tức về thiếp, cớ sao
chàng không gửi cho thiếp lời nhắn nhủ chàng từ bỏ
chàng không gửi cho thiếp lời nhắn nhủ chng t b
thip khi phi chu nh

thiếp khỏi phải chịu nhng phiỊn mn ®au khỉng phiỊn mn ®au khỉ””..
Lêi lÏ trách móc ấy mạnh mẽ hơn:

Li l trỏch múc ấy mạnh mẽ hơn: “Hỡi đức vua ! Hỡi đức vua ! ……vìvì
sao hồi thanh niên chàng đã c

sao hồi thanh niên chàng đã cới thiếp .ới thiếp .””

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

lêi lÏ Êy cña Xi-ta ?
lêi lÏ Êy cña Xi-ta ?

GVH: Trong hoàn cảnh của
GVH: Trong hoàn cảnh của
nàng lúc này, Xi-ta đã chọn
nàng lúc này, Xi-ta đã chọn
cách gii quyt nh

cách giải quyết nh thế nào thế nào
(bỏ đi hay tự sát) ?

(bỏ đi hay tự s¸t) ?

GVH:Thái độ của những ng

GVH:Thái độ của những ng-
-ời xung quanh ? Điều đó có
ời xung quanh ? Điều đó có
tác dụng gì với Ra-ma ?
tác dụng gì với Ra-ma ?

GVH: Xi-ta nh¶y vào giàn
GVH: Xi-ta nhảy vào giàn
hỏa thiêu lµ chi tiÕt mang
hỏa thiêu là chi tiÕt mang
tÝnh hun tho¹i ?

tÝnh hun tho¹i ?

GVG: Nếu đọc tiếp ở ch
GVG: Nếu đọc tiếp ở chơngơng
80 (thử thách)của tác phẩm
80 (thử thách)của tác phẩm
Ra-ma-ya-na ta thấy: Thần
Ra-ma-ya-na ta thấy: Thần
A-nhi hiện ra mang Xi-ta
A-nhi hiện ra mang Xi-ta
trong vạt áo. Gia-na-ki
trong vạt áo. Gia-na-ki
(Xi-ta) trông nh

ta) trông nh mặt trăng lấp mặt trăng lấp
lánh, trang sức, y phục đỏ
lánh, trang sức, y phục đỏ
những cuộn tóc đen nhánh

những cuộn tóc đen nhánh
của nàng, phất phơ, ở phía
của nàng, phất phơ, ở phía
sau. Lửa khơng thể thiêu đốt
sau. Lửa khơng thể thiêu đốt
những vịng hoa, đồ trang sức
những vịng hoa, đồ trang sức
hay áo quần của nàng.

hay ¸o quần của nàng.

tnh, t au kh n tuyt vng. Xi-ta quả không phải là
tĩnh, từ đau khổ đến tuyệt vng. Xi-ta qu khụng phi l
ng

ngời phụ nữ tầm thời phụ nữ tầm thờng.ờng.

HSPB:

HSPB: Nàng nói với Lăc-ma-na (em trai của Ra-ma) Nàng nói với Lăc-ma-na (em trai của Ra-ma)

Em hÃy chuẩn bị cho chị một giàn hỏa thiêu chị sẽEm hÃy chuẩn bị cho chị một giàn hỏa thiêu chị sẽ
từ bỏ tấm thân này cho ngọn löa

từ bỏ tấm thân này cho ngọn lửa”.Thần lửa (A-nhi) rất”.Thần lửa (A-nhi) rất
quan trọng trong đời sống văn hóa của ng

quan trọng trong đời sống văn hóa của ngời ời ấấn Độ.n Độ.
Trong hôn lễ cô dâu và chú rể đi vịng quanh lửa thiêng

Trong hơn lễ cơ dâu và chú rể đi vòng quanh lửa thiêng
bảy vòng. Thần A-nhi làm chứng cho sự thủy chung
bảy vòng. Thần A-nhi làm chứng cho sự thủy chung
suốt đời của họ. Thần lửa có mặt khắp mọi nơi, biết tất
suốt đời của họ. Thần lửa có mặt khắp mọi nơi, biết tất
cả các hành động tốt, xấu mà con ng

cả các hành động tốt, xấu mà con ngời đã làm. Nghi lễời đã làm. Nghi lễ
thử lửa là sự kiểm chứng đức hạnh ng

thử lửa là sự kiểm chứng đức hạnh ngời ta. Vì thế Xi-taời ta. Vì thế Xi-ta
chỉ cịn cách b

chỉ còn cách bớc lên ngọn lửa thiêu để thể hiện lòngớc lên ngọn lửa thiêu để thể hiện lòng
chung thủy của mình. Đây cũng là đoạn tác giả dồn bút
chung thủy của mình. Đây cũng là đoạn tác giả dồn bút
lực nhất để miêu tả phẩm chất tốt đẹp của Xi-ta.

lực nhất để miêu tả phẩm chất tốt đẹp của Xi-ta.

=> Mét chi tiÕt hun tho¹i cđa sư thi.
=> Mét chi tiÕt hun tho¹i cđa sư thi.
HSPB:

HSPB: Thái độ của nhũng ngời xung quanh: “ Ai nấy, Thái độ của nhũng ngời xung quanh: “ Ai nấy,
già cũng nh

già cũng nh trẻ đau lòng đứt ruột. Phụ nữ bật ra tiếng trẻ đau lòng đứt ruột. Phụ nữ bật ra tiếng
khóc thảm th

khãc thảm thơng, vang trời.ơng, vang trời.
=> T

=> Thỏi v tiếng kêu khóc ấy nhhái độ và tiếng kêu khóc ấy nh một thứ ánh sáng một thứ ánh sáng
chiếu rọi vào chỗ tối tăm trong lịng Ra-ma.

chiÕu räi vµo chỗ tối tăm trong lòng Ra-ma.
HSPB:

HSPB: Hỡnh nh nhy vào lửa của Xi-ta là chi tiết mang Hình ảnh nhảy vào lửa của Xi-ta là chi tiết mang
tính huyền thoại. Trang tuyệt thế giai nhân ấy đã nộp
tính huyền thoại. Trang tuyệt thế giai nhân ấy đã nộp
mình cho lửa theo phong tục của ng

m×nh cho lưa theo phong tơc cđa ngêi êi ÊÊn §é. Nàngn Độ. Nàng
không chÕt. Chi tiÕt nµy càng làm tăng thêm chất bi
không chết. Chi tiÕt nµy càng làm tăng thêm chÊt bi
hïng cña Ra-ma, Xi-ta râ ràng mang yếu tố nửa thần
hùng của Ra-ma, Xi-ta rõ ràng mang yếu tố nửa thần
nửa ng

na ngi. Cho nờn thần linh là bất tử. Xi-ta không bị lửaời. Cho nên thần linh là bất tử. Xi-ta không bị lửa
thiêu vì phẩm chất tốt đẹp của nàng. Lửa thử vàng.
thiêu vì phẩm chất tốt đẹp của nàng. Lửa thử vàng.
Nàng đúng là vàng m

Nàng đúng là vàng mời. Nàng đem thân mình thử lửaời. Nàng đem thân mình thử lửa
để chứng minh tình yêu và đức hạnh thủy chung

để chứng minh tình yêu và đức hạnh thủy chung

III. Củng cố

III. Cđng cè
HS§&TL: 
HS§&TL:

- Ghi nhí (SGK)
- Ghi nhí (SGK)

- Mặt khác chú ý nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật.
- Mặt khác chú ý nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật.
- Tính cách của Ra-ma: trọng danh dự hi sinh cả tình
- Tính cách của Ra-ma: trọng danh dự hi sinh cả tình
yêu.

yêu.

