Vật lý 7 Tiết 27: Kiểm tra (1 tiết)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Văn xuôi lãng mạn trước cách mạng T8 - 1945. Văn bản: Tôi đi học (Thanh Tịnh) A. Mục tiêu cần đạt Giúp HS: - Củng cố lại kiến thức cơ bản và nâng cao năng lực cảm thụ cái hay của tác phẩm.Yêu thích phong cách văn chương của nhà văn đặc biệt là các hình ảnh trữ tình mới mẽ và tràn đầy cảm xúc lãng mạn. - Rèn luyện năng lực cảm thụ thông qua một số bài tập. B. Nội dung cụ thể I. Vài nét về tác giả, tác phẩm Thanh Tịnh (1911 - 1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê Thừa Thiên - Huế. Ông đã để lại một sự nghiệp khá phong phú cho nền VHVN. Thơ văn của ông đậm chất trữ tình đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo. Truyện ngắn tôi đi học in trong tập Quê mẹ (1941). Bằng một ngòi bút giàu chất thơ, tác giả đã diễn tả những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời. Đó là tâm trạng bỡ ngỡ và những cảm giác mới mẻ của nhân vật tôi ngày đầu tiên đi học. Truyện kết cấu theo theo dòng hồi tưởng của nhân vật II. Đọc - hiểu văn bản III. Một số bài tập Câu 1: Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh trong đoạn van sau: Tôi quên thể nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Gợi ý: Chú ý đây là cách phân tích một phép tu từ so sánh: A như B ( phân tích B để làm rõ A). - Hình ảnh cành hoa tươi biểu trưng cho cái đẹp, cái tinh hoa tinh tuý, cái đáng yêu, đáng nâng nui của tạo hoá ban cho con người. Dùng hình ảnh cành hoa tươi tác giải nhằm diễn tả những cảm giác, những rung động trong buổi đầu tiên thật đẹp đẽ, đáng yêu, đáng nâng niu vô cùng. Vẻ đẹp ấy không chỉ sống mãi trong tiềm thức, kí ức mà luôn tươi mói vẹn nguyên. - Phép nhân hoá mỉm cười diễn tả niềm vui, niềm hạnh phúc tràn ngập rạo rực và cả một tương lai đẹp đẽ đang chờ phía trước. Rõ ràng những cảm giác, cảm nhận đầu tiên ấy sống mãi trong lòng ''tôi'' với bao tràn ngập hy vọng về tương lai. * Nhận xét: Cách diễn tả thật hay, thật đặc sắc và giàu chất thơ. * Đánh giá: Ta cảm nhận được tấm lòng mãi mãi biết ơn, yêu quý thầy cô, mái trường, bè bạn chủa nhà văn Thanh Tịnh. * Bài học khi phân tích giá trị biện pháp tu từ so sánh cần chú ý: + Phải phân tích kĩ hình ảnh được đem ra so sánh(B)( Hình ảnh này biểu trưng cho điều gì? Gợi cho ta suy nghĩ liên tưởng tới điều gì? Giúp ta hiểu gì về hình ảnh sánh (A). + Phải nhận xét, chỉ ra được cái hay của cách nói này(NT). + Phải đánh giá, nhận xét được thái độ, tình cảm, tâm hồn của tác giả.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 * Gợi ý cách viết mở đoạn: nên đi thẳng, trực tiếp vào vấn đề, không viết dài dòng, lan man và xa đề. VD: Trong truyện ngắn ''Tôi đi học'' của Thanh Tịnh có một so sánh thât hay đó là: '' Tôi quên thế nào.... Câu kết: Tấm lòng, tình yêu của nhà văn Thanh Tịnh với mái trường, thầy cô, bạn bè, với kỉ niệm đầu tiên thiêng liêng sâu nặng đến chừng nào, bao nhiêu năm trôi qua mà vẫn tươi mới, vẹn nguyên. Câu 2: Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh trong đoạn van sau: ''ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi'' Gợi ý: + Yêu cầu về hình thức phải viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh + Yêu cầu về nội dung cần làm rõ các vấn đề sau: - Chỉ ra được vế so sánh - Hình ảnh làn mây diễn tả sự trong sáng, ngây thơ, dịu dàng đáng yêu của trẻ thơ. Chỉ một ý nghĩ thoáng qua thôi mà sống mãi, đọng mãi và lung linh trong kí ức. Khát vọng mãnh liệt vươn tới một đỉnh cao,.. - Qua đó thể hiện tâm hồn khát khao bay cao, bay xa, vươn tới những chân trời mới. * Viết thành đoạn văn: Trong truyện ngắn ''Tôi đi học'' của Thanh Tịnh có một so sánh rất hay đó là: ''ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi''. Đây là phép so sánh hay và rất đẹp. Hình ảnh làn mây diễn tả sự trong sáng, thơ ngây, dịu dàng và đáng yêu của trẻ thơ. Kỉ niệm về ngày khai trường đầu tiên sức sống thật kì diệu, thật mãnh liệt. Chỉ một ý nghĩ thoáng qua thôi má sống mãi, đọng mãi trong kí ức. Bao nhiêu năm tháng qua rồi vẫn sống dậy lung linh. Ta thấy như đâu đó ánh lên một khát vọng mãnh liệt vươn tới một đỉnh cao. Cách diễn tả thật hay, thật đặc sắc và thám đẫm chất trữ tình. Qua đó, ta cảm nhận được một tâm hồn khát khao bay cao, bay xa, vươn tới những chân trời mới. Ước mơ, khát vọng ấy của nhà văn thật cao đẹp, đáng trân trọng biết những nào. Câu 3 : Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh trong đoạn văn sau: '' Họ như con chim con đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rông......... '' Gợi ý: + Yêu cầu về hình thức phải viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh + Yêu cầu về nội dung cần làm rõ các vấn đề sau: - Chỉ ra được vế so sánh - Hình ảnh chim con được để dùng để diễn tả tâm trạng của ''tôi'' và các cô cậu lần dầu tiên đến trường. Mái trường như tổ ấm, mỗi cô cậu học trò như cánh chim non đang ước mơ được khám phá chân trời kiến thức, nhưng cũng rất lo lắng trước chân tròi kiến thức mênh mông, bao la bất tận ấy - Qua đó, ta cảm nhận được tấm lòng mãi mãi biết ơn, yêu quý mái trường, thầy cô bèbạn của nhà văn. Câu 4: Hãy chỉ ra và phân tích cái hay của cách kết thúc thiên truyện ngắn Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh ?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Gợi ý: + Cách kết thúc: ''Bài viết tập : tôi đi học'' + Cách kết thúc rất tự nhiên và bất ngờ. Dòng chữ tôi đi học vừa khép lại bài văn, vừa mở ra một bầu trời mới, một thế giới mới; một không gian, thời gian mới; một tâm trạng, tình cảm mới trong cuộc đời của đứa bé tôi. Đó là thế giới của mái trường, thầy cô, bè bạn, của kho tri thức,... + Dòng chữ này còn thể hiện chủ đề truyện ngắn. Câu 5: Hãy phân tích làm sáng tỏ chất thơ toát lên từ thiên truyện '' Tôi đi học''? Gợi ý: ( Chất thơ là gì? ở đâu? Thể hiện như thế nào?) + Chất thơ là một nét đẹp tạo nên giá trị tư tưởng và nghệ thuật của truyện ngắn này, thể hiện ở những vấn đề sau: - Trước hết, chất thơ thể hiện ở chổ: truyện ngắn không có cốt truyện mà chỉ là dòng chảy cảm xúc, là những tâm tư tình cảm của một tâm hồn trẻ dại trong buổi khai trường đầu tiên. Những cảm xúc êm dịu ngọt ngào, man mác buồn, thơ ngây trong sáng làm lòng ta rung lên những cảm xúc. - Chất thơ toát lên từ những tình tiết sự việc dào dạt cảm xúc( mẹ âu yếm dẫn đi..., các cậu học trò..., con đường tới trường.... ). - Chất thơ toát lên từ cảnh sắc thiên nhiên rất thơ mộng và nên