Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 80 đến 83 - THCS Tân Thanh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 8. Ngày soạn: 10/1/10 Ngày giảng: 13/1/10 Tiết 80: KHI CON TU HÚ (Tố Hữu) I- Mục tiêu bài dạy. - HS thấy được lòng yêu sự sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ CM trẻ tuổi đang bị giam cầm trong tù ngục được thể hiện bằng những hình ảnh gợi cảm và thể thơ lục bát giản dị mà tha thiết. - Rèn kĩ năng phát hiện, cảm thụ vẻ đẹp của thiên nhiên trong thơ. ( Với lớp chọn: Viết được đoạn văn cảm thụ về tâm hồn người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi) - GD lòng say mê khám phá những cái đẹp của TN, yêu mến, kính trọng các chiến sĩ CM đã chịu cảnh tù đày, hi sinh cho độc lập, tự do của đất nước. * Tích hợp : Giá trị của các phương tiện và biện pháp tu từ trong việc biểu đạt nội dung. * Trọng tâm: Lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh giam cầm. II- Chuẩn bị: 1. Thầy: Máy chiếu, ảnh Tố Hữu. 2. Trò: Đọc văn bản, trả lời câu hỏi đọc hiểu nội dung. Tìm hiểu vài nét về nhà thơ Tố Hữu; sưu tầm một số bài thơ khác của ông. III- Tiến trình lên lớp. 1-Hoạt động kiểm tra bài cũ: 5’ - GV nêu câu hỏi ? Đọc thuộc lòng bài thơ Quê hương của Tế Hanh? ? Đây là bài thơ tả cảnh hay tả tình? Vì sao? Nội dung nổi bật của bài thơ là gì? - HS trả lời, nhận xét bổ sung. - GV nhận xét, cho điểm 2- Hoạt động dạy bài mới. HĐ:Đọc- hiểu chú thích: 10’ Hoạt động của thầy và trò Hoạt động của HS Nội dung * Giới thiệu bài: I- Đọc- hiểu chú thích: Trong khi nhiều nhà Thơ mới đang thở - Nghe và liên hệ vào than sướt mướt với tình yêu tuyệt vọng, nỗi bài sầu cô đơn, chán ghét, tách biệt với cuộc sống thì Tố Hữu đã tìm thấy cho mình lý tưởng cao đẹp của cuộc đời: “ Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ. Mặt trời chân lý chói qua tim Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim” Những bước đi không mệt mỏi trên con đường chông gai nhưng đầy hạnh phúc bồi đắp cho tâm hồn chàng thanh niên trẻ tuổi Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 8. một men say nồng nàn của cuộc sống.. Người thanh niên 19 tuổi, say mê lý tưởng ấy, trong một lần bị bắt giam đã bộc lộ lòng mình khi nghe tiếng chim tu hú… Chúng ta cùng khám phá tâm trạng của người thanh niên trong bài thơ: Khi con tu hú. GV hướng dẫn đọc: Đọc đúng nhịp thơ lục bát, chú ý nhấn giọng ở các từ: muốn đạp, chết uất, cứ kêu…Toàn bài đọc với giọng da diết… ? Nêu những hiểu biết của em về nhà thơ? GV nhấn mạnh: Thơ Tố Hữu thường ngọt ngào, trữ tình, gần gũi với giai điệu của những bài dân ca nên dễ đi vào lòng người : Không ở đâu ta yêu quý nhất… Mình về mình có nhớ ta…. Nỗi niềm chi rứa Huế ơi… Anh dắt em vào cõi Bác xưa… ? Tác phẩm sáng tác trong hoàn cảnh nào?. Nghe HD - Đọc - Nhận xét bạn đọc.. ? Bài thơ thuộc thể thơ gì ? Nhận xét về thể thơ này? GV: Thể lục bát là thể thơ quen thuộc, sở trường của Tố Hữu. Nó nhịp nhàng, uyển chuyển, giàu âm hưởng, có khả năng truyền tải cảm xúc trữ tình. ? Bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nêu nội dung của từng phần? Chốt: Gồm hai phần: - 6 câu đầu: niềm yêu cuộc sống qua cảnh mùa hè… - 4 câu tiếp: tâm trạng ngột ngạt bức bối, khao khát hành động. ? Em hiểu thế nào là nhan đề của bài thơ? Chốt - Vế phụ của một câu trọn ý (câu 1). - Gợi mở cảm xúc cho toàn bộ bài thơ: Đối với người tù, sự liên hệ với cuộc sống bên ngoài chỉ qua những âm thanh, tiếng chim ấy là tín hiệu của mùa hè rực rỡ, của sự sống tưng bừng ở bên ngoài, của trời cao tự do, lồng lộng. Vì vậy, tiếng chim đã tác động mạnh mẽ đến tâm hồn người tù.. - Nhận xét cá nhân - Bổ sung. - Trả lời cá nhân. - Nghe và tự ghi bài. - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung - Tự ghi bài. 1- Đọc. 2- Chú thích: a- Tác giả: - Tố Hữu (1920- 2002), là nhà thơ xứ Huế. - Sự nghiệp sáng tác của ông khá đồ sộ và được xem là lá cờ đầu của thơ ca CM Việt Nam hơn nửa TK XX. b- Tác phẩm: Sáng tác năm 1939, khi ông bị giam ở nhà lao Thừa Phủ. c. Bố cục. - Nghe - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung - Tự ghi bài.. - Giải thích nhan đề. Nghe .. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Nghe tiếng chim tu hú, tâm trạng nhà thơ đã có những phút xao động đặc biệt. ? Với lớp chọn: Hãy viết một câu văn có 4 - Viết cá nhân chữ đầu là Khi con tu hú để tóm tắt nội dung - Đọc của bài thơ? VD: Khi con tu hú gọi bầy là khi mùa hè Quan sát trên máy. đến, người tù cách mạng (nhân vật trừ tình) càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam chật chội, càng thèm khát cháy bỏng cuộc sống tự do tưng bừng ở bên ngoài. Hoạt động : Đọc- hiểu văn bản Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1: Bức tranh thiên nhiên mùa hè: - chiếu 6 câu đầu ? Mùa hè đến với những dấu hiệu nào? Hãy tả lại cảnh này bằng vài câu? ( Sự sống dường như đang vận động bên trong mọi cảnh vật) ? Bức tranh mùa hè được gợi thức bởi âm thanh nào? ? Một sự sống ntn được gợi lên từ những âm thanh ấy? (cuộc sống rộn rã, tưng bừng) GV: So sánh với âm thanh tiếng tu hú trong thơ BằngViệt ? Tác giả chú ý miêu tả những chi tiết sự vật nào? Nhận xét gì về phạm vi miêu tả của tác giả? (p.vi rộng, p. vi hẹp) ? Nhận xét cách dùng từ của tác giả ? Tác dụng? ( Sự sống dường như đang vận động bên trong mọi cảnh vật) ? Em nhận xét gì về bức tranh TN được vẽ ra trong 6 dòng thơ? ? Bức tranh TN tươi đẹp ấy là kết quả của quan sát thực tế hay tưởng tượng? Vì sao? ? Qua đó, em hiểu tình cảm của tác giả ntn đối với thiên nhiên, với cuộc đời? GV bình: Chính niềm khao khát tự do mãnh liệt, chính sức sống tuổi trẻ và hồn thơ lãng mạn- tâm hồn tinh tế nhạy cảm và một trí tưởng tượng vô cùng phong phú, giúp nhà thơ vẽ được bức tranh mùa hè đẹp đến vậy từ tiếng chim tu hú khơi nguồn đó. Tác giả đang say mê lí tưởng, say mê yêu đời, hoạt động CM với niềm vui phơi phới của người cộng Trịnh Thanh Hằng. HS đọc sáu câu đầu. - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung - Tự ghi bài.. 1- Bức tranh thiên nhiên mùa hè: - Âm thanh : + Tiếng chim tu hú. + Tiếng ve sầu. - Không gian: + Sân - Nhận xét nắng đào (vàng). + Trời -Nghe xanh rộng cao - Cảnh vật: + Lúa chiêm - Trả lời cá nhân đương chín. - Nhận xét, bổ sung. + Trái cây ngọt dần. + Bắp rây vàng hạt. -> Tính từ, động từ + điệp. - Trả lời cá nhân => Bức tranh thiên - Nhận xét, tự rút ra nhiên mùa hè tràn trề nhựa sống, đầy hương kl. - trả lời cá nhân vị, rực rỡ sắc màu, rộn - Nhận xét, bổ sung rã âm thanh. Đó là 1 mùa hè tươi đẹp, mùa Nghe liên hệ vào bài hè tự do, chỉ là cảnh hiện lên trong tưởng tượng nhưng rất sống động tự nhiên, chứng tỏ tác giả là người yêu thiên nhiên, có niềm gắn bó thiế tha với với cuộc đời, iềm khao khát tự do -. THCS Tân Thanh Lop8.net. 10’.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ văn 8. sản tuổi 18 thì bị bắt giam. Vì vậy, tác giả luôn mở hồn mình, cùng với mọi giác quan để lắng nghe âm thanh của cuộc sống: Cô đơn thay là cảnh thân tù Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu. (Tâm tư trong tù- Tố Hữu) Đơn vị kiến thức, kĩ năng 2: - chiếu 4 câu cuối ? Những từ ngữ nào diễn tả trực tiếp tâm trạng của người tù? - Những từ cảm thán có tác dụng như thế nào? - Nhịp thơ có điểm gì khác thường, sự khác thường ấy biểu hiện điêù gì? ? Đoạn thơ diễn tả tâm trạng gì của người tù? ( Cho thấy p/c thơ TH không màu mè, kiểu cách mà như lời ăn, tiếng nói hàng ngày của người dân Việt) GV giảng bình: - Cảnh mùa hè đầy sức sống đã tác động mạnh mẽ vào tâm hồn thi sĩ. Cây cối đang phát triển theo quy luật của nó, sự vật đang tự do bay lượn trên bầu trời, thế mà riêng tác giả bị giam hãm, tù đầy. BTTN mùa hè bên ngoài đối lập với cảnh tù ngục ngột ngạt trong nhà lao. Vì vậy, càng say mê tưởng tượng cuộc sống bên ngoài, càng khao khát cuộc sống tự do, người chiến sĩ càng căm uất khi cứ bị giam hãm trong tù. Niềm khao khát cùng với sự phẫn uất ấy đã trở thành sự thôi thúc ở bên trong khiến anh chỉ muốn đạp tan phòng giam, đập toang cánh cửa nhà tù. Đã thế tiếng chim tu hú cứ kêu, cứ dội mãi vào nhà tù như thôi thúc, giục giã làm cho cảm giác bức