<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>TuÇn : 6 Ngày soạn : 22 - 9 - 2008</b></i>
<i><b>Tiết : 28 ( PPCT ) Ngày dạy : ...</b></i>

<i>Giáo án thao giảng 15 - 10</i>
<i>Giáo viên dạy : Đinh Chí Thức Líp d¹y : 9 D Tiết :</i>

<b>Cảnh ngày xuân</b>

<b>( Trích "Truyện Kiều" )</b>

<i><b> Nguyễn Du </b></i>
<b>-I/ Mục tiêu cần đạt</b>

- Thấy đợc nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của Nguyễn Du kết hợp với bút pháp tả
và gợi, sử dụng từ ngữ giầu chất tạo hình để miêu tả cảnh ngày xuân với những đặc
điểm riêng. Tác giả miêu tả cảnh mà nói lên tâm trạng của nhõn vt.

- Rèn kĩ năng miêu tả cảnh khắc hoạ tâm trạng của nhân vật
- Trân trọng tài tả cảnh thiên nhiên của Nguyễn Du.

<b>II/ Chuẩn bị</b>

1 . Chuẩn bị của thày : Đọc kĩ bài dạy, Soạn bài, Đọc tài liệu tham khảo, Su tầm một
số câu thơ tả cảnh hay trong truyện Kiều.

2 . Chuẩn bị của trò : SGK, Vở soạn, Häc bµi cị,
<b>III/ Tỉ chøc líp</b>

1 . KiĨm tra sÜ sè líp : 9 D…..

2 . Các hình thức tổ chức dạy học : Cá nhân, nhóm, gợi mở.
<b>IV/ Tổ chức các hoạt động dạy và học</b>

<b>Hoạt động của thày và trò</b> <b>Nội dung kiến thức</b>
<b>Hoạt động 1 : KTBC</b>

- ? Đọc thuộc lòng đoạn trích "Chị em
Thuý KiỊu", cho biÕt gi¸ trị của đoạn
thơ?

<b>Hot ng 2 : HD học sinh đọc và tìm hiểu chú thích</b>
- Giáo viên hớng dẫn đọc, đọc mẫu, gọi

học sinh đọc.
- HS đọc

- ? Yêu cầu học sinh đọc chú thích sgk
- ? Nêu vị trí đoạn trích ?

- ? Đoạn trích có kết câu nh thế nào?
( gợi khung cảnh mùa xuân, lễ hội, cảnh
du xuân trở vỊ )

- ? Nhận xét về kết cấu đó?
( kết cấu theo trình tự thời gian )
- HS trả lời.

- GV giải thích một số chú thích trong
SGK.

<b>I - Đọc, tìm hiểu chú thích.</b>
1 . Đọc

2 . Chú thích.

a) Vị trí: Sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý
Kiều, đoạn này tả cảnh ngày xuân trong
tiết thanh minh và cảnh du xuân của chị
em Thuý Kiều. ( Từ câu 39 - c©u 56 )
b) KÕt cÊu theo tr×nh tù thêi gian của
cuộc du xuân.

- 4 câu đầu : gợi tả khung cảnh mùa xuân.
- 8 câu tiếp : gợi t¶ khung c¶nh lƠ héi
trong tiÕt thanh minh.

- 6 c©u cuối : cảnh chị em Kiều du xuân
trở về.

c ) Từ khó ( SGK )
<b>Hoạt động 3 : HD học sinh tìm hiểu chi tiết vb</b>
- Học sinh đọc 4 câu đầu

- ? Những câu thơ nào gợi lên vẻ đẹp riêng
của cảnh ngày xuân?

( c¸nh Ðn, cá non xanh, cành lê)

- ? Phân tích ý nghĩa của các từ: Con én,
cỏ non xanh, cành lê trắng?

- ? Cảm nhËn cđa em vỊ bøc tranh mïa

xu©n?

- ? Nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và bút
pháp nghệ thuật của Nguyễn Du khi gợi
tả cảnh mùa xuân?

<b>II - Tìm hiểu chi tiết văn bản</b>
<i><b>1 . Khung cảnh mùa xuân.</b></i>
Cỏ non xanh .

.bông hoa

-> Hai câu đầu vừa nói thời gian, vừa gợi
khung cảnh mùa xuân. Ngày xuân trôi
nhanh nh con thoi dệt cửi, những cánh
én vÉn rén rµng bay lợn giữa bầu trời
trong sáng tựa thoi đa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ Bút pháp điểm nhấn chọn lọc.
+ Từ ngữ có thần, mầu sắc hài hoà.

-> Tt c gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa
xuân. Mới mẻ, tinh khôi, giầu sức sống
(cỏ non) khoáng đạt, trong trẻo (xanh tận
chân trời), nhẹ nhàng thanh khiết (trắng
điểm một vài bông hoa).

- Chữ "điểm" làm cho cảnh vật trở nên

sinh động có hồn khơng tĩnh tại (so với
thơ Đờng: Phong thảo liên thiên bích, lê
chi sở điểm hoa).

- ? Trong ngày thanh minh có hoạt động gì
diễn ra cùng lúc?

+ Lễ tảo mộ - hội đạp thanh.

- ? Em hiểu nh thế nào về 2 hoạt động
này?