Xi-ta: chng minh, khng nh tấm lòng thủy chung lên
Xi-ta: chứng minh, khẳng định tấm lịng thủy chung lên
đã hi sinh cả tình u. Cả hai đều có cái chung hi sinh
đã hi sinh cả tình u. Cả hai đều có cái chung hi sinh
tình yêu để bảo vệ danh dự và nhân phẩm. Tác phẩm
tình yêu để bảo vệ danh dự và nhân phẩm. Tác phẩm
Ra-ma-ya-na mang đậm đà tính giáo huấn, tính xung
Ra-ma-ya-na mang đậm đà tính giáo huấn, tính xung
đột gay gắt về đạo lí, tính đa dạng về hệ thống nhân vật.
đột gay gắt về đạo lí, tính đa dạng về hệ thống nhân vật.

Chän sù viƯc chi tiÕt tiªu biĨu trong bài văn tự sự

Chọn sự việc chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự
a. Mục tiêu bài häc

Gióp HS:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

B. Ph¬ng tiƯn thùc hiện

SGK, SGV.

Thiết kế bài học

C. Tiến trình dạy häc
1. KiĨm tra bµi cị
2. Giíi thiƯu bµi míi

Có ngời băn khoăn vì sao kết thúc Tấm Cám, tác giả dân gian lại cho
Tấm giết Cám. Điều băn khoăn cũng đúng . Nhng đó là quan niệm ác giả ác
báo của ơng bà ta. Chọn chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự vô cùng quan
trọng. Để thấy đợc, chúng ta tìm hiểu bài : Chọn sự việc chi tiết tiêu biểu trong
bài văn tự sự.

Ph

Phơng pháp ơng pháp nội dung cần đạt nội dung cần đạt

(H/S đọc SGK)

GV:

GV: Cho HSTL&PBCho HSTL&PB

GVH: ThÕ nµo lµ sù viƯc ?
GVH: ThÕ nµo lµ sù viƯc ?

GVH: ThÕ nµo lµ sù viƯc
GVH: ThÕ nµo lµ sù việc
tiêu biểu ?

tiêu biểu ?

GVH: Thế nào là chi tiÕt ?
GVH: ThÕ nµo lµ chi tiÕt ?

GVH: Lấy ví dụ một cách
GVH: Lấy ví dụ một cách
tổng hợp để chỉ ra thế nào
tổng hợp để chỉ ra thế nào
là tự sự, sự việc, chi tiết ?
là tự sự, sự việc, chi tiết ?

GVH: Từ đó em rút ra
GVH: Từ đó em rút ra

I. Kh¸i niƯm
I. Kh¸i niƯm

1,

ThÕ nµo lµ tù sù ?

HSPB:

HSPB: Tự sự là kể chuyện, phơng thức dùng ngôn ngữ kểTự sự là kể chuyện, phơng thức dùng ngơn ngữ kể
chuyện trình bày một chuỗi sự việc, từ sự việc này đến sự việc
chuyện trình bày một chuỗi sự việc, từ sự việc này đến sự việc
kia, và cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa
kia, và cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa
(có thể gọi

(cã thĨ gäi sù kiƯn t×nh tiÕtsù kiƯn t×nh tiÕt thay cho thay cho sù viƯcsù viÖc).).

2, Sù viÖc

HSPB:

HSPB: Cái xảy ra đợc nhận thức có ranh giới rõ ràng. PhânCái xảy ra đợc nhận thức có ranh giới rõ ràng. Phân
biệt với những cái xảy ra khác.

biệt với những cái xảy ra khác. Trong văn bản tự sự, sự việc đTrong văn bản tự sự, sự việc đ-
-ợc diễn tả bằng lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật trong
ợc diễn tả bằng lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật trong
quan hệ với nhân vật khác. Ng

quan hệ với nhân vật khác. Ngời viết chọn một số sự việc tiêuời viết chọn một số sự việc tiêu
biểu để câu chuyện hấp dẫn.

biểu để câu chuyện hấp dẫn.

HSPB:

HSPB: Sù viÖc tiêu biểu là sự việc quan trọng góp phần hình Sự việc tiêu biểu là sự việc quan trọng góp phần hình
thành cốt chuyện. Mỗi sự việc có thể nhiều chi tiết.

thành cốt chuyện. Mỗi sự việc có thể nhiỊu chi tiÕt.