bối càng tăng thêm... - Đó là tâm trạng chung của nhà CM: PBC-> PCT-> Bác Hồ: - Xót mình giam hãm trong tù ngục Chưa được xông pha giữa trận tiền. - Trên đời ngàn vạn điều cay đắng Cay đắng chi bằng mất tự do. - Trong nỗi uất hận của Tố Hữu có chứa tinh. mãnh liệt.. Tâm trạng người tù 12’ - Hs đọc 4 câu cuối. 2- Tâm trạng của người - Tìm tù. Ta nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi! - Trả lời cá nhân Ngột làm sao, chết uất - Nhận xét, bổ sung thôi - Tự ghi bài Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! -> ĐT mạnh, từ cảm thán, câu cảm thán, nhịp bất thường (6/2, 3/3). - Nghe và liên hệ vào => Tâm trạng của chủ bài thể trữ tình được bộc lộ trực tiếp. Đó là một tâm trạng u uất, ngột ngạt, bức bối, đầy đau khổ, khao khát cuộc sống tự do cháy bỏng.. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Ngữ văn 8. thần phản kháng và niềm khao khát ra ngoài hoạt động CM- ý thức ấy luôn thường trực-> Tháng 3. 1942 tác giả vượt ngục để trở lại hoạt động CM. Hoạt động Tổng kết: 5’ ? Tâm trạng người tù khi nghe âm thanh - trả lời cá nhân tiếng chim tu hú ở đâu và cuối bài thơ có - Nhận xét, bổ sung. khác nhau không? Hãy chỉ rõ? ? Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng tu hú .kêu. Nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú ở đầu và cuối bài thơ rất khác nhau. Vì sao? Chốt Tiếng chim tu hú kêu: cả hai câu đều - Quan sát và tự ghi giống như tiếng gọi tha thiết của tự do, của bài thế giới sự sống đầy quyến rũ đối với nhân vật trữ tình- người tù CM trẻ tuổi. Nhưng: - Câu 1: Gợi ra cảnh tượng trời đất bao la, tưng bừng sự sống lúc vào hè. - Câu cuối: Tiếng chim cứ kêu, cứ gọi bầy, giục giã, gọi mời cuộc sống tự do khi nhân vật trữ tình đang chua xót vì mất tự do-> càng làm cho người tù đau khổ thấm thía hơn. GV nhấn: Đây là cách kết cấu đầu cuối Nghe tương ứng-> Tạo hiệu quả NT cao, gây ám ảnh, day dứt trong lòng người đọc. ? Nêu những nét đặc sắc NT của bài thơ ? - Trả lời cá nhân ? Tâm trạng của tác giả thể hiện trong bài thơ - Nhận xét, bổ sung là tâm trạng ntn? - Tự ghi bài. * Đ1: Tâm trạng hòa hợp với sự sống mùa hè, niềm say mê cuộc sống. * Đ2: Cảm xúc, tâm trạng u uất, nôn nóng, khắc khoải…. III. Tổng kết: 1/ Nghệ thuật: - Thể thơ lục bát mềm mại, uyển chuyển, linh hoạt. - Bài thơ liền mạch, giọng điệu tự nhiên, cảm xúc nhất quán, khi tươi - Hs đọc ghi nhớ. sáng khoáng đạt, khi dằn vặt u uất, rát phù hợp với (SGK T 20) cảm xúc thơ. 2/ Nội dung: Bài thơ thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ CM trong cảnh tù đầy. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về 6 câu thơ đầu.. - Chốt trên máy. 3. Hoạt động Luyện tập, củng cố: 5' : IV/ Luyện tập: - Cho HS nghe đọc diễn cảm Trịnh Thanh Hằng. - Nghe THCS Tân Thanh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -Lớp nền: Yêu cầu HS viết đoạn văn tả cảnh mùa hè ở làng quê mình. - Lớp chọn: Viết đoạn văn cảm nhận về tâm hồn của người tù cách mạng - GV nhận xét. GV khái quát nội dung bài.. -. HS viết đoạn văn - đọc. Nhận xét. 4.Hoạt động HDVN: 1’ GV nhắc HS - Học thuộc lòng bài thơ , đọc thêm những bài thơ của Tố Hữu. - Soạn "Tức cảnh Pác Bó". HS nghe về nhà thực hiện. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Ngày soạn: 11/1/2013 Ngày giảng : 16/1/13 Tiết 81 : THUYẾT MINH VỀ MỘT PHƯƠNG PHÁP ( CÁCH LÀM) I. Mục tiêu bài dạy. - Biết thuyết minh về một phương pháp, một thí nghiệm, một món ăn thông thường, một đồ dùng học tập.... - Rèn kĩ năng thuyết minh về một phương pháp. - Học sinh tích cực, chủ động học tập. * Tích hợp: Bố cục, mạch lạc trong văn bản; xây dựng đoạn trong văn bản. * Trọng tâm: Kỹ năng quan sát, xây dựng bố cục. II. Chuẩn bị 1. Thầy: Máy chiếu , soạn bài. 2. Trò: Đọc bài học “ Viết đoạn trong văn bản thuyết minh” SGK; xem lại bài “ Xây dựng đoạn trong văn bản”. V. Tiến trình lên lớp 1. Hoạt động kiểm tra bài cũ GV nêu câu hỏi : Khi viết đoạn văn thuyết minh ta cần chú ý những điều gì ? ( Yêu cầu trả lời : -Khi viết đoạn văn thuyết minh cần trình bày rõ , ngắn gọn ý chủ đề ; các