Bài soạn Sinh học khối 8 - Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Sö dông power point thiÕt kÕ bµi 49: c¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c (sinh häc líp 8) I.NhËn thøc cò- t×nh tr¹ng cò. Định hướng đổi mới PPDH hiện nay là tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, khơi dậy và phát triển năng lực tự học, nhằm hình thành cho học sinh tư duy độc lập, tích cực sáng tạo, nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào hoạt động thực tiễn, tác động đến tình cảm đem lại niềm tin, hứng thú học tập cho học sinh. Trong thời kì bùng nổ của Công nghệ thông tin (CNTT) chúng ta nhất thiết phải cải cách phương pháp dạy học theo hướng vận dụng CNTT và các trang thiết bị dạy học hiện đại phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành và hứng thú học tập của học sinh để nâng cao chất lượng dạy học. Trong nh÷ng n¨m võa qua, kh¶ n¨ng øng dông CNTT vµo c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn THCS đã đạt nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên qua thăm lớp dự giờ của đồng nghiệp tôi nhận thấy vẫn còn có nh÷ng h¹n chÕ sau: - Phần lớn tâm lý giáo viên ngại khó, tuy rất muốn dạy học bằng phương tiện máy chiếu nhưng lại chưa biÕt hoÆc míi biÕt rÊt Ýt vÒ vi tÝnh nªn kh«ng muèn thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö, gi¸o viªn míi chØ sö dông máy chiếu để trình chiếu tranh ảnh hoặc thay bảng phụ chép đề bài trong qúa trình giảng dạy trên lớp. - Về phía nhà trường, do điều kiện kinh tế còn khó khăn và do chưa thấy hết được tác dụng của việc ứng dụng CNTT nên chưa đầu tư thiết bị máy chiếu phục vụ cho việc giảng dạy, số trường THCS có máy chiếu trong huyÖn còng nh­ trong tØnh cã thÓ nãi lµ rÊt Ýt. - Mét sè bµi gi¶ng ®iÖn tö cßn mang tÝnh chÊt tr×nh diÔn kiÕn thøc, gÇn nh­ lµ mét “b¶ng ®en” ®­îc viÕt sẵn tất cả nội dung dạy học lên đó. - C¸ch bè côc mçi trang tr×nh diÔn ch­a hîp lÝ vÒ cì ch÷, mµu ch÷, mµu nÒn, tranh ¶nh ... - Cßn l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo néi dung bµi gi¶ng. - Diễn giải nhanh quá, khi đưa ra các tình huống trên máy chiếu không đủ thời gian cho học sinh suy nghÜ. - Nhưng điều quan trọng nhất là giáo viên chú ý nhiều đến cách trình chiếu, cách chọn hiệu ứng mà không đầu tư vào kiến thức của bài, các kiến thức thường rập khuôn theo sách giáo khoa nên kết quả thu được sau tiết học thường không cao. VËy nguyªn nh©n cña nh÷ng t×nh tr¹ng trªn lµ do ®©u? Trước hết là do quan điểm chưa đúng về việc áp dụng CNTT trong giảng dạy, cho rằng dạy bằng giáo án điện tử không phát huy được trí lực của học sinh, không truyền tải hết được những ý tưởng của giáo viên....; một số giáo viên chưa thực sự đầu tư vào tiết dạy, cho rằng dạy học bằng đèn chiếu là hấp dÉn ®­îc häc sinh, thùc tÕ häc sinh còng h¸o høc nh÷ng tiÕt häc ®Çu tiªn b»ng m¸y chiÕu nh­ “trÎ con miền núi lần đầu được trông thấy ô tô”, nhưng nếu tiết dạy đó chưa đầu tư vào nội dung thì học sinh cũng sÏ chãng nhµm ch¸n v× kh«ng hiÓu bµi vµ kh«ng kÞp ghi nh÷ng ý chÝnh cña bµi do gi¸o viªn tr×nh diÔn qu¸ nhanh .. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Thứ hai, do giáo viên vẫn chưa nắm bắt được tinh thần của sách giáo khoa, chưa xác định được trọng tâm của bài, còn lệ thuộc nhiều vào sách thiết kế có sẵn, thường đặt những câu hỏi chung chung thiên về tái hiện kiến thức, không có câu hỏi thực sự kích thích tư duy độc lập của học sinh. Nhìn chung giáo viên không chủ động trong giờ dạy mà chăm chăm trình chiếu những gì mình đã chuẩn bị sẵn. Thứ ba là chưa có sự đầu tư thoả đáng về việc mua sắm thiết bị, tổ chức học vi tính cho giáo viên do đó “cái khó bó cái khôn”, nhiều giáo viên cũng muốn sử dụng các phương tiện để ứng dụng CNTT nhưng đành chịu vì nhà trường không có máy chiếu. Từ những hạn chế trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số đề xuất sau: II.NhËn thøc míi. Gi¶i ph¸p míi. Nếu giáo án được chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo trước khi lên lớp thì nhất định cách dạy của thầy giáo sẽ chủ động, tự tin, linh hoạt và đạt chất lượng cao hơn. Dù thầy, cô đó có tài giỏi, thông tuệ tới đâu đi nữa và phương tiện dạy học có hiện đại đến đâu đi nữa nhưng nếu không soạn giáo án hoặc soạn giáo án qua loa, hời hợt thì nhất định tiết dạy ấy, bài học ấy sẽ không tránh khỏi những lúng túng, bỡ ngỡ và sơ suất và chẳng có gì mới mẻ, sâu sắc hơn so với lần dạy trước về kiến thức, nội dung vì do phụ thuộc quá nhiều vào trí nhớ và kinh nghiệm của mình mà không cập nhật kiến thức, phương pháp mới. Vì vậy ở từng năm học, mỗi thầy, cô giáo đều phải thực hiện nghiêm túc việc soạn giáo án theo quy định các bước lên lớp đã được phổ biến. Trong bài soạn cần chú ý những vấn đề sau: - Xác định mục tiêu của bài học: Trình bày cụ thể mức độ cần đạt được đối với kiến thức, kỹ năng và ph¸t triÓn t­ duy cña häc sinh. - Lùa chän c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, cÇn thiÕt vµ cËp nhËt theo mét cÊu tróc hîp lý kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn tuÇn tù theo s¸ch gi¸o khoa. - Chuẩn bị nội dung bài giảng theo hệ thống câu hỏi dưới dạng các vấn đề mà giáo viên nêu ra, để thiết kế câu hỏi, giáo viên phải nắm bắt được tinh thần của bài học, ý đồ của người viết sách. Việc tham khảo nh÷ng gi¸o ¸n so¹n s½n, nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o lµ cÇn thiÕt nh­ng chØ cã tÝnh chÊt tham kh¶o chø kh«ng rËp khu«n mét c¸ch m¸y mãc. Gi¸o ¸n ph¶i lµ s¶n phÈm s¸ng t¹o, trÝ tuÖ, c«ng søc cña tõng c¸ nh©n vµ phải được hoàn thiện hơn sau mỗi tiết dạy, trong mỗi giáo án phải thể hiện được phương pháp phù hợp với từng kiểu bài, làm nổi bật được hoạt động giữa thầy và trò. - Lựa chọn các phương pháp và phương tiện gắn với từng nội dung cụ thể giúp học sinh khai thác tự chiếm lĩnh từng đơn vị kiến thức đặt ra. Tuỳ theo nội dung kiến thức của bài để lựa chọn phương tiện thích hợp (không phải nhất thiết bài nào cũng sử dụng PowrPoint). PowrPoint là một phương tiện trình diễn sinh động thông qua sự phong phú của hình ảnh, các dạng sơ đồ, các bài tập trắc nghiệm khách quan... Bài giảng sử dụng PowrPoint trình diễn là công cụ hữu hiệu để đặt vấn đề cho bài giảng, phân tích những hiện tượng khó diễn tả bằng lời, đưa ra những câu hỏi tình huống cho bài giảng, những câu hỏi có kèm hình ảnh hay sơ đồ giúp học sinh dễ nắm bắt vấn đề, đưa thêm những thông tin mà giáo viên cần truyền đạt để củng cố kiến thức cho học sinh, tổ chức các hình thức học tập mới.... 