+ LƠ t¶o mé, đi viếng mộ, quét tớc, sửa
sang phần mộ ngời thân.

+ Hội đạp thanh : Đi chơi xuân ở đồng
quê.

- ? Hãy thống kê những từ ghép là danh từ,
tính từ, động từ? (thảo luận nhóm).

- ? Những từ ấy gợi lên khơng khí và hoạt
động của lễ hi nh th no?

- ? Trong câu thơ "gần xa. anh" tác giả
sử dụng biện pháp tu từ gì ? gợi lên hình
ảnh lễ hội nh thế nào ?

+ Cách nói ẩn dụ: "Nô nức yến anh" gợi
lên hình ảnh từng đoàn ngời nhộn nhịp đi

chơi xuân nh chim Ðn, chim oanh bay rÝu
rÝt.

- ? Thông qua buổi du xuân của chị em
Thuý Kiều tác giả khắc hoạ hình ảnh một
lễ hội truyền thống xa xa. Em hãy đọc kĩ
các chú thích kết hợp với đoạn thơ để nêu
lên cảm nhận về lễ hội truyền thống ấy?
<b>- HS nêu cảm nhận.</b>

- HS đọc 6 câu thơ tiếp.

- ? Cảnh vật, không khí mùa xuân trong 6
câu thơ cuối có gì khác với 4 câu thơ đầu?
Vì sao?

+ Cảnh vẫn mang cái thanh, cái dịu của
mùa xuân nắng nhạt, khe nớc nhỏ, nhịp
cầu nhỏ b¾c ngang.

+ Mọi chuyển động đều nhẹ nhàng mặt
trời từ từ ngả bóng về tây, bớc chân thơ
thẩn, dòng nớc uốn quanh.

+ Tuy vậy, cái không khí nhộn nhịp rộn
ràng của lễ hội không còn nữa, tất cả đang
nhạt dần, lặng dần.

+ Thi gian, khụng gian thay i.

- ? Phân tích sắc thái ý nghĩa của các từ
láy?

+ Những từ láy: "tµ tµ, thanh thanh, nao

chân trời, là nền cho bức tranh xuân,
điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng ->
màu sắc hài hoà gợi vẻ đẹp riêng của
mùa xuân: mới mẻ tinh khôi, giàu sức
sống, khoáng đạt, trong trẻo, nhẹ nhàng
thanh khiết.

2. Khung c¶nh lÔ héi trong tiết thanh
minh:

- Lễ là tảo mộ.
Dập dìu tài tư…
Ngùa….

Ngỉn ngang…
Vã r¾c… giÊy bay

=> Một loạt từ 2 âm tiết (ghép - láy) là
tính từ, danh từ, động từ : xuất hiện, gần
xa, yến anh, chị em, tài tử, giai nhân, nơ
nức, sắm sửa, dập dìu,…

Gợi lên khơng khí lễ hội dập dìu, rộn
ràng. Các danh từ yến anh, chị em… gợi
tả sự đơng vui, rộn ràng, náo nhiệt các

tính từ làm rõ hơn tâm trạng của ngời đi
hội.

- Qua cuộc du xuân của chị em Kiều, tác
giả khắc hoạ một truyền thống văn hoá
lễ hội xa xa. Tiết thanh minh, mọi ngời
sắm sửa lễ vật để đi tảo mộ để vui hội
đạp thanh, ngời ta đốt tiền giấy hàng mã
để tởng nhớ ngời thân đã khuất.

3. Khung c¶nh chÞ em Thuý Kiều du
xuân trở về:

- Tà tà.

…..b¾c ngang.

=> Cảnh vẫn thanh nhẹ dịu dàng nhng
thời gian, không gian thay đổi. Điều
quan trọng là cảnh đợc cảm nhận qua
tõm trng.

- Các từ láy : Tà tà, thanh thanh, nao nao
- không chỉ miêu tả cảnh vật mà còn bộc
lộ tâm trạng con ngời.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nao" , không chỉ biểu đạt sắc thái cảnh vật
mà còn bộc lộ tâm trạng con ngời. Hai chữ
"nao nao" đã nhuốm màu tâm trạng lên
cảnh vật.

<b>Hoạt động 4 : HD học sinh tổng kết văn bản</b>
- ? Hãy phân tích những thành cơng và

nghƯ tht miêu tả thiên nhiên của
Nguyễn Du trong đoạn trích? (đoạn thơ có
kết cấu hợp lí nh thế nào?)

Cách sử dụng từ ghép, từ láy giầu chất tạo
hình, sự kết hợp giữa bút pháp tả cụ thể,
chi tiết và bút pháp gợi có tính chất điểm
xuyết, chấm phá.

- ? NhËn xÐt g× vỊ bøc tranh c¶nh ngày
xuân?

- Mt hc sinh c ghi nh SGK

<b>III - Tỉng kÕt</b>

* Ghi nhí SGK tr 87

<b>Hoạt động 5 : HD luyện tập củng cố.</b>
Khái quát lại về nội dung nghệ thuật?

- Häc thuéc lòng bài thơ, soạn bài tiếp
theo.

<b>IV - Luyện tập</b>

Đọc diễn cảm đoạn thơ

</div>

<!--links-->