Đề thi tuyển sinh cao đẳng năm 2010 môn: Hóa học; khối a thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày 24.9.2012 Buæi 2 :. ¤n tËp v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n V¨n b¶n : TRONG LÒNG MẸ Nguyên Hồng I Tác giả, Tác phẩm 1) Tác giả: Nguyên Hồng (1918 – 1982) ở Nam Định. - Mồ côi bố vì bố bị ho lao nên mất sớm, nhà nghèo, người mẹ trẻ nghèo khổ bị khinh rẻ phải tha phương cầu thực. NH phải thôi học khi vừa đậu xong tiểu học và bắt đầu cuộc đời đói khổ, lam lũ, lang thang đầu đường xó chợ, chung đụng với đủ các hạng trẻ em nghèo đói, du đãng … trong xã hội cũ. - Lớn lên lại bị đày đoạ, tù tội, lại thêm cảnh đói khổ do thất nghiệp kéo dài, NH tưởng như là sẽ chết đau đớn ở cái tuổi 16. Nhưng anh nghĩ, dù có chết đi cũng phải để lại cho cõi đời mà anh yêu mến một cái gì vừa tinh khiết, trong sáng, vừa tha thiết yêu thương nhất của tâm hồn. Và anh bắt đầu viết – viết suốt ngày suốt đêm, viết một cách đau khổ say mê, bất chấp “cái đói ê ẩm thấm thía vô cùng trong đêm mưa lạnh hoang vắng. (Với anh, viết văn là một lẽ sống) - Ngay từ những trang viết đầu tay, ông đã hướng ngòi bút của mình vào những người nghèo khổ, bất hạnh. Và ông thuỷ chung với con đường văn học đó trong suốt cuộc đời cầm bút của mình. Với trái tim nhân đạo dào dạt thắm thiết, NH đã nói lên thật cảm động số phận đầy đau khổ ở các thành phố lớn như Hà nội, Hải Phòng, Nam định … Truyện ngắn của ông chứa chan tinh thần nhân đạo sâu sắc. - Trong số những người cùng khổ đó, ông quan tâm và thể hiện thành công những nhân vật phụ nữ và nhi đồng . 2) Tác phẩm: - Tác phẩm viết năm 1938 và đến năm 1940 thì được in trọn vẹn thành sách. Đó là một tập hồi ký gồm 9 chương ghi lại một cách trung thực những năm tháng tuổi thơ cay đắng của tác giả. Đó là một tuổi thơ có quá ít những kỷ niệm êm đềm, ngọt ngào, mà chủ yếu là những kỷ niệm đau buồn, tủi cực của một “đứa bé côi cút, cùng khổ” sinh ra trong một gia đình sa sút, bất hoà, sớm phải sống lêu lổng, bơ vơ giữa sự ghẻ lạnh cay nghiệt của họ hàng và thái độ dửng dưng một cách tàn nhẫn của xã hội. - “Trong lòng mẹ” là chương 4 của tập hồi ký II Phân tích đoạn trích “trong lòng mẹ” 1 Tình cảnh đáng thương và nỗi đau của bé Hồng a. Tình cảnh đáng thương của Hồng - Hồng mồ côi cha gần 1năm - Mẹ Hồng do bị mọi người hắt hủi, khinh ghé, xa lánh nên phải đi vào Thanh hoá tha phương kiếm sống. Người mẹ khốn khổ ấy một phần vì túng bấn, một phần khác vì chưa hết tang chồng mà lại có con, nên không thể sống nổi với cái xã hội đầy những thành kiến, hủ tục độc ác, đã phải bỏ nhà đi xa.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> => Chú bé đã mất bố, lại xa mẹ, sống cuộc sống côi cút, bơ vơ đói rách giữa sự ghẻ lạnh của những người họ hàng giầu có mà ích kỉ, cay nghiệt. Em thiếu một mái ấm gia đình, một chỗ dựa cho tuổi ấu thơ, thiếu một tình thương yêu đích thực. Song nỗi đau khổ sâu xa không chỉ dừng lại ở sự thiếu tình thương mà Hồng còn phải chịu những nỗi đau khác nữa do người khác xúc xiểm một cách độc ác về mẹ chú. Nỗi đau ấy được thể hiện rõ nhất trong cuộc đối thoại giữa bé Hồng và bà cô của bé. b. Những nối đau của bé Hồng - Cuộc trò chuyện với bà cô là kỷ niệm không thể quên về một nỗi đau uất nghẹn mà tuổi thơ NH đã phải trải qua. Đã xa mẹ, nhớ mẹ, bé Hồng lại luôn luôn phải nghe những lời nói xấu cay nghiệt về mẹ. Những lời nói cay nghiệt của bà cô chính là những nhát dao cứa sâu vào trái tim thơ trẻ của chú bé. + Đầu tiên, bà cô gợi ý cho bé Hồng vào thăm mẹ. Nỗi nhớ mẹ của đứa tre từng nhiều phen “rớt nước mắt” vì “thiếu thốn một tình thương ấp ủ” lại được khơi dậy. Chú bé “im lặng cúi đầu không đáp.” “chú bé nhận ra ý nghĩa cay độc trong giọng nói rất kịch của bà ta. + Rồi bà cô lại ngọt ngào giả dối “Mẹ mày dạo này phát tài lắm” trong khi bà ta thừa biết tình cảnh khốn khổ của mẹ nơi tha hương. => một lần nữa, bé Hồng lại “im lặng cúi đầu xuống đất”. Nỗi nhớ vừa phải giấu kín, bé Hồng đã phải nuốt thêm vào lòng niềm thương và nỗi đau. Cho nên lần này bé không thể giả cười để đáp lại bà cô. Cậu bé cảm thấy lòng “càng thắt lại” và “khoé mắt đã cay cay”. + Rồi bà cô giục bé Hồng vào Thanh hoá để đòi mẹ “may sắm và thăm em bé”. Bà ta cố ngân dài từ “em bé” thật ngọt. Đấy là những tiếng đầy dụng ý xấu xa. Thấy mẹ bị xúc phạm, Hồng không thể tiếp tục ghìm nén nỗi tủi cực. Chú bé từ chỗ “im lặng cúi đầu” đến “nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hoà đầm đìa ở cằm và ở cổ. Một trạng thái tình cảm phức tạp vừa đau đớn, vừa uất nghẹn nảy sinh trong tâm hồn thơ trẻ, khiến bé Hồng “cười dài trong tiếng khóc”. Bé Hồng cười vì hiểu thấu tâm địa độc hiểm của bà cô, khinh bỉ thái độ lèo lá, giả dối, độc ác, nhẫn tâm của bà. Em “Khóc” vì thương nhớ mẹ, tiếng khóc uất ức, căm ghét những hủ tục phong kiến đã chôn vùi, đày đoạ bao số phận người phụ nữ. Nỗi đau đớn tủi cực và cả nỗi căm giận buộc phải nén lại của chú bé sâu sắc biết chừng nào. + Dường như chưa cho thế là đủ, bà cô còn “tươi cười” kể cho chú bé nghe rằng “mẹ chú ăn vận rách rưới, mặt mày xanh bủng, ngồi cho con bú ở chợ ….” => chú bé chưa nghe hết câu đã nghẹn họng “khóc không ra tiếng”. Chú đau đớn vô cùng, tình cảm dâng trào mạnh mẽ, cuồng nhiệt đến mức bật thành giả thiết: “Giá những cổ tục là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi”. Câu văn có vẻ dồn dập, xô bồ, nhiều thành phần đồng vị ngữ quen gặp ở Nguyên Hồng mỗi khi gặp cảm xúc trào dâng ào ạt. Hồng căm ghét cực độ những hủ tục đã đầy đoạ mẹ mình. Lòng căm phẫn cao độ ấy được NH diễn tả bằng những hình ảnh cụ thể, gợi cảm, nhịp văn dồn dập, gấp gáp tựa như sự uất hận của bé ngày một tăng tiến. Hồng muốn “cắn, nhai, nghiến” một cách nát vụn những hủ tục ấy. Ba động từ ấy chỉ ba trạng thái phản ứng của Hồng ngày càng dữ dội để thể hiện nỗi căm phẫn tới cực điểm. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Trong lòng chú bé Hồng luôn có hình ảnh người mẹ có “vẻ mặt rầu rầu và hiền từ”. Mặc dù mẹ Hồng bỏ nhà ra đi giữa sự khinh miệt của đám họ hàng cay nghiệt, mặc dù non một năm mẹ chú không gửi cho chú một lá thư, một lời nhắn hỏi, một đồng quà, chú bé vẫn đầy lòng yêu thương và kính mến đối với mẹ mình. - Đúng là “rắp tâm ranh bẩn” của bà cô không thể xâm phạm đến tình thương yêu và lòng kính mến mẹ của bé Hồng, chú không hề mảy may dao động. - Bà cô càng cố khoét sâu vào nỗi đau thì lòng yêu thương mẹ và nỗi căm ghét những hủ tục phong kiến vô lý tàn ác càng dâng lên dào dạt và mãnh liệt trong tâm hồn bé. Với chú, mẹ chú hoàn toàn vô tội. => Vậy là chú bé không chịu ảnh hưởng của những thành kiến đạo đức phong kiến, do có một tình cảm tự nhiên, mạnh mẽ đối với người mẹ mà chú vô vàn yêu thương kính mến. Thật là hồn nhiên, thật là trẻ con, và cũng thật là mãnh liệt, lớn lao cái ý nghĩ đó của chú bé ! Sự căm ghét dữ dội ấy chính là biểu hiện đầy đủ của lòng yêu thương dào dạt của chú bé đối với mẹ chú. Có thể nói chương truyện là bài ca bất diện của tình mẹ con- tình cảm thiêng liêng muôn đời không một thế lực nào có thể ngăn cản, tàn phá. * Tóm lại, đây là những trang miêu tả hay và tinh tế của nhà văn về tâm trạng của bé Hồng. Những nét thay đổi nhỏ nhất, sâu kín nhất trong tâm hồn bé Hồng đã được tác giả ghi lại bằng những câu văn bình dị, rất trẻ thơ nhưng chính xác và gợi cảm. Bé Hồng đã hiện lên qua những dòng miêu tả là một em bé giầu tình cảm, đặc biệt là lòng thương mẹ, một đứa trẻ thông minh và cũng rất quả quyết. Nguyên Hồng muốn nói to lên nỗi bất hạnh của phụ nữ và trẻ em trong xã hội cũ, qua đó kết án đanh thép sự tàn nhẫn, bất công của xã hội ấy. 2 Cuộc gặp gỡ đầy nước mắt của niềm vui và hạnh phúc - Phần cuối của chương hồi ký thuật lại cảnh bé Hồng bất ngờ được gặp mẹ. Niềm vui, niềm hạnh phúc tuyệt vời được trở về “trong lòng mẹ” của đứa trẻ “thiếu thốn một tình thương ấp ủ “là kỷ niệm sâu sắc nhất, ngọt ngào nhất của cuộc gặp gỡ ấy - Không những thương mẹ, Hồng còn hiểu nỗi lòng mẹ, do đó bé tin thế nào mẹ bé cũng trở về. Có lẽ chính vì tình thương và niềm tin mãnh liệt ấy nên bé Hồng có sự linh cảm hết sức nhạy bén chính xác. - Hồng đã gặp lại mẹ một cách bất ngờ sau buổi học. Chỉ cần thoáng qua + Thoáng nhìn thấy -> cuống quýt gọi mẹ một cách thất thanh, thảng thốt, bối rối, mừng rỡ, hy vọng. Nhưng do quá sung sướng, bất ngờ nên Hồng nghĩ “mình đã lầm” nhưng em vẫn gọi và chạy theo. Nếu người quay lại mà là người khác thì thật là điều tủi cực, là thất vọng to lớn cho Hồng. Chính em cũng nói “thực sự nếu em nhầm lẫn thì khác nào người bộ hành đang sắp gục ngã đi giữa sa mạc mênh mông bắt gặp ảo ảnh của bóng râm và dòng suối”. Có đặt cái thất vọng cùng cực trước khi chết khát như vậy, mới thấy niềm vui sướng, hạnh phúc trần gian vô hạn của đứa con đang khao khát tình mẹ được gặp mẹ, nhất là được “nằm trong lòng mẹ”. Nỗi khắc khoải mong mẹ tới cháy ruột của Hồng đã được thể hiện thật thấm thía, xúc động bằng hình ảnh so sánh đó.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Nỗi sung sướng đến cuống quýt của bé Hồng được thể hiện ở những hành động: “Thở hồng hộc”, “Trán đẫm mồ hôi”, “ríu cả chân lại”, “oà lên khóc, khóc nức nở khi mẹ kéo tay, xoa đầu em”. Biết bao hồi hộp sung sướng, đau khổ toát lên từ những cử chỉ cuống quýt ấy.Dường như bao nhiêu sầu khổ dồn nén không được giải toả trong chú bé suốt thời gian xa mẹ dài đằng đẵng, lúc này bỗng vỡ oà. Đó còn là tiếng khóc sung sướng, vỡ oà. Ai biết được trong cuộc đời mình, NH đã khóc bao nhiêu lần ? Nhưng tiếng khóc của bé Hồng chẳng lần nào giống nhau cả. Lần này là tiéng khóc của niềm vui và hạnh phúc tràn ngập. Có thể nói mỗi dòng mỗi chữ ông viết ra là một dòng nước mắt nóng bỏng tình xót thương, ép thẳng ra từ trái tim vô cùng nhạy cảm của mình. - Dưới cái nhìn vô vàn thương yêu của đứa con mong mẹ, mẹ chú hiện ra thật đẹp, thật phúc hậu, thật hiền: “vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật mầu hồng của hai gò má”. Em đã có một phán đoán rất người lớn và cũng rất trẻ thơ “hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc”. Cảm xúc này là kết quả của tâm trạng Hồng sau những cuộc đối thoại đầy cay đắng với bà cô. - Cảm giác khi nằm trong lòng mẹ được hình dung rất tỉ mỉ, cụ thể: “tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi. Cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường”. Có thể nói, tác giả đã mổ xẻ, tách bạch từng cảm giác sung sướng đến mê li, rạo rực cả người khi được hít thở trong bầu không khí của tình mẹ con tuyệt vời. => Tóm lại, khi gặp mẹ, Hồng đã tỏ rõ những cảm xúc mãnh liệt của mình. Có lẽ chưa nhà văn nào diễn tả tình mẹ con một cách chân thật và sâu sắc, thấm thía như dưới ngòi bút của Nguyên Hồng. Ông đã viết những dòng miêu tả tâm lí trẻ thơ rất hay, xúc động có thể xếp vào những trang miêu tả tâm lí đặc sắc nhất của văn chương Việt Nam. Đằng sau những dòng chữ, những câu văn trên đã là “những rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại” (Thạch Lam) III – TỔNG KẾT 1) Nội dung: - Là chương cảm động về tình cảm mẹ con, tình cảm của Hồng khi xa mẹ và niềm hạnh phúc lớn lao của Hồng khi được ngồi trong lòng mẹ. Qua đó NH thể hiện thái độ cảm thông, tôn trọng đối với Phụ nữ và trẻ em, và luôn khẳng định những phẩm chất tốt đẹp, cao quý của họ ngay cả khi trong những tình huống khắc nghiệt của cuộc sống. 2) Nghệ thuật - Nhà văn đã thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật, tâm trạng nhân vật trong nhiều tình huống. Diễn biến tâm trạng đau đớn, căm giận ngày càng tăng của chú bé Hồng…. Trong cuộc đối thoại với bà cô …. Đến đoạn tả cảnh chú bé gặp lại, nhào vào lòng mẹ,….. - Bút pháp giầu chất trữ tình. Cả chương truyện đều tràn đầy cảm xúc. Đặc biệt là đoạn sau – cảnh chú bé gặp mẹ và nhào vào lòng mẹ, cảm xúc dâng trào như thác lũ….NH đã lắng nghe được những âm vang sâu lắng của tâm hồn, ghi nhận được những cảm giác tinh tế ở bên trong. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> IV. Luyện tập * Phân tích nhân vật bé Hồng trong «trong lòng mẹ» Đặc điểm nổi bật nhất của bé Hồng : Là một chú bé có lòng yêu thương mẹ sâu sắc, mãnh liệt 1. Hoàn cảnh của bé Hồng - Bố chết, mẹ phải tha phương, bản thân phải sống nhờ vả những người họ hàng giầu có mà ích kỉ, tàn nhẫn. - Bé Hồng phải chịu nhiều nỗi ấm ức, khổ sở, thiếu thốn. - Nỗi khổ lớn nhất của Hồng là phải xa mẹ, em luôn thèm khát tình mẹ. 2. Hồng luôn dành cho mẹ những tình cảm yêu thương vô bờ bến a. Tình mẫu từ thiêng liêng - Dù bà cô có cố tình bôi nhọ, xúc xiểm cũng không làm tình thương đối với mẹ thay đổi Dẫn chứng : « Đời nào.... xúc phạm đến tình mẫu tử thiêng liêng » b. Yêu mẹ, muốn gặp mẹ mà phải kìm nén và giấu kín tình cảm vì không muốn nghe những lời xúc phạm mẹ. Dẫn chứng : Khi nói chuyện đi thăm mẹ, Hồng không muốn đi... c, Khi bà cô tiếp tục dùng những lời cay độc để nói về mẹ thì Hồng đau đớn, uất nghẹn tột độ. Dãn chứng : Nước mắt chan hoà,....ròng ròng.... cười dài trong tiếng khóc 3. Hồng sớm hiểu nguyên nhân làm mẹ khổ : - Căm tức những thành kiến nặng nề... « Giá những cổ tục.....nghiến.... nát vụn mới thôi » 4. Hồng khao khát gặp lại mẹ và hạnh phúc khi ở trong lòng mẹ a. Khao khát gặp lại mẹ : chạy ríu cả chân, lo sợ không phải là mẹ... b. Hạnh phúc khi ở bên mẹ : Nhận ra mẹ vẫn đẹp, không còn nghe thấy gì nữa.... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> A. Mục tiêu cần đạt: -Häc Sinh hiÓu thªm nh÷ng kiÕn thøc vÒ nhµ v¨n Nguyªn hång vµ håi ký "Nh÷ng ngµy th¬ Êu" - Cñng cè l¹i vµ n©ng cao kiÕn thøc ®o¹n trÝch" Trong lßng mÑ" B. Néi dung bµi häc I.Giíi thiÖu vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång vµ håi ký "Nh÷ng ngµy th¬ Êu" 1. Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Nguyªn Hång Đọc “Từ cuộc đời và tác phẩm” trang 251 đến256 Gi¸o tr×nh VHVN 30 – 45 Anh bình dị đến như là lập dị ¸o quÇn ? R¸ch v¸ cã sao ®©u? Dễ xúc động, anh thường hay dễ khóc Trải đau nhiều nên thương cảm nhiều hơn. (§µo C¶ng) - Nguyễn Tuân: “Tôi là một thằng thích phá đình phá chùa mà anh đúng là một người thích tô tượng đúc chuông” - NguyÔn §¨ng M¹nh: V¨n Nguyªn Hång bao giê còng lÊp l¸nh sù sèng. Nh÷ng dßng ch÷ ®Çy chi tiÕt.thèng thiÕt m·nh liÖt. 2. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” a)ThÓ lo¹i: Håi ký lµ thÓ lo¹i v¨n häc mµ ngêi viÕt trung thµnh ghi l¹i nh÷ng gì đã diễn ra trong cuộc sống của mình, tôn trọng sự thật. Đặc điểm của hồi ký là kh«ng thÓ h cÊu v× nÕu thÕ t¸c phÈm sÏ kh«ng hay, sÏ tÎ nh¹t nÕu nh÷ng g× diÔn ra trong cuộc đời nhà văn không có gì đặc sắc. Những ngày thơ ấu là một tập hồi ký ghi lại những gì đã diễn ra thời thơ ấu của chính nhà văn. Ta có thể cảm nhận đợc tất cả những tình tiết, chi tiết trong câu chuyện đều có thật. Có nớc mắt của Nguyên Hång thÊm qua tõng c©u ch÷. b) Tãm t¾t håi ký: Chú bé Hồng – nhân vật chính – lớn lên trong một gia đình sa sút. Ngời cha sống u uÊt thÇm lÆng, råi chÕt trong nghÌo tóng, nghiÖn ngËp. Ngêi mÑ cã tr¸i tim khao khát yêu đơng đành chôn vùi tuổi thanh xuân trong cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Sau khi chồng chết, ngời phụ nữ đáng thơng ấy vì quá cùng quẫn đã phải bỏ con đi kiếm ăn phơng xa. Chú bé Hồng đã mồ côi cha lại vắng mẹ, sống thui thủi cô đơn giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của những ngời họ hàng giàu có, trở thành đứa bé đói. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> r¸ch, lªu læng, lu«n thÌm kh¸t t×nh th¬ng yªu mµ kh«ng cã. Tõ c¶nh ngé vµ t©m sù của đứa bé “côi cút cùng khổ”, tác phẩm còn cho thấy bộ mặt lạnh lùng của xã hội đồng tiền, cái xã hội mà cánh cửa nhà thờ đêm Nô-en cũng chỉ mở rộng đón những ngêi giµu sang “khÖnh kh¹ng bÖ vÖ” vµ khÐp chÆt tríc nh÷ng kÎ nghÌo khæ “tr¬ träi hèn hạ”; cái xã hội của đám thị dân tiểu t sản sống nhỏ nhen, giả dối, độc ác, khiến cho t×nh m¸u mñ ruét thÞt còng thµnh kh« hÐo ; c¸i x· héi ®Çy nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ bãp nghÑt quyÒn sèng cña ngêi phô n÷… c)Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt. II.§o¹n trÝch Trong lßng mÑ §Æc ®iÓm nh©n vËt + Bà cô: Thiếu lòng nhân ái độ lượng, hay có những thành kiến dành cho chị dâu goá bôa trÎ trung. LÝ do bµ c« khinh mÞªt ruång rÉy mÑ Hång: go¸ chång, nî nµn cïng tóng, bỏ con cái đi tha phương cầu thực''. Có bản chất lạnh lùng độc ác, thâm hiểm. Là hình ảnhmang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mũ, ruét rµ trong c¸i x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê.(DÜ nhiªn, tÝnhc¸ch tµn nhẫn đó là sản phẩm của những định kiến đối với phụ nữ trong xã hội cũ) + Bé Hồng: Lên 3 tuổi côi cha, người mẹ vì cùng túng quá phải tha phương cầu thực. Cậu bé phải xa mẹ sống với họ hàng bên nội. Nhưng cậu không hề được ai yêu thương. Cậu phải sống trong sự ghẻ lạnh và cay nghiệt của những người thân thích. Xa mẹ nhưng cậu luôn nhớ mẹ, yêu mẹ, khao khát ngày gặp mẹ. Càng nhận ra sự thâm độc của người cô, Hồng càng đau đớn uất hận và càng dâng trào cảm xúc yêu thương mãnh liệt đối với người mẹ bất hạnh của mình. III.Mét sè c©u hái 1. So s¸nh bè côc, m¹ch truyÖn, c¸ch kÓ chuyÖn cña VB Trong lßng mÑ vµ VB T«i ®i häc Gièng : -Kể và tả theo trình tự thời gian trong dòng hồi tưởng nhớ lại kí ức tuổi thơ -Tù sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m Kh¸c: -V¨n b¶n T«i ®i häc chuyÖn kÓ liÒn m¹ch trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n kh«ng bị ngắt quảng về buổi sáng đầu tiên đến trường đi học -Trong lßng mÑ c©u chuyÖn kh«ng thËt liÒn m¹ch, cã mét chç g¹ch nèi nhá ng¾t quảng về thời gian trước khi gặp 2. ChÊt tr÷ t×nh trong t¸c phÈm * ChÊt tr÷ t×nh thÓ hiÖn ë t×nh huèng vµ néi dung t¸c phÈm: -Đó là hoàn cảnh đáng thương của chú bé Hồng , đó là câu chuyện người mẹ âm thầm nhiều đắng cay, nhiều thành kiến cổ hủ, lác hậu, tàn ác đó là sự yêu thương vµ tin cËy cña chó bÐ Hång dµnh cho mÑ . -ChÊt tr÷ t×nh cßn thÓ hiÖn ë dßng c¶m xóc phong phó cña chó bÐ Hång . Trong dòng cảm xúc đó người đọc bắt gặp niềm xót xa tủi nhục lòng căm giận sâu sắc quyết liệt , tình yêu thương nồng nàn, mãnh liệt .. *C¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ còng gãp phÇn t¹o nªn chÊt håi kÝ. §ã lµ:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> -Sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ, t¶ vµ biÓu c¶m -Các hình ảnh thể hiện tâm trạng, các ss đều gây ấn tượnh, giàu sức biểu cảm -Lêi v¨n nhiÒu khi mª say nh­ ®­îc viÕt trong dßng ch¶y c¶m xóc m¬n man, d¹t dµo 3. ThÕ nµo lµ håi kÝ? V× sao cã thÓ xÕp T«i ®i häc vµ Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ håi kÝ tù truyÖn ? -Hồi kí là một thể kí, ở đó người viết kể lại những câu chuyện, những điều mình đã chứng kiến hoặc đã trải qua -Tôi đi học và Những ngày thơ ấu đều làhồi kí tự truyện vì hai tác giả đã kể lại thời thơ ấu của mình một cách chân thực và xúc động 4. RÊt kÞch nghÜa lµ thÕ nµo? ChØ râ vµ ph©n tÝch nh÷ng biÓu hiÖn nµy trong ®o¹n trÝch -Rất kịch nghĩa là rất giống với người đóng kịch trên sân khấu, phải nhập vai, phải thuéc lêi tho¹i. Cã nghÜa lµ gi¶ dèi -Bà cô có vẻ bề ngoài ngọt ngào nhưng không hề có ý định tốt đẹp gì với đứa cháu mà bắt đầu một trò chơi tai ác độc địa với đứa cháu ruột nhỏ nhoi, côi cút, đáng thương của mình . Đó là hành động săm soi, độc địa, hành hạ nhục mạ đứa cháu ngây thơ bằng cách xoáy vào nỗi đau, nỗi khổ tâm của nó. Người cô mang nặng tư tưởng cổ hủ phong kiến cho nên trở thành người lạnh lùng , vô cảm . 