Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 9 - Tiết 33: Tuần 10 - Tiết 37: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. Tuaàn : 10 Tieát :37 – Caûm Nghó Trong Ñeâm Thanh Tónh. Tiết : 38 – Ngẫu Nhiên Viết Nhân Buổi Mới Về Quê. Tiết : 39 – Từ Trái Nghĩa. Tiết : 40 – Luyện Nói : Văn Biểu Cảm Về Sự Vật , Con Người. Tuaàn : 10 ,Tiết 37 SN : 4/10/10 Dạy :. CAÛM NGHÓ TRONG ÑEÂM THANH TÓNH ( Tĩnh dạ tứ – Lí Bạch ). I . Muïc tieâu: - Cảm nhận đề tài vọng nguyệt hoài hương ( nhìn trăng nhớ quê ) được thể hiện giản dị , nhẹ nhàng và sâu lắng , thấm thía trong baifthow cổ thể của Lí Bạch. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trà của câu cuối trong một bài thơ tứ tuyệt. II. Kiến thức chuẩn : 1 Kiến thức: - Tình quê hương được biểu hiện một cách chân thành, sâu sắc của Lí Bạch. - Nghệ thuật đối và vai trò kết của bài thơ. - Hình ảnh ánh trăng – vầng trăng tác động tới tâm tình của nhà thơ. 2 Kĩ năng: - Đọc – hiểu bài văn cổ thể qua bản dịch tiếng Việt. - Nhận ra nghệ thuật đối của bài thơ. - Bướ đầu so sánh bản dich thơ và bản phiên âm chữ Hán , phân tích tác phẩm.. III. Hướng dẫn thực hiện : Hoạt động thầy. Hoạt động 1: Khởi động: -1.OÅn ñònh . Kiểm diện, trật tự. 2. Baøi Cuõ. (?) Đọc thuộc lòng phiên âm và dòch nghóa baøi thô: Xa ngaém thaùc núi Lư và giới thiệu tác giả? (?) Qua bài thơ cảnh thác nước ở Lư sơn được miêu tả ntn?. Hoạt động trò. Noäi dung. Lớp trưởng báo cáo sỉ số. HS nghe và trả lời theo yêu cầu của GV. GV nhận xét cho điểm.. 3.Bài Mới. “Vọng nguyệt hoài hương” (Trông trăng nhớ nhà) là 1 đề tài phổ biến HS nghe và ghi tựa bài.. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -1-.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS LONG THỚI. trong thơ cổ; không chỉ ở Trung Quốc mà cả ở VN. Hình ảnh vầng traêng ….trong ñeâm khuya thanh tónh đã đủ gợi lên nỗi sầu xa xứ. “ Trông trăng nhớ quê” của Lí Bạch được thể hiện qua bài thơ: Tĩnh dạ tứ. - Hoạt động 2 : Đọc – hiểu văn bản: - GV hướng dẫn hs đọc văn bản. Gioïng chaäm, buoàn, tình caûm; nhòp: 2/3. - Đọc mẫu: phiên âm, dịch thơ. - Cho HS đọc và giải nghĩa từng caâu. (?) Bài thơ được viết với thể thơ gì? (?) Giống bài thơ nào đã học? Vần? Giaûng: Baøi thô naøy tuy laø nguõ ngoân nhưng không phài đường luật mà là coå theå. Thô coå theå thæ khoâng coù luaät lệ nhất định như thơ Đường niêm, luaät gaét gao, roõ raøng. (?) Nhaéc laïi vaøi neùt veà taùc giaû vaø noäi dung phong caùch thô oâng? (?) Lí Baïch saùng taùc baøi naøy trong hoàn cảnh nào? - Hoạt đọng 3 : Phân tích : * Giáo viên cho học sinh đọc toàn boä vaên baûn Cho HS đọc 2 câu đầu ( cả phiên âm vaø dòch thô) (?) 2 câu đầu có phải chỉ tả cảnh không? Vì sao em biết điều đó? Gợi ý: (?) Phải chăng ở đây hoàn toàn không có sự suy tư của con người? Tìm chuû theå cuûa 2 caâu naøy? (?) Chữ sàng gợi cho em biết nhà thơ ngắm trăng với cách thức ntn? (?) Neáu thay baèng: Aùn, traùc (baøn) thì yù nghóa caâu thô seõ ntn?. Giáo án : Ngữ văn 7. HS nghe và đọc văn bản.. Giaûi nghóa. - Cổ thể ( dạng: Ngũ ngôn tứ tuyệt) - Caù nhaân: Gioáng baøi: Phoø giaù veà kinh, Vaàn: 2,4.. HS nghe HS thực hiện theo yêu cầu của gv. . HS thực hiện theo yêu cầu của gv. - Đọc văn bản. - Đọc. + Khoâng phaûi taû caûnh thuaàn tuyù.. - Ở đây chủ thể vẫn là con người.. + Sàng  Nằm trên giường ngắm traêng. + Khác ngay vì người đọc có thể nghĩ tác giả đang ngồi đọc sách.. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. I . Tìm hieåu chung 1)Tác giả; Từ nhỏ ông đã lên núi Nga Mi và Thanh Thành đọc saùch, ngaém traêng  Suốt cuộc đời xa quê, soáng tha phöông neân hình aûnh queâ höông, nhất là những đêm trăng sáng đối với ông đầy nỗi nhớ thương. 2 Tác phẩm: Thơ coå theå ( daïng: Ngũ ngôn tứ tuyệt) song không bị những quy tắc chặt chẽ về niềm luật và đối ràng buộc. II.Tìm hieåu vaên baûn : 1 Nội dung : Trang. Lop7.net. -2-.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS LONG THỚI * Giảng: Còn chữ sàng thì ta sẽ hiểu tác giả nằm trên giường trằn trọc không ngủ được mới nhìn qua cửa( cũng có thể ngủ rồi xong tỉnh dậy mà không ngủ lại được). Trong tình trạng mơ màng ấy, chữ nghi ( ngỡ là) và chữ sương đã xuất hiện 1 cách tự nhiên và hợp lí. (?) Từ nghi có tác dụng trong việc tả cảnh ở 2 câu đầu?. * Chốt: Như vậy, trong 2 câu đầu, ta thấy sự hoạt động nhiều mặt của chủ thể trữ tình: Aùnh trăng là đối tượng nhận xét, cảm nghĩ của chủ thể. Nguyên văn có 1 động từ nghi còn bản dịch thêm 2 động từ: rọi, phủ làm nhiều người lầm tưởng 2 câu đầu thuần tuý tả cảnh. ( mà chủ yeáu chuû theå laø aùnh traêng) * Chuyển: Ở 2 câu đầu ánh trăng tróu naëng noãi nieàm suy tö cuûa taùc giaû coøn 2 caâu cuoái thì sao? * Cho hs đọc 2 câu cuối. (?) Coù theå xem 2 caâu cuoái laø taû tình thuaàn tuyù khoâng? Gợi ý: (?) Tìm cụm từ tả tình trực tiếp?. (?) Những từ còn lại có ý nghĩa gì? (taû caùi gì?). * Giaûng: Caâu 3 yù cô baûn gioáng caâu ca dao Nam Triều “ Ngưỡng đầu khán minh nguyệt” ( Ngẩn đầu nhìn trăng sáng). Từ vọng của Lí Bạch biểu cảm rõ hơn khán vì nhìn từ xa,. Giáo án : Ngữ văn 7. HS chú ý lắng nghe.. - Traêng quaù saùng, maøu traùng cuûa trăng khiến tác giả ngỡ là sương bao phủ khắp nơi trên mặt đất . Đây là khoảnh khắc suy tư của Lí Baïch.. a)Hai câu đầu: - Cảnh đem trăng thanh tĩnh , ánh trăng như sương mờ ảo , tràn ngập khắp phòng. - Cảm nhận về ánh trăng : “ Ngỡ là sương trên mặt đất ”.. - Cảnh đem trăng thanh tĩnh , ánh trăng như sương mờ ảo , tràn ngập khắp phòng. - Cảm nhận về ánh trăng : “ Ngỡ là sương trên mặt đất ”.. - HS nghe và cảm nhận.. -Nghe và ghi đề mục 2. - Đọc. - Khoâng taû tình thuaàn tuyù maø : + Tả cảnh, tả người: Vọng minh nguyệt, cử đầu, đê đầu  Điểm thú vị: Tả cảnh, tả người nhưng tình người hiện rõ. Tình người, tình yêu quê đã biến thành hành động: Vọng, cử , đê. + Cử đầu >< đê đầu (cổ thể) + Voïng minh nguyeät >< tö coá höông. -Chính phép đối làm cho chủ thể b) Hai caâu cuoái: trữ tình càng thêm nhớ quê hương nhieàu hôn . - Tâm trạng nhớ cố - Nghe và tự ghi nhận. hương được thể hiện qua tư thế , cử chỉ .. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -3-.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS LONG THỚI ngoùng troâng  Vaän duïng taøi tình câu thơ cổ nhân. Câu 3 đóng vai trò bản lề để hạ câu kết thật sâu, thật hay. Hành động ngẩn đầu như 1 tất để kiểm nghiệm điều câu 2 nói: söông hay traêng. Aùnh maét Lí Baïch chuyển từ trong ra ngoài, từ mặt đất lên bầu trời, nhìn ánh trăng, vầng traêng vaø khi traêng cuõng ñôn coâi, lạnh lẽo như mình thì cuối đầu để nhớ quê. (?) Tứ đó, Lí Bạch đã tại ra 1 cặp đối ở 2 câu cuối? Em hãy phân tích phép đối trong bài thơ? (?) Nêu tác dụng của phép đối trong vieäc theå hieän tình queâ höông? Bình: Câu kết mà lại mở ra 1 tâm trạng buồn đau thấm đượm. Đó là tình yêu quê hương đậm đà của tác giả. Ba câu đầu gợi hình