thơ trong trẻo. - Chất thơ còn toả ra từ giọng nói ân cần, cặp mắt hiền từ của ông đốc và khuôn mặt tười cười của thấy giáo. - Chất thơ còn toả ra từ tấm lòng yêu thương con hết mực ( 4 lần Thanh Tịnh nói về bàn tay mẹ). Hình tượng bàn tay mẹ thể hiện một cách tinh tế và biểu cảm, tình thương con bao la vô bờ của mẹ. - Chất thơ còn thể hiện ở các hình ảnh so sánh đầy thú vị, ở giọng văn nhẹ nhàng, trong sáng gợi cảm ở âm điệu tha thiết. - Chất thơ còn thể hiện ở chổ tạo được sự đồng cảm, đồng điệu của mọi người (kỉ niện tuổi thơ cắp sách tới trường, hình ảnh mùa thu yên lặng quê Việt. Câu 6: Hãy chỉ ra 3 hình ảnh so sánh đặc sắc và phân tích hiệu quả nghệ thuật của 3 hình ảnh đó trong truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh ? Gợi ý: + Phải chỉ ra được 3 hình ảnh đặc sắc đó + Ba hình ảnh này xuất hiện trong 3 thời điểm khác nhau: (chỉ rõ 3 thời điểm) + Hiệu quả nghệ thuật: - Các hình ảnh so sánh trên diễn tả rất rõ nét sự vận động tâm trạng của nhân vật tôi.( làm rõ ý này) - Những hình ảnh so sánh này giúp ta hiểu rõ hơn tâm lí của các em nhỏ lần đầu đến trường. - Các hình ảnh thật tươi sáng, nhẹ nhàng tăng thêm màu sắc trữ tình cho tác phẩm. * Đánh giá: Hẳn phải có một ngòi bút tài hoa, phải có một tâm hồn nhạy cảm Thanh Tịnh mới có thể viết lên những hình sánh so sánh hay đến vậy * Viết thành đoạn: Trong truyện ngắn '' Tôi đi học '' Thanh Tịnh đã sử dụng 3 hình ảnh so sánh rất hay và đầy thú vị. Ba hình ảnh được xuất hiện ở ba thời điểm khác nhau. Khi nhớ về ngày đầu tiên đến trường nhà văn đã so sánh '' những cảm giác trong sáng ấy ... bầu trời quang đãng''. Lúc cùng mẹ trên đường tới trường, Thanh Tịnh lại so sánh '' ý nghĩ ấy thoáng qua..... lướt ngang trên ngọn núi'' và khi đứng trên. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 sân trường tác giả lại so sánh '' Họ như con chim .... ngập ngừng e sợ''. Những hình ảnh này đã diễn tả rất rõ sự vận động tâm trạng của tôi: từ nao nao nhớ về ngày đầu tiên đến trường đến nhớ những cảm giác, ý nghĩ non nớt thơ ngây và cuối cùng là những tâm trạng rụt rè, e sợ của tôi và các cô cậu học trò khác. Các hình ảnh so sánh này đã giúp ta hiểu rõ hơn tâm lí của những em bé lần đầu tiên tới trường. Những hình ảnh so sánh này thật tươi sáng, nhẹ nhàng làm tăng thêm màu sắc trữ tình cho tác phẩm. Hẳn phải là một ngòi bút tài hoa, phải có một tâm hồn nhạy cảm, Thanh Tịnh mới có thể viết lên những hình ảnh so sánh hay đến vậy. Câu 7: Nhận xét đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Tôi đi học. Theo em, sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ đâu? Gợi ý: + Đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Tôi đi học là: - Truyện ngắn đựơc bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩa của nhân vật ''tôi'', theo trình tự thời gian của một buổi tựu trường. - Sự kết hợp hài hoà giữa kể, miêu tả với bộ lộ tâm trạng cảm xúc. - Sử dụng những hình ảnh so sánh mới mẻ, độc đáo giàu cảm xúc trữ tình. Chính các đặc sắc nghệ thuật trên góp phần quan trọng tạo nên chất trữ tình của tác phẩm. + Sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ: - Bản thân tình huống truyện (buổi tựu trường đầu tiên trong đời đã chắ đựng cảm xúc thiết tha, mang bao kỉ niệm mới lạ, '' mơn man'' của nhân vật ''tôi'). - Tình cảm ấm ấp, triìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường. - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và các so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả. Toàn bộ truyện ngắn toát lên chất trữ tình thiết tha, êm dịu.. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ I. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ chính là sự khái quát về nghĩa từ ngữ theo những cấp độ khác nhau ( rộng - hẹp) Xét mối quan hệ nghĩa của từ ngữ chỉ khi chúng cùng trường nghĩa Tính chất rộng hẹp của từ ngữ chỉ là tương đối mà thôi Các từ ngữ có nghĩa hẹp thường có tính chất gợi hình cụ thể hơn từ ngữ có nghĩa rộng II. Luyện tập 1. Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát và cụ thể của các nhóm từ sau đây a. Phương tiện vận tải: xe, xe máy, xe hơi, thuyền, thuyền thúng, thuyền buồm b. Tính cách: hiền, ác, hiền lành, hiền hậu, ác tâm, ác ý 2. Tìm các từ ngữ có nghĩa hẹp nằm trong các từ : hoa, chim, chạy, sạch 3. Tìm từ ngữ có nghĩa khái quát cho các nhóm từ sau: Ghì, nắm, ôm Lội, đi, bơi 4. Giải thích sự khác nhau về phạm vi nghĩa của các cặp từ sau: Bàn và bàn gỗ Đánh và cắn. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Bài làm 1. a.. Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của các nhóm từ ngữ Phương tiện vận tải Xe. Xe máy. Thuyền. Xe hơi. b.. Thuyền thúng. Thuyền buồm. Tính cách Hiền. Hiền lành. Hiền hậu. ác ác tâm. ác ý. 2 .Các từ ngữ có nghĩa hẹp hơn nằm trong các từ ngữ đã cho là hoahồng sáo a. Hoa hoa huệ b. Chim tu hú hoa lan sẻ c. 3. a. b.. Chạy. chạy nhanh đều bền. sạch tinh sạch sẽ sạch đẹp. d. Sạch. Từ ngữ có nghĩa khái quát cho các nhóm từ đã cho là: Ghì, nắm, ôm là từ giữ Lội, đi, bơi là từ di chuyển. 4. a.. Sự khác nhau về phạm vi nghĩa Bàn và bàn gỗ Bàn chỉ chung các loại đồ dùng được làm bằng gỗ, nhựa, sắt, đácó mặt phẳng và chân đứng, để bày đồ đạc, thức ăn, để làm việc Còn bàn gỗ chỉ loại bàn làm từ chất liệu gỗ b. Đánh và cắn  Bài: 3. Ngày 14 / 10 / 2007. Trong lòng mẹ Nguyên Hồng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 I. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp - Nguyên Hồng ( 1918 - 1982), tên khai sinh Nguyễn Nguyên Hồng. - Quê: ở thành phố Nam Định. - Ông là người có cuộc sống cùng khổ và gần gủi với người nghèo khổ nên được mệnh danh là nhà văn của trẻ em và nhi đồng. Khi viết về họ, ông tỏ niềm yêu thương sâu sắc mãnh liệt,lòng trân trọng. - Ông là cây bút của ''chủ nghĩa nhân đạo thống thiết'', có trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung động với nỗi đau và niềm hạnh phúc con người. - Là nhà văn hiện thực xuất sắc, tự học mà thành tài. - Phong cách: Giàu chất trữ tình, cảm xúc thiết tha chân thành. II. Xuất xứ và tóm tắt 1. Xuất xứ: Đoạn trích Trong lòng mẹ là chương 4 của tập hồi kí Những ngày thơ ấu. Tác phẩm gồm 9 chương , chương nào cũng chất chứa đầy kỉ niệm tuổi thơ và đầy nước mắt. 2. Tóm tắt: Gần đến ngày giổ đầu bố, mẹ của bé Hồng ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Một hôm người cô gọi bé Hồng đến bên cười và hỏi Hồng có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ không. Biết