Chuyên đề Ngữ văn: Phương pháp dạy một văn bản nhật dụng ở bậc THCS - Tiết 45: Ôn dịch, thuốc lá -Nguyễn Khắc Viện

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 9/ 11 /2010 Ngµy d¹y: 11/ 11/2010. Chuyên đề ngữ văn Phương pháp dạy một văn bản nhật dụng ở bậc thcs Người thực hiện: Bùi Văn Thành Tæ: Khoa häc x· héi. TiÕt 45: ¤n dÞch, thuèc l¸ -Nguyễn Khắc ViệnI. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - xác định được quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức được tác hại to lớn. nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. - Thấy được sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức lập luận và thuyết minh trong VB. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi, m¸y chiÕu - Häc sinh: So¹n bµi, s­u tÇm c¸c th«ng tin vÒ hót thuèc l¸. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: H·y nªu t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng vµ mét sè biÖn ph¸p h¹n chÕ sñ dông bao b× ni l«ng? 2. Bµi míi: Hót thuèc l¸ lµ mét thãi quen, mét thó vui, thËm chÝ cã tÓ xem lµ mét phÇn cña phong tục tập quán, một phần văn hoá của nhiều quốc gia, trong đó có VN. Thế nhưng hút thuốc lá lại vô cùng có hại cho sức khoẻ con người. Hoạt động của thầy và trò. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ VB?. - Gi¶i thÝch chó thÝch 1, 4, 8? - Cho biÕt v¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cô thÓ cña mçi phÇn?. GV hướng dẫn đọc: Rõ ràng, mạch lạc, chú ý những dòng chữ in nghiêng cần đọc. Néi dung bµi häc. I. Giíi thiÖu chung vÒ v¨n b¶n - Trích trong cuốn: “Từ thuốc lá đến ma tuý- bÖnh nghiÖn”. - Lµ v¨n b¶n nhËt dông- ThuyÕt minh vÒ một vấn đề khoa học xã hội. 2. Chó thÝch 3. Bè côc - PhÇn 1: Tõ ®Çu...nÆng h¬n c¶ AIDS -> Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ - PhÇn 2: TiÕp .... con ®­êng ph¹m ph¸p - > t¸c h¹i cña thuèc l¸ - PhÇn 3: cßn l¹i -> KiÕn nghÞ vÒ viÖc chèng thuèc l¸. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. §äc.. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> chậm. Những câu cảm phải đọc với giọng phï hîp. GV đọc mẫu-> HS đọc tiếp - Gi¶i thÝch chó thÝch 1, 4, 8? - Cho biÕt v¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cô thÓ cña mçi phÇn?. - Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc dïng dÊu phẩy trong nhan đề VB? ¤n dÞch: chØ chung c¸c lo¹i bÖnh nguy hiểm, lây lan rộng làm chết người hàng loạt trong một thời gian nhất định. Nếu đề bài sử thành “Ôn dịch thuốc lá” hoÆc “Thuèc l¸ mét lo¹i «n dÞch” th× vÒ mÆt ND kh«ng sai, nh­ng tÝnh chÊt biÓu c¶m kh«ng râ b»ng khi dïng dÊu phÈy gi÷a hai côm tõ. - Trong phần mở đầu VB đã cho đưa ra nh÷ng th«ng tin g×? - Trong đó thông tin nào mang chủ đề cña VB? Tác giả đã dựa vào kết luận của hơn năm vạn công trình nghiên cứu để đưa ra nhận định đó như một định đề, không cần chøng minh, bµn luËn. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch më bµi cña t¸c gi¶? Më ®Çu phÇn t¸c h¹i t¸c gi¶ dÉn lêi TH§, mét nhµ qu©n sù thiªn tµi. - Trong đó tác giả đã so sánh việc chống thuèc l¸ víi sù viÖc nµo? Cã t¸c dông g×? Tằm ăn dâu đến đâu biết đến đó. Còn khói thuốc, người hút thường không thấy tác h¹i cña nã ngay. - T¸c h¹i cña thuèc l¸ ®­îc thuyÕt minh trên những phương diện nào?. 2. Chó thÝch 3. Bè côc - PhÇn 1: Tõ ®Çu...nÆng h¬n c¶ AIDS -> Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ - PhÇn 2: TiÕp .... con ®­êng ph¹m ph¸p - > t¸c h¹i cña thuèc l¸ - PhÇn 3: cßn l¹i -> KiÕn nghÞ vÒ viÖc chèng thuèc l¸. 4. T×m hiÓu v¨n b¶n * Nhan đề văn bản Dấu phẩy được sử dụng theo lối tu từ để nhÊn m¹nh: - Thuèc l¸ lµ mét lo¹i dÞch bÖnh nguy hiÓm, l©y lan réng. - Thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch bệnh nµy. a. Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ - Cã nhiÒu «n dÞch míi xuÊt hiÖn cuèi TK XX, đặc biệt là nạn dịch AIDS và thuốc lá - ¤n dÞch thuèc l¸ ®ang ®e do¹ søc khoÎ và tính mạng con người.. -> Th«ng b¸o ng¾n gän, chÝnh x¸c vµ nhÊn m¹nh hiÓm ho¹ to lín cña n¹n dÞch nµy. b. T¸c h¹i cña thuèc l¸ - Dẫn lời THĐ bàn về việc đánh giặc, để: + C¶nh b¸o thuèc l¸ lµ mét kÎ thï nguy hiÓm + Khẳng định cần phải hành động kịp thời nh­ng bÒn bØ, l©u dµi. -> mượn lối nói so sánh để gây ấn tượng m¹nh, t¹o søc thuyÕt phôc trong viÖc thuyÕt minh t¸c h¹i cña thuèc l¸. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Søc khoÎ - Đạo đức cá nhân và cộng đồng Trên phương diện sức khoẻ thuốc lá gây ra nh÷ng t¸c h¹i g×? Hàng vạn công trình nghiên cứu đã phát hiÖn tíi trªn 4000 chÊt ho¸ häc trong khãi thuèc l¸ cã kh¶ n¨ng g©y h¹i cho søc khoÎ con người: C¬ thÓ ®­îc cÊu t¹o bëi hµng tØ tÕ bµo, tÊt cả những tế bào ấy đều cần ô- xi. Nhờ kh«ng khÝ ta thë ra «- xi xuyªn thÊm vµo phæi. - M¸u tiÕp nhËn «- xi vµ chuyÓn tíi toµn bộ cơ thể. ở những người hút thuốc lá, một sè chÊt cã thÓ ng¨n c¶n phæi thùc hiÖn chøc n¨ng cña nã. - Bå hãng vµ h¾c in cña khãi thuèc l¸ lµm phổi và các ống dẫn của nó đọng cáu ghét dẫn đến các bệnh về họng và những cơn ho. nÕu c¸c tÕ bµo bÞ c«ng kÝch, chóng sÏ ph¸t triÓn nhanh cã thÓ g©y ung th­. - ¤- xÝt c¸c bon vµ ni- c«- tin ®i kh¾p n¬i cùng máu, làm cho máu đặc thêm nhiều khiến cho sự vận chuyển nghẽn tắc đó là nguyªn nh©n g©y nhåi m¸u c¬ tim. - Vì sao tác giả đặt giả định “Có người b¶o...mÆc t«i”? Sau đó bằng những dẫn chứng sinh động và tình cảm nhiệt thành tác giả đã bác bỏ luËn ®iÖu sai lÇm Êy b»ng c¸ch - Khẳng định điều gì? - Qua ®©y em rót ra nhËn xÐt g× vÒ t¸c hại của việc hút thuốc lá đối với sức khoÎ? C¸c dÉn chøng ®­îc ®­a ra ph©n tÝch trªn c¬ së nµo? Cã t¸c dông g×? - Trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ t¸c h¹i của thuốc lá đối với đạo đức có những th«ng tin nµo? - Trong th«ng tin nµy t¸c gi¶ sö dông phương pháp gì để thuyết minh? Có tác dông ntn? Cảnh báo nạn hút thuốc ở một nước nghèo nh­ VN lµm n¶y sinh c¸c tÖ n¹n kh¸c. - Qua nh÷ng th«ng tin trªn em cã nhËn. * §èi víi søc khoÎ - ChÊt h¾c- Ýn lµm tª liÖt c¸c l«ng mao ë vßm häng, phÕ qu¶n, nang phæi, g©y ho hen, viªm phÕ qu¶n, ung th­. - ChÊt «- xÝt- c¸c- bon thÊm vµo m¸u kh«ng cho tiÕp nhËn «- xi khiÕn søc khoÎ gi¶m sót. - Chất ni- cô- tin làm co thắt các động mạch, gây huyết áp cao, tắc động mạch, nhåi m¸u c¬ tim, cã thÓ g©y tö vong.. - Khói thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh. => Lµ nh÷ng chøng cí khoa häc, c¸c sè liệu cụ thể để khẳng định thuốc lá huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người * Về mặt đạo đức - TØ lÖ thanh thiÕu niªn hót thuèc ë c¸c TP lớn nước ta ngang hàng với các TP Âu- Mĩ -> so s¸nh - §Ó cã tiÒn hót, thiÕu niªn cã thÓ sinh ra trém c¾p - Tõ nghiÖn thuèc l¸ cã thÓ dÉn tíi nghiÖn thuèc phiÖn. => Huỷ hoại lối sống, nhân cách người 4. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> xÐt g×? - PhÇn cuèi VB cung cÊp nh÷ng th«ng tin g×? - ChiÕn dÞch: lµ toµn bé c¸c H§ nh»m tËp trung khẩn trương huy động nhiều lực lượng XH trong một thời gian ngắn để thực hiện một mục tiêu cụ thể nào đấy. - ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸: tÊt c¶ c¸c hoạt động thống nhất và rộng khắp của XH nh»m chèng l¹i mét c¸ch hiÖu qu¶ «n dÞch thuèc l¸. - Từ đó tác giả bày tỏ thái độ như thế nµo vµ ®­ ra nh÷ng kiÕn nghÞ g×? - Trong phÇn kÕt nµy t¸c gi¶ sö dông những phương pháp TM nào?. T×m hiÓu t×nh tr¹ng hót thuèc l¸ ë nh÷ng người xung quanh em. VN, nhÊt lµ TTN c. KiÕn nghÞ vÒ viÖc chèng thuèc l¸ - Các nước phát triển tiến hành những chiÕn dÞch, thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n ngõa, h¹n chÕ quyÕt liÖt -> hiÖu qu¶ cao. - Chóng ta cÇn ph¶i quyÕt t©m chèng l¹i n¹n dÞch thuèc l¸. - T/ G cæ vò nhiÖt t×nh vµ bµy tá niÒm tin vµo sù chiÕn th¾ng cña chiÕn dÞch nµy -> phương pháp thuyết minh: nêu số liệu, so s¸nh III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung: - Hút thuốc lá gây tác hại đới với sức khoẻ và đạo đức - CÇn ph¶i chèng l¹i n¹n dÞch nµy víi quyết tâm cao và những biện pháp triệt để * Phương pháp TM: So sánh, nêu số liệu, liÖt kª 2. LuyÖn tËp. D. Củng cố và hướng dẫn về nhà 1. Cñng cè: - N¾m ®­îc t¸c h¹i cña n¹n dÞch thuèc l¸ - QuyÕt t©m chèng l¹i n¹n dÞch nµy 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn kÕt luËn trong vë ghi - BTVN: S­u tÇm c¸c VB, §V thuyÕt minh * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: ……………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………….. ================. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>