ý trong đoạn sắp xếp theo 1 trình tự hợp lý - ĐV TM phải góp phần thể hiện đặc điểm của bài văn thuyết minh : giới thiệu được về đối tượng 1 cách chính xác , khách quan . - HS trả lời, nhận xét bổ sung cho bạn - GV chiếu đáp án, nhận xét, cho điểm 2. Hoạt động dạy bài mới Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1 : Giới thiệu một phương pháp cách làm : 15’ Hoạt động trợ giúp của GV. Hoạt động của HS. * Giới thiệu bài: Ở các giờ học trước các em đã Nghe. được tìm hiêu và học cách thuyết minh một số đối tượng như: một thể loại văn học, một thứ đồ dùng. Hôm nay, cô cùng các em sẽ tìm hiểu xem để thuyết minh một phương pháp (cách làm) ta cần phải tiến hành qua các bước như thế nào. - Chiếu VD trên máy - GV yêu cầu HS đọc hai bài mẫu - Đọc hai bài mẫu. SGK. Trịnh Thanh Hằng. Nội dung I- Bài học: Giới thiệu một phương pháp (cách làm). 1.Ví dụ: - Văn bản a: Cách làm đồ chơi “Em bé đá bóng” bằng quả khô. - Văn bản b: Cách nấu canh rau THCS Tân Thanh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Ngữ văn 8. ? Văn bản a gồm những mục nào? Văn bản b gồm những mục nào? Cả hai văn bản có những mục nào chung? Vì sao ? GV: Qua phân tích trên và suy rộng ra ta thấy bất cứ làm cái gì cũng theo quy trình như thế. ? Trong tất cả các nội dung đó em thấy nội dung nào là quan trọng nhất? Người ta trình bày nội dung đó theo thứ tự nào? ( Phần cách làm là quan trọng nhất. Khi trình bày thường phải lần lượt theo một thứ tự nhất định thì mới có kết quả) ? Nhận xét về lời văn? ? Muốn trình bày một phương pháp ta cần phải có những điều kiện gì?. - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung - Tự ghi nhận xét vào vở. Nghe.. ngót với thịt nạc * Nhận xét: - Cả hai văn bản có chung các mục: + Nguyên liệu + Cách làm + Yêu cầu thành phẩm. - Trả lời cá nhân - Cách làm được trình bày theo thứ tự các bước trước, sau. Quan sát trên máy.. Nhận xét cá nhâ - Trả lời cá nhân - Tự rút ra kết luận. .. - Lời văn ngắn gọn, rõ ràng. 2.Ghi nhớ: -Điều kiện : Người viết phải tỡm hiểu , quan sỏt , nắm chắc phương pháp (cách làm ) đó . Yêu cầu của việc trình bày : +Cụ thể ,rừ ràng về đk , cách thức , trình tự thực hiện và yêu cầu chất lượng đối với sản phẩm + Lời văn thuyết minh cần ngắn gọn , chính xác ,rõ nghĩa .. 3. Hoạt động củng cố, luyện tập: - Yêu cầu HS đọc và xác định yêu cầu - Đọc, xác định yêu BT cầu - GV gợi ý: - HS tự chọn một đồ - Nêu một đề bài. chơi, một trò chơi, một cách trồng và - Cách làm bài. chăm sóc cây, cách cắm hoa vv…để làm dàn bài thuyết minh. - Viết cá nhân - Đọc - Gọi HS đọc, nhận xét. - Nhận xét, bổ sung - Chiếu dàn ý tham khảo - Tự chữa vào bài - Cách đặt vấn đề. - Thân bài gồm những ý nào.. -. 23’ II- Luỵyện tập: Bài1: VD: Giới thiệu một trò chơi. * Mở bài: - Giới thiệu khái quát trò chơi. * Thân bài: - Gồm các mục: + Số người chơi, dụng cụ để chơi… + Cách chơi.( luật chơi) + Yêu cầu đối với trò chơi. * Kết bài - Có thể nêu tác dụng của trò chơi… Bài2 Trả lời cá nhân * MB: Nêu sự cần thiết phải có. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án Ngữ văn 8. - Kết bài nêu điều gì? Số liệu đó có ý nghĩa như thế nào trong việc truyền tải ý nghĩa văn bản?. phương pháp đọc nhanh. * TB: Có hai cách đọc - Đọc phát âm. - Đọc thầm: + Đọc theo dòng + Đọc ý: Đọc ý là đọc từng khối từ cho phép ta thu nhận thông tin nhanh. Gv hệ thống lại những kiến thức chính * KB: Nhiều nhân vật nổi tiếng đã sử dụng phương pháp đọc -Điều kiện : Người viết phải tìm hiểu , quan sát , nắm chắc phương pháp Nghe và liên hệ vào này… bài (cách làm ) đó . Yêu cầu của việc trình bày : +Cụ thể ,rừ ràng về đk , cách thức , trình tự thực hiện và yêu cầu chất lượng đối với sản phẩm + Lời văn thuyết minh cần ngắn gọn , chính xác ,rõ nghĩa . -. Nhận xét, bổ sung Tự chữa vào bài.. 4. Hoạt động HDVN : 1’ GV yêu cầu: Viết bài hoàn chỉnh từ dàn bài đã lập. Sưu tầm bài văn thuyết minh về 1 phương pháp ( cách làm ) trong 1 số báo tạp chi Đọc và soạn “ Tức cảnh Pác Bó” HS nghe và thực hiện …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Ngày soạn: 