3, Chi tiÕt

HSPB:

HSPB: Chi tiÕt lµ tiĨu tiÕt cđa t¸c phÈm mang søc chøa lín vỊ Chi tiết là tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về
cảm xúc và t

cm xỳc v t t tởng => Chi tiết có thể là một lời nói, một cử chỉởng => Chi tiết có thể là một lời nói, một cử chỉ
và hành động của nhân vật hoặc một sự vật, một hình ảnh
và hành động của nhân vật hoặc một sự vật, một hình ảnh
thiên nhiên, một nét chõn dung

thiên nhiên, một nét chân dung

HSPB:

HSPB: Truyn Tm Cỏm là một văn bản tự sự. Những sự việc Truyện Tấm Cám là một văn bản tự sự. Những sự việc
liên kết với nhau trong đó có các sự việc chính:

liên kết với nhau trong đó có các sự việc chính:
+ Tấm là hiện thân của số phận bất hạnh (1)
+ Tấm là hiện thân của số phận bất hạnh (1)
+ Chuyển nỗi niềm bất hạnh đáng th

+ Chuyển nỗi niềm bất hạnh đáng thơng thành cuộc đấu tranhơng thành cuộc đấu tranh
không khoan nh

không khoan nhợng để giành lại hnh phỳc (2)ng ginh li hnh phỳc (2)

Trong mỗi sự việc tiêu biểu trên đây lại có nhiều cho chi tiết.
Trong mỗi sự việc tiêu biểu trên đây lại cã nhiỊu cho chi tiÕt.
VÝ dơ sù viƯc (1): TÊm là hiện thân của số phận bất hạnh.
Ví dụ sự việc (1): Tấm là hiện thân của số phận bất hạnh.

Mồ côi cha mẹMồ côi cha mẹ

Đứa con riêng (ở với dì ghẻ)Đứa con riêng (ở với dì ghẻ)

Là phận gáiLà phận gái

Phải làm nhiều việc vất vảPhải làm nhiều việc vất vả

Nhng chi tit ny làm cho nỗi khổ của Tấm đè nặng lên nàng
Những chi tiết này làm cho nỗi khổ của Tấm đè nặng lên nàng
nh

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

nhËn xÐt g× ?
nhËn xÐt g× ?

(H/S đọc theo yêu cầu)(H/S đọc theo yêu cầu)
GVH: Tác giả dân gian
GVH: Tác giả dân gian
kể chuyện gì ?

kĨ chun g× ?

GVH:

GVH: Theo anh (chÞ) cã thĨTheo anh (chÞ) cã thĨ
coi chi tiÕt chia tay víi MÞ
coi chi tiÕt chia tay với Mị
Châu, Trọng Thđy than phiỊn
Ch©u, Träng Thđy than phiỊn
 ta lại tìm nàng lấy gì làm
 ta lại tìm nàng lấy gì lµm
“

dấu và trả lời của Mị Châu”
dấu và trả lời của Mị Châu”
 Thiếp có áo dấu đó có
“ Thiếp có áo…dấu ú cú

phải là chi tiÕt tiªu biểu
phải là chi tiết tiêu biểu
không?

không?

GVH: Từ ví dụ trong SGK t
GVH: Tõ vÝ dô trong SGK t-
-ëng t

ëng tỵng ngỵng ngêi con trai L·oêi con trai L·o
H¹c (nhân vật chính trong
Hạc (nh©n vËt chÝnh trong
trun ng¾n L·o Hạc của
truyện ngắn LÃo H¹c cđa
Nam Cao) trë vỊ lµng sau
Nam Cao) trë vÒ làng sau
cách mạng tháng 8 HÃy chọn
cách mạng tháng 8 HÃy chọn
một sự việc råi kĨ l¹i víi mét
mét sù viƯc råi kĨ l¹i víi mét
sè chi tiÕt tiªu biĨu ?

sè chi tiÕt tiªu biĨu ?

GVH: Chóng ta rót ra
GVH: Chóng ta rót ra
c¸ch lùa chän sù viƯc chi
cách lựa chọn sự việc chi
tiết tiêu biểu ?

tiết tiêu biÓu ?

