Giáo án thao giảng Ngữ văn 8 tiết 30: Chiếc lá cuối cùng (O. Hen ri)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n 5/10/2008 Tiết 30. Chiếc lá cuối cùng ( O . Hen ri ) A- Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : - Khám phá vài nét cơ bản về nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn Mỹ O Hen ri , rung động trưíc cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với nỗi bất hạnh của người nghèo . B- Chuẩn bị - Thầy : Soạn bài lên lớp - Trò ôn bài cũ, chuẩn bị bài mới C- Kiểm tra bài cũ ( 4’) D-D¹y häc bài mới : GV trình chiếu: - hình ảnh nước Mỹ, nhà văn và tác phẩm, nơi làm việc của nhà văn và những nội dung chính đã học ở tiết 1. GV: Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I - Đọc - hiểu chú thích II - Đọc - hiểu nội dung - GV gọi HS đọc “ Ngày hôm đó 1 - Nhõn vật Giụn xi tr«i qua..... thÕ th«i ”. - Hôm qua, chiếc lá mùa đông – - HS đọc. người bạn đồng hành dũng cảm tuy chẳng còn sung sức đã dùng tÊt c¶ søc lùc cña m×nh trô b¸m trên cành và cũng là để ngăn cản chuyÕn ®i xa x«i bÝ Èn cña Gi«nxi. ? Và lại 1 đêm mưa gió nữa trôi qua, khi trêi võa höng s¸ng, Gi«n- -Tµn nhÉn, l¹nh lïng, thê ¬ víi chÝnh xi l¹i ra lÖnh kÐo mµnh lªn, hµnh b¶n th©n m×nh . Mét t©m hån yÕu ®uèi, tuyÖt väng, gÇn nh­ c¹n kiÖt sù sèng,. động đó thể hiện điều gì? G¾n th©n phËn cña m×nh vµo mét chiÕc lá mỏng manh giữa mùa đông . ? Khi thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn không rụng sau cả đêm mưa gió - Chiếc lỏ vẫn cũn đú em thấy thái độ Giôn-xi ntn? -> ngì ngµng.. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ - Chắc hẳn trong đầu cô lúc này " Giôn xi nằm nhìn chiếc lá hồi lâu ". đang đặt ra nhiều câu hỏi , nhiều Vµ c¸i nh×n Êy dÇn dÇn h©m nãng tr¸i tim yÕu ®uèi, gi¸ l¹nh cña c«. cảm xúc đan xen . ? Theo em, Giôn xi đã cảm nhận - Chiếc lá mỏng manh đơn độc mà gan được điều gì từ chiếc lá cuối cùng góc, kiên cường ấy, trải bao mưa gió phò phµng vÉn tån t¹i. Gi«n-xi ngì vẫn còn đó? ngµng nhËn ra ë chiÕc l¸ Êy lµ c¶ 1 søc sèng thËt m·nh liÖt bÒn bØ. ? Nh×n h×nh ¶nh Êy, c« thÊy m×nh - Xin tý cháo và chút sữa pha chút cã lçi. C« hèi hËn khi hiÓu r»ng vang đỏ . “muèn chÕt lµ mét téi” VËy th× cô - Đưa chiếc gương tay - Xếp gèi lại quanh em để em ngồi đã chuộc lỗi như thế nào ? dậy xem chị nấu nướng . - Mong ­íc mét ngµy ®­îc vÏ vÞnh Napl¬. - Nhu cầu sống, tình yêu nghệ thuật hội hoạ đã trở lại với Giôn-xi . C« đã thắng ®­îc những ý nghĩ yếu đuối, bi quan, tuyÖt väng cña m×nh. ? Em hiểu gì về những câu nói của - Giôn xi đã håi sinh vµ vượt qua cái chết. bác sỹ ? - Vậy là điều kỳ diệu đã xảy ra GV: VËy lµ tõ chç tuyÖt väng, kh«ng muèn sèng, göi phËn m×nh theo chiÕc l¸ r¬i -> ngì ngµng khi chiÕc l¸ kh«ng rông -> bõng tØnh > muèn sèng vµ s¸ng t¹o nghÖ thuËt. §ã chÝnh lµ diÔn biÕn t©m trạng của Giôn-xi, cô đã hồi sinh. ? Chứng tỏ điều gì ?. ? Vậy nguyờn nhõn nào dẫn đến - Hỡnh ảnh chiếc lỏ đó khiến Giôn-xi t©m tr¹ng håi sinh cña Gi«n-xi vµ bµng hoµng tØnh ngé vµ chÝnh nã thổi khiến c« khỏi bệnh ? bùng lên trong c« khát vọng sống giúp cô có nghị lực, sức mạnh chiến thắng bệnh tật và cô đã từ cõi chết trở về.. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ ? Như vậy qua nhân vật này tác - Kh«ng cã g× quý h¬n sù sèng dï cuéc giả muốn nói víi chóng ta điều gì sèng Êy dÉu khã kh¨n vÊt v¶ vµ ph¶i đấu tranh để vượt lên mọi gian khó. ? Một điều nữa là con người ta sống cần cã nghị lực và niềm tin . ? Theo em, trong sù håi sinh cña Gi«n-xi, ngoµi chiÕc l¸ cuèi cïng cßn cã vai trß cña ai n÷a? GV: Gi«n xi khái bÖnh cßn v× sù chăm sóc, động viên của người chị nu«i lµ Xiu, vËy ®©y lµ mét c« g¸i nh­ thÕ nµo? Chóng ta cïng t×m hiÓu tiÕp . ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt nãi lªn t×nh c¶m, tÊm lßng cña Xiu dµnh cho Gi«n-xi?. 2 - Nhân vật Xiu. - Sî sÖt ngã ra ngoµi cöa sæ nh×n d©y thường xuân đang rụng dần hết lá mà ch¼ng biÕt nãi n¨ng g×. - Cè hÕt søc ch¨m sãc Gi«n-xi: nÊu ch¸o, pha s÷a, mêi b¸c sÜ… - Hồi hộp chờ đợi bác sĩ thông báo kết qu¶ vÒ søc khoÎ cña Gi«n-xi. ? Từ tất cả những điều đó, em có - Người bạn có trái tim nhân hậu tràn thể nêu những cảm nhận của mình đầy tình yêu thương, người đã góp về Xiu ? phÇn kh«ng nhá giµnh giËt sù sèng cho Gi«n-xi. ? Khi kh¾c ho¹ nh©n vËt Xiu, nhµ văn đã sử dụng 1 giọng kể như thế nµo? HiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña giäng kÓ Êy?. - Từng lời nói, hành động, việc làm của Xiu ®­îc nhµ v¨n kÓ víi chÊt giäng thñ thØ, t©m t×nh gièng nh­ mét lµn h¬i Êm, dịu dàng giữa đêm đông giá buốt. Và Xiu đã góp những màu sắc nhỏ nhẹ, trong sáng làm đẹp thêm bức tranh tình người bao la kì diệu.. ? Như trên các em đã biết, Giụnxi 3 - Nhõn vật hoạ sỹ Bơmen khỏi bệnh vì chiếc lá . T¹i sao một. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ chiếc lá mong manh lại có thể bền bỉ chống lại được một đêm mưa gió như vËy? VËy bÝ mËt vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng g¾n víi nh©n vËt nµo cña t¸c phÈm? - GV gọi HS đọc đoạn cuối truyện “ Và buổi chiều hôm đó.......”- hết. ? Dùa vµo phÇn ch÷ in nhá, giíi thiÖu mét vµi nÐt vÒ cô B¬- men ?. ? Theo em khi vÏ chiÕc l¸ cuèi cùng, cụ Bơ-men có nghĩ đến việc m×nh ®ang lµm nghÖ thuËt, ®ang thực hiện công trình để được lưu danh hËu thÕ kh«ng? ? VËy cụ đã vẽ chiếc lá với mục đích gì. - HS đọc. - Bơmen, 1 họa sĩ già đã ngoài 60 tuổi, ­íc m¬ vÏ ®­îc 1 kiÖt t¸c, 1 t¸c phÈm nghệ thuật để đời. Nhưng suốt cả 40 n¨m cÇm bót vÏ mµ vÉn kh«ng ch¹m tíi ®­îc gÊu ¸o vÞ n÷ thÇn nghÖ thuËt. Vµ cụ đã tự cho mình là “1 người thất bại trong nghÖ thuËt”. - (Kh«ng ). - Cụ không hề nghĩ như vậy mà chỉ đơn gi¶n lµ may ra cã thÓ cøu ®­îc c« bÐ Giôn-xi đáng thương. - Mục đích vẽ : Đem lại niềm tin cho Giônxi , mong cứu sống cô . - Âm thầm, bí mật trong đêm mưa ? Cụ vẽ chiếc lá trong hoàn cảnh tuyÕt lạnh buốt giữa ngoài trời . b»ng chứng là: “Người ta tìm thấy chiếc như thế nào ? - Điều đáng quý, cao thượng ở thang … trén lÉn…” con người này là khi làm việc tốt cứu người, cụ cứ lẳng lặng làm mà không cho ai biết . * Bµi tËp tr¾c nghiÖm ? T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng trùc tiÕp miªu t¶ viÖc cô B¬-men vÏ chiÕc lá như thế nào mà đợi đến dòng cuối của truyện mới cho bạn đọc biÕt qua lêi cña Xiu? ( tr×nh Đáp án đúng: chiÕu). _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ a. V× Xiu muèn tù m×nh kÓ b. V× nhµ v¨n muèn t¹o cho nh©n vËt việc đó cho Giôn-xi nghe . và người đọc sự bất ngờ làm nổi bật b. V× nhµ v¨n muèn t¹o cho đức hi sinh , tấm lòng vị tha của cụ nhân vật và người đọc sự B¬ -men. bất ngờ làm nổi bật đức hi Nhà văn rất khéo léo khi giấu bí mật sinh , tấm lòng vị tha của cụ của câu chuyện đến phút cuối cùng vì B¬ -men. vậy đã tạo ra 1 kết thúc rất bất ngờ. c. Vì đó là việc không quan träng. d. Vì đó là việc ngẫu nhiên x¶y ra , nhµ v¨n kh«ngdù tính trước ? Em hãy hình dung tưởng tượng vµ miªu t¶ l¹i c¶nh B¬men ®ang vẽ bức tranh trong cái đêm mưa giã b·o tuyÕt Êy? ( GV: ......c¶nh cô B¬-men ©m thÇm, lÆng lÏ vÏ bøc tranh gi÷a đêm mưa gió lạnh căm căm. Nh÷ng b«ng tuyÕt thi nhau r¬i xuống đầy mặt và người cụ. Giầy vµ quÇn ¸o cña cô ­ít sòng l¹nh buèt. MÆc kÖ, B¬men vÉn ®­a cành cọ miệt mài lên tường cao, vẽ chiếc lá cuối cùng. Trên đôi mắt cô ¸nh lªn mét niÒm vui vµ trµn ®Çy hi väng. T¸c phÈm hoµn thµnh ngay trong đêm ấy ). ? VËy viÖc lµm cña cô cã thµnh c«ng kh«ng? ? Nhưng để đạt mục đích ấy, người hoạ sỹ già đã phải trả giá như thế nào ? ? Vậy qua những việc làm đó, em cã thÓ nªu nh÷ng c¶m nhËn cña m×nh vÒ ho¹ sÜ Bơmen ?T×nh c¶m cña em dµnh cho B¬-men ?. - Chiếc lá cụ vẽ đã đem lại niềm tin và cøu sèng Gi«n-xi. - Cụ đã chết vì bệnh viêm phổi nặng . -> Có đức hy sinh và lòng vị tha cao cả .. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ GV: Trong 1 phót xuÊt thÇn Êy, người nghệ sĩ đã dồn nén cả tình yêu thương và dồn nén những khát khao s¸ng t¹o, nh÷ng m¬ ­íc c¶ cuộc đời vẽ thành công tác phẩm, và sau đó cụ lặng lẽ ra đi. C¸i chÕt cña cô giµ B¬men đẹp hơn mọi bài ca. Hơn 1 thế kỷ nay, hàng triệu độc giả trên hành tinh đã cúi đầu nghiêng mình trước nghĩa cử và cái chết của người hoạ sĩ già đáng kính ấy. ? C¸c em thÊy r»ng, 3 nh©n vËt tuy kh«ng ph¶i m¸u mñ ruét rµ mµ qua những gì họ đã làm, em thấy t×nh c¶m cña hä giµnh cho nhau nh­ thÕ nµo?. GV: Trë l¹i víi bøc vÏ cña cô B¬men......... * Th¶o luËn nhãm ? Xiu đã nói : Bức vẽ của cụ là một kiệt tác, Em có đồng ý không ? Vì sao ? ( ? Trước hết, em hiểu thế nào về kiÖt t¸c?). ? VËy theo c¶m nhËn cña riªng em, điều nào quyết định giá trị cña kiÖt t¸c chiÕc l¸ cuèi cïng?. Cã thÓ nãi truyÖn ng¾n nµy lµ một thiên cổ tích giữa đời thường. Là bµi ca vÒ lßng nh©n ¸i . Nhµ v¨n ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ, những con người sẵn sàng xả thân vì nhau. §ã chÝnh lµ néi dung xuyªn suèt t¸c phẩm này mà O Hen-ri muốn đề cao. ( HS thảo luận ) - Bức vẽ là một kiệt tác + Chiếc lá giống y như thật (chiÕc l¸ sống động như thật, đánh lừa được cả nh÷ng cÆp m¾t nhµ nghÒ lµ 2 ho¹ sÜ trÎ Xiu vµ Gi«n xi) + Được vẽ bằng cả tấm lòng và sinh mạng của mình . + Bức vẽ đó cứu được cuộc sống của một con người Chiếc lá, bức kiệt tác đơn sơ đã gieo mÇm xanh trong t©m hån yÕu ®uèi cña Gi«n-xi. Vµ nã kh«ng bao giê lµ chiÕc l¸ cuèi cïng, m·i m·i ®©y lµ chiÕc l¸ ®Çu tiªn, chiÕc l¸ xanh, chiÕc l¸ gieo mầm sự sống. - Và đó chính là 1 kiệt t¸c v« gi¸. => T¸c phÈm nghÖ thuËt ch©n chÝnh .. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ ? Bøc tranh cña cô kh«ng ph¶i lµ một thần dược nhưng góp phần cøu sèng Gi«n-xi. VËy, t¸c giả muèn göi g¾m quan ®iÓm g× vÒ nghệ thuật ch©n chÝnh ? GV: §Ó cã thÓ c¶m nhËn s©u h¬n, c« mêi chóng ta cïng t×m ra c©u tr¶ lêi nµy qua mét trß ch¬i t×m bÝ Èn tõ c¸c « ch÷. ( Trß ch¬i ) GV: ChiÕc l¸ Êy cßn lµ mét biÓu tượng của nghệ thuật chân chính. Nghệ sĩ Bơmen đã ngã xuống vì nghệ thuật, đã hi sinh vì sự sống và hạnh phúc của người khác. Và rõ ràng nghệ thuật đẹp nhất và lâu bền nhất, đích thực nhất là nghÖ thuËt nghÖ thuËt vÞ nh©n sinh, nghệ thuật hướng tới con người . ? Ngoµi c¸ch kÕt thóc bÊt ngê, em cßn häc tËp ®­îc ®iÒu g× tõ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ x©y dùng t×nh huèng cña nhµ v¨n ?. Gi¸ trÞ cña NT ®­îc ®o b»ng t¸c dụng của nó với cuộc sống con người chø kh«ng ph¶i vÎ hµo nho¸ng bªn ngoµi. Và đó cũng chính là điều mà nhà văn muốn gửi gắm đến chúng ta .. III - Tổng kết 1/ NghÖ thuËt - Nghệ thuật đảo ngựơc tình huống truyện 2 lần . + Ta đinh ninh Giônxi chết vì bệnh sưng phổi khi chiếc lá cuối cùng lìa cành . Nh­ng c« l¹i ®­îc cøu sèng. + Cụ Bơmen khoẻ mạnh lại chết vì bệnh sưng phổi vì vẽ chiếc lá cuối cùng trong đêm mưa tuyết . -> Cả hai nhân vật đều liên quan đến ? ViÕt “ChiÕc l¸ cuèi cïng”, nhµ bÖnh s­ng phæi vµ chiếc l¸ cuèi cïng. văn Mỹ O.Hen-ri muốn gửi đến - Làm cho truyện hấp dẫn . bạn đọc mọi thế hệ một bức thông - Cốt truyện dàn dựng chu đỏo, tỡnh tiết. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ***** N¨m häc 2008- 2009 _________________________________________________________________________ ®iÖp mµu xanh. VËy theo em néi dung cña bøc th«ng ®iÖp Êy lµ g× ? - Trong c¸i tuyÕt l¹nh cña mïa đông Bắc Mỹ, giữa cái nghèo khổ vµ bÖnh tËt, truyÖn ng¾n vÉn cø cø to¶ s¸ng c¸i h¬i Êm cña t×nh người kỳ diệu. Hãy yêu thương con người, đó chính là bức thông ®iÖp mµu xanh mµ nhµ v¨n muèn göi tíi tÊt c¶ chóng ta.. được sắp xếp khéo léo, bất ngờ . 2/ Néi dung: - Tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ . - Sức mạnh, giá trị nhân văn của nghệ thuật .. E/ Củng cố ( 3’) ? Em hãy đặt nhan đề khác cho truyện ngắn này và giải thích vì sao nhà văn lại chọn hình tượng “chiếc lá cuối cùng” để đặt tên cho thiên truyện cña m×nh? - ChiÕu bµi th¬ “NghÜ vÒ kiÖt t¸c cña cô B¬-men” cña t¸c gi¶ Lª ThÞ Ngäc. G/ Hướng dẫn học bài (2’) - Thö viÕt mét kÕt thóc kh¸c cho c©u chuyÖn vµ gi¶i thÝch v× sao nhµ v¨n kh«ng chän 1 kÕt thóc nhÑ nhµng h¬n? - Soan bài Hai cây phong.. _________________________________________________________________________ Họ và tên: Nguyễn Thị Lộc ***** Trường THCS Quỳnh Mỹ- Quỳnh Phô – TB×nh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>