đó là những lời rắp tâm tanh bẩn của người cô, bé Hồng đã từ chối và nói thế nào cuối năm mẹ cháu cũng về. Cô lại cười nói và hứa sẽ cho tiền tàu vào thăm mẹ và em bé. Nhắc đến mẹ Hồng rất buồn và thương mẹ vô cùng. Biết Hồng buồn, người cô độc ác đã kể hết sự tình của mẹ cho đứa cháu đáng thương. Khi nghe kể về mẹ Hồng vừa khóc vừa căm tức những cổ tục đã đày đoạ mẹ mình. Trước thái độ buồn tức của Hồng người cô nghiêm nghị đổi giọng bảo bé Hồng đánh giấy cho mẹ về làm giổ bố. Bé Hồng chẳng phải viết thư cho mẹ mà đến ngày giổ đầu của bố, mẹ cậu đã về một mình và mua cho Hồng và em Quế rất nhiều quà. Chiều tan học, ở trường ra cậu bé xồng xộc chạy theo chiếc xe và được gặp lại mẹ. Lúc ấy Hồng rất vui sướng hạnh phúc vì đựơc gặp lại mẹ, được ngã đầu vào cánh tay mẹ thương yêu để được mẹ âu yếm. 3. Đặc điểm nhân vật + Bà cô: Thiếu lòng nhân ái độ lượng, hay có những thành kiến dành cho chị dâu goá bụa trẻ trung. Lí do bà cô khinh mịêt ruồng rẫy mẹ Hồng: goá chồng, nợ nàn cùng túng, bỏ con cái đi tha phương cầu thực''. Có bản chất lạnh lùng độc ác, thâm hiểm. Là hình ảnhmang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mũ, ruột rà trong cái xã hội thực dân nửa phong kiến lúc bấy giờ.(Dĩ nhiên, tínhcách tàn nhẫn đó là sản phẩm của những định kiến đối với phụ nữ trong xã hội cũ) + Bé Hồng: Lên 3 tuổi côi cha, người mẹ vì cùng túng quá phải tha phương cầu thực. Cậu bé phải xa mẹ sống với họ hàng bên nội. Nhưng cậu không hề được ai yêu thương. Cậu phải sống trong sự ghẻ lạnh và cay nghiệt của những người thân thích. Xa mẹ nhưng cậu luôn nhớ mẹ, yêu mẹ, khao khát ngày gặp mẹ. Càng nhận ra sự thâm độc của người cô, Hồng càng đau đớn uất hận và càng dâng trào cảm xúc yêu thương mãnh liệt đối với người mẹ bất hạnh của mình. Một số câu hỏi 1. So sánh bố cục, mạch truyện, cách kể chuyện của VB Trong lòng mẹ và VB Tôi đi học. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Giống :  Kể và tả theo trình tự thời gian trong dòng hồi tưởng nhớ lại kí ức tuổi thơ  Tự sự kết hợp nhuần nhuyễn với yếu tố miêu tả và biểu cảm Khác:  Văn bản Tôi đi học chuyện kể liền mạch trong một khoảng thời gian ngắn không bị ngắt quảng về buổi sáng đầu tiên đến trường đi học  Trong lòng mẹ câu chuyện không thật liền mạch, có một chỗ gạch nối nhỏ ngắt quảng về thời gian trước khi gặp 2. Chất trữ tình trong tác phẩm * Chất trữ tình thể hiện ở tình huống và nội dung tác phẩm:  Đó là hoàn cảnh đáng thương của chú bé Hồng , đó là câu chuyện người mẹ âm thầm nhiều đắng cay, nhiều thành kiến cổ hủ, lác hậu, tàn ác đó là sự yêu thương và tin cậy của chú bé Hồng dành cho mẹ .  Chất trữ tình còn thể hiện ở dòng cảm xúc phong phú của chú bé Hồng . Trong dòng cảm xúc đó người đọc bắt gặp niềm xót xa tủi nhục lòng căm giận sâu sắc quyết liệt , tình yêu thương nồng nàn, mãnh liệt .. *Cách thể hiện của tác giả cũng góp phần tạo nên chất hồi kí. Đó là:  Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kể, tả và biểu cảm  Các hình ảnh thể hiện tâm trạng, các ss đều gây ấn tượnh, giàu sức biểu cảm  Lời văn nhiều khi mê say như được viết trong dòng chảy cảm xúc mơn man, dạt dào 3. Thế nào là hồi kí? Vì sao có thể xếp Tôi đi học và Những ngày thơ ấu là hồi kí tự truyện ?  Hồi kí là một thể kí, ở đó người viết kể lại những câu chuyện, những điều mình đã chứng kiến hoặc đã trải qua  Tôi đi học và Những ngày thơ ấu đều làhồi kí tự truyện vì hai tác giả đã kể lại thời thơ ấu của mình một cách chân thực và xúc động 4. Rất kịch nghĩa là thế nào? Chỉ rõ và phân tích những biểu hiện này trong đoạn trích  Rất kịch nghĩa là rất giống với người đóng kịch trên sân khấu, phải nhập vai, phải thuộc lời thoại. Có nghĩa là giả dối  Bà cô có vẻ bề ngoài ngọt ngào nhưng không hề có ý định tốt đẹp gì với đứa cháu mà bắt đầu một trò chơi tai ác độc địa với đứa cháu ruột nhỏ nhoi, côi cút, đáng thương của mình . Đó là hành động săm soi, độc địa, hành hạ nhục mạ đứa cháu ngây thơ bằng cách xoáy vào nỗi đau, nỗi khổ tâm của nó. Người cô mang nặng tư tưởng cổ hủ phong kiến cho nên trở thành người lạnh lùng , vô cảm . 5. Phân tích những so sánh hay trong đoạn trích. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 So sánh 1: Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì vụn nát mới thôi.  Là một câu văn biểu cảm dài , nhịp văn dồn dập với liên tiếp nhiều động từ mạnh  Thể hiện một ý nghĩa táo tợn , bất cần đầy phấn nộ đang trào sôi như một cơn dông tố trong lòng cậu bé .  Tâm trạng đau đớn, uất ức căm tức đến tột cùng . Các từ cắn, nhai, nghiến, nằm trong 1 trường nghĩa đặc tả tâm trạng uất ức của nhân vật  Càng căm giận bao nhiêu càng tin yêu, thương mẹ bấy nhiêu  Đặc biệt tình yêu thương và niềm tin yêuvới mẹ đã khiến người con hiếu thảo ấy đã suy nghĩ sâu sắc hơn. Từ cảnh ngộ bi thương của người mẹ, từ những lời nói kích động của người cô, bé Hồng nghĩ tới những cổ tục, căm giận cái xã hội đầy đố kị và độc ác ấy với những người phụ nữ gặp hoàn cảnh éo le. Bé Hồng đã truyền tới người đọc những nội dung mang ý nghĩa xã hội bằng một câu văn giàu cảm xúc và hình ảnh  Chúng ta cảm thông với nỗi đau đớn xót xa, nỗi căm giận tột cùng của bé Hồng đồng thời rất trân trọng một bản lĩnh cứng cỏi, một tấm lòng rất mực yêu thương và tin tưởng mẹ. Vẻ ngoài thì nhẫn nhục nhưng bên trong thì sôi sục một niềm căm giận muốn gồng lên chống trả lại mọi sự xúc phạm. So sánh 2. Nếu người quay lại ấy là người khác .khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.  Bóng dáng người mẹ xuất hiện trước cặp mắt trông đợi mỏi mòn của đứa con giống như dòng suối trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.  So sánh nhằm diễn tả nỗi khao khát gặp mẹ mãnh liệt và tột bậc. Nỗi khao khát tình mẹ đang cháy sôi trong tâm hồn non nớt của đứa trẻ mồ côi . Cũng như người bộ hành kia, nếu đó không phải là mẹ thì đứa con tội nghiệp ấy sẻ gục ngã, quị xuống kiệt sức trong nỗi khát thèm, trong sự tuyệt vọng đến tột cùng  Cái hay và hấp dẫn của hình ảnh so sánh là những giả thiết tác giả tự đặt ra nhằm cực tả nỗi xúc động của tâm trạng trong tình huống cụ thể. Đây là một so sánh giả định, độc đáo, mới lạ và phù hợp với việc bộc lộ tâm trạng từ hi vọng tột cùng đến tuyệt vọng tột cùng . 6. Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và trẻ em Mở bài: Giới thiệu chung về tác giả , dẫn dắt vào vấn đề Thân bài: a. Giải thích nhận định :  Phụ nữ và nhi đồng xuất hiện rất nhiều trong tác phẩm của Nguyên Hồng. Các nhân vật ấy hiện lên rất rõ nét và sống động, đầy ấn tượng trên trang viết của ông. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8  Hơn nữa nhà văn đã dành cho phụ nữ và nhi đồng một tấm lòng chan chứa. yêu thương và một thái độ nâng niu trân trọng đến tột cùng b. Chứng minh nhận định Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ :  Người phụ nữ trong trang viết của ông là những người PNLĐ nghèo khổ, cần cù, tần tảo cả cuộc đời nuôi chồng, nuôi con  Họ là những người rất khổ sở vì những tập tục phong kiến cổ hủ lạc hậu: bị ép duyên, bị chồng đối xử thô bạo, tệ bạc, bị thành kiến nặng nề vì những cổ tục lạcc hậu ( cuộc hôn nhân của mẹ bé Hồng không có tình yêu, khi chưa đoạn tang chồng mà đi bước nữa, chửa đẻ với người khác nên bị họ hàng nhà chồng khinh miệt, ruồng rẫy)  Thế nhưng họ có vẻ đẹp tâm hồn rất cao quí : yêu thương con hết mực, có tấm lòng ân nghĩa thuỷ chung. Mẹ bé Hồng vẫn trở về làm giổ cho chồng khi bị họ hàng nhà chồng khinh miệt  Tác giả cảm thông sâu sắc với những đau khổ, những khát vọng hạnh phúc thầm kín của người phụ nữ . Tác giả bày tỏ một quan điểm tiến bộ về người phụ nữ, trước hết là trong lĩnh vực hôn nhân gia đình (cảm thông với mẹ bé Hồng phải sống khô héo, không có hạnh phúc bên người chồng nghiện ngập : cảm thông với trái tim khao khát tình yêu)  Nhà văn thẳng thắn bênh vực cho những người phụ nữ khi tìm đến với niềm hạnh phúc mới khi chưa đoạn tang chồng (muốn cắn, nhai, nghiến những hủ tục) Nguyên Hồng là nhà văn của trẻ em  Đó là những đứa trẻ ngèo với những nỗi khổ những mặt trong c/s lầm than của chúng. Đặc biệt là những nỗi đau đớn xót xa trong trái tim non nớt, nhạy cảm, dễ tỗn thương (tuổi thơ cay đắng của tác giả ;12 tuổi mồ côi cha, mẹ, sống với người cô cay nghiệt, khổ đau đói rét, bị vứt ra lề đường kiếm sống, phải làm đủ mọi nghề kiếm sống . Đặc biệt phải sống trong sự cay nghiệt của họ hàng .  Nhà văn đã phát hiện và miêu tả được nét đẹp trong sáng cảm động trong tâm hồn non trẻ ấy ; nhẫn nhục chịu đựng, gan góc, cứng cỏi có bản lĩnh, dạt dào một tình thương mẹ Thông qua 2 tầng lớp này tác giả lên án, tố cáo xã hội cũ, đòi quyền sống, quyền hạnh phúc cho họ Kết luận: Một trong những cái làm nên thành công của Nguyên Hồng là ông đã viết tác phẩm bằng những rung động cực điểm của một tâm hồn trẻ thơ bé dại. Ông đã viết về tuổi thơ của chính mình, về bao số phận cực khổ mà ông đã gặp trên đường đời Bài viết Nguyên Hồng là nhà văn có một tuổi thơ cay đắng, không tình thương yêu của cha mẹ . Ông rất thấu hiểu nỗi đau của những con người trong xã hội cũ bởi vậy mà đối tượng chủ yếu trong tác phẩm của ông là phụ nữ và nhi đồng, ông được mệnh danh là nhà văn của họ Chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng, Nguyên Hồng viết rất nhiều về phụ nữ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 *************************** Bài: 4. Ngày 21 / 10/ 2009 Trường Từ Vựng. . 1. Cho các đoạn văn sau : a. Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hoà đầm đìa ở cằm và ở cổ. Nhưng không phải vì thấy mợ tôi chưa đoạn tang thầy tôi mà chữa đẻ với người khác mà tôi có cản giác đau đớn ấy. Chỉ vì tôi thương mẹ, tôi căm tức sao mẹ tôi lại vì sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em tôi để sinh nở một cách dấu diếm. Tìm các từ cùng trường nghiã với từ đau đớn. Gọi tên cho những từ này. b. Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ. Cha làm cho tôi chiếc chổi cọ để quét nhà quét sân. Mẹ lại đựng hạt giống đầy nón lá cọ treo lên gác bếp để gieo cấy mùa sau. Chị tôi đan nón lá cọ, lại đan cả mành cọ và bán cọ xuất khẩu. Chiều chiều chăn trâu chúng tôi rủ nhau đi nhặt những trái cọ rơi đầy quanh gốc cọ về om. Tìm các từ ngữ thuộc hai trường nghĩa : cây cọ và vật dụng làm từ cây cọ. c. Càng đến gần, những đàn chim đen bay kín trời, cuốn theo sau những luồng gió buốt làm tôi rối lên hoa cả mắt. Mỗi lúc lại nghe rõ từng tiếng chim kêu náo động như tiếng xóc những rổ tiền đồng. Chim đậu chen nhau trắng xoá trên những cây chà là chim cồng cộc đứng trong tổ vươn cánh, chim gà đẩy đầu hói như những ông thầy tu trầm tư rụt cổ nhìn xuống chân .nhiều con chim lạ rất to đậu đến quằn nhánh cây . Tìm các từ thuộc trường nghĩa chỉ hoạt động của chim. Bài làm 1.Tìm các từ cùng trường nghĩa a. Các từ cùng trường nghĩa với từ đau đớn là: sợ hãi, thương, căm tức - trường tâm trạng, tình cảm của con người . b. Các từ cùng trường nghĩa cây cọ là: Chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, lán cọ c. Các từ thuộc trường nghĩa hoạt động của loài chim là: Bay, kêu, đậu, chen, vươn, rụt cổ, nhìn, đứng 2. Đặt tên cho các trường từ vựng sau: - sách, vở, bút, giấy, mực, thước, com-pa, êke,.. - hiền, lành, hiền lanh, độ lượng, tốt, tốt bụng, ác, ác độc, hẹp hòi, ích kỉ, xấu, xấu bụng,.. ***************************** Ngày 28 / 10/ 2007 Bài 5 Văn bản. Tức nước vỡ bờ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Trích Tắt Đèn của Ngô Tất Tố I. Sơ lược về tác giả 1. Tác giả: - Ngô Tất Tố sinh năm 1893 mất năm 1954. - Quê huyện Từ Sơn - Bắc Ninh ( nay thuộc Đông Anh, ngoại thành Hà Nội). - Xuất thân trong một gia đình nhà nho gốc nông dân. - Là nhà văn xuất sắc, nhà báo tiến bộ, đồng thời là một học giả có nhiều công trình khảo cứu về triết học. - Năm 1996 ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng HCM về Văn học nghệ thuật. - Tác phẩm chính : các tiểu thuyết Tắt đèn (1939), Lều chõng (1940); các phóng sự Tập án cái đình (1939), Việc làng (1940). 