5. Ph©n tÝch nh÷ng so s¸nh hay trong ®o¹n trÝch So sánh 1: Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, ®Çu mÈu gç, t«i quyÕt vå ngay lÊy mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho k× vôn n¸t míi th«i. Là một câu văn biểu cảm dài , nhịp văn dồn dập với liên tiếp nhiều động từ mạnh -ThÓ hiÖn mét ý nghÜa t¸o tîn , bÊt cÇn ®Çy phÊn né ®ang trµo s«i nh­ mét c¬n d«ng tè trong lßng cËu bÐ . -Tâm trạng đau đớn, uất ức căm tức đến tột cùng . Các từ cắn, nhai, nghiến, nằm trong 1 trường nghĩa đặc tả tâm trạng uất ức của nhân vật -Càng căm giận bao nhiêu càng tin yêu, thương mẹ bấy nhiêu -Đặc biệt tình yêu thương và niềm tin yêuvới mẹ đã khiến người con hiếu thảo ấy đã suy nghĩ sâu sắc hơn. Từ cảnh ngộ bi thương của người mẹ, từ những lời nói kích động của người cô, bé Hồng nghĩ tới những cổ tục, căm giận cái xã hội đầy đố kị và độc ác ấy với những người phụ nữ gặp hoàn cảnh éo le. Bé Hồng đã truyền tới người đọc những nội dung mang ý nghĩa xã hội bằng một câu văn giàu cảm xúc vµ h×nh ¶nh -Chúng ta cảm thông với nỗi đau đớn xót xa, nỗi căm giận tột cùng của bé Hồng đồng thời rất trân trọng một bản lĩnh cứng cỏi, một tấm lòng rất mực yêu thương và tin tưởng mẹ. Vẻ ngoài thì nhẫn nhục nhưng bên trong thì sôi sục một niềm căm giËn muèn gång lªn chèng tr¶ l¹i mäi sù xóc ph¹m. So sánh 2. Nếu người quay lại ấy là người khác .khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bé hµnh ng· gôc gi÷a sa m¹c.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> -Bóng dáng người mẹ xuất hiện trước cặp mắt trông đợi mỏi mòn của đứa con giống như dòng suối trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc. -So s¸nh nh»m diÔn t¶ nçi khao kh¸t gÆp mÑ m·nh liÖt vµ tét bËc. Nçi khao kh¸t tình mẹ đang cháy sôi trong tâm hồn non nớt của đứa trẻ mồ côi . Cũng như người bộ hành kia, nếu đó không phải là mẹ thì đứa con tội nghiệp ấy sẻ gục ngã, quị xuống kiệt sức trong nỗi khát thèm, trong sự tuyệt vọng đến tột cùng -Cái hay và hấp dẫn của hình ảnh so sánh là những giả thiết tác giả tự đặt ra nhằm cực tả nỗi xúc động của tâm trạng trong tình huống cụ thể. Đây là một so sánh giả định, độc đáo, mới lạ và phù hợp với việc bộc lộ tâm trạng từ hi vọng tột cùng đến tuyÖt väng tét cïng . 6. Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ vµ trÎ em Më bµi: Giới thiệu chung về tác giả , dẫn dắt vào vấn đề Th©n bµi: a. Giải thích nhận định : -Phụ nữ và nhi đồng xuất hiện rất nhiều trong tác phẩm của Nguyên Hồng. Các nhân vật ấy hiện lên rất rõ nét và sống động, đầy ấn tượng trên trang viết của ông -Hơn nữa nhà văn đã dành cho phụ nữ và nhi đồng một tấm lòng chan chứa yêu thương và một thái độ nâng niu trân trọng đến tột cùng b. Chứng minh nhận định Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ : -Người phụ nữ trong trang viết của ông là những người PNLĐ nghèo khổ, cần cù, tần tảo cả cuộc đời nuôi chồng, nuôi con -Họ là những người rất khổ sở vì những tập tục phong kiến cổ hủ lạc hậu: bị ép duyên, bị chồng đối xử thô bạo, tệ bạc, bị thành kiến nặng nề vì những cổ tục lạcc hËu ( cuéc h«n nh©n cña mÑ bÐ Hång kh«ng cã t×nh yªu, khi ch­a ®o¹n tang chång mà đi bước nữa, chửa đẻ với người khác nên bị họ hàng nhà chồng khinh miệt, ruång rÉy) -Thế nhưng họ có vẻ đẹp tâm hồn rất cao quí : yêu thương con hết mực, có tấm lßng ©n nghÜa thuû chung. MÑ bÐ Hång vÉn trë vÒ lµm giæ cho chång khi bÞ hä hµng nhµ chång khinh miÖt -T¸c gi¶ c¶m th«ng s©u s¾c víi nh÷ng ®au khæ, nh÷ng kh¸t väng h¹nh phóc thÇm kín của người phụ nữ . Tác giả bày tỏ một quan điểm tiến bộ về người phụ nữ, trước hết là trong lĩnh vực hôn nhân gia đình (cảm thông với mẹ bé Hồng phải sống khô héo, không có hạnh phúc bên người chồng nghiện ngập : cảm thông với tr¸i tim khao kh¸t t×nh yªu) -Nhà văn thẳng thắn bênh vực cho những người phụ nữ khi tìm đến với niềm hạnh phóc míi khi ch­a ®o¹n tang chång (muèn c¾n, nhai, nghiÕn nh÷ng hñ tôc) Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña trÎ em -Đó là những đứa trẻ ngèo với những nỗi khổ những mặt trong c/s lầm than của chúng. Đặc biệt là những nỗi đau đớn xót xa trong trái tim non nớt, nhạy cảm, dễ tỗn thương (tuổi thơ cay đắng của tác giả ;12 tuổi mồ côi cha, mẹ, sống với người cô cay nghiệt, khổ đau đói rét, bị vứt ra lề đường kiếm sống, phải làm đủ mọi nghề kiÕm sèng . §Æc biÖt ph¶i sèng trong sù cay nghiÖt cña hä hµng .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> -Nhà văn đã phát hiện và miêu tả được nét đẹp trong sáng cảm động trong tâm hồn non trẻ ấy ; nhẫn nhục chịu đựng, gan góc, cứng cỏi có bản lĩnh, dạt dào một tình thương mẹ Thông qua 2 tầng lớp này tác giả lên án, tố cáo xã hội cũ, đòi quyền sống, quyền h¹nh phóc cho hä KÕt luËn: Một trong những cái làm nên thành công của Nguyên Hồng là ông đã viết tác phẩm bằng những rung động cực điểm của một tâm hồn trẻ thơ bé dại. Ông đã viết về tuổi thơ của chính mình, về bao số phận cực khổ mà ông đã gặp trên đường đời C. HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT. ******************************************************* Ngµy so¹n 04/09/2010. Ngµy 10/10/2012 Buæi 3:. NGÔ TẤT TỐ VÀ TÁC PHẨM TẮT ĐÈN. A. Mục tiêu cần đạt: - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm - RÌn kü n¨ng x©y dùng ®o¹n v¨n b»ng phÐp diÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh, tæng hîp. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> B. Néi dung bµi häc I.Ngô Tất Tố và tiểu thuyết “Tắt đèn” 1.Kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè: Là cây bút xuất sắc nhất của dòng văn học hiện thực trước cách mạng và là một trong những tác giả lớn có vị trí quan trọng trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Chỉ với ba thập kỷ cầm bút, ông đã để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ, độc đáo bao gåm nhiÒu thÓ lo¹i: TiÓu thuyÕt, phãng sù, truyÖn ký lÞch sö, kh¶o cøu, dÞch thuËt vµ ở thể loại nào cũng để lại dấu ấn đặc sắc riêng. Suốt 6 thập kỷ qua, thân thế và văn nghiệp của Ngô Tất Tố đã thực sự thu hút được sự quan tâm, yêu mến của các nhà nghiên cứu, phê bình, giảng dạy văn học và đông đảo công chúng. Tham kh¶o Ng« TÊt Tè vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm - NXBGD + Mét nhµ nho yªu nuíc, thøc thêi, mét c©y bót s¾c bÐn + Sức sống của một văn nghiệp lớn đa dạng: Nhà tiểu thuyết phóng sự đặc sắc, nhµ v¨n cña d©n quª + Mét nhµ b¸o cã biÖt tµi 2. Giới thiệu khái quát về Tắt đèn *.Tãm t¾t t¸c phÈm ''T¾t §Ìn'' Bèi c¶nh cña truyÖn lµ lµng quª §«ng X¸ trong kh«ng khÝ c¨ng th¼ng cña nh÷ng ngày sưu thuế. Bọn hào lí trong làng ra sức sùng lục, tra khảo những người nông dân nghèo thiếu thuế. Gia đình chị Dậu thuộc loại nghèo nhất làng, phải chạy vạy ngược xuôi đẻ có tiền nộp sưu. Anh Dậu đang ốm nặng vẫn bị đánh trói và cụm kẹp ở ngoài đình làng. Chị Dậu đành phải dứt ruột đem cái Tí, đứa con gái lớn 7 tuổi của chị, bán cho nhà Nghị Quế. Lợi dụng tình cảnh của chị, vợ chồng nhà Nghị Quế keo kiệt, độc ác đã ép chị bán cái Tí và bán cả ổ chó mới đẻ của chị với giá rẻ mạt. Cộng với mấy hào bán mấy gánh khoai, chị Dậu vừa đủ tiền để đóng suất sưu cho chồng. Không ngờ, bọn hào lí lại bắt chị phải nộp cả suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái. Anh Dậu không được tha về; nhưng vì đang ốm nặng mà bị cùm trói hành hạ đến mức rò ra nh­ x¸c chÕt nªn ®­îc khiªng tr¶ vÒ nhµ. S¸ng h«m sau, khi anh võa míi tØnh lại thì cai lệ và người nhà lí trưởng xông vào định trói bắt mang đi lần nữa. Chị Dậu cố van xin thảm thiết nhưng không được, nên đã liều mạng chống trả quyết liệt, quật ngã hai tªn tay sai. ChÞ bị b¾t gi¶i lªn huyÖn. Tªn quan phñ T­ ¢n lîi dông c¶nh ngé cña chị định giở trò bí ổi. Chị Dậu kiên quyết cự tuyệt, ném cả nắm giấy bạc vào mặt hắn và chạy thoát ra ngoài... Cuối cùng, để có tiền nộp thuế, chị đành gưỉ con để lên tỉnh ở vú cho nhà lão quan cụ. Lão ấy là một tên quan phủ già, dâm đãng. Trong một đêm '' tắt đền'', lão mò vào buồng chị... Chị Dậu gạt mạnh bàn tay bẩn thỉu của lão, vùng dậy ch¹y tho¸t ra ngoµi s©n, gi÷a lóc trêi tèi ®en nh­ mùc.. II. Kiến thức cơ bản về đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" 1. Nh©n vËt cai lÖ Cai lÖ lµ viªn cai chØ huy mét tèp lÝnh lÖ- lÝnh phôc vô hÇu h¹ n¬i quan nha. Nh©n vật cai lệ trong đạon trích này là người của quan trên về làng Đông Xá để thúc sưu. Nh­ vËy, còng cã thÓ hiÓu r»ng: dï chØ lµ tªn tay sai m¹t h¹ng, mét thø c«ng cô cña. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> bộ máy thống trị, nhưng lúc này đây, hắn đang là kẻ đại diện cho quyền lưc của bộ máy ấy. Và hắn đã thể hiện đúng tính cách của một tên tay sai tàn bạo không chút tình người. Tên cai lệ, với nghề đánh trói người một cách chuyên nghiệp, có mặt ở làng Đông Xá để trừng trị kẻ nào dám trốn tiền sưu của nhà nước. Cho nên hắn đến nhà anh Dậu với tư thế của một kẻ đại diện cho pháp luật trừng trị kẻ dám chống lại pháp luật. Dù anh Dậu vừa mới đựơc khiêng trả về nhà đêm qua trong tình trạng như môt xác chết, sáng hôm nay '' cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng'' - nghĩa là đến với tư thế sẵn sàng trói người, đánh người. Thứ luật ph¸p bÊt nh©n cña x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn tµn b¹o cho phÐp mét tªn tay sai hành động như thế đối với những người dân thấp cổ bé họng. Ngô Tất Tố đã miêu tả nhân vật cai lệ bằng một ngòi bút hiện thực sắc sảo cùng với một thái độ phê phán rõ rệt. Nhiều chi tiết miêu tả có tính hài hước thể hiện ý đồ châm biếm của tác giả: tên cai lệ thét bằng giọng khà khàn của người hút nhiều xái cũ, đó là chi tiÕt chuÈn bÞ cho ®o¹n sau: søc lÎo khæe cña anh chµng nghiÖn ch¹y kh«ng kÞp víi sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nh¶m thÐt trãt vî chång ket thiÕu s­u. 2. Nh©n vËt chÞ DËu + Chị Dậu là người vợ rất mực thương chồng. Khi chồng đau ốm, chị tận tâm lo lắng, ch¨m sãc. N¸u ch¸o xong, chØ ng¶ m©m móc ra la liÖt råi lÊy qu¹t qu¹t cho ch¸o chóng nguội, sau đó rón rén bưng một bát lứon đến chổ chồng nằm, dịu dàng nói: Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo co đỡ xót ruột. Chị bế con ngồi bên cạnh chò chồng xem ăn có ngon miệng không. Đó là những cử chỉ thể hịên tình thương yêu giản dÞ mµ ch©n thµnh. Vì thương chồng nên chị Dậu đã bằng mọi cách đối phó với bọn tay sai để bảo vệ cho chång. Ban ®Çu chi cù l¹i bµng lÝ lÏ vµ van xin tha thiÕt. VÒ sau van xin m·i kh«ng ®­îc chÞ đành liều mạng cự lại để bảo vệ tính mạng cho chồng. III. Mét sè c©u hái. C©u 1. C©u nãi: Thµ ngåi tï. §Ó cho chóng nã lµm t×nh lµm téi m·i thÕ, tèi kh«ng chÞu ®­îc, cã ý nghÜa g× ? Gîi ý: Câu nói của chị Dậu mang nhiều ý nghĩa. Trước hết nó thể hiện tính cách của một người phụ nữ yêu thương chồng, dám hi sinh vì chồng, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng đồng thời lại có một tinh thần phản kháng mạnh mẽ, một sức sống kiên cường... Bên cạnh đó, nó còn nói lên một chân lí sâu xa của đời sống '' tức nước'' thì '' vỡ bờ'', có áp bức có đấu tranh, con đường sống duy nhất của quần chúng bị áp bức chỉ có thể là con đường đấu tranh chống áp bức để tự gải phóng mình. C¸i kÕt thóc bÕ t¾c cña t¸c phÈm cho thÊy nhµ v¨n ch­a hoµn toµn nhËn thøc ®­îc hµon toàn nhận thức được chân lí ấy, nhưng bằng cảm quan hiện thực mạnh mẽ, nhà văn đã cảm nhận đựoc xu thế của hiện thực '' tức nước vỡ bờ'' và sức mạnh của sự '' vỡ bờ'' đó. Cho nên dù chưa chỉ ra được con đường đấu tranh cách mạng tất của qần chúng, nhưng nhà văn đã '' xui người nông dân nổi loạn'' ( Nguyễn Tuân). Câu 2: Nêu ngắn gọn giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm '' Tắt đèn''. + Về nội dung tư tưởng:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Tắt đèn giàu giá trị hiện thực. Tác giả đã tố cáo và lên án chế độ sưu thuế dẽa man của thưc dân Pháp, đã bầncùng hoá nhân dân ta; sưu thuế đánh vào cả người chết; có biết bao nmhiêu người pải bán vợ đợ con để trang trải '' món nợ Nhà nước''. Vụ thuế đến, xóm thôn rùng rợn trong tiếng trống ngũ liên thúc liên hồi suốt ngày đêm, bon cường hào bắt trói, đánh đập tàn nhẫn những kẻ thiếu sưu, thiếu thuế. Cái sân đình xôi thịt đã trë thµnh tr¹i giam hµnh h¹ nh÷ng ng­ßi n«ng d©n nghÌo khæ, hiÒn lµnh v« téi. Cã thÓ nói Tắt đèn là một bức tranh xã hội chân thực, một bản án đanh thép kết tội chế độ thực dân nửa phong kiến đã áp bức bóc lột, đã bần cùng hoá nhân dân . - Tắt đèn giàu giá trị nhân đạo. Tình vợ chồng, tình mẹ con, tình nghĩa xóm làng giữa những con người cùng khổ được nói đến một cách chân thực. Số phận người phụ nữ, những em bé, những người cùng đinh được tác giả nêu lên với bao xót thương nhức nhói vµ ®au lßng. - Tắt đền đã xây dựng nhân vật chị Dậu - một hình tượng chân thực đẹp đẽ về người phụ nữ nông thôn Việt Nam. Chị Dậu có bao phẩm chất tốt đẹp: cần ù, tần tảo, giàu tình thương, nhẫn nhục và dũng cảm chống cường hào, chống ap bức. Chị Dậu là hiện thân cảu người vợ, người mẹ vừa sắc sảo, vừa đôn hậu, trong sạch. + VÒ nghÖ thuËt: Tắt đèn, một cuốn tiểu thuyết quy mô khiếm tốn, trên dưới 200 trang, nhưng có giá trị nghệ thuật đặc sắc. - Về kết cấu chặt chẽ, tập trung. Các chi tiết, tình tiết đan cài chặt chẽ, đầy ấn tượng làm nổi bật chủ đề. Hầu như nhân vật chị Dậu đã xuất hiện trong tác phẩm từ đầu chí cuèi. Tính xung đột, tính bi kịch cuốn hút, hấp dẫn. - Khắc hoạ thành công nhân vật. Các hạng người từ người cày nghèo khổ đến địa chủ, từ bọn cường hào đến quan lại đều có những nét riêng rất chân thực, sống động. - Ngôn ngữ trong Tắt đèn từ miêu tả, tự sự đến ngôn ngữ nhân vật đều nhuần nhuyễn, đậm đà. Câu văn xuôi thanh thoát. Tóm lại, Tắt đèn một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội haon toàn phụng sự dân quê, mét ¸ng v¨n cã thÓ gäi lµ kiÖt t¸c ( Vò Träng Phông). Ph©n tÝch nh©n vËt chÞ DËu. A. Më bµi: ChÞ DËu lµ nh©n vËt ®iÓn h×nh cña dßng v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n. ChÞ mang đầy đủ nét đẹp truyền thống của người phụ nữ nông dân trước Cách mạng tháng Tám. Đặc biệt qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ chị còn là người mạnh mẽ dàm đấu tranh chèng l¹i sù ¸p bøc bÊt c«ng cña x· héi cò bÊt nh©n. B. Th©n bµi: 1, Vẻ đẹp truyền thống của chị Dậu -Chị Dậu có vẻ đẹp mộc mạc, yêu thương chồng con vô bờ bến. Trong lúc bản thân cũng đã 2 ngày rồi không có gì cho vào bụng thế nhưng khi nấu được cháo chị chỉ lo ch¨m cho chång con ¨n. (NÊu ch¸o, móc ch¸o bµy la liÖt, qu¹t cho nguéi, b­ng ch¸o ch¨m cho chång ¨n) - Chị Dậu nhẫn nhục, mềm mỏng, tha thiết van xin cai lệ và người nhà lí trưởng tha cho chång - Chị Dậu còn là người phụ nữ thông minh, có lí lẽ . Khi cai lệ xông vào để trói anh Dậu chị đã lên tiếng - tiếng nói của người có lí lẽ : Chồng tôi đau ốm các ông kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 2, Søc m¹nh tiÒm tµng cña chÞ DËu - Khi bọn cai lệ đánh mình thì chị vẫn nhẫn nhịn nhưng khi chúng cứ xông vào trãi anh DËu th× bao c¨m hên trong chÞ ngïn ngôt bïng lªn . ChÞ DËu nghiÕn hai hàm răng : Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem . Chị Dậu đã chuyển hẳn cách xưng hô, không còn ông - cháu hay ông - tôi mà là mày - bà, khẳng định tư thế đứng cao hơn đối thủ, không còn chút sợ hãi nào nữa. Điều đó thể hiện sự căm giận khinh bỉ đến cao độ. Lần này chị không còn đấu lí với những kẻ thi hành phép nước nữa mà chị đã ra tay đấu lực với chúng : Rồi chị túm lấy cổ , ấn dúi ra cửa làm tên cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất ; đến lượt tên người nhà lí trưởng th× chÞ x«ng vµo gi»ng co ®u ®Èy. Rèt cuéc tªn nµy còng bÞ chÞ tóm tãc l¼ng cho mét c¸i ng· nhµo ra thÒm. - Hành động quyết liệt, dữ dội và sức mạnh bất ngờ của chị Dậu xuất phát từ sức mạnh của lòng yêu thương. C. KÕt bµi Ngòi bút hiện thực của nhà văn Ngô Tất Tố đã làm toát lên một hiện thực: có áp bức có đấu tranh, Tức nước vỡ bờ. Hành động liều mạng vùng lên cự lại của chị Dậu đã khơi dậy ở những người nông dân đang sống trông cảnh lầm than, cực khổ trước Cách mạng ý thức sâu sắc hơn về nhân phẩm, giá trị của mình. -Và không lâu sau đó, chính những người nông dân đó đã làm nên một cuộc cách mạng vô cùng to lớn, giải phóng mình khỏi ách nô lệ hàng ngàn năm của chế độ phong kiÕn. Nh©n vËt cai lÖ -Cai lệ là viên chỉ huy một tốp lính. Đây là chức thấp nhất trong quân đội chế độ thực dân phong kiến. Đó là một tên tay sai đắc lực của cái trật tự xã hội bất công, tàn bạo và có vai trò đắc lực trong việc truy thu sưu thuế của người nông dân. Có thể nói đánh trói người là nghề của hắn được hắn làm với kĩ thuật thành thạo và sù say mª. H¾n hung d÷, s½n sµng g©y téi ¸c mµ kh«ng hÒ run tay vµ h¾n còng không hề bị ngăn chặn vì hắn đại diện cho nhà nước, hân danh phép nước để hành động . Có thể nói tàn bạo khôngchút tính người là bản chất của tên cai lệ -Được coi là tên tay sai đắc lực của quan phủ, giúp bọn lí dịch tróc nã người nghèo chưa nộp đủ tiền sưu thuế . -Bắt người dân vô tội nộp đủ tiền sưu thuế - hắn như một hung thần ác sát, tha hồ đánh, trói, bắt bớ, tha hồ tác oai, tác quái, làm mưa làm gió . Cai lÖ lµ tªn tay sai chuyªn nghiÖp m¹t h¹ng cña quan huyÖn, quan phñ. Nhê bãng chủ, hắn tha hồ tác oai tác quái, hắn vô lương tâm đến nỗi chỉ làm theo lệnh quan thÇy. §¸nh trãi, b¾t lµ nghÒ cña h¾n . -Ngôn ngữ cửa miệng của hắn là quát, thét, chửi, mắng. Cử chỉ trong hành động thì cùc k× th« b¹o, vò phu . -H¾n bá ngoµi tai nhòng lêi van xin th¶m thiÕt cña chÞ DËu. TiÕng khãc cña hai đứa trẻ không làm cho hắn động lòng - hắn như một công cụ bằng sắt vô tri vô giác, phải thực hiện mục đích bằng bất kì giá nào . -Chi tiết này không chỉ chứng tỏ bản chất tàn ác, đểu cáng, phủ phàng, … của tên đại diện ưu tú của chính quyền thực dân phong kiến mạt hạng mà còn chứng tỏ mét ®iÓm kh¸c trong b¶n chÊt cña chóng: chØ quen b¾t n¹t, ®e do¹, ¸p bøc nh÷ng người nhút nhát, cam chịu còn thực lực thì rất yếu ớt, hèn kém và đáng cười . C. HDVN:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m . - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT . *************************************************. Buæi 3:. Ngµy so¹n 22/09/2010 ¤n tËp v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n. A. Mục tiêu cần đạt: - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm -Rèn luyện kỹ năng khái quát, tổng hợp,trình bày kiến thức về văn bản dưới dạng ®o¹n v¨n. B. Néi dung bµi häc i. KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ truyÖn ng¾n "L·o H¹c" 1.Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gia Nam Cao a)VÞ trÝ: - “Nam Cao là một tài năng lớn, một nhà văn xuất sắc đã góp phần cách tân và hiện đại hoá nền văn xuôi quốc ngữ”. Ông đóng một vai trò quan trọng trong nền văn học hiện đại Việt Nam. Cả cuộc đời Nam Cao là một quá trình chiến đấu không khoan nhượng cho một nhân cách cao đẹp – nhân cách trong sáng tạo nghệ thuật. Là nhà văn - chiến sĩ liệt sĩ, Nam Cao khép lại văn ở tuổi 35. Ông để lại trong kho tàng văn chương dân tộc một gia tài không đồ sộ về số lượng nhưg lại luôn ẩn chứa sức sống, sức bền lâu của một giá trị văn chương vượt lên trên “các bờ cõi và giới hạn” có được những tri kỷ, tri âm. Nam Cao là một trong 9 nhà văn được lựa chọn để giảng dạy trong chương trình môn văn ở trường phổ thông với các tác gia lớn của văn häc d©n téc” (NXBGD). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> + Tham khảo phần I “Văn và người” cuốn “Nam Cao về tác gia và tác phẩm” trang 44-174 + Chó ý c¸c bµi luËn: - Người và tác phẩm Nam Cao – Tô Hoài - Nam Cao – Nhà văn hiện thực xuất sắc, nhà văn nhân đạo chủ nghĩa lớn – TrÇn §¨ng XuyÒn - Tªs kh«p vµ Nam Cao – Mét s¸ng t¸c hiÖn thùc kiÓu míi - GÆp gì gi÷a M.Goorky vµ Nam Cao b)Tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp, nội dung chính trong tác phẩm của Nam Cao 2. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ truyÖn ng¾n L·o H¹c - Tãm t¾t truyÖn, bè côc * . Tóm tắt nội dung chính.+ Lão Hạc có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chã vµng. + Con trai lão đi phu đồn điền Cao su, lão chỉ còn lạicậu vàng. + Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó. + Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn. + Cuéc sèng mçi ngµy mét khã kh¨n, l·o kiÕm ®­îc g× ¨n nÊyvµ bÞ èm mét trËn khñng khiÕp. + Mét h«m l·o xin Binh T­ mét Ýt b· chã. + ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T­ kÓ chuyÖn Êy. + L·o bçng nhiªn chÕt- c¸i chÕt thËt d÷ déi. + C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, trõ Binh T­ vµ «ng gi¸o. ? Sau khi s¾p xÕp hîp lÝ, h·y viÕt tãm t¾t truyÖn LH b»ng mét v¨n b¶n ng¾n gän nh­ng ph¶n ¸nh ®­îc mét c¸ch trung thùc néi dung chÝnh cña t¸c phÈm. *Gîi ý: LH có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chó. Con trai lão đi phu đồn điền cao su lão chỉ còn lại cậu vàng. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão đã phải b¸n con chã, mÆc dï hÕt søc buån b· vµ ®au xãt. L·o mang tÊt c¶ tiÒn dµnh dôm ®­îc göi cho «ng gi¸o vµ nhê «ng coi hé m¶nh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông giáo giúp. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bã chó, nói là để giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyÖn Êy. Nh­ng råi l·o bçng nhiªn chÕt- c¸i chÕt thËt d÷ déi. C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, trõ Binh T­ vµ «ng gi¸o. 3.Néi dung, nghÖ thuËt, ý nghÜa t¸c phÈm * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - Thể hiện 1 cách chân thực, cảm động về số phận đau thơng của ngời nông d©n trong x· héi cò vµ phÈm chÊt cao quý tiÒm tµng cña hä. §ång thêi cho thấy tấm lòng yêu thơng trân trọng đối với ngời nông dân và tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Nam Cao, đặc biệt trong miêu tả tâm lí n/v và cách kÓ chuyÖn. II.Mét sè c©u hái vµ bµi tËp vÒ v¨n b¶n C©u 1: Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt l·o H¹c xung quanh viÖc b¸n chã *Gîi ý. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Lão Hạc là nhân vật trung tâm vì câu chuyện xoay quanh quãng đời khốn khó và c¸i chÕt cña l·o. - DiÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt L·o H¹c xung quanh viÖc b¸n chã +Đây là điều làm bất đắc dĩ, là con đường cuối cùng mà thôi. Đúng vậy L H quá nghèo, lại yếu sau trận ốm nặng, không có việc làm, không ai giúp đỡ, lại nuôi thêm CËu vµng xÐt cho cïng LH b¸n chã còng chÝnh v× LH vèn lµ 1 «ng giµ n«ng d©n nghÌo vµ giµu t×nh c¶m, nhÊt lµ giµu tù träng, träng danh dù. Tâm trạng của LH sau khi bán cậu vàng : Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu, mắt ông ầng ậng nước, mặt đột nhiên co rúm lại, vết nhăn xô lại, ép nước mắt chảy, đầu ngoẹo, miÖng mÕu m¸o nh­ con nÝt hu hu khãc. Tõ Çng Ëng: HS gi¶i thÝch  - T/g lột tả được sự đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc tất cả đang dâng trào trong lßng mét «ng giµ - Nhµ v¨n thÓ hiÖn thËt ch©n thËt, cô thÓ vµ chÝnh x¸c, tuÇn tù tõng diÔn biÕn t©m tr¹ng đau đớn cứ dâng lên như không thể kìm nén nỗi đau +Thái độ của Lão Hạc chuyển sang chua chát, ngậm ngùi  Những câu nói rất dung dị của những người nông dân nghèo khổ, thất học nhưng cũng đã bao năm tháng trải nghiệm và suy ngẫm về số phận con người qua số phận của bản thân Nó thể hiện nỗi bất lực sâu sắc của họ trước hiện tại và tương lai đều mịt mù, vô vọng. +C©u nãi cña «ng gi¸o thÊm ®­îm triÕt lý l¹c quan vµ thiÕt thùc pha chót hãm hØnh hµi hước của những người bình dân. C©u 2: Tr×nh bµyc¸i chÕt cña L·o H¹c: *Gîi ý -C©u chuyÖn nhê v¶ 1 c¸ch vßng vo, dµi dßng v× l·o khã nãi, v× c©u chuyÖn qu¸ hÖ trọng, vì trình độ nói năng của lão hạn chế. Nhưng đây là ý định có từ lâu trong lão. Lão đã quyết 1 hướng giải quyết sự khó xử trong h/c của mình như vậy. - Có tiền mà chịu khổ, tự lão làm lão khổ. Nhận xét của vợ ông giáo là đại diện cho ý kiến của số đông những người nghèo sống quanh LH. Nhưng ngẫm nghĩ kĩ thì đó lại thể hiện lòng thương con và lòng tự trong cao Lão giữ mảnh vườn, không tiêu tiền dành cho con. Nhưng làm sao để sống cho qua ngày? lão tìm đến cái chết. - LH chết thật bất ngờ với tất cả: Binh Tư, ông giáo, mọi người trong làng càng bất ngờ và khó hiểu, nó càng làm cho câu chuyện thêm căng thẳng, xúc động mâu thuẩn lên đỉnh điểm  kết thúc một cách bi đát. - Cái chết thật dữ dội và kinh hoàng  Trúng độc bã chó. Lão chết trong đau đớn, vật vã ghê gớm, cùng cực về thể xác nhưng chắc chắn thanh thản về tâm hồn vì đã hoàn thành nốt công việc cuối cùng đ/v đứa con trai bặt vô âm tín, với xóm giềng về tang ma của mình. Lão chọn một cách giải thoát thật đáng sợ nhưng lại là một cách như là để tạ lỗi với cậu vàng - Lão không thể tìm con đường nào khác để tiếp tục sống mà không ăn vào tiền của con, hoặc bán mảnh vườn  lão chết chấp nhận sự giải thoát cho tương lai của đứa con trai. được đảm bảo  Cái chết ấy là tất yếu. - ý nghÜa gãp phÇn béc lé râ sè phËn vµ tÝnh c¸ch cña LH, còng lµ sè phËn vµ tÝnh cách của người nông dân nghèo trong XH VN trước c/m T8: Nghèo khổ, bế tắc, cùng đường, giàu tình yêu thương và lòng tự trọng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - MÆt kh¸c c¸i chÕt cña l·o cã ý nghÜa tè c¸o hiÖn thùc x· héi thùc d©n nöa Pk c¸ch chúng ta đã hơn nửa thế kỉ. Cái XH nô lệ, tăm tối buộc những người nghèo đi đến ®­êng cïng. - Mọi người hiểu rõ con người LH quý trọng và thương tiếc hơn. - Kết thúc bằng cái chết của Nvật chính, NAM CAO đã tôn trọng sự thật c/đời làm tăng sức ám ảnh hấp dẫn và khiến cho người đọc cảm động hơn. - V× danh dù vµ t­ c¸ch cña LH, cïng víi c¸i chÕt vµ sau c¸i chÕt cña m×nh, trong con mắt của mọi người , là t/g vẫn giữ trọn niềm tin yêu và cảm phục.  