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> H×nh ¶nh ®­îc tr×nh chiÕu trªn PowrPoint kh¸c víi mét tranh tÜnh, bªn c¹nh sù phong phó cña những lựa chọn phù hợp, còn có thể mô tả chi tiết và đưa ra lần lượt những chỉ dẫn cần thiết minh hoạ cho bài giảng. Sử dụng PowrPoint để mô phỏng những quá trình Sinh học mà tranh ảnh thường không thể diễn tả được bản chất của hiện tượng. Chẳng hạn về sự điều tiết của mắt, có thể thiết kế để thay đổi đồng thời vị trí của vật khi tiến dần tới mắt người quan sát với sự thay đổi độ tụ của thuỷ tinh thể để ảnh của vật vÉn hiÖn trªn vâng m¹c. Mét trong nh÷ng ­u ®iÓm cña PowrPoint lµ cã thÓ ®­a vµo nh÷ng ®o¹n video, ¶nh flash dïng m« tả hiện tượng Sinh học mà không thể hoặc khó thực hiện thí nghiệm trên lớp như các quá trình nguyên ph©n, gi¶m ph©n, sù tæng hîp axit amin... Tóm lại, yêu cầu đặt ra cho việc thiết kế bài giảng điện tử là thiết kế được các hoạt động để hỗ trợ học sinh trong việc tự chiếm lĩnh kiến thức. Các bài giảng điện tử được thiết kế phải là phương tiện hỗ trợ tích cực cho việc đổi mới phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay. Từ kinh nghiệm của bản thân, qua trao đổi với đồng nghiệp, tổ chuyên môn, tôi xin đưa ra một vài kinh nghiÖm nhá khi gi¶ng d¹y bµi 49: “C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c ” Sinh häc líp 8. Bµi gi¶ng gåm c¸c Slide (trang) sau: *Slide 1: Sau khi giới thiệu bài, mục của bài, tôi hướng dẫn học sinh cách khai thác kiến thức từ những c©u hái (ë bªn tr¸i cña mµn h×nh) vµ ghi nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi (ë bªn ph¶i mµn h×nh). Sau mçi một câu hỏi giáo viên để thời gian (tuỳ theo nội dung câu hỏi) cho học sinh suy nghĩ trả lời, giáo viên nhận xét đánh giá câu trả lời của học sinh, đồng thời trình chiếu nội dung cơ bản lên màn hình. *Slide 2: “CÊu t¹o cña cÇu m¾t”. Mục này, qua dự giờ một số đồng nghiệp tôi thấy có hạn chế sau: Giáo viên cho học sinh quan sát “Sơ đồ cấu tạo của mắt” trên Slide (trang) riêng và nêu bài tập trên một Slide khác, vì sợ không kịp thời gian nên học sinh chưa quan sát kỹ được sơ đồ thì giáo viên đã chuyển sang Slide bài tập, do đó học sinh chưa xác định rõ được các thành phần và chức năng của cầu mắt. Từ những tồn tại trên, tôi đã đầu tư suy nghÜ x©y dùng c¸ch d¹y phÇn nµy nh­ sau: Đối tượng học sinh bậc THCS đang nhận thức “từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng”, do đó để tìm hiểu cấu tạo và chức năng của cầu mắt, tôi đã thiết kế cả kênh hình và kênh chữ trên cùng một Slide ( khi trình chiếu học sinh vẫn thấy rất rõ cả kênh hình và kênh chữ). Giáo viên trình chiếu đồng thời cả hai sơ đồ và bài tập, hướng dẫn học sinh quan sát sơ đồ, trao đổi nhóm để hoàn chỉnh các thông tin về cấu tạo cầu mắt bằng cách điền các từ thích hợp vào chỗ trống. Sau khi cử đại diện các nhóm báo cáo kết quả, các nhóm khác điều chỉnh, bổ sung, giáo viên mới đưa hiệu ứng đáp án đúng (đáp án phải dùng màu khác với bài tập và chọn hiệu ứng đơn giản để tránh làm mất sự chú ý của học sinh). Sau khi hoàn thành bài tËp, gäi mét häc sinh tr×nh bµy cÊu t¹o cña cÇu m¾t, gi¸o viªn tr×nh chiÕu nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ cÊu tạo của cầu mắt (bên phải màn hình) hướng dẫn học sinh chép vào vở (phải chọn hiệu ứng chậm và lường thời gian để học sinh chép kịp).. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 1. Cấu tạo của cầu mắt. Ngày 6/3/2008. TIẾT 51. BÀI 49. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC •. I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH. Câu hỏi 1: Một cơ quan phân tích gồm những thành phần nào? Câu hỏi 2: Ý nghĩa của cơ quan Dây TK Bộ phận phân Cơ quan phân tích đối với cơ thể? thụ Cảm tích ở trung - Giúp cơ thể nhận biết được tác ương động của môi trường. Câu hỏi 3: Cơ quan phân tích thị II.CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC giác gồm những thành phần - Cơ quan thụ cảm thị giác (TB thụ nào? cảm trong màng lưới của cầu mắt). - Dây TK thị giác. -. Vùng thị giác (Ở thuỳ chẩm). 1. Bài tập:Hãy quan sát các hình để hoàn chỉnh thông tin sau về mắt: Cầu mắt vận động được là nhờ (1) các cơ vận động mắt .Cầu mắt gồm 3 lớp: lớp ngoài cùng là (2) màng cứng có nhiệm vụ bảo vệ phần trong của cầu mắt. Phía trước của màng cứng là màng giác trong suốt để ánh sáng đi qua vào trong cầu mắt; tiếp đến là lớp màng mạch có nhiều mạch máu và các tế bào (3) sắc tố đen tạo thành 1 phòng tối trong cầu mắt (như phòng tối trong máy ảnh); lớp trong cùng là (4) màng lưới trong đó chứa (5) tế bào thụ cảm thị giác bao gồm 2 loại : Tế bào nón và tế bào que.. • Cầu mắt gồm: *Màng bọc:. - Màng cứng: phía trước là màng giác. - Màng mạch: Phía trước là lòng đen. - Màng lưới: cóTB nón và TB que. * Môi trường trong suốt: -Thuỷ dịch. - Thể thuỷ tinh. - Dịch thuỷ tinh.. 2. *Slide 3: Tương tự như trên tôi cũng thiết kế kênh hình và kênh chữ trên cùng một Slide. Sau khi hướng dẫn học sinh quan sát “Sơ đồ cấu tạo của màng lưới” tôi nêu câu hỏi 4 (trong Slide 3). Học sinh trình bày cấu tạo trên sơ đồ, lớp góp ý bổ sung, giáo viên kết luận và trình chiếu nội dung cơ bản (bên phải màn hình). Sau đó giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu sự khác nhau giữa tế bào nón và tế bào que trong mối quan hệ với thần kinh thị giác và yêu cầu học sinh giải thích một số hiện tượng qua câu hỏi 5 và câu hỏi 6. Với cách thiết kế như vậy, học sinh luôn được quan sát hình ảnh, sơ đồ, dễ dàng khai thác kiến thức một cách triệt để, điều đó đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh, nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề cho học sinh. Câu hỏi 4: Nêu cấu tạo của màng lưới? Câu hỏi 5: So sánh sự khác nhau giữa TB nón và TB que trong mối quan hệ với TBTK thị giác? • Mỗi TB nón liên hệ với 1TBTK thị giác qua 1 TB 2 cực, nhiều TB que mới liên hệ được với 1 TBTK thị giác. Câu hỏi 6: Tại sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất? • Ở điểm vàng, mỗi chi tiết của ảnh được 1 TB nón tiếp nhận và được truyền về não qua từng TBTK riêng rẽ trong khi vùng ngoại vi nhiều TB nón hoặc nhiều TB que mới được