2. Tác phẩm: Ra đời 1939, trích trong chương 18 của tiểu thuyết Tắt đèn. - Tắt đèn là tác phẩm có giá trị tiêu biểu trong sáng tác của ông. Tắt đèn là một bức tranhchân thực về cuộc sống cùng quẩn, thê thảm của người nông dân bị áp bức bóc lột nặng nề; là một bản án đanh thép đối với xã hội thực dân phong kiến đầy rẫy cái ác, cái xấu. Giá trị nhân đạo đặc sắc của tác phẩm là khẳng định, ca ngợi phẩ chất đẹp đẽ của người phụ nữ nông dân. đặc sắc nghệ thuật Tắt đèn là đã xây dựng đựơc nhiều tính cách điển hình trong hoàn cảnh điển hình. Tức nước vỡ bờ là đoạn trích trong chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn, kể lại việc chị Dậu chống trả quyết liệt tên cai lệ và ng/ười nhà lí trưởng để bảo vệ chồng. II.tóm tắt tác phẩm ''Tắt Đèn'' Bối cảnh của truyện là làng quê Đông Xá trong không khí căng thẳng của những ngày sưu thuế. Bọn hào lí trong làng ra sức sùng lục, tra khảo những người nông dân nghèo thiếu thuế. Gia đình chị Dậu thuộc loại nghèo nhất làng, phải chạy vạy ngược xuôi đẻ có tiền nộp sưu. Anh Dậu đang ốm nặng vẫn bị đánh trói và cụm kẹp ở ngoài đình làng. Chị Dậu đành phải dứt ruột đem cái Tí, đứa con gái lớn 7 tuổi của chị, bán cho nhà Nghị Quế. Lợi dụng tình cảnhcủa chị, vợ chồng nhà Nghị Quế keo kiệt, độc ác đã ép chị bán cái Tí và bán cả ổ chó mới đẻ của chị với giá rẻ mạt. Cộng với mấy hào bán mấy gánh khoai, chị Dậu vừa đủ tiền để đóng suất sưu cho chồng. Không ngờ, bọn hào lí lại bắt chị phải nộp cả suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái. Anh Dậu không được tha về; nhưng vì đang ốm nặng mà bị cùm trói hành hạ đến mức rũ ra như xác chết nên được khiêng trả về nhà. Sáng hôm sau, khi anh vừa mới tỉnh lại thì cai lệ và người nhà lí trưởng xông vào định trói bắt mang đi lần nữa. Chị Dậu cố van xin thảm thiết nhưng không được, nên đã liều mạng chống trả quyết liệt, quật ngã hai tên tay sai. Chị bắt giải lên huyện. Tên quan phủ Tư Ân lợi dụng cảnh ngộ của chị định giở trò bí ổi. Chị Dậu kiên quyết cự tuyệt, ném cả nắm giấy bạc vào mặt hắn và chạy thoát ra ngoài... Cuối cùng, để có tiền nộp thuế, chị đành gưỉ con để lên tỉnh ở vú cho nhà lão quan cụ. Lão ấy là một tên quan phủ già, dâm đãng. Trong một đêm '' tắt đền'', lão mò vào buồngchị... Chị Dậu gạt mạnh bàn tay bẩn thỉu của lão, vùng dậy chạy thoát ra ngaòi sân, giữa lúc trời tối đen như mực. III.. Đặc điểm nhân vật. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 1. Nhân vật cai lệ Cai lệ là viên cai chỉ huy một tốp lính lệ- lính phục vụ hầu hạ nơi quan nha. Nhân vật cai lệ trong đạon trích này là người của quan trên về làng Đông Xá để thúc sưu. Như vậy, cũng có thể hiểu rằng: dù chỉ là tên tay sai mạt hạng, một thứ công cụ của bộ máy thống trị, nhưng lúc này đây, hắn đang là kẻ đại diện cho quyền lưc của bộ máy ấy. Và hắn đã thể hiện đúng tính cách của một tên tay sai tàn bạo không chút tình người. Tên cai lệ, với nghề đánh trói người một cách chuyên nghiệp, có mặt ở làng Đông Xá để trừng trị kẻ nào dám trốn tiền sưu của nhà nước. Cho nên hắn đến nhà anh Dậu với tư thế cảu một kẻ đại diện cho pháp luật trừng trị kẻ dám chống lại pháp luật. Dù anh Dậu vừa mới đựơc khiêng trả về nhà đêm qua trong tình trạng như môt xác chết, sáng hôm nay '' cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng'' - nghĩa là đến với tư thế sẵn sàng trói người, đánh người. Thứ luật pháp bất nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến tàn bạo cho phép một tên tay sai hành động như thế đoói với những người dân thấp cổ bé họng. Ngô Tất Tố đã miêu tả nhân vật cai lệ bằng một ngòi bút hiện thực sắc sảo cùng với một thái độ phê phán rõ rệt. Nhiều chi tiết miêu tả có tính hài hước thể hiện ý đồ châm biếm của tác giả: tên cai lệ thét bằng giọng khà khàn của người hút nhiều xái cũ, đó là chi tiết chuẩn bị cho đoạn sau: sức lẻo khổe của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trót vợ chồng ket thiếu sưu. 2. Nhân vật chị Dậu + Chị Dậu là người vợ rất mực thương chồng. Khi chồng đau ốm, chị tận tâm lo lắng, chăm sóc. Náu cháo xong, chỉ ngả mâm múc ra la liệt rồi lấy quạt quạt cho cháo chóng nguội, sau đó rón rén bưng một bát lứon đến chổ chồng nằm, dịu dàng nói: - Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo co đỡ xót ruột. Chị bế con ngồi bên cạnh chò chồng xem ăn có ngon miệng không. Đó là những cử chỉ thể hịên tình thương yêu giản dị mà chân thành. Vì thương chồng nên chị Dậu đã bằng mọi cách đối phó với bọn tay sai để bảo vệ cho chồng. Ban đầu chi cự lại bàng lí lẽ và van xin tha thiết. Về sau van xin mãi không được chị đành liều mạng cự lại để bảo vệ tính mạng cho chồng. III. Một số câu hỏi Câu 1. Câu nói: Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tối không chịu được, có ý nghĩa gì? Gợi ý: Câu nói của chị Dậu mang nhiều ý nghĩa. Trước hết nóthể hiện tính cách của một người phụ nnữ yêu thương chồng, dám hi sinh vì chồng, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng đồng thời lại có một tinh thần phản kháng mạnh mẽ, một sức sống kiên cường... Bên cạnh đó, nó còn nói lên một chân lí sâu xa của đời sống '' tức nước'' thì '' vỡ bờ'', có áp bức có đấu tranh, con đường sống duy nhất của quần chúng bị áp bức chỉ có thể là con đường đấu tranh chống áp bức để tự gải phóng mình.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Cái kết thúc bế tắc của tác phẩm cho thấy nhà văn chưa hoàn toàn nhận thức được hàon toàn nhận thức được chân lí ấy, nhưng bằng cảm quan hiện thực mạnh mẽ, nhà văn đã cảm nhận đựoc xu thế của hiện thực '' tức nước vỡ bờ'' và sức mạnh của sự '' vỡ bờ'' đó. Cho nên dù chưa chỉ ra được con đường đấu tranh cách mạng tất của qần chúng, nhưng nhà văn đã '' xui người nông dân nổi loạn'' ( Nguyễn Tuân). Câu 2: Nêu ngắn gọn giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm '' Tắt đèn''. + Về nội dung tư tưởng: - Tắt đèn giàu giá trị hiện thực. Tác giả đã tố cáo và lên án chế độ sưu thuế dẽa man của thưc dân Pháp, đã bầncùng hoá nhân dân ta; sưu thuế đánh vào cả người chết; có biết bao nmhiêu người pải bán vợ đợ con để trang trải '' món nợ Nhà nước''. Vụ thuế đến, xóm thôn rùng rợn trong tiếng trống ngũ liên thúc liên hồi suốt ngày đêm, bon cường hào bắt trói, đánh đập tàn nhẫn những kẻ thiếu sưu, thiếu thuế. Cái sân đình xôi thịt đã trở thành trại giam hành hạ những ngưòi nông dân nghèo khổ, hiền lành vô tội. Có thể nói Tắt đèn là một bức tranh xã hội chân thực, một bản án đanh thép kết tội chế độ thực dân nửa phong kiến đã áp bức bóc lột, đã bần cùng hoá nhân dân ta. - Tắt đèn giàu giá trị nhân đạo. Tình vợ chồng, tình mẹ con, tình nghĩa xóm làng giữa những con người cùng khổ được nói đến một cách chân thực. Số phận người phụ nữ, những em bé, những người cùng đinh được tác giả nêu lên với bao xót thương nhức nhói và đau lòng. - Tắt đền đã xây dựng nhân vật chị Dậu - một hình tượng chân thực đẹp đẽ về người phụ nữ nông thôn Việt Nam. Chị Dậu có bao phẩm chất tốt đẹp: cần ù, tần tảo, giàu tình thương, nhẫn nhục và dũng cảm chống cường hào, chống ap bức. Chị Dậu là hiện thân cảu người vợ, người mẹ vừa sắc sảo, vừa đôn hậu, trong sạch. + Về nghệ thuật: Tắt đèn, một cuốn tiểu thuyết quy mô khiếm tốn, trên dưới 200 trang, những có giá trị nghệ thuật đặc sắc. - Về kết cấu chặt chẽ, tập trung. Các chi tiết, tình tiết đan cài chặt chẽ, đầy ấn tượng làm nổi bật chủ đề. Hầu như nhân vật chị Dậu đã xuất hiện trong tác phẩm từ đầu chí cuối. Tính xung đột, tính bi kịch cuốn hút, hấp dẫn. - Khắc hoạ thành công nhân vật. Các hạng người từ người càynghoè khổ đến địa chủ, từ bon cường hào đến quan lại đều có những nét riêng rất chân thực, sống động. - Ngôn ngữ trong Tắt đèn từ miêu tả, tự sự đến ngôn ngữ nhân vật đều nhuần nhuyễn, đậm đà. Câu văn xuôi thanh thoát. Tóm lại, Tắt đèn một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội hàon toàn phụ sự dân quê, một áng văn có thể gọi là kiệt tác ( Vũ Trọng Phụng). Phân tích nhân vật chị Dậu A. Mở bài: Chị Dậu là nhân vật điển hình của dòng văn học hiện thực phê phán. Chị mang đầy đủ nét đẹp truyền thống của người phụ nữ nông dân trước Cách. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 mạng tháng Tám. Đặc biệt qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ chị còn là người mạnh mẽ dàm đấu tranh chống lại sự áp bức bất công của xã hội cũ bất nhân. B. Thân bài: 1, Vẻ đẹp truyền thống của chị Dậu  Chị Dậu có vẻ đẹp mộc mạc, yêu thương chồng con vô bờ bến. Trong lúc bản thân cũng đã 2 ngày rồi không có gì cho vào bụng thế nhưng khi nấu được cháo chị chỉ lo chăm cho chồng con ăn. (Nấu cháo, múc cháo bày la liệt, quạt cho nguội, bưng cháo chăm cho chồng ăn)  Chị Dậu nhẫn nhục, mềm mỏng, tha thiết van xin cai lệ và người nhà lí trưởng tha cho chồng  Chị Dậu còn là người phụ nữ thông minh, có lí lẽ . Khi cai lệ xông vào để trói anh Dậu chị đã lên tiếng - tiếng nói của người có lí lẽ : Chồng tôi đau ốm các ông không được phép hành hạ. 2, Sức mạnh tiềm tàng của chị Dậu  Khi bọn cai lệ đánh mình thì chị vẫn nhẫn nhịn nhưng khi chúng cứ xông vào trói anh Dậu thì bao căm hờn trong chị ngùn ngụt bùng lên . Chị Dậu nghiến hai hàm răng : Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem . Chị Dậu đã chuyển hẳn cách xưng hô, không còn ông - cháu hay ông - tôi mà là mày - bà, khẳng định tư thế đứng cao hơn đối thủ, không còn chút sợ hãi nào nữa. Điều đó thể hiện sự căm giận khinh bỉ đến cao độ. Lần này chị không còn đấu lí với những kẻ thi hành phép nước nữa mà chị đã ra tay đấu lực với chúng : Rồi chị túm lấy cổ , ấn dúi ra cửa làm tên cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất ; đến lượt tên người nhà lí trưởng thì chị xông vào giằng co đu đẩy. Rốt cuộc tên này cũng bị chị túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm.  Hành động quyết liệt, dữ dội và sức mạnh bất ngờ của chị Dậu xuất phát từ sức mạnh của lòng yêu thương. C. Kết bài  Ngòi bút hiện thực của nhà văn Ngô Tất Tố đã làm toát lên một hiện thực: có áp bức có đấu tranh, Tức nước vỡ bờ. Hành động liều mạng vùng lên cự lại của chị Dậu đã khơi dậy ở những người nông dân đang sống trông cảnh lầm than, cực khổ trước Cách mạng ý thức sâu sắc hơn về nhân phẩm, giá trị của mình.  Và không lâu sau đó, chính những người nông dân đó đã làm nên một cuộc cách mạng vô cùng to lớn, giải phóng mình khỏi ách nô lệ hàng ngàn năm của chế độ phong kiến. Nhân vật cai lệ  Cai lệ là viên chỉ huy một tốp lính. Đây là chức thấp nhất trong quân đội chế độ thực dân phong kiến. Đó là một tên tay sai đắc lực của cái trật tự xã hội bất công, tàn bạo và có vai trò đắc lực trong việc truy thu sưu thuế của người nông dân. Có thể nói đánh trói người là nghề của hắn được hắn làm với kĩ thuật thành thạo và sự say mê. Hắn hung dữ, sẵn sàng gây tội ác mà không hề run tay và hắn cũng không hề bị ngăn chặn vì hắn đại diện cho nhà nước, hân danh phép nước để hành động . Có thể nói tàn bạo khôngchút tính người là bản chất của tên cai lệ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8  Được coi là tên tay sai đắc lực của quan phủ, giúp bọn lí dịch tróc nã. người nghèo chưa nộp đủ tiền sưu thuế .  Bắt người dân vô tội nộp đủ tiền sưu thuế - hắn như một hung thần ác sát, tha hồ đánh, trói, bắt bớ, tha hồ tác oai, tác quái, làm mưa làm gió .  Cai lệ là tên tay sai chuyên nghiệp mạt hạng của quan huyện, quan phủ. Nhờ bóng chủ, hắn tha hồ tác oai tác quái, hắn vô lương tâm đến nỗi chỉ làm theo lệnh quan thầy. Đánh trói, bắt là nghề của hắn .  Ngôn ngữ cửa miệng của hắn là quát, thét, chửi, mắng. Cử chỉ trong hành động thì cực kì thô bạo, vũ phu .  Hắn bỏ ngoài tai nhũng lời van xin thảm thiết của chị Dậu. Tiếng khóc của hai đứa trẻ không làm cho hắn động lòng - hắn như một công cụ bằng sắt vô tri vô giác, phải thực hiện mục đích bằng bất kì giá nào .  Chi tiết này không chỉ chứng tỏ bản chất tàn ác, đểu cáng, phủ phàng, … của tên đại diện ưu tú của chính quyền thực dân phong kiến mạt hạng mà còn chứng tỏ một điểm khác trong bản chất của chúng: chỉ quen bắt nạt, đe doạ, áp bức những người nhút nhát, cam chịu còn thực lực thì rất yếu ớt, hèn kém và đáng cười . ************************************ Ngày 8 / 11/ 2008 Bài 6. Lão hạc Nam Cao I . Tóm tắt nội dung chính 1. Lão Hạc có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng. 2. Con trai lão đi phu đồn điền Cao su, lão chỉ còn lạicậu vàng. 3. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó. 4. Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn. 5. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấyvà bị ốm một trận khủng khiếp. 6. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bã chó. 7. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. 8. Lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội. 9. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo. ? Sau khi sắp xếp hợp lí, hãy viết tóm tắt truyện LH bằng một văn bản ngắn gọn nhưng phản ánh được một cách trung thực nội dung chính của tác phẩm. LH có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chó. Con trai lão đi phu đồn điền cao su lão chỉ còn lại cậu vàng. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão đã phải bán con chó, mặc dù hết sức buồn bã và đau xót. Lão mang tất cả tiền dành dụm được gửi cho ông giáo và nhờ ông coi hộ mảnh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông giáo giúp. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bã chó, nói là Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 để giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo. II / Bài tập: 1/ Hãy tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ bằng một đoạn văn 10 dòng. GV gợi ý: ? Để tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ bằng một đoạn văn 10 dòng em tiến hành ntn? a) Đọc lại đoạn trích b) Xđ các nhân vật quan trọng (cai lệ, lý trưởng) c) Lựa chọn những sự việc tiêu biểu, sắp xếp hợp lí GV: + Chị Dậu vay gạo nấu cháo, động viên chồng ăn. + Anh Dậu cố ngồi dậy cầm bát cháo lên miệng. + Cai lệ, người nhà lý trưởng sầm sập tiến vào bắt gđ chị nộp đủ tiền sưu. + Chị Dậu tha thiết van xin, chúng khăng khăng một mực đòi cho kỳ được. + Chúng còn bịch luôn vào ngực chị, sấn đến để trói anh Dậu. + Tức quá chị Dậu cự lại: chồng tôi đau ốm... hành hạ + Cai lệ tát vào mặt chị , hắn nhảy vào anh Dậu , chị Dậu túm lấy cổ cai lệ ấn dúi ra cửa làm hắn ngả chõng quèo. - Tình cảnh của lão Hạc: nhà nghèo, vợ đã chết, chỉ còn đứa con trai vì không có tiền cưới vợ đã phẫn chí bỏ đi làm đồn điền cao su, một năm nay không có tin tức gì. - Tình cảm của lão Hạc với con chó vàng: con chó như người bạn tri kỉ, như một kỉ vật của người con trai. - Sự túng quẫn ngày càng đe doạ lão Hạc: tiền hết, không có việc làm, bão phá sạch hoa màu trong vườn, giá gạo lại tăng, không có tiền để nuôi cậu vàng. - Cuối cùng, vì không muốn tiêu phạm vào đồng tiền, mảnh vườn dành cho con trai, lão Hạc tìm đến cái chết thê thảm,dữ dội, chết là để dành phần cho con sống. II. Nhân vật lão Hạc Lão Hạc là nhân vật trung tâm vì câu chuyện xoay quanh quãng đời khốn khó và cái chết của lão. 1. Diễn biến tâm trạng nhân vật Lão Hạc xung quanh việc bán chó  Đây là điều làm bất đắc dĩ, là con đường cuối cùng mà thôi. Đúng vậy L H quá nghèo, lại yếu sau trận ốm nặng, không có việc làm, không ai giúp đỡ, lại nuôi thêm Cậu vàng xét cho cùng LH bán chó cũng chính vì LH vốn là 1 ông già nông dân nghèo và giàu tình cảm, nhất là giàu tự trọng, trọng danh dự. a) Tâm trạng của LH sau khi bán cậu vàng  Cố làm ra vui vẽ, cười như mấu, mắt ông ầng ậng nước, mắt đột nhiên co rúm lại, vết nhăn xô lại, ép nước mắt chảy, đầu ngoẹo, miệng mếu máo như con nít hu hu khóc. Từ ầng ậng: HS giải thích  - T/g lột tả được sự đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc tất cả đang dâng trào trong lòng một ông già - Nhà văn thể hiện thật chân thật, cụ thể và chính xác, tuần tự từng diễn biến tâm trạng đau đơn cứ dâng lên như không thể kìm nén nổi đau. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8  Thái độ của Lão Hạc chuyển sang chua chát, ngậm ngùi  Những câu nói rất dung dị của những người nông dân nghèo khổ, thất học nhưng cũng đã bao năm tháng trải nghiệm và suy ngẫm về số phận con người qua số phận của bản thân Nó thể hiện nỗi bất lực sâu sắc của họ trước hiện tại & và tương lai đều mịt mù, vô vọng.  Câu nói của ông giáo thấm đượm triết lý lạc quan và thiết thực pha chút hóm hỉnh hài hước của những người bình dân.  Nvật Chu văn Quyềnh trong phim đất và người (Chuyển thể từ T2 Mảnh đất lắm người nhiều ma của Nguyễn Khắc Trường) b) Cái chết của Lão Hạc:  Câu chuyện nhờ vả 1 cách vòng vo, dài dòng vì lão khó nói, vì câu chuyện quá hệ trọng, vì trình độ nói năng của lão hạn chế. Nhưng đây là ý định có từ lâu trong lão. Lão đã quyết 1 hướng giải quyết sự khó sử trong h/c của mình như vậy.  Có tiền mà chịu khổ, tự lão làm lão khổ. Nxét của vợ ông giáo là đại diện cho ý kiến của số đông những người nghèo sống quanh LH. Nhưng ngẫm nghĩ kĩ thì đó lại thể hiện lòng thương con và lòng tự trong cao Lão giữ mảnh vườn, không tiêu tiền dành cho con. Nhưng làm sao để sống cho qua ngày? lão tìm đến cái chết.  LH chết thật bất ngờ với tất cả: Binh Tư, ông giáo, mọi người trong làng càng bất ngờ và khó hiểu, nó càng làm cho câu chuyện thêm căng thẳng, xúc động mâu thuẩn lên đỉnh điểm  kết thúc một cách bi đát.  Cái chết thật dữ dội và kinh hoàng  Trúng độc bã chó. Lão chết trong đau đớn, vật vã ghê gớm, cùng cực về thể xác nhưng chắc chắn thanh thản về tâm hồn vì đã hoàn thành nốt công việc cuối cùng đ/v đứa con trai bặt vô âm tín, với xóm giềng về tang ma của mình. Lão chọn một cách giải thoát thật đáng sợ nhưng lại là một cách như là để tạ lỗi với cậu vàng  Lão không thể tìm con đường nào khác để tiếp tục sống mà không ăn vào tiền của con, hoặc bán mảnh vườn  lão chết chấp nhận sự giải thoát cho tương lai của đứa con trai. được đảm bảo  Cái chết ấy là tất yếu.  ý nghĩa góp phần bộc lộ rõ số phận và tính cách của LH, cũng là số phận và tính cách của người nông dân nghèo trong XH VN trước c/m T8: Nghèo khổ, bế tắc, cùng đường, giàu tình yêu thương và lòng tự trọng  Mặt khác cái chết của lão có ý nghĩa tố cáo hiện thực xã hội thực dân nửa Pk cách chúng ta đã hơn nửa thế kĩ. Cái XH nô lệ, tăm tối buộc những người nghèo đi đến đường cùng. - Mọi người hiểu rõ con người LH quý trọng và thương tiếc hơn. - Kết thúc bằng cái chết của Nvật chính, NC đã tôn trọng sự thật cđời làm tăng sức ám ảnh hấp dẫn và khiến cho người đọc cảm động hơn.  Vì danh dự và tư cách của LH, cùng với cái chết và sau cái chết của mình, trong con mắt của mọi người , là t/g vẫn giữ trọn niềm tin yêu và cảm phục.  Những người tốt như LH tự trọng, đáng thương, đáng thông cảm như thế cuối cùng vẫn bế tắc, vô vọng tìm đến cái chết đó là con đường duy nhất là sự giải thoát tự nguyện và bất đắc dĩ. ?Lí do gì khiến lão Hạc phải bán chó?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 - Đọc cả tác phẩm, ta thấy tình cảnh lão Hạc thật khốn khó. Sự túng quẫn ngày càng đe doạ lão: Sau trận ốm kéo dài, lão yêu người đi ghê gớm lắm, đồng tiền bấy lâu dành dụm được đã cạn kiệt. Lão Hạc không có việc làm. Rồi bão phá sạch hoa mảutong vườn. Giá gạo thì cứ lên cao mãi, lão lấy tiền đâu để nuôi cậu vàng nên lão phải bán cậu vàng. ?Việc làm đó thể hiện tình cảm của lão Hạc đối với con trai như thế nào? - Điều đó cho thấy tấm lòng yêu thương con sâu sắc của một người bố nhân hậu, già lòng tự trọng. ?Diễn biến tâm trạng của lão Hạc như thế nào khi quyết định bán chó? - Trước khi bán chó, lão Hạc đã phải đắn do, suy tính rất nhiều. Lão coi việc bán cậu vàng là hết sức hệ trọng bởi cậu vàng là người bạn thân thiết, là kỉ vật của người con trai mà lão hết mực yêu thương để lại cho lão trước khi bỏ đi làm đồn điềnvì không chịu nỗi cảnh nghèo hèn. - Sau khi bán chó, lão Hạc ăn năn, day dứt vì nghĩ rằng mình đã đánh lừa một con chó. Cả đời lão Hạc sống nhân hậu, lương thiện, không lừa dối ai . Đối với lão, việc đánh lừa một con chó cũng là một việc làm đáng hổ thẹn với lương tâm. 2. Nguyên nhân cái chết của lão Hạc - Tình cảnh nghèo khổ, đói rách, túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như một hành động tự giải thoát . Lão đã tự chọn cái để bảo toàn căn nhà, đồng tiền, mảnh vườn là những vốn liếng cuối