Những người tốt như LH tự trọng, đáng thương, đáng thông cảm như thế cuối cùng vẫn bế tắc, vô vọng tìm đến cái chết đó là con đường duy nhất là sự giải thoát tự nguyện và bất đắc dĩ. C©u3:LÝ do g× khiÕn l·o H¹c ph¶i b¸n chã?*Gîi ý - §äc c¶ t¸c phÈm, ta thÊy t×nh c¶nh l·o H¹c thËt khèn khã. Sù tóng quÉn ngµy càng đe doạ lão: Sau trận ốm kéo dài, lão yếu người đi ghê gớm lắm, đồng tiền bấy lâu dành dụm được đã cạn kiệt. Lão Hạc không có việc làm. Rồi bão phá sạch hoa màu trong vườn. Giá gạo thì cứ lên cao mãi, lão lấy tiền đâu để nuôi cậu vàng nên lão ph¶i b¸n cËu vµng. ?Việc làm đó thể hiện tình cảm của lão Hạc đối với con trai như thế nào? - Điều đó cho thấy tấm lòng yêu thương con sâu sắc của một người bố nhân hậu, giµ lßng tù träng. ?Diễn biến tâm trạng của lão Hạc như thế nào khi quyết định bán chó? - Trước khi bán chó, lão Hạc đã phải đắn do, suy tính rất nhiều. Lão coi việc bán cậu vàng là hết sức hệ trọng bởi cậu vàng là người bạn thân thiết, là kỉ vật của người con trai mà lão hết mực yêu thương để lại cho lão trước khi bỏ đi làm đồn điềnvì kh«ng chÞu nçi c¶nh nghÌo hÌn. - Sau khi bán chó, lão Hạc ăn năn, day dứt vì nghĩ rằng mình đã đánh lừa một con chó. Cả đời lão Hạc sống nhân hậu, lương thiện, không lừa dối ai . Đối với lão, việc đánh lừa một con chó cũng là một việc làm đáng hổ thẹn với lương tâm. *. Nguyªn nh©n c¸i chÕt cña l·o H¹c - Tình cảnh nghèo khổ, đói rách, túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như một hành động tự giải thoát . Lão đã tự chọn cái để bảo toàn căn nhà, đồng tiền, mảnh vườn là những vốn liếng cuối cùng lão để lại cho con. Lão còn lo cái chết của mình gây phiền hà cho hàng xóm nên đã lo liệu chu tất. *. Tóm lại lão Hạc là người cẩn thận, chu đáo và giàu lòng tự trọng. Cái chết tự nguyện của lão xuất phát từ lòng thương con âm thầm mà lớn lao, từ lòng tự trọng đáng kính - trọng danh dự làm người hơn cả sự sống. Qua đó chúng ta cũng thấy được số phận cơ cực, đáng thương của những người nông dân nghèo khổ những năm đen tối trước Cách mạnh tháng Tám. C©u 4: C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt «ng gi¸o. - LH nvật ông giáo đứng thứ 2 sau LH vừa như người chứng kiến vừa tham gia vào câu chuyện của nvật chính vừa dằn vặt vừa bày tỏ thái độ t/c, bộc lộ tâm trạng của bản th©n.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> - ¤ng gi¸o lµ nh©n vËt kÓ chuyÖn ë ng«i kÓ thø nhÊt. T×nh c¶m «ng gi¸o dµnh cho l·o Hạc dần dần thay đổi từ chỗ dửng dưng đến khâm phục, cảm thương sâu sắc với nỗi khæ vµ tÊm lßng cña l·o H¹c. Nh÷ng t×nh c¶m Êy cµng s©u s¾c h¬n khi «ng gi¸o ®­îc chøng kiÕn c¸i chÕt vËt v·, thª th¶m cña l·o H¹c. - C¸i chÕt ®au dín cña l·o H¹c khiÕn «ng gi¸o giËt m×nh mµ ngÉm nghÜ vÒ cuéc đời. Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn bởi còn có những người cao quí như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn khi những con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc lại không được sống, lại phải chịu cảnh nghèo khó đến mức phải tự giải thoát cho mình bằng cái chết đau đớn, vật vã. Ông giáo hiểu đời, hiểu người, có lòng vị tha cao cả.bởi còn có những người cao quí như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn khi những con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc lại không được sống, lại phải chịu cảnh nghèo khó đến mức phải tự giải thoát cho mình bằng cái chết đau đớn, vật vã. Qua nhân vật ông giáo , có thể thấy Nam Cao là nhà văn của những người lao động nghèo khổ mà lương thiện, giàu lòng yêu người nghèo và có lòng tin mãnh liệt vào phẩm chất tốt đẹp của người lao động. Qua đó ta thấy được tấm lòng nhân đạo của nhà văn Nam Cao: thương cảm, xót xa và thật sự trân trọng những người nông dân nghèo khó. Lòng nhân ái đó dựa trên sự chân tình và đồng cảm sâu sắc. C. HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i vµ hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT. *******************************************. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ngày 2/11/2012 Buæi 4: ¤n tËp vÒ tõ vùng tiÕng viÖt A. Mục tiêu cần đạt: - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ tõ vùng tiÕng viÖt. -RÌn luyÖn kü n¨ng nhËn diÖn,n©ng cao th«ng qua c¸c bµi tËp cô thÓ. B. Néi dung bµi häc I. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ 1. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ chính là sự khái quát về nghĩa từ ngữ theo những cấp độ kh¸c nhau ( réng - hÑp) Xét mối quan hệ nghĩa của từ ngữ chỉ khi chúng cùng trường nghĩa Tính chất rộng hẹp của từ ngữ chỉ là tương đối mà thôi Các từ ngữ có nghĩa hẹp thường có tính chất gợi hình cụ thể hơn từ ngữ có nghĩa rộng 2. LuyÖn tËp 1. Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát và cụ thể của các nhóm từ sau đây a. Phương tiện vận tải: xe, xe máy, xe hơi, thuyền, thuyền thúng, thuyền buồm b. TÝnh c¸ch: hiÒn, ¸c, hiÒn lµnh, hiÒn hËu, ¸c t©m, ¸c ý 2. T×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa hÑp n»m trong c¸c tõ : hoa, chim, ch¹y, s¹ch 3. T×m tõ ng÷ cã nghÜa kh¸i qu¸t cho c¸c nhãm tõ sau: Gh×, n¾m, «m Léi, ®i, b¬i 4. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ ph¹m vi nghÜa cña c¸c cÆp tõ sau: Bµn vµ bµn gç §¸nh vµ c¾n * Gîi ý: 1. Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của các nhóm từ ngữ a. Phương tiện vận tải Xe Xe m¸y. ThuyÒn Xe h¬i. ThuyÒn thóng. b.. ThuyÒn buåm. TÝnh c¸ch HiÒn HiÒn lµnh. HiÒn hËu. ¸c ¸c t©m. ¸c ý. 2 .Các từ ngữ có nghĩa hẹp hơn nằm trong các từ ngữ đã cho là hoahång s¸o a. Hoa hoa huÖ b. Chim tu hó hoa lan sÎ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>