ảnh đẹp cuûa thieân nhieân nhöng chính caâu cuối mới là câu thơ thần “ điểm guùt” cuûa baøi thô. Nieàm vui traêng sáng có thể bất tận, còn nỗi nhớ cố höông cuõng laø khoân cuøng. (?) Thống kê các động từ trong bài thơ ? Tìm các chủ ngữ cho các động từ ấy ? Chúng được lược bỏ để làm gì ?. Giáo án : Ngữ văn 7 - Xúc cảm của nhà thơ , chủ thể của tác phẩm dồn nén , thể hiện rất rõ ở câu thơ cuối cùng.. Thaûo luaän: + Cúi đầu_ ngẩn đầu_ cúi đầu  cử động liên tục  tư duy, cảm xúc tác giả nhớ quê hương.. - Nghe và suy nghĩ.. 2 Nghệ thuật : - Xây dựng hình ảnh gần gũi , ngôn ngữ tự nhiên , bình dị . - Sử dụng biện pháp đối ở câu 3 , 4 . 3 Ý nghĩa : a) Nội dung : Nỗi long đối với quê hương da diết , sâu nặng trong tâm hồn , tình cảm người xa quê. b) Nghệ thuật : Ngôn ngữ của bài thơ rất hàm súc , hình tượng phong phú , gợi nên một nỗi buồn đẹp , làm giàu cho văn , thơ tả cảnh ngụ tình.. * Cá nhân: Nghi,cử, vọng, đê, tư. Chủ thể bị lược bỏ nhưng có thể khẳng định được là 1 chủ thể duy nhất  Tạo sự thống nhất liền mạch của bài thơ. Ngoài ra lược chủ ngữ để tăng tính khái quát của yù thô coù theå hieåu laø taâm traïng cuûa nhiều người chứ không chỉ Lí Bạch  Tính ñieån hình cuûa caûm xuùc thô trữ tình. - Hai câu thơ dịch nêu tương đối đầy đủ ý, tình cảm của bài thơ. Hoạt động 4. Luyện tập : - Có người dịch Tĩnh dạ tứ thành hai - Moät soá ñieåm khaùc: + Lí Baïch khoâng duøng so saùnh “ câu thơ sau : Đêm thu trăng sánh như sương, söông chæ xuaát hieän trong caûm nghó Lí bạch ngắm cảnh nhớ thương quê nhà cuûa nhaø thô”. - Dựa vào những điều đã phân tích ở + Bài thơ ẩn chủ ngữ không nói rõ trên , em hãy nhận xét về hai câu thơ laø Lí Baïch. dịch ấy . Nếu có thể , thử dịch thành + Năm động từ chỉ còn 3. Bài thơ bốn câu thơ theo nguyên thể hoặc coøn cho ta bieát taùc giaû ngaém caûnh theo thể lục bát.. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -4-.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7 ntn .. Hoạt động 5 : Củng cố _ Dặn dò : a) Củng cố: (?) Caûm xuùc chính cuûa taùc giaû trong baøi thô laø caûm xuùc gì? (?) Đọc và nêu nhận xét về 2 câu thô dòch phaàn luyeän taäp? b) Hướng dẫn tự học : -Hoïc thuoäc loøng baûn phieân aâm vaø dòch thô. -Học tiểu sử tác giả, bài ghi và ghi nhớ. -Soạn bài :Hồi hương ngẫu thư. + Đọc và dịch nghĩa, chú thích. + Tìm hieåu taùc giaû, theå thô. + Soạn các câu hỏi tìm hiểu văn. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -5-.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. Tuaàn : 10 . Tieát : 38. SN : 5/10/10. Dạy :. NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ ( Hoài höông ngaãu thö – Haï Tri Chöông ). I. Muïc tieâu : - Cảm nhận tình yêu quê hương bền chặt , sâu nặng chợt nhói lên trong một tình huống ngẫu nhiên , bất ngờ được ghi lại một cách hóm hỉnh trong bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu cuối trong ài thơ tuyệt cú.. II Kiến thức chuẩn : 1 Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Hạ Tri Chương. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. - nét độc đáo về tứ của bài thơ. - Tình cảm quê hương là tình cảm sâu nặng, bền chặt suốt cả cuộc đời. 2 Kĩ năng: - Đọc – hiểu bài thơ tuyệt cú qua bản dịch tiếng Việt. - Nhận ra nghệ yhuaatj đối trong bài thơ Đường. - Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán., phân tích tác phẩm.. III HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN : Nội dung hoạt động. Hoạt động1: Khởi động : 1. Ổn định .Kiểm diện, trật tự. 2.Bài cũ : (?) Đọc thuộc lòng phieân aâm vaø dòch thô baøi Tónh daï tứ. Bài thơ được viết theo thể gì? Trình bày những hiểu biết của em về thể thơ đó? Cho biết nội dung của bài thơ. 3 Giới thiệu bài: * Queâ höông hai tieáng tha thieát luôn là nỗi nhớ canh cánh trong lòng những người xa xứ. Khác với Lí Baïch vaø 1 soá nhaø thô khaùc , Haï Tri Chương khi từ quan về quê mà nỗi nhớ không chì không vơi đi mà còn được tăng lên gấp bội. Tình cảm ấy sẽ được hiểu rõ hơn khi tiếp cận với bài thơ Hồi hương ngẫu thư cuûa nhaø thô. Hoạt động 2: Đọc – Hiểu văn bản - Gọi học sinh đọc phần chú thích *. Hoạt động thầy. Hoạt động trò. - lớp trưởng báo cáo sĩ số. - HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV.. - Nghe và ghi tựa bài vào tập. - Học sinh đọc phần chú thích SGK. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. I/ Tìm hieåu chung : 1)Taùc giaû : Trang. Lop7.net. -6-.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS LONG THỚI SGK . (?) Em bieát gì veà taùc giaû?. (?) Bài thơ được sanùg tác khi nào ?. - Gọi học sinh đọc bài thơ. - Đọc mẫu bảng phiên âm.. (?) Bài thơ được viết theo thể thơ naøo? (?) Nhòp ñieäu baøi thô nhö theá naøo? Hoạt động 3: Phân tích : (?) So saùnh veà theå thô cuûa nguyeân taùc vaø 2 baûn dòch thô? (?) Qua tựa đề, em thấy sự biểu hiện tình quê trong bài có gì đáng löu yù? (?) Ở bài Tĩnh dạ tứ, tác giả nhớ queâ vaøo luùc naøo ? (?) Còn ở bài này thì thể hiện tình yeâu queâ höông coù gì khaùc?. (?) Em hiểu thế nào về từ ngẫu ? Taïi sao laïi ngaãu nhieân vieát ? Vaäy ý nghĩa nhan đề bài thơ có gì đáng löu yù? (?) Theá maø laïi vieát, maø laïi vieát hay, lại xúc động . Vì sao như vậy?. Chốt: Tóm lại, từ ngẫu không làm giảm ý nghĩa của tác phẩm. Ngược lại còn nâng ý nghĩa đó lên bội lần. * Cho HS đọc 2 câu đầu (?) Biện pháp nghệ thuật nào được. Giáo án : Ngữ văn 7 - Hạ Tri Chương (659-744) đỗ tiến sĩ năm 695 ông thích uống rượu , tính hào phóng ông để lại cho đời 20 taäp thô. - Hoàn cảnh sáng tác: Năm 774, lúc 86 tuổi tác giả đã từ quan về queâ vaø saùng taùc baøi thô naøy sau treân 50 naêm laøm - Học sinh đọc cả phần phiên âm dòch thô , dòch nghóa. Gioïng: Chaäm, buoàn ; caâu 3 : hôi ngaïc nhieân; caâu 4: hoûi. - Thất ngôn tứ tuyệt - Nhòp: 4/3 , caâu 4 nhòp 2/5.. + Đọc lại chú thích trả lời. - “Ngaãu nhieân vieát’ vì taùc giaû khoâng chuû ñònh laøm baøi thô naøy veà tới quê nhà + Xa quê, nhìn trăng nhớ quê + Vừa mời ở lại, ông nhất định đòi về đến làng bộc lộ tình cảm quê hương thật đáng trân trọng. + Ngẫu thư (ngẫu nhiên viết) chứ khoâng phaûi tình caûm, caûm xuùc boäc loä ngaãu nhieân vì taùc giaû voán khoâng định viết khi mới đến quê. + Vì duyên cớ đầy kịch tính ở cuối baøi (taùc giaû bò coi laø khaùch) Ñaèng sau ấy, là điều kiện tất yếu. Đó là tình queâ saâu naëng. -Nghe.. - Hạ Tri Chương(659744) đỗ tiến sĩ năm 695 Ông còn để lại 20 tập thơ cho đời . 2)Tác phẩm : - Hoàn cảnh sáng tác: Naêm 774, luùc 86 tuoåi tác giả đã từ quan về queâ vaø saùng taùc baøi thô naøy sau treân 50 naêm làm quan ở thủ đô Trường An (TQ ). 3 Thể thơ : - Thất ngôn tứ tuyệt - 2 baûn dòch : Luïc baùt. 4 Chủ đề : II Phân tích : 1 Nội dung : a) Hai câu đầu : - lời kể của tác giả về quãng đời xa quê làm quan ( từ lúc còn trẻ đến lúc về già ). - Lời tự nhận xét : Đi suốt cả cuộc đời vẫn nhớ về quê hương , giọng nói không hề thay đổi dù tóc mai đã rụng . .