gửi về não các thông tin nhận được qua 1 vài TBTK thị giác.. 2.Cấu tạo của màng lưới. •. •. •. •. Màng lưới gồm: - Tế bào nón: Tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc. - Tế bào que : Tiếp nhận ánh sáng yếu. - Điểm vàng: Là nơi tập trung TB nón. - Điểm mù: Là nơi đi ra của các sợi trục các TB thần kinh thị giác, không có TB thụ cảm thị giác. •. Câu hỏi 7:Với thấu kính hội tụ 1, khi đặt 1 vật ở vị trí A thì ảnh của vật sẽ như thế nào? Câu hỏi 8: Nếu di chuyển vật vào vị trí B thì ảnh của vật sẽ như thế nào? Câu hỏi 9: Vẫn để vật ở vị trí B nhưng thay bằng thấu kính 2 có độ cong lớn hơn thì ảnh của vật ở vị trí nào trên màn ảnh?. Câu hỏi 10: Qua kết quả của TN trên, em rút ra kết luận gì về vai trò của thể thuỷ tinh trong cầu mắt? Thể thuỷ tinh (như 1 thấu kính hội tụ) có khả năng điều tiết để nhìn rõ vật.. 3.Sự tạo ảnh ở màng lưới. F Vật ở vị trí A. Ảnh ngược, nhỏ, rõ.. 1. F Vật ở vị trí B. Ảnh ngược, lớn hơn nhưng mờ.. 1 Ảnh ngược, lớn, rõ. F Vật vẫn ở vị trí B. 2. Màn ảnh (Tượng trưng màng 4 lưới). Câu hỏi 11: Từ kết quả của thí nghiệm về quá trình tạo ảnh qua thấu kính hội tụ và hình bên em có nhận xét gì về sự tạo ảnh ở màng lưới? (Kiến thức mở rộng) Ánh sáng, màu sắc phản chiếu từ vật tới màng lưới sẽ tác động lên các TB thụ cảm thị giác là TB que và TB nón gây nên những biến đổi quang hoá. Rôđôpsin ở TB que bị biến đổi thành ôpsin và rêtinen. Sau đó rêtinen chuyển thành VTM A dưới tác dụng của 1 loại en zim. Quá trình biến đổi này của rôđôpsin chuyển thành hưng phấn, được truyền sang các TBTK và chuyển đi dưới dạng xung TK để về não ở vùng chẩm. Khi ánh sáng thôi tác dụng, rêtinen lại được hình thành từ VTM A sẽ kết hợp với ôpsin để tái tạo lại rôđôpsin. Nếu thiếu VTM A thì không hình thành được rêtinen có nghĩa là không tổng hợp được rôđôpsin do đó bị bệnh quáng gà- không nhìn thấy lúc nhá nhem.Iôđôpsin trong TB nón cũng biến đổi tương tự.. • 3.Sự tạo ảnh ở màng lưới. Tia sáng phản chiếu từ vật tới mắt đi qua thể thuỷ tinh tới màng lưới sẽ kích thích các TB thụ cảm ở đây và truyền về trung ương , cho ta nhận biết về hình dạng, độ lớn và màu sắc của vật.. 3. 5. *Slide 4,5: “Sự tạo ảnh ở màng lưới”. Hạn chế rõ rệt nhất của một số tiết dạy ở mục này là: giáo viên trình chiếu “Sơ đồ thí nghiệm về sự điều tiết độ cong (độ hội tụ) của thể thuỷ tinh ” ở trạng thái tĩnh vì một trong hai lí do sau: thứ nhất là do phương pháp dạy học thông báo, giáo viên mô tả thí nghiệm và nêu kết quả của thí nghiệm để học sinh rót ra kÕt luËn. LÝ do thø hai lµ gi¸o viªn “ng¹i” kh«ng muèn chän hiÖu øng v× h×nh vÏ nµy rÊt c«ng phu vµ nếu trình chiếu “động” phải tới 56 hiệu ứng trên một Slide. Vì thế giờ dạy diễn ra một chiều, học trò tiếp thu kiến thức một cách thụ động. Giờ dạy tẻ nhạt không phát huy được tính tích cực của học sinh, dấu ấn kiÕn thøc kh¾c vµo trÝ n·o häc sinh mét c¸ch mê nh¹t, hiÖu qu¶ cña viÖc häc tËp thÊp. Từ những hạn chế trên, tôi đã thiết kế mục này như sau: Trình chiếu từng nét vẽ một và đặt câu hỏi sau đó mới trình chiếu tiếp những nét vẽ hoặc các chữ tương ứng. Chẳng hạn giáo viên vừa vẽ vừa đặt câu hỏi 7, học sinh dự đoán (vì đã được biết qua mục 2 “ Cấu tạo của màng lưới”), sau đó giáo viên mới trình chiếu tiếp ảnh của vật (dùng màu đỏ hoặc khác màu để dễ phân biệt) và kết luận “ ảnh ngược, nhỏ, rõ”. Các câu hỏi 8,9 cách dạy cũng tương tự như vậy.. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Với cách thiết kế bài như trên, buộc học sinh phải chủ động suy nghĩ, tiếp thu trên cơ sở hướng dẫn của giáo viên qua một hệ thống câu hỏi lôgic, chứ không phải thụ động thừa nhận kết quả thí nghiệm của tác giả do giáo viên mô tả như thường làm. Do đó sau khi học xong bài, học sinh đã hiểu rõ được cấu tạo, chức năng của từng bộ phận của mắt và đã biết vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi và bài tập trong s¸ch gi¸o khoa mét c¸ch dÔ dµng. Để củng cố và ghi nhớ bài học, giáo viên chỉ định một học sinh đọc phần kết luận của bài (Slide 6), sau đó giáo viên cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm và hướng dẫn học sinh về nhà làm bài tập (Slide 7,8). Hãy chọn câu trả lời đúng:. Hãy chọn câu trả lời đúng:. KẾT LUẬN. 4.Tại sao khi ảnh của vật rơi trên điểm vàng , ta lại nhìn vật rõ nhất?. 1. Khi bị bụi vào mắt ta thường dụi mắt làm mắt đỏ lên: Bụi đã lọt vào phần nào của mắt?. • Cơ quan phân tích bao gồm 3 thành phần : Các TB thụ cảm (nằm trong cơ quan thụ cảm tương ứng), Dây TK cảm giác và vùng vỏ não tương ứng. • Cơ quan phân tích thị giác gồm : Màng lưới trong cầu mắt, dây TK thị giác và vùng chẩm của vỏ đại não. • Ta nhìn được là nhờ các tia sáng phản chiếu từ vật tới mắt đi qua thể thuỷ tinh tới màng lưới sẽ kích thích các TB thụ cảm ở đây và truyền về trung ương cho ta nhận biết về hình dạng, độ lớn và màu sắc của vật.. a. Màng giác.. (Đ). c. Màng mạch.. a. Điểm vàng là nơi tập trung nhiều nơ ron hình nón và hình que nhất.. b. Màng cứng.. b.Điểm vàng là nơi tập trung toàn nơ ron hình nón.. d. Màng lưới.. c. Mỗi nơ ron hình nón liên hệ với 1 nơ ron 2 cực và 1 nơ ron đa cực.. 2. Trong các màng sau của cầu mắt, màng nào không bao phủ cả cầu mắt? a. Màng cứng. c. Màng lưới.. d. b và c đúng.. b. Màng mạch. (Đ). 1. Tại sao khi đi tàu xe không nên đọc sách.. 3. Cơ quan thụ cảm , bộ phận ngoại biên của cơ quan phân tích thị giác là gì? a. Mắt. 6. c. Màng lưới.. (Đ). Bài tập về nhà:. d. Màng giác.. 2. Câu 1,2,3 SGK.. b. Thuỷ dịch, thể thuỷ tinh, dịch thuỷ tinh. d. Các nơ ron hình nón, hình que ở màng lưới.. (Đ) 8. 7. Gi¸o viªn l­u ý häc. sinh câu 2 : Màng giác không phải là màng của cầu mắt do đó đáp án đúng là c (màng lưới). III- kÕt qu¶ thu ®­îc sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn kinh nghiÖm. Với việc nghiên cứu kỹ chương trình SGK, đọc các tài liệu tham khảo bài “Cơ quan phân tích thị giác’’ đã được chuẩn bị khá chu đáo, công phu. Trong quá trình giảng dạy tôi nhận thức rằng : để hiểu hết ý định của người viết sách giáo khoa và lựa chọn phương pháp giảng dạy thật không dễ, nhưng để truyền đạt những kiến thức cơ bản đó đến với học sinh với vai trò là người tổ chức, hướng dẫn để học sinh tự tìm tòi, phát hiện kiến thức càng khó khăn hơn. ở bài học này, học sinh đã hiểu rõ các thành phần chính và chức năng của cơ quan phân tích thị giác thông qua hệ thống câu hỏi gợi mở, sơ đồ tĩnh và sơ đồ động để học sinh tự rút ra kết luận chứ không bị áp đặt một cách máy móc. KÕt qu¶ sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn: Khi ch­a ¸p dông s¸ng kiÕn. Sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn. Líp 8A. Sè. Tû lÖ. Líp 8B. Sè. Tû lÖ. SÜ sè 45. lượng. (%). SÜ sè 45. lượng. (%). Giái. 8. 