cùng lão để lại cho con. Lão còn lo cái chết của mình gây phiền hà cho hàng xóm nên đã lo liệu chu tất. 3. Tóm lại lão Hạc là người cẩn thận, chu đáo và giàu lòng tự trọng. Cái chết tự nguyện của lão xuất phát từ lòng thương con âm thầm mà lớn lao, từ lòng tự trọng đáng kính - trọng danh dự làm người hơn cả sự sống. Qua đó chúng ta cũng thấy được số phận cơ cực, đáng thương của những người nông dân nghèo khổ những năm đen tối trước Cách mạnh tháng Tám. III. Nhân vật ông giáo. - LH nvật ông giáo đứng thứ 2 sau LH vừa như người chứng kiến vừa tham gia vào câu chuyện của nvật chính vừa dằn vặt vừa bày tỏ thái độ t/c, bộc lộ tâm trạng của bản thân. - Ông giáo là nhân vật kể chuyện ở ngôi kể thứ nhất. Tình cảm ông giáo dành cho lão Hạc dần dần thay đổi từ chỗ dửng dưng đến khâm phục, cảm thương sâu sắc với nỗi khổ và tấm lòng của lão Hạc. Những tình cảm ấy càng sâu sắc hơn khi ông giáo được chứng kiến cái chết vật vã, thê thảm của lão Hạc. - Cái chết đau dớn của lão Hạc khiến ông giáo giật mình mà ngẫm nghĩ về cuộc đời. Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồnbởi còn có những người cao quí như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn khi những con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc lại không được sống, lại phải chịu cảnh nghèo khó đến mức phải tự giải thoát cho mình bằng cái chết đau đớn, vật vã. Ông giáo hiểu đời, hiểu người, có lòng vị tha cao cả.bởi còn có những người cao quí như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn khi những con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc lại không được sống, lại phải chịu cảnh nghèo khó đến mức phải tự giải thoát cho mình bằng cái chết đau đớn, vật vã. Ông giáo hiểu đời, hiểu người, có lòng vị tha cao cả.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Qua nhân vật ông giáo , có thể thấy Nam Cao là nhà văn của những người lao động nghèo khổ mà lương thiện, giàu lòng yêu người nghèovà có lòng tin mãnh liệt vào phẩm chất tốt đẹp của người lao động. Qua đó ta thấy được tấm lòng nhân đạo của nhà văn Nam Cao: thương cảm, xót xa và thật sự trân trong những ngườionong dân nghèo khó. Lòng nhân ái đó dựa trên sự chân tình và đồng cảm sâu sắc. ********************* Ngày 18 / 11/ 2008. Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội 1.Từ ngữ dịa phương Là từ ngữ chỉ được dùng ở một số (hoặc một số ) địa phương nhất định. Phạm vi sử dụng của từ ngữ địa phương rất hạn chế. Nói chung, các từ này chủ yếu được dùng trong khẩu ngữ; còn trong giao tiếp toàn dân, nhất là trong giao tiếp khoa học thì từ ngữ địa phương không được dùng. Tuy nhiên, những từ ngữ địa phương không có trong từ ngữ toàn dân tương đương có thể làm giàu cho vốn từ ngữ toàn dân; và có những từ ngữ địa phương có từ ngữ toàn dân tương đương, nếu dùng đúng chỗ, đúng lúc thì sẽ có tác dụng tích cực, nêu tính địa phương của sự vậ,t sự việc được đề cập. Ví dụ: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát. (Ca dao) Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng. (Hồ Chí Minh) Tất nhiên, nếu dung không đúng lúc và đúng chỗ, từ ngữ địa phương sẽ có tác dụng tiêu cực, gây trở ngại trong giao tiếp vì có thể nhầm lẫn hoặc không hiểu. Lưu ý: Ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số ở nước ta không phải là Tiếng Việt. Tuy nhiên , một số từ ngữ trong các ngôn ngữ ấy được Tiếng Việt vay mượn và vẫn được cảm nhận như từ ngữ địa phương vì sự gần gũi thân thiết trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Ví dụ: Ông ké (ông già), hội lùng tùng (xuống đồng), buôn, nhà rông, đàn tơ-rưng, chim chơ-rao.... ********************************** Bài 7. Ngày 28 / 11/ 2008. Cô bé bán diêm Em bé mồ côi mẹ, đi bán diêm suốt 30 ngày và cả đêm giao thừa – ngày cuối năm – mọi người đều được nghĩ ngơi, chuẩn bị đón năm mới. - Trời gió rét, tuyết rơi, lạnh thấu xương, vắng vẽ… - Một mình em bé phong phanh, chân trần đi lang thang… - Đêm khuya diêm không bán được  không dám về nhà vì sợ bố đánh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8  Làm nỗi bật tình cảnh đáng thương của em bé – gợi ra rất nhiều thương tâm, đồng cảm trong lòng người đọc.  Tối đến em ngồi nép mình trong góc tường. Trong nỗi cô đơn tuyệt đối trong đói khát giữa trời khuya giá lạnh em tìm hơi ấm và nguồn sáng qua những que diêm mong manh.  Em quẹt diêm 5 lần  Em bé đón giao thừa một cách tội nghiệp trong nỗi khát khao hạnh phúc mà. Chỉ mỗi một việc quẹt diêm để sống bằng mộng tưởng.  Tình xót thương em bé nghèo khổ.  Đầu tiên là lò sưỡi bằng sắt. - Sau đó: bàn ăn thịnh soạn - Tiếp đến: cây thông nô en - Sau cùng: Bà nội em hiện ra trong ánh lửa diêm  cùng bà bay lên trời.  Lần thứ nhất lò sưởi biến mất để lại em với nỗi lo: Về nhà sẽ bị cha đánh. - Lần thức 2: Trước mắt em chỉ còn là những bức tường lạnh lẽo. - Lần thứ 3: Những ngọn nến bay lên trời biến thành những ngôi sao. - Lần thứ 4-5: ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em cũng biến mất.  Các mộng tưởng diễn ra hợp lý- Vì: Trời rất rét em lại diêm nên trước hết em mộng tưởng đến lò sưởi, tiếp đến em mới mộng tưởng bàn ăn, vì em đang đói, đang sống trong đêm giao thừa nên em mơ tưởng đến cây thông nô em. - Có thời lúc bà còn sống em được đón giao thừa ở nhà nên em mơ tưởng đến bà nội…  Gắn với thực tế: Lò sưởi, bàn ăn, cây thông. Mộng tưởng chỉ là mộng tưởng: Bà cùng em bay lên trời.  - Nhà văn đã dồn tụ bao nhiêu tình thương và nỗi xót xa lên ngòi bút khi miêu tả những lần em quẹt diêm.  Người đọc chắc có lẽ không cầm được nước mắt. - Nhà văn thấu hiểu lòng con trẻ nghèo khổ, cô đơn, đói khát tình thương, ánh sáng niềm tin, hạnh phúc gia đình  nhưng em không được. - Em quẹt diêm để tìm h/p’ trong mộng ảo nhưng những điều ấy vụt sáng rồi vụt tắt theo ánh lửa diêm. (HS đọc đoạn cuối)  Em bé bơ vơ giữa cỏi đời đen bạc - ông bố luôn mắng nhiếc, đánh đập em, người đời thì quá lạnh lùng. Mọi người đón năm mới thì ở 1 xó tường trên phố có 1 em bé gái có đôi má hồng đang mỉm cười  Em đã chết vì giá rét.  Xuất phát từ tình thương, niềm cảm thông của nhà văn đ/v em bé. - Nhà văn hình dung niềm vui sướng của em bé đón năm mới. Xung quanh em còn nhiều mãnh đời bất hạnh  không thể vê tình, vô tâm trước nỗi khổ của người khác, phải yêu thương giúp đỡ đùm bọc lẫn nhau  Đó cũng là truyền thống ngàn đời của dân tộc. ********************************** Ngày 2 / 12/ 2007. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>