(học sinh đọc SGK)

GVH: KĨ l¹i chun

này( Hịn đá xấu xí) có ng

này( Hịn đá xấu xí) có ng-

-HSPB:

HSPB: Chän sù việc, chi tiết là khâu quan trọng trong quáChọn sự việc, chi tiết là khâu quan trọng trong quá
trình viết hoặc kể lại một câu chuyện.

trình viết hoặc kể lại một câu chuyện.

II.

II. Cách chọn sự việc tiêu biểu và chi tiết tiêu biểu.Cách chọn sự việc tiêu biểu và chi tiết tiêu biểu.

HSPB:

HSPB: Truyn An Dng V Truyn An Dơng Vơng và Mị Châu, Trọng Thủyơng và Mị Châu, Trọng Thủy, tác, tác
giả dân gian đã kể chuyện về:

giả dân gian đã kể chuyện về:

+ Công cuộc xây dựng và bảo về đất n

+ Công cuộc xây dựng và bảo về đất nớc : ớc : Xây thành, ch nXõy thnh, ch n

+ Tình vợ chồng :

+ Tình vợ chồng : Giữa Mị Châu và Trọng ThủyGiữa Mị Châu và Trọng Thủy
+ Tình Cha, con

+ Tình Cha, con : Giữa An D: Giữa An Dơng Vơng Vơng và Mị Châuơng và Mị Châu

HSPB

HSPB: : Đó là sự việc tiêu biểu.Đó là sự việc tiêu biểu.

- Hai chi tiết đều mở ra b

- Hai chi tiết đều mở ra bớc ngoặt, sự việc mới, tình tiết mới.ớc ngoặt, sự việc mới, tình tiết mới.
Nếu thiếu những chi tiết này câu chuyện sẽ dừng lại, kém
Nếu thiếu những chi tiết này câu chuyện sẽ dừng lại, kém
phần ý nghĩa. Ví dụ nếu Trọng Thủy khơng than phiền thì tác
phần ý nghĩa. Ví dụ nếu Trọng Thủy khơng than phiền thì tác
giả dân gian khó mà miêu tả chi tiết Trọng Thủy theo dấu lông
giả dân gian khó mà miêu tả chi tiết Trọng Thủy theo dấu lơng
ngỗng tìm thấy xác vợ. Câu chuyện chỉ có thể dừng lại ở chỗ
ngỗng tìm thấy xác vợ. Câu chuyện chỉ có thể dừng lại ở chỗ
Triệu Đà cất quân sang đánh Âu Lạc giành thắng lợi. Câu
Triệu Đà cất quân sang đánh Âu Lạc giành thắng lợi. Câu
chuyện giảm sự hấp dẫn, cịn đâu là bi tình sử Mị Châu-Trọng
chuyện giảm sự hấp dẫn, cịn đâu là bi tình sử Mị Châu-Trọng
Thủy, còn đâu là thái độ của tác giả dân gian với hai nhân vật
Thủy, còn đâu là thái độ của tác giả dân gian với hai nhân vật

này.

nµy.

HSĐ&TL 
HSĐ&TL

HSPB

HSPB:: Anh tìm gặp ông giáo và theo ông đi ông đi viếng mộ Anh tìm gặp ông giáo và theo ông đi ông đi viếng mộ
cha

cha

+Con đ+Con đờng dẫn hai ngờng dẫn hai ngời đến nghĩa địa. Họ đứng trời đến nghĩa địa. Họ đứng trớc ngơi mộớc ngơi mộ
thấp, bé.

thÊp, bÐ.
+ Anh th¾p h

+ Anh thắp hơng cúi đầu trơng cúi đầu trớc mộ cha, đôi mắt đỏ hoe miệngớc mộ cha, đôi mắt đỏ hoe miệng
mếu máo nh

mÕu m¸o nh muèn khãc. muèn khãc.