11/1/2013 Ngày dạy: 16/1/2013 Tiết 82:. TỨC CẢNH PÁC BÓ - Hồ Chí Minh -. I- Mục tiêu cần đạt: - HS thấy được niềm thích thú thực sự của Hồ Chí Minh trong những ngày gian khổ ở Pác Bó ; qua đó thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là một chiến sĩ say mê cách mạng, vừa như một “khách lâm tuyền” ung dung sống hoà nhịp với thiên nhiên ; Hiểu được giá trị độc đáo của bài thơ. - Rèn kĩ năng đọc diẽn cảm, phân tích thơ tứ tuyệt Đường luật. - GD tình cảm yêu kính Bác - vị lãnh tụ vĩ đại của CM VN, nhà thơ, người chiến sĩ CM. * Tích hợp: TV: " Câu cầu khiến", tập làm văn "Thuyết minh một danh lam thắng cảnh" với lịch sử Việt Nam thời kỳ 1941 - 1945 với các bài thơ khác của Bác đã học và sắp học; tích hợp giáo dục tư tưởng HCM * Trọng tâm: Vẻ đẹp tâm hồn của Bác. II.Chuẩn bị : 1. Thầy: Giáo án, tranh Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Việt Bắc, máy chiếu. 2. Trò: Soạn bài, sưu tầm một số bài thơ của Bác viết trong thời kỳ này. III.Tiến trình lên lớp 1. Hoạt động kiểm tra bài cũ: 5’ GV nêu yêu cầu? Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ " Khi con tu hú". Nêu ý nghĩa của bt ? (Yêu cầu trả lời : -Đọc thuộc lòng bt -Bt thể hiện lòng yêu đời , yêu lí tưởng của người chiến sĩ cộng sản .. HS trả lời Nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, cho điểm 2. Hoạt động dạy bài mới. Hoạt động đọc- hiểu chú thích: 10’ Hoạt động trợ giúp của GV HĐ của HS Nội dung * Giới thiệu bài: Cho học sinh xem I. Đọc- hiểu tranh Hồ Chủ tịch ở Việt Bắc -> Hồ Chí Nghe và liên hệ vào bài chú thích: Minh không chỉ là một vị Chủ tịch nước, một nhà cách mạng, một nhà quân sự... mà Người còn là một thi sĩ. Đọc thơ Bác, Hoàng Trung Thông từng thốt lên: Ôi vần thơ Bác, vần thơ thép Mà vẫn ung dung bát ngát tình. Để hiểu hơn về thơ Bác, hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ: Tức cảnh Pác Bó. - GVHD: Giọng vui pha chút hóm hỉnh, Nghe HD nhẹ nhàng, thoải mái, sảng khoái 4/3 - - Đọc Nhận xét bạn đọc. 2/2/3. - GV đọc, gọi HS đọc Trịnh Thanh Hằng. 1. Đọc. 2. Chú thích. a) Tác giả: Hồ Chí Minh. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án Ngữ văn 8. ? Trình bày những hiểu biết của em về - Trả lời cá nhân Bác? GV giới thiệu thêm về cuộc đời và SN Nghe GT và tự ghi bài sáng tác của Bác.. ? Bài thơ "Tức cảnh Pác Pó" được sáng tác - Trả lời cá nhân trong hoàn cảnh nào?. - GV y/c hs giải thích từ khó theo SGK? +Lưu ý giải thích thêm từ "chông chênh"? GV: Người làm thơ khi nhận 1 sự việc, 1 cảnh tượng nào đó mà cảm hứng thì thơ ấy thường được gọi là tức cảnh. ? Từ đó, có thể hiểu tên bài thơ của HCT ntn? Chốt: Cảnh Pác Bó, nơi diễn ra sinh hoạt và làm việc của Bác trong những ngày CM gian khó đã gọi cảm xúc đó Bác viết bài thơ. ? Bài thơ được làm theo thể thơ nào? Có gì giống và khác những bài thơ đã học? Chốt: Thể thơ TNT2 giống thể thơ của bài "Ng. tiêu…" nhưng khác bài thơ này được viết bằng tiếng việt…. ? Chiếu BT TN: Em đồng ý với nhận xét nào dưới đây về giọng thơ của bài? A. Giọng dõng dạc, hào hùng. B. Giọng nhẹ nhàng, vui tươi. C. Giọng tha thiết , mềm mại. D. Giọng buồn thương, phiền muộn.. - Giải nghĩa từ Nghe và tự ghi bài - Trả lời cá nhân. (1890-1969). - Quê: Nam Đàn- Nghệ An. - Là nhà văn , nhà thơ , chiến sĩ cách mạng ,anh hùng giải phóng dt , danh nhân văn hóa thế giới . b) Tác phẩm: - Sáng tác: Tháng 2. 1941. - Khi Bác sống, lãnh đạo phong trào CM ở Pác Bó ( Cao Bằng). Bt được viết theo thể thơ tứ tuyệt . c) Giải thích từ khó: - Bẹ : ngô. - Sử Đảng: Lịch sử ĐCS Liên Xô… - Chông chênh: Không vững chắc, dễ nghiêng đổ (từ láy tượng hình).. - Trả lời cá nhân, liên hệ các bài thơ đã học. - Làm việc cá nhân - Nhận xét, chữa. Hoạt động Đọc- hiểu văn bản Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1: Câu thơ đầu 5’ Hoạt động trợ giúp của GV HĐ của HS Nội dung - Chiếu câu 1, gọi HS đọc - HS đọc câu 1(chú ý nhịp II. Đọc- hiểu văn bản: ? Cấu tạo của câu thơ có gì đặc biệt? 4/3) 1/ Câu khai: (câu 1) (phép đối). Chỉ ra cấu tạo của đặc biệt - Trả lời cá nhân - Dùng phép đối: TG: đó? - Nhận xét, bổ sung. sáng/tối; ? Phép đối này có sức diễn tả sự việc KG: và con người ntn? (hoạt động đều đặn, suối/hang; Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án Ngữ văn 8. nhịp nhàng, quan hệ gắn bó hòa hợp giữa thiên nhiên và con người ) GV: Có ý kiến thử đổi câu thơ thành: "Tối vào hang sáng ra bờ suối" "Sáng, tối, ra, vào, suối với hang" ? Nếu đổi như thế thì nội dung và hiệu - Trả lời cá nhân quả NT có thay đổi gì không? (cô - tư liệu). ? Câu thơ cho ta hiểu gì về cuộc sống - Trả lời cá nhân - Nhận xét, tự ghi bài và con người Bác khi ở Pác Pó?. Hoạt động: ra/vào. -> Câu thơ nói về việc ở và nếp sinh hoạt hàng ngày của Bác. Nhịp thơ 4/3 tạo câu thơ thành 2 vế đối sóng đôi, toát lên cảm giác nhịp nhàng, đều đặn.. => Đó là cuộc sống bí mật nhưng nền nếp, cuộc sống - Chốt trên máy hài hòa thư thái. Đó là tâm trạng thoải mái, ung dung hòa điệu với nhịp sống núi rừng, với hang với suối. Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1: Câu thơ thứ hai ( Thừa) 5’ Hoạt động trợ giúp của GV HĐ của HS Nội dung ? Câu thơ nói về việc gì trong sinh HS đọc câu thơ thứ 2 2. Câu thừa (câu 2). hoạt của Bác ở Pác Pó? (chuyện ăn) - Trả lời cá nhân. Cháo bẹ rau măng , vẫn ? Dựa vào chú thích hãy giải nghĩa sẵn sàng câu thơ? GV: Có 2 cách hiểu về từ "Sẵn sàng" 1. Cháo bẹ, rau măng lúc nào cũng sẵn => Câu thơ gợi 1 bữa ăn có. đơn sơ, giản dị nhưng 2. Vật chất gian khổ nhưng tư tưởng chan chứa tình cảm, bởi lúc nào cũng sẵn sàng. đó là những thứ do thiên ? Em chọn cách hiểu nào? Vì sao? - Trả lời cá nhân nhiên ban tặng và con ? Câu thơ gợi lên cuộc sống ntn và - Nhận xét, bổ sung người tự cung cấp, thể hiện niềm vui, sự hòa hợp tâm trạng người chiến sỹ cách mạng - Tự ghi bài giữa con người và thiên ra sao? GV bình- liên hệ: Hai câu đầu gợi nhiên. Trong gian khổ con người vẫn thư thái, vui nhớ tới bài Cảnh rừng Việt Bắc tươi, say mê cuộc sống (1947), cũng diễn tả niềm vui thích, cách mạng, hòa hợp với sảng khoái đặc biệt của Người trong thiên nhiên núi rừng Pác B cuộc sống ở rừng nhiều gian khổ giữa những ngày kháng chiến chống Pháp: Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay, Vượn hót chim kêu suốt cả ngày Khách đến thì mới ngô nếp nướng, Săn về thường chén thịt rừng quay. Non xanh nước biếc tha hồ dạo, Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say. Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1: Câu thơ thứ ba ( chuyển) Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net. 5’.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Hoạt động trợ giúp của GV ? Câu thơ nói về điều gì? ( Công việc hàng ngày của Bác) ? Câu thơ có gì đặc biệt? (phép đối). ? Với biện pháp NT đối rất chỉnh như vậy đã đem lại hiệu quả diễn đạt như thế nào? Hình ảnh Bác Hồ hiện lên có gì đáng chú ý?. HĐ của HS - HS đọc câu 3. - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung - Tự ghi bài. Nội dung 3. Câu chuyển (c 3) - Đối: ĐK để làm việc tạm bợ >< nội dung công việc quan trọng, thanh bằng >< thanh trắc. => H/ả người chiến sỹ, vị lãnh tụ cách mạng được đặc tả bởi những nét khỏe mạnh đầy ấn tượng. Người c/sỹ được khắc họa chân thực, có tầm vóc lớn lao, tư thế uy nghi.. Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1: Câu thơ cuối ( hợp) Hoạt động trợ giúp của GV HĐ của HS ? Em hiểu cái "sang" của cuộc đời - HS đọc câu 4 (chú ý từ cách mạng trong bài thơ này ntn? "sang"). ?Cuộc sống khổ cực, vất vả Bác vẫn - Giải nghĩa theo cách hiểu thấy cuộc đời "sang" . Vậy qua đó em - Trả lời cá nhân hiểu gì về con người HCM? GV: Trong thơ Bác hay nói đến cái Nghe "sang" của người làm CM, kể cả khi bị tù đầy. ? Em còn biết những câu thơ nào có - Đọc 1 số câu thơ nội dung như thế ? mình biết VD:"Hôm nay xiềng xích thay dây trói Mỗi bước leng keng tiếng nhạc rung" " Tuy bị tình nghi là gián điệp Mà như khanh tướng vẻ ung dung" GV:- Nhà thơ Tố Hữu cũng có những Nghe, liên hệ vào bài vần thơ rất hay về cái sang của Bác Hồ kính yêu: Mong manh áo vải hồn muôn trượng Hơn tượng đồng phơi những lối mòn.. 5’ Nội dung 4/ Câu hợp (C 4) - Sang: Sang trọng, giầu có. => Câu thơ thể hiện 1 cách nói, 1 lối sống, 1 quan niệm nhân sinh và ứng xử tuyệt đẹp. Vượt lên trên gian khổ, khắc nghiệt là "sang". "Sang" vì lạc quan tin tưởng về con đường cách mạng đánh Nhật đuổi Pháp mà Người đang theo đuổi, sang vì lý tưởng, vì đời sống tâm hồn p2, vì ung dung tự tại.. Hoạt động Tổng kết: 5’ Hoạt động trợ giúp của GV HĐ của HS Nội dung -Cho HS thảo luận rút ra nội - Thảo luận theo 1. Nghệ thuật: dung và nghệ thuật nhóm. -Vừa mang đặc điểm cổ điển , truyền thống vừa có tính chất mới mẻ , hiện ? Bài thơ nói với chúng ta điều - Đại diện trình bày đại gì về những ngày Bác sống và -Lời thơ bình dị pha giọng đùa vui Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án Ngữ văn 8. làm việc ở Pác Bó? - Nhận xét, bổ sung ? Bài thơ sử dụng những biện pháp NT nào? Tác dụng? - GV chốt trên máy - Yêu câu HS rút ra ý nghiã của Quan sát, đọc ghi bài thơ. nhớ - Chiếu trên máy - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung, tự ghi bài. 3. Hoạt động củng cố, luyện tập: 5’ IV. Luyện tập ? Người xưa thường ca ngợi thú lâm tuyền. Theo em, thú lâm tuyền của Bác có gì khác thơ xưa? GV chốt.. -. ,hóm hỉnh . - Tạo được tứ thơ độc đáo ,bất ngờ ,thú vị và sâu sắc . 2. Nội dung: - Cuộc sống gian khổ nhưng Bác vui thích vì được sống hoà hợp với thiên nhiên, được hoạt động CM. - Tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác 3. Ý nghĩa văn bản : Bt thể hiện cốt cách tinh thần HCM luôn tràn đầy niềm lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng .. HS thảo luận> Đại diện trình bày, HS nhận xét, bổ sung.. Thú lâm tuyền của Bác khác với người xưa: Không ở ẩn, lánh đời, vui được sống hòa hợp với thiên nhiên để làm cách mạng. GV khái quát, khắc sâu nội dung bài học. Nghe .. 4. Hoạt động HD VN: 1’ GV yêu cầu HS - Học thuộc lòng bài thơ, sưu tầm 1 số câu thơ nói về niềm vui trong cảnh nghèo của 1 số nhà thơ khác. - Soạn bài "Ngắm trăng". HS nghe và thực hiện ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Ngày soạn: 10/1/2013 Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Ngày giảng: 18/1/2013 Tiết 83 :. CÂU CẦU KHIẾN I.Mục tiêu cần đạt - HS nắm được đặc điểm hình thức của câu cầu khiến. Phân biệt câu cầu khiến với các kiểu câu khác. - Nắm vững chức năng của câu cầu khiến. Biết sử dụng câu cầu khiến phù hợp với tình huống giao tiếp. lớp chọn: viết được đoạn văn sử dụng câu cầu khiến hợp lý) ( Với - Có ý thức sử dụng câu cầu khiến trong giao tiếp phù hợp. * Tích hợp: Câu trong giao tiếp, hội thoại; các văn bản ngữ văn. * Trọng tâm: Tạo lập và sử dụng câu cầu khiến. II. Chuẩn bị: 1. Thầy: Giáo án, máy chiếu. 2. Trò: Học bài cũ, xem trước bài. III. Tiến trình lên lớp 1. Hoạt động kiểm tra bài cũ (4’) GV nêu câu hỏi ? Vẽ sơ đồ tư duy đặc điểm hình thức và các chức năng của câu nghi vấn? Yêu cầu trả lời :đầy đủ các chức năng và đặc điểm hình thức của câu nghi vấn . HS trả lời Nhận xét và bổ sung cho bạn GV nhận xét, cho điểm 2. Hoạt động dạy bài mới Đơn vị kiến thức, kĩ năng 1: Đặc điểm hình thức và chức năng 17’ Hoạt động trợ giúp của GV. * Giới thiệu bài: Câu nghi vấn có thể thực hiện chức năng cầu khiến. Vậy câu cầu khiến có gì khác với câu nghi vấn? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cụ thể hơn qua bài học hôm nay. Chiếu VD trên máy, gọi HS đọc ? Những câu nào là câu cầu khiến? ? Những đặc điểm hình thức nào cho em biết đó là câu cầu khiến? - Có các từ ngữ cầu khiến: đừng, đi, thôi.. HĐ của HS. Nội dung. Nghe. I- Bài học: 1- Đặc điểm hình thức và chức năng.. - HS đọc các đoạn trích - Trả lời cá nhân - Nhận xét, bổ sung - Tự ghi bài. Trịnh Thanh Hằng. a-VD: SGK * Nhận xét: - VD 1 a- -Thôi đừng lo lắng.( khuyên bảo) - Cứ về đi.( yêu cầu) bThôi đi con.