18. Giái. 14. 31. Kh¸. 12. 27. Kh¸. 18. 40. T.B×nh. 18. 40. T.B×nh. 11. 25. YÕu. 7. 15. YÕu. 2. 1. Nh­ vËy víi suy nghÜ, cè g¾ng ban ®Çu t«i thÊy r»ng khi tËp trung ®Çu t­ c«ng søc, kiÕn thøc theo phương pháp tích cực vào bài dạy, học sinh tiếp thu bài một cách tích cực không thụ động và hứng thú. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> hơn. Chính sự ham học của học sinh lại là động lực thúc đẩy giáo viên cần phải đổi mới tư duy, phương pháp dạy học phù hợp với SGK mới. Mỗi giờ học mà các em đạt kết quả cao đã thể hiện được phần nào tâm huyết của người dạy. IV - bµi häc kinh nghiÖm Sö dông bµi gi¶ng thiÕt kÕ trªn PowerPoint n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ giê d¹y. Sù hç trî cña h×nh ảnh và âm thanh và nghệ thuật của người thầy làm bài giảng sinh động hơn. Tuy nhiên khi thiết kế bài gi¶ng ®iÖn tö còng cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau ®©y: *Kh«ng nªn quan niÖm trong tiÕt d¹y sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö lµ kh«ng cÇn sö dông b¶ng, phÊn mµ phải tuỳ theo kiến thức yêu cầu của từng bài, có những bài phần trình chiếu chỉ là phương tiện hỗ trợ giáo viªn ®iÒu khiÓn tiÕn tr×nh d¹y häc trªn líp cã hiÖu qu¶ h¬n, phÇn ghi b¶ng cña thÇy lu«n gióp häc sinh hÖ thèng kiÕn thøc bµi gi¶ng. *CÇn bè côc trang tr×nh diÔn hîp lý vÒ cì ch÷, mµu ch÷, mµu nÒn. Nªn tr×nh bµy c¶ kªnh h×nh vµ kênh chữ trên cùng một trang trình diễn sẽ đạt hiệu quả hơn khi trình bày kênh hình riêng, kênh chữ riêng. Thông thường nên dùng nền sáng và chữ màu tối. *Kh«ng l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ, ®iÒu nµy g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo néi dung bµi gi¶ng. *Diễn giảng không nên nhanh quá, khi đưa ra các tình huống trên máy chiếu cần có đủ thời gian để học sinh suy nghĩ. *Các nhà trường cần nhận thức tính hiệu quả của việc ứng dụng Công nghệ thông tin vào giảng dạy, từ đó chú trọng việc đầu tư cơ sở vật chất như: phòng học, hệ thống máy... đồng thời tạo điều kiện, động viên khuyến khích để giáo viên đầu tư vào việc thiết kế bài giảng điện tử theo hướng phát huy tính tÝch cùc cho häc sinh. Nhưng dù có dùng phương tiện dạy học hiện đại gì đi nữa thì trước hết giáo viên phải thật sự là những người có trình độ kiến thức chuyên môn vững vàng, một vốn kiến thức thực tiễn phong phú và khả năng lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với từng bài dạy; giáo án phải được chuẩn bị một cách đầy đủ, chi tiết, cụ thể, xác định đúng mục đích, nội dung, phương pháp sử dụng, cách nêu vấn đề và giải quyết vấn đề như thế nào. Đặc biệt là phải xây dựng một hệ thống câu hỏi phù hợp hướng học sinh tìm hiểu để tháo gỡ từng vấn đề, sau khi học sinh trả lời câu hỏi nhất thiết giáo viên phải nhận xét đánh giá