+ Anh rì rầm những gì không rõ. Hình nh

+ Anh rì rầm những gì không rõ. Hình nh anh mn nãi víi anh mn nãi víi
cha nhiỊu n¾m. Ng

cha nhiều nắm. Ngời cha hiền lành lúc nào cũng quan tâm tớiời cha hiền lành lúc nào cũng quan tâm tới
con, đã khổ sở cả một đời.

con, đã khổ sở cả một đời.
+ Anh nh

+ Anh nh muốn cất lên tiếng gọi cha ơi ! cha! Con đã về đây muốn cất lên tiếng gọi cha ơi ! cha! Con đã về đây
thì cha đã…

thì cha đã…

+ NghĐn ngµo không nói thành lời.
+ Nghẹn ngào không nói thành lời.
+ N

+ Nớc mắt rớc mắt rng rng rng.ng.

+ Bên cạnh, ông giáo cũng ngấn lệ.
+ Bên cạnh, ông giáo cũng ngÊn lÖ.

HSPB:

HSPB: Ngêi viÕt hc kĨ chun phải xây dựng đNgời viết hoặc kể chuyện phải xây dựng đợc cốtợc cèt
trun. Cèt trun bao gåm hƯ thèng nh©n vËt, sự việc, tình
truyện. Cốt truyện bao gồm hệ thống nhân vËt, sù viƯc, t×nh
tiÕt. Sù viƯc t×nh tiÕt Êy góp phần cơ bản hình thành cốt
tiết. Sự việc tình tiết ấy góp phần cơ bản hình thành cốt
truyện.

truyện. VÝ dơ trun VÝ dơ trun LµngLµng (líp 9). (lớp 9).

+ Nhân vật chính là ông Hai.

+ Sự việc chính: rất yêu cái làng của mình.
+ Sự việc chính: rất yêu cái làng của mình.
* Tr

* Trớc cách mạngớc cách mạng
* Trong kháng chiến
* Trong kháng chiến
+ Ông Hai theo lệnh tản c

+ Ông Hai theo lệnh tản c xa làng. xa làng.
* Luôn nhớ về làng

* Luôn nhớ về làng

* Buồn khi nghe tin làng theo giặc
* Buồn khi nghe tin làng theo giỈc
* Sung s

* Sung síng khi nghe tin chÝnh xác làng ông không theo giặcớng khi nghe tin chính xác làng ông không theo giặc
III. Luyện tập

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

ời định bỏ chi tiết hòn đá

ời định bỏ chi tiết hịn đá

xÊu xÝ ®

xấu xí đợc phát hiện vàợc phát hiện và
chở đi nơi khác. Làm nh

chë đi nơi khác. Làm nh

thÕ cã ®

thế có đợc khơng? Vì sao?ợc khơng? Vì sao?

GVH: Rót ra bài học gì
GVH: Rót ra bµi häc g×
vỊ lùa chän sù viƯc, chi
vỊ lùa chän sù viÖc, chi
tiÕt ?

tiÕt ?

HSPB:

HSPB:Khơng đợc: chi tiết hịn đá xấu xí đKhơng đợc: chi tiết hịn đá xấu xí đợc phát hiện và trởợc phát hiện và trở
đi nơi khác là chi tiết quan trọng làm tăng thêm ý nghĩa ở trên
đi nơi khác là chi tiết quan trọng làm tăng thêm ý nghĩa ở trên
đời này có những sự việc, sự vật t

đời này có những sự việc, sự vật tởng chừng nhởng chừng nh bỏ đi nh bỏ đi nhng lạing lại
vô cùng quan trọng. Mặt khác sự sai lầm chịu đựng nh
vô cùng quan trọng. Mặt khác sự sai lầm chịu đựng nh đá đá
sống âm thầm mà không sợ hiểu lầm là tốt. Hãy sống nh

sống âm thầm mà không sợ hiểu lầm là tốt. H·y sèng nh thÕ. thÕ.
=> Lùa chän sù viÖc, chi tiết tiêu biểu là những sự việc ấy, chi
=> Lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là những sự việc ấy, chi
tiết ấy phải làm nên ý nghĩa cốt truyÖn.

</div>