=>caûm xuùc buoàn, boài hồi bởi thời gian qua nhanh.. -Đọc. + Đối trong câu (tiểu đối) , 4 >< 3. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -7-.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS LONG THỚI sử dụng ở đây? (?) Caâu 1 laø kieåu caâu gì? Vaø pheùp đối ở đây đã làm nởi bật ý gì? (?) Caâu 2 thuoäc kieåu caâu gì? Neâu tác dụng của phép đối trong câu 2? ( Xa quê lâu, ở con người tác giả, cái gì thay đổi theo thời gian? Cái gì không thay đổi? Sự thay đổikhông đổi đó có ý nghĩa gì?) (?)Từ nhận thức về sự kết hợp này, em hãy trả lời câu hỏi 3 SGK T 127 ( treo baûng phuï) ? * Bình: Như Khuất Nguyên thời Xuaân Thu- Chieán Quoác coù 2 caâu thô noåi tieáng: “ Hổ tử bất thủ khâu Quyện điểu qui cựu lâm”. ( Cáo chết quây đầu về núi, chim mỏi tất bay về rừng cũ) Thú vật còn thế nữa chi là ngườiø. Đó là tình cảm phổ biến mà mọi người đều có và phải có – Tình yêu đối với quê höông. * Chuyển ý: Hai câu đầu biểu hiện tình yeâu queâ höông cuûa nhaø thô coøn 2 caâu cuoái tình queâ höông coù gì khaùc. - Cho HS đọc 2 câu cuối. (?) Chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa 2 câu đầu và 2 câu cuối?. Gợi ý: (?) Vì sao về đến nhà mà chẳng ai nhận ra ông nữa?. (?) Sự thực ấy đã tạo ra 1 nghịch lý và tạo nên nhãn tự của câu thơ, đó là từ nào? (?) Từ đó, hãy phân tích xem sự. Giáo án : Ngữ văn 7 + Câu 1: Kể khái quát quãng đời xa quê làm quan làm nổi bật sự thay đổi về vóc người, tuổi tác,hé loä tình queâ ( caûm xuùc buoàn, boài hoài bởi thời gian qua nhanh). + Câu 2: Tả . Dùng yếu tố thay đổi ( tóc) để làm nổi bật yếu tố không đổi (giọng nói) Hình ảnh chân thực, vừa tượng trưng làm nổi bật tình cảm gắn bó với quê hương. -Quan sát, thảo luận trả lời thông qua bài soạn .. -Nghe.. b) Hai caâu cuoái: - Đọc hai câu cuối - Tình huống bất ngờ , trẻ nhỏ tưởng nhà thơ là - Nếu hai câu đầu biểu hiện tình yêu quê hương thì hai câu cuối thể khách lạ. Sự ngỡ hiện thái độ đau xót ngậm ngùi mà ngàng, xót xa khi mình bò coi nhö laø khaùch laï kín đáo trước những thay đổi của ngay trên mảnh đát quê queâ nhaø . hương. 2 Nghệ thuật : + Tác giả quá nhiều thay đổi. - Sử dụng các yếu tố +Quê hương cũng đổi thay: người tuej sự. già chết cả ( sống trên 70 đã liệt - Cấu tứ độc đáo. vaøo haøng “ coå lai hi”- xöa nay - Sử dụng biện pháp tiểu hieám. đối hiệu quả. * Cá nhân: Trở về nơi chôn nhao caét roán maø bò xem laø khaùch  Kòch tính (bi haøi) - Nhi đồng càng hớn hở bao nhiêu 3. Ý nghĩa : thì noãi loøng cuûa taùc giaû tan naùt baáy a) Nội dung :. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -8-.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS LONG THỚI xuất hiện của nhi đồng và tiếng cười, câu hỏi nhiệt tình của các em coù laøm taùc giaû vui leân khoâng?. Hoạt động 4 : Luyện tập : (?) Hai bài: Tĩnh dạ tứ và hồi hương ngẫu thư đều nói về tình yêu quê hương nhưng hoàn toàn bieåu loä tình caûm khoâng gioáng nhau. Ngoài ra giọng điệu 2 bài có gì khaùc nhau ? (?) Em thích baûn dòch thô naøo hôn? Vì sao? Hoạt động 5 : Củng cố - Dặn dò : a) Củng cố : Thông qua phần luyện tập : b) Hướng dẫn tự học. -Hoïc thuoäc loøng baøi thô (phieân aâm,dòch thô). taùc giaû, phân tích, baøi ghi. - Tuaàn 11 kieåm tra vaên:OÂn taäp caùc văn bản văn thơ trữ tình dân gian và trung đại từ tuần 4 đến tuần 10. - Soạn bài:Từ trái nghĩa. + Trả lời các câu hỏi tìm hiểu văn bản vào vỡ soạn.. Giáo án : Ngữ văn 7 nhiêu giọng bi hài thấp thoáng ẩn hiện sau những lời kể tưởng chừng như khách quan, trầm tĩnh.. - Học sinh dựa và nội dung của từng bài .. - Hoïc sinh tö so saùnh.. - Tình quê hương là một trong những tình cảm lâu bền và thiêng liêng nhất của con người. b) Nghệ thuật : - Tác giả sử dụng rất thành công phép đối trong thơ nên nói ít mà gợi nhiều tình tứ. giọng điệu bi hài, cấu tứ độc đáo.. III Luyeän taäp : - Tĩnh dạ tứ: Giọng ñieäu nheï nhaøng, thaám thía. - Hoài höông ngaãu thö: Gioïng ñieäu thaät saâu saéc, hoùm hænh. - Baûn dòch thô cuûa Traàn Troïng San saùt nghóa hôn.. - Nghe và ghi nhận, đánh dấu để ghi nhớ.. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. -9-.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. Tuaàn : 10 . Tieát : 39 SN : 6/10/10. TỪ TRÁI NGHĨA. Dạy :. . I . Muïc tieâu - Nắm được khái niệm từ trái nghĩa. - Có ý thức lựa chọn từ trái nghĩa. II Kiến thức chuẩn: 1 Kiến thức: - Khái niệm từ trái nghĩa. - Tác dụng của từ trái nghĩa trong văn bản. 2 Kĩ năng: - nhận biết từ trái nghĩa trong văn bản. - Sử dụng từ trái nghĩa phù hợp với ngữ cảnh. III Hướng dẫn - thực hiện : Hoạt động thầy. Hoạt động Khởi động : 1.Ổn định. Kiểm diện, trật tự.. Hoạt động trò. Noäi dung. - Lớp trưởng báo cáo sĩ số.. 2. Baøi cuõ. (?) Thế nào là từ đồng nghĩa? (?) Từ đồng nghĩa có mấy loại? Cho VD. Sửa BT6,9.. 3. Bài mới. * Trong cuoäc soáng,khi giao tieáp đôi khi chúng ta vô tình sử dụng 1 loại từ mà không ngờ tớivì nó quaù quen thuoäc laïi tieän duïng. Các em có biết đó là loại từ nào không? Đó là từ trái nghĩa. Vậy, thế nào là từ trái nghĩa? Cách sử duïng noù ntn? Chuùng ta seõ cuøng nhau tìm hieåu qua tieát hoïc hoâm nay. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức : - Cho HS đọc mục 1. (?) Tìm các cặp từ tráinghĩa trong 2 vaên baûn: Caûm nghó trong ñeâm thanh tónh vaø Ngaãu nhieân viết nhân buổi mới về quê (Traàn Troïng San) ?. - HS nghe và trả lời theo yêu cầu của GV. - GV nhận xét cho điểm. - HS chs ý lắng nghe và ghi tựa bài vào vở.. -Đọc. -Caù nhaân: + Ngẩng >< cúi Hành động. + Giaø >< treû  Tuoåi taùc. + Đi >< trở lại di chuyển.. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. I)Thế nào là từ trái nghóa: -Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau. -Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghóa khaùc nhau.. Trang Lop7.net. - 10 -.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS LONG THỚI (?) Tìm từ trái nghĩa với từ :già trong trường hợp: cau già, rau giaø? (?) Từ phân tích trên, em hãy rút ra khái niệm thế nào là từ trái nghóa? Baøi taäp nhanh: (?) Tìm từ trái nghĩa với từ: Xấu, laønh ?. Giáo án : Ngữ văn 7 -Caù nhaân: Giaø >< non.. -Hs dựavào ghi nhớ ghi nhớ.. - Cơ sở chung: + Hình daùng: Xaáu >< xinh + Hình thức-nội dung:xấu ><đẹp + Phaåm chaát : xaáu >< toát + Lành >< độc,dữ. + Lành >< rách, mẻ, vỡ. -Caù nhaân: (?) Tác dụng của các cặp từ trái + Tạo các cặp tiểu đối nghóa trong 2 vaên baûn treân ? + Tạo hiện tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời văn sinh động. - Thành ngữ: (?) Tìm 1 số thành ngữ có sử + Ba chìm baûy noåi. dụng từ trái nghĩa và nêu tác + Leân boång xuoáng traàm. dụng của việc dùng các từ trái + Bước thấp bước cao. nghóa aáy?  Tạo lời ăn, tiếng nói sinh động hôn. Baøi taäp nhanh: (?) Xác định các cặp từ trái nghĩa -Đọc to ghi nhớ và tự ghi. trong đoạn thơ sau: -Caù nhaân: “… taát caû, ta raát … duõng khí, … chảng cúi đầu;… vẫn ung dung. + Thieáu >< giaøu. Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hoá + Soáng >< cheát. anh huøng Sức… mạnh hơn… .” + Nhân nghĩa >< cường bạo. Hoạt Động 3 Luyện tập -Đọc, thảo luận, trả lời. Bài tập 1: Học sinh đọc , xác -Nhaän xeùt, boå sung. ñònh yeâu caàu baøi taäp . -Đánh giá.. Baøi Taäp 2 -Cho HS đọc BT. -Đánh giá.. -Đọc, thảo luận trả lời. -Nhaän xeùt, boå sung.. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. VD : + Giaø >< treû  Tuoåi taùc. + Đi >< trở lại di chuyeån.. II)Sử dụng từ trái nghĩa: Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động. VD : + Ba chìm baûy noåi. + Leân boång xuoáng traàm. + Bước thấp bước cao.. 3)Luyeän taäp : BT 1 Từ trái nghĩa: Laønh >< raùch. Giaøu >< ngheøo. Ngaén >< daøi. Saùng >< toái. BT 2 . Caù töôi >< caù öôn. Trang. Lop7.net. - 11 -.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. Baøi Taäp 3 Điền các từ trài nghĩa thích hợp vào các thành ngữ. -Caù nhaân : moãi em 1 caâu.. Baøi Taäp 4 -Neâu yeâu caàu baøi taäp . -Đánh giá.. -Nêu yêu cầu, gọi HS đọc.. Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò: a) Củng cố : - Thế nào là từ đồng nghĩa? - Sử dụng từ đồng nghĩa như HS nghe và suy nghĩ trả lời. theá naøo ? - Tác dụng của từ đồng nghóa trong vaên chöông ? b) Hướng dẫn tự học: - Tìm các cặp từ trái nghĩa được HS nghe và thực hiện theo yêu cầu sử dụng để tạo hiệu quả diễn đạt của GV. trong một số văn bản đã học.. Hoa töôi >< hoa heùo, taøn AÊn yeáu >< aên khoeû. Hoïc yeáu >< hoïc khaù, gioûi. Chữ xấu >< chữ đẹp. Đất xấu >< đất tốt. BT3 Chân cứng đá mềm. Coù ñi coù laïi. Gaàn nhaø xa ngoõ. Mắt nhắm mắt mở. Chạy sắp chạy ngửa. Vô thưởng vô phạt. Beân troïng beân khinh. Buổi đực buổi cái. Bước thấp bước cao. Chân ướt chân ráo. BT 4. - Toâi ñi lính, laâu khoâng veà quê ngoại. - Doøng soâng xöa vaãn beân lỡ, bên bồi. Khi toâi bieát thöông baø thì đã muộn. Baø chæ coøn laø 1 naém coû thoâi! (Nguyeãn Duy). - Làm hoàn chỉnh BT4 . - Soạn bài : Luyện nói văn biểu cảm. ( Mỗi tổ 1 đề: Chuẩn bị ra giấy để nói trước lớp). Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. - 12 -.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. Tuaàn : 10 .Tiết 40 SN : 7/10/10. LUYEÄN NOÙI : VĂN BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT , CON NGƯỜI. Dạy :. I . Muïc tieâu : - Rèn luyện kĩ năng nghe , nói theo chủ đề biểu cảm . - Rèn luyện kĩ năng phát triển dàn ý thành bài nói theo chủ đề biểu cảm. II Kiến thức chuẩn : 1 Kiến thức: - Cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong việc trình bày văn nói biểu cảm. - những yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm. 2 Kĩ năng: - Tìm ý, lập dàn ý bài văn biểu cảm về sự vật con người. - Biết cách bộc lộ tình cảm về sự vật và con người trước tập thể. - Diễn đạt mạch lạc , rõ ràng những tình cảm của bản thân về sự vật và con người bằng ngôn ngữ nói. 3.Bài mới. Hoạt động thầy. HÑ1: Khởi động : 1. Ổn định.Kiểm diện, trật tự.. 2. Baøi Cuõ . (?) Haõy neâu caùch laäp yù cuûa baøi vaên bieåu caûm? - Kieåm tra baøi chuaån bò noùi. * Giới thiệu bài: * Nói là hình thức giao tiếp tự nhiên của con người. Ngoài việc rèn luyện cho HS năng lực viết GV còn phải rèn luyện cho HS năng lực nói vì đó là phương tiện giao tiếp hữu hiệu nhất, đạt kết quả cao nhất. Khi nắm vững được kĩ năng nói và viết theo chủ đề thì HS đã có 1 công cụ sắt bén giúp mình thaønh coâng trong cuoäc soáng. Tieát hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em ñi vaøo phần luyện nói theo chủ đề biểu caûm.. Hoạt động trò. Noäi dung. - Lớp trưởng báo cáo sĩ số. - HS nghe và trả lời theo yêu cầu của GV. - GV nhận xét cho điểm. -Nghe và ghi tựa bài vào tập. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. - 13 -.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. HĐ 2 Hình thành kiến thức Hướng dẫn học sinh chuẩn bị - Gợi ý mẫu chung của bài nói. -Yêu cầu: Mỗi tổ cử 1 đại diện nói trước lớp.. I/ Hướng dẩn chuẩn bị - Nghe. - Tự ghi nhớ làm theo.. 1) Mở đầu: Kính thưa cô (thầy), thöa caùc baïn, em xin trình baøy baøi noùi cuûa noùi cuûa mình. 2)Noäi dung cuï theå: ----------------------------------------3)Kết thúc: Em xin được ngừng lời ở đây. Cảm ơn (thầy) cô và các bạn đã chú ý lắng nghe! HĐ 3.Hướng dẫn luyện tập : -Chia khu vực các tổ. - Theo doõi chung, yeâu caàu nhieàu HS coù cô hoäi luyeän noùi. -Yêu cầu đại diện của 4 tổ lên trình baøy baøi noùi cuûa mình.. -Chốt lại: ( Nhận xét, đánh giá cuï theå).. II/ NÓI TRÊN LỚP .. - Nhóm trưởng đều động các bạn nói trước tổ. - Phát biểu trước tổ theo dàn bài - Caùc baïn nhaän xeùt, boå sung, thö kí toå ghi nhaän. -Đại diện 4 tổ trình bày bài nói trước lớp. - Caùc baïn nhaän xeùt, goùp yù, boå sung. -Nghe, tự ghi nhớ. * Quan sát , đọc to, tự ghi nhận. Daøn baøi tham khaûo: Đề 1: Cảm nghĩ về thầy cô giáo. MB: Giới thiệu về thầy cô giáo mà. -Treo baûng phuï cung caáp daøn baøi tham khaûo. - Muốn người nghe hiểu thì người nói phải lập ý và trình bày theo thứ tự. - Muốn truyền đạt cảm xúc cho người nghe thì: + Tình caûm phaûi chaân thaønh + Từ ngữ phải chính xaùc, trong saùng. + Baùi noùi phaûi maïch laïc và đảm bảo tính liên kết, chaët cheõ.. mình yêu mến: Thầy cô nào? Dạy lớp mấy? Trường nào?. TB: Em đã có những tình cảm, kĩ niệm gì đối với thầy cô. + Vì sao em yêu mến? (tả ngoại hình, tính caùch) + Hình ảnh thầy cô giữa đàn em nhỏ. + Gioïng noùi aám aùp, trìu meán thaân thöông khi thaày coâ giaûng baøi. + Lúc thầy cô theo dõi lớp học( trong giờ kiểm tra chất lượng học tập, trong tieát SHL…) + Hình ảnh thầy cô vui mừng khi HS. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. - 14 -.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS LONG THỚI. Giáo án : Ngữ văn 7. đạt được những thành tích cao, làm được những việc tốt. + Thaày coâ thaát voïng khi coù HS vi phaïm. + Lúc thầy cô an ủi, chia xẻ với HS khi caùc em gaëp chuyeän ñau buoàn. + Thầy cô quan tâm, lo lắng với những buồn vui của lớp học.  Do đó, hình ảnh thầy cô đã để lại trong em nhieàu tình caûm vaø kó nieäm toát đẹp mà không bao giờ em có thể quên được.. KB: Tình caûm chung veà thaày coâ giaùo. Đó cũng chính là người lái đò đưa thế heä treû caëp beán töông lai. Caûm xuùc cuï theå veà thaày coâ maø mình yeâu quí nhaát. Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò : a) Cuûng coá: ( thông qua luyện tập ). b) Hướng dẫn tự học : Tự luyện nói biểu cảm ở nhà với nhóm bạn hoặc trước gương. - Soạn bài: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá ( Đỗ Phủ). + Đọc văn bản, chú thích. + Tìm hieåu theå thô, taùc giaû. + Trả lời các câu hỏi tìm hiểu vaên baûn.. Duyệt của Tổ Trưởng. Long Thới , ngaøy thaùng 10 naêm 2010. DIỆP THỊ THU SA. Giaùo Vieân : CHÂU VĂN LẬP. Trang Lop7.net. - 15 -.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>