kết quả của các em, có thế mới động viên khuyến khích các em xây dựng bài học được tốt. Khi gi¶ng d¹y gi¸o viªn ph¶i t¹o ®­îc høng thó häc tËp cho häc sinh, t¹o kh«ng khÝ vui vÎ, n¨ng động trong lớp học, tránh tình trạng nhồi nhét, đọc SGK cho học sinh chép. Giáo viên cần kết hợp tốt các phương pháp dạy học đặc thù của bộ môn sinh học theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, tạo điều kiện để các em tự tìm tòi, phát triển kiến thức. Phải kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác thí nghiệm, hướng dẫn học sinh quan sát tranh, mẫu vật, phát phiếu học tập, phân chia nhóm .....đặc biệt với c¸ch viÕt “dÊu ” kiÕn thøc cña SGK hiÖn nay nh»m b¾t häc sinh ph¶i t­ duy t×m tßi kiÕn thøc th× viÖc cho häc sinh ghi néi dung bµi häc lµ rÊt quan träng, v× vËy gi¸o viªn ph¶i ®Çu t­ thêi gian vµo phÇn ghi b¶ng. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> đó chính là nội dung cơ bản của bài học. Nội dung ghi bài của học sinh nên cụ thể hoá dưới dạng sơ đồ hoặc chắt lọc những kiến thức căn bản nhất để học sinh có thời gian thực hiện được các hoạt động tìm hiÓu bµi trªn líp vµ thuËn lîi trong viÖc häc bµi ë nhµ . Việc soạn giáo án, lựa chọn phương tiện dạy học và tổ chức dạy học trên lớp của mỗi người cần mang một phong cách, nét riêng của người ấy, tuyệt nhiên không có loại giáo án khuôn mẫu, không có cách tổ chức lên lớp giống nhau mà phải tùy thuộc vào đối tượng học sinh, phụ thuộc vào từng kiểu bài để thiết kế bài dạy, lựa chọn phương tiện dạy học và tổ chức việc dạy học trên lớp đạt hiệu quả cao nhất. Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá cña t«i, ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong ®­îc sù gãp ý ch©n thành của các thầy, các cô và đồng nghiệp./. Mäi ý kiÕn xin göi vÒ hoÆc , Lê Quốc Thắng xin trân trọng cảm ơn và hồi đáp lại./. CẤU TRÚC MỘT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2011 (Có thể theo 3 phần như sau) PHẦN I- ĐẶT VẤN ĐỀ (Hoặc Mở đầu, Tổng quan, Một số vấn đề chung) Lý do về tính cấp thiết (Hoặc cần thiết). 1- Mục đích nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm (Để làm gì?). 2- Kết quả cần đạt được (Là gì?). 3- Đối tượng, phạm vi và kế hoạch nghiên cứu (ở đâu?, thời gian?...). PHẦN II- NỘI DUNG 1- Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm. 2- Thực trạng vấn đề nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm. 3- Mô tả các giải pháp (Hệ giải pháp, một số biện pháp, một số ứng dụng, một số đổi mới…) mà tác giả đã thực hiện, đã sử dụng nhằm làm công việc có chất lượng, hiệu quả hơn. 4- Kết quả thực hiện: (Bảng tổng hợp kết quả, số liệu minh hoạ, đối chiếu, so sánh…). PHẦN III- KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1- Những đánh giá cơ bản nhất (Nội dung, ý nghĩa, hiệu quả…) của SKKN. 2- Các khuyến nghị được đề xuất từ SKKN. PHẦN IV- TÀI LIỆU THAM KHẢO (NẾU CÓ) STT, Chức danh khoa học và họ tên tác giả: Tên tài liệu tham khảo, Tên nhà xuất bản, Năm xuất bản. ------------------------- * ----------------------MỤC LỤC Phần (chương, mục): Nội dung – Trang PHỤ LỤC (Nếu có). 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>