( yêu cầu). THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án Ngữ văn 8. ? Những câu cầu khiến trong - VD 2. đoạn trích trên dùng để làm - HS đọc to những - “Mở cửa” gì? câu trong VD 2 + ( a ) Trần thuật. - Trả lời cá nhân + (b ) Cầu khiến. GV chú ý ngữ điệu, nếu HS - Nhận xét, bổ sung - Ngữ điệu khác nhau. đọc không đúng GV phải đọc lại) ? Cách đọc câu Mở cửa trong câu a có khác cách đọc câu Mở cửa trong câu b không? Tại sao?. b- Ghi nhớ: ? Em nào có thể rút ra những - Tự rút ra kết luận đặc điểm của câu cầu khiến? - HS đọc to ghi nhớ - Câu cầu khiến là câu: Chốt trên máy + Có những từ cầu khiến như: hãy, SGK- tr31 đừng, chớ, đi, thôi, nào.... + Dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo.... - Khi viết, câu cầu khiến kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm.. 3. Hoạt động Luyện tập, củng cố HD học sinh làm bài tập GV kiểm tra. GV hướng dẫn HS nhận xét và thay đổi chủ ngữ trong các câu ( Mục đích cho hs nhận ra những ý nghĩa tinh tế trong giao tiếp). HS đọc yêu cầu của bài tập. Làm việc cá nhân ra vở bài tập.. HS tự thay đổi , nhận xét.. 20’. II- Luyện tập: Bài 1: * Chỉ ra đặc điểm hình thức của câu cầu khiến.. a- Có hãy b- Có đi c- Có đừng * Nhận xét về chủ ngữ trong các câu: a- vắng CN b- ông giáo c- chúng ta * Thay đổi: a- Có thêm chủ ngữ thì đối tượng tiếp nhận thể hiện rõ hơn, lời yêu cầu nhẹ nhàng hơn. b- Nếu bỏ chủ ngữ lời yêu cầu nghe thô thiển, nặng nề. c- Nếu thay bằng anh, em, chúng mày, các bạn...thì ý nghĩa của câu không thay đổi nhưng trong số những người tiếp nhận lời đề. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án Ngữ văn 8 nghị không có người nói HS đọc yêu cầu của bài tập. - Xác định câu cầu khiến. - Nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu hiện ý nghĩa cầu khiến giữa những câu đó. + Việc vắng CN trong các câu cầu khiến ở c có liên quan gì đến tình huống truyện không? + Mức độ cầu khiến ở các câu có liên quan đến đọ dài của câu không? GV chốt:. - Đọc và xác định yêu Bài 2: cầu BT a- Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy - Làm việc cá nhân đi. - Nhận xét, chữa vào b- Các em đừng khóc. vở c- Đưa tay cho tôi mau! Cầm lấy tay tôi này! ( ngữ điệu cầu khiến) * Trong trường hợp khẩn cấp câu cầu khiến Nghe và liên hệ vào phải rất ngắn gọn. Độ dài của câu cầu khiến thường tỷ lệ bài nghịch với ý cầu khiến, câu càng ngắn thì ý nghĩa cầu khiến càng mạnh. GV lưu ý HS * Kết cấu hình thức của mỗi câu - Trả lời cá nhân khác nhau: - Nhận xét, bổ sung a- Vắng chủ ngũ - Tự chữa vào bài b- Có chủ ngữ. * Ý nghĩa của mỗi câu khác nhau. Nhờ có chủ ngữ mà ý cầu khiến trong câu b nhẹ hơn, thể hiện sự quan tâm và tình cảm của người nói rõ hơn.. Bài 3:. HS suy nghĩ, về hoàn cảnh giao Thảo luận theo bàn tiếp, hiệu quả lời nói của hai -Đại diện trả lời cách diễn đạt. - Nhận xét, chữa. Bài 4. Trịnh Thanh Hằng. a- Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột. b- Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.. Dế Choắt tự coi mình dưới vai Dế Mèn, lại yếu đuối nhút nhát nên lời nói luôn có ý khiêm nhường rào trước đón sau. Dế Choắt không dùng câu cầu khiến mà dùng câu nghi vấn để ý cầu khiến giảm nhẹ, ít rõ ràng, phù hợp với tính cách và vị thế của Dế Choắt so với Dế Mèn.. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án Ngữ văn 8 Bài 5 - Sự khác biệt về ý nghĩa . GV hướng dẫn. GV hệ thống nội dung bài. HS suy nghĩ, phân Bài 5 tích cá nhân a- Đi đi con! ( chỉ một người con đi) - Trình bày b- Đi thôi con! ( con và mẹ cùng đi ) - Nhận xét -> Không thể thay thế cho nhau. - Chữa. ( Chức năng chính của câu cầu khiến là dùng để ra lệnh , Nghe yêu cầu , đề nghị ,khuyên bảo . Hình thức : +Khi viết , câu cầu khiến thường kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thể cú thể kết thúc bằng dấu chấm . +Câu cầu khiến thường có các từ cầu khiến : hãy ,đừng, chớ ,…..đi,thôi,nào,….hay ngữ điệu cầu khiến .Trọng tâm của mệnh lệnh , yêu cầu , đề nghị rơi vào các động từ 4- Hoạt động HDVN : 1’ GV yêu cầu HS: Làm bài tập 6,7 sách bài tập Ngữ văn 8- tập hai . Đọc bài: Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh. HS nghe và thực hiện. …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… Duyệt, Ngày …..tháng 1.năm 2013 HP. Đỗ Thị Thảo. Trịnh Thanh Hằng. THCS Tân Thanh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span>