Sáng kiến kinh nghiệm Tiến trình chung giờ dạy bài đầu tiên phần các vùng kinh tế trong chương trình Địa 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>. SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. . I/ Lý do chọn đề tài Giảng dạy Địa Lý trong nhà trường PT nói chung và trong trường THCS nói riêng là một công việc đòi hỏi rất nhiều đến sự nhiệt tình của các đồng chí giáo viên vì bộ môn này vừa là phân môn Tự nhiên vừa là phân môn Xã hội nên nó tương đối khó với nhiều học sinh. Không những thế hiên nay môn Địa Lý được hầu hết mọi người cho là môn phụ vì thế đại đa số các em học sinh ít chú tâm vào học.Để làm cho các em học bộ môn này một cách đúng nghĩa và đúng vai trò quan trọng của nó trong cuộc sống thì không phải là dễ, nó đòi hỏi ở người giáo viên không những là sự nhiệt tình mà còn phải có cả năng lực chuyên môn đặc biệt là khả năng tìm ra phương pháp giảng dạy tối ưu nhất, phù hợp nhất tùy theo từng đối tượng học sinh. Riêng đối với học sinh lớp 9, các em vừa học với cường độ lớn các môn nhiều giờ vừa học bộ môn Địa lý với số tiêt ít( 1 tiết/1 tuần) nên việc tìm ra phương pháp học hiệu quả nhất là điều sẽ giúp cả giáo viên và học sinh thuận lợi trong truyền đạt và lĩnh hội thông tin một cách tốt nhất. Chính vì lý do này mà tôi quyết định thực hiện chuyên đề Tiến trình chung giờ dạy bài đầu tiên phần các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. . . II/ Gi¸o ¸n mÉu: TuÇn 10 - sù ph©n ho¸ l·nh thæ TiÕt 19 - bµi 17 .. vïng trung du vµ miÒn nói b¾c bé. I. Mục tiêu cần đạt. Sau bµi häc, häc sinh cÇn: - Hiểu được ý nghĩa của vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, đặc điểm dân cư- xã hội của vùng. - Hiểu sâu hơn sự khác biệt giữa hai tiểu vùng Tây Bắc và Đông Bắc, đánh giá trình độ phát triển giữa hai tiểu vùng và tầm quan trọng của các giải pháp bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế, xã hội. - Xác định được ranh giới vùng, vị trí của một số tài nguyên thiên nhiên quan trọng trên lược đồ. - Ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch ®­îc mét sè chØ tiªu ph¸t triÓn d©n c­ - x· héi. II. Tài liệu và phương tiện dạy học. - Lược đồ tự nhiên vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. - Lược đồ các vùng kinh tế và vùng kinh tế trọng điểm VN (Hình 6.1SGK) - Bản đồ hành chính Việt nam. II. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: -. ổn định lớp(1’). - KiÓm tra bµi thùc hµnh (2’). GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> . SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. . Bµi míi: Vµo bµi: (2’) Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ Sù ph©n hãa l·nh thæ ViÖt Nam b»ng h×nh 6.2 phãng to vµ giíi thiÖu vµo Vïng Trung du-miÒn nói B¾c Bé Hoạt động của GV GV treo bản đồ hành chính VN và lược đồ Vïng TD-MN B¾c Bé ? §äc tªn c¸c tØnh thuéc Vïng. Nªu diÖn tÝch, d©n sè cña vïng vµ tÝnh tû lÖ so víi cả nước?. Vïng n»m ë ®©u trong lãnh thổ nước ta? Vùng giáp các địa danh nµo? Vị trí địa lý đó có ý nghĩa g×?. PhÝa §«ng lµ vïng biÓn réng lín víi bê biÓn kÐo dài từ Móng Cái đến. Hoạt động của HS Néi dung kiÕn thøc HS quan sát lược đồ H17.1 (3’) và lược đồ vùng HS chỉ vùng trên lược đồ trên bảng và bản đồ Hành chÝnh ViÖt Nam Gåm 15 tØnh: Hµ Giang, Cao B¨ng, L¹ng S¬n,Qu¶ng Nanh, B¾c Giang,Th¸i Nguyªn, B¾c C¹n,Tuyªn Quang, Phó Thä, Yªn B¸i,Lµi Cai, DiÖn tÝch:100965km2 Hßa B×nh, S¬n La,§iÖn (30,5% cả nước) Biªn, Lai Ch©u. Dân số: 11,5 triệu người (14,4% cả nước) HS tù tÝnh vµ ghi vµo vë ghi. I/ Vị trí địa lý và giới hạn l·nh thæ (7’) -N»m ë vïng l·nh thæ phÝa B¾c. HS chỉ và đọc trên lược đồ. -B¾c gi¸p Trung Quèc T©y gi¸p Lµo Nam gi¸p B¾c Trung Bé và đồng bằng sông Hồng. §«ng gi¸p biÓn §«ng => Giao l­u thuËn tiÖn víi các vùng trong nước và với nước ngoài.. C¸c ngµnh kinh tÕ biÓn. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> . SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. Qu¶ng Yªn sÏ cã ý nghÜa g×? GV- VÒ §KTN cã thÓ chia thµnh 2 tiÓu vïng §«ng B¾c Vµ T©y B¾c. Qua H17.1 vµ b¶ng 17.1.Nªu sù kh¸c biÖt vÒ §KTN cña 2 tiÓu vïng §B vµ TB? GV- Cho HS tham kh¶o b¶ng “C¬ cÊu tµi nguyªn” SGV trang 61. ChØ c¸c má kho¸ng s¶n? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nguån kho¸ng s¶n cña vïng? T¹o cho vïng thÕ m¹nh g×?. . ph¸t triÓn. Giao l­u b»ng ®­êng biÓn, khai th¸c kinh tế vùng thềm lục địavà các đảo thuộc vịnh Bắc Bộ.. - ĐB: có đồi núi thấp, có mïa §«ng l¹nh. TB: nói cao, cao nguyªn rộng, mùa Đông đỡ lạnh nhờ ảnh hưởng che chắn cña HLS. II/ §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ( 13’) -Thiªn nhiªn cã sù kh¸c biÖt gi÷a §«ng B¾c vµ T©y B¾c.. HS chỉ bản đồ tự nhiên vïng TD-MN B¾c Bé -Kho¸ng s¶n: => ph¸t triÓn khai th¸c vµ luyÖn kim, CN hãa chÊt…. Nhãm 1: Nh÷ng thuËn lîi. GV chia líp thµnh 2 nhãm Nhãm 2: Nh÷ng khã kh¨n. -ThuËn lîi: th¶o luËn: Các nhómlần lượt trình + TNTN phong phó, giµu bµy. khoáng sản,trữ lượng thủy điện lớn nhất cả nước. +KhÝ hËu cã mïa §«ng GV chØ cho HS quan s¸t l¹nh thuËn lîi cho trång dạng địa hình đồi bát úp cây cận nhiệt và ôn đới. xen kÏ gi÷a c¸c thung + Cã nhiÒu tiÒm n¨ng du lòng b»ng ph¼ng. Dạng địa hình đó thuận Ph¸t triÓn c¸c vïng chuyªn lÞch, ph¸t triÓn kinh tÕ lợi như thế nào để phát canh c©y c«ng nghiÖp,x©y biÓn. triÓn kinh tÕ? dung c¸c khu c«ng nghiÖp -Khã kh¨n: và khu đô thị + §H bÞ chia c¾t. GV- Trong thùc tÕ, vïng +KH thay đổi thất thường. trung du lµ miÒn ph¸t triÓn + KS có trữ lượng nhỏ, nhÊt vïng nói phÝa B¾c khã khai th¸c. với các đô thị như: Thái + Chất lượng môi trường. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> . SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. Nguyªn, Yªn B¸i, ViÖt Tr×, H¹ long…. bÞ gi¶m sót m¹nh.. Theo em biết vùng là địa bµn c­ tró cña nh÷ng d©n téc nµo?. - ë §B: Tµy, Nïng, Dao, HM«ng. ởTB: Thái , Mường, Dao, HM«ng ë T©y B¾c.. Quan s¸t H17.2 gîi cho em ®iÒu g×? GV kÕt luËn: §ã chÝnh lµ thế mạnh của vùng về đặc ®iÓm DC-XH.. -Đồng bào dân tộc ít người cã kinh nghiÖm canh t¸c trên đất dốc, kết hợp nônglâm, chăn nuôi gia súc lín,trång c©y c«ng nghiÖp, cây ăn quả, cây dược liệu( cây cận nhiệt và ôn đới). Quan s¸t b¶ng 17.2. NhËn xÐt c¸c chØ tiªu cña vïng so với cả nước?. -Tû lÖ hé nghÌo, thu nhËp bình quân/người, tỷ lệ người lớn biết chữ, tuổi thä, tû lÖ d©n thµnh thÞ thấp hơn cả nước.. Hiện nay đời sống nhân d©n trong vïng nh­ thÕ nµo?. . III/ §Æc ®iÓm d©n c­-x· héi (8’) -Là địa bàn cư trú của nhiều dân tộc ít người.. -Trình độ phát triển dân cư xã hội kém so với cả nước. -§B ph¸t triÓn h¬n TB. -§êi sèng cña nh©n d©n cßn khã kh¨n song ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn.. Gv cung cÊp thªm: Hiện nay vùng trung du và miền núi Bắc bộ nói chung đang được nhà nước cho triển khai 2 dù ¸n : - Dù ¸n 135 vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn nói - Dự án 327 về phư xanh đất trống đồi trọc. Bằng các công việc cụ thể để nâng cao chất lượng cuộc sống cho miền núi: phát triển cơ sở hạ tầng ( làm đường, đưa điện lên miền núi, xây dung các khu tái định cư …), nước sạch nông thôn, xóa đói giảm nghèo, xóa nhà tranh vách đất…. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. . . * Cñng cè: (6’) - HS đọc to phần ghi nhớ SGK. - Xác định vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trên bản đồ. - Bài tập 1: ( điền tiếp nội dung vào các chỗ trống sau cho đúng) VTĐL của vùng thuận lợi cho vùng giao lưu với các vùng trong nước và với nước ngoµi. Diện tích của vùng chiếm 30,5% so với cả nước. Dân số của vùng chiếm 14,4% so với cả nước. Vïng cã nguån TNTN ®a d¹ng, giµu KS thuËn lîi co ph¸t triÓn c¸c ngµnh khai th¸c kho¸ng s¶n, du lÞch vµ thñy ®iÖn. Khí hậu có một mùa đông lạnh thuận lợi cho phát triển cây cận nhiệt và ôn đới. Vïng biÓn giµu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch vµ kinh tÕ biÓn.. * Hoạt động tiếp theo: ( 3’) - Hoµn thµnh bµi tËp trong vë bµi tËp. - Chuẩn bị bài 18 , xem kỹ bản đồ kinh tế vùng và sự phân bố các ngành kinh tÕ vïng. Tìm hiểu về các hoạt động kinh tế ở vùng đặc biệt kinh tế tỉnh Quảng Ninh vµ thµnh phè H¹ Long.. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> . SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. . III/ LËp dµn ý chung qua mÉu gi¸o ¸n. Như vậy qua giáo mẫu, các bước lên lớp vẫn đảm bảo như yêu cầu của một giáo án cần có tuy nhiên từ đó ta thấy có Tiến trình chung cho tất cả c¸c bµi d¹y vÒ §KTN vµ DC-XH cña c¸c vïng kinh tÕ nh­ sau: Bước 1: - HS xác định vị trí địa lý của vùng trên bản đồ - HS tự đọc và ghi chép số liệu về diện tích, dân số của vùng, tính tỷ lệ so với cả nước Bước 2: HS đánh giá kinh tế các điều kiện tự nhiên và TNTN theo thứ tự dàn ý: + §Þa h×nh + KhÝ hËu. + §Êt ®ai. + §éng thùc vËt. + S«ng ngßi. + Kho¸ng s¶n. Từ đó các em đánh giá các ĐKTN và TNTN đó trên cơ sở những thuận lợi và khó khăn tác động đến phát triển kinh tế nói chung hoặc đến c¸c ngµnh kinh tÕ nãi riªng. Bước 3: + T×m c¸c ®iÒu kiÖn d©n c­ x· héi theo b¶ng chØ tiªu d©n c­ x· héi cña vïng. + Đánh giá tác động của các điều kiện dân cư xã hội đó đến phát triÓn kinh tÕ hoÆc c¸c ngµnh kinh tÕ. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> . SKKN: TiÕn tr×nh chung giê d¹y bµi ®Çu tiªn phÇn “ Các vùng kinh tế trong chương trình địa 9”. . IV/ kÕt luËn: Từ việc tìm ra các bước đi chung cho bài dạy đầu tiên của phần Địa lý các vïng kinh tÕ, t«i thÊy r»ng: viÖc häc néi dung nµy víi c¸c em dÔ dµng h¬n, chỉ cần sau khi học đến vùng thứ 2( Vùng đồng bằng sông Hồng) thì gần như các em đã biết cách xác định kiến thức theo thứ tự như trên và đến các vùng khác (Bài 23,25, 28, 31, 35) thì hầu hết các em đã có kỹ năng phân tích nội dung theo đúng hướng của bài và theo đúng giáo án giáo viên đã soạn sẵn. Như vậy cả GV và HS đều thấy đơn giản hơn trong truyền thụ và tiếp nhận kiến thức đồng thời HS cũng phát huy được tính tích cực tự lập, tự chủ của mình. Và đây chính là điều tôi muốn đạt được qua SKKN này. Cuối cùng rất mong sự góp ý của các đồng chí để chuyên đề nhỏ này của tôi hoàn thiện và đạt hiệu quả cao hơn, phục vụ cho giảng dạy tốt h¬n. H¶i An ngµy 30 th¸ng 3 n¨m 2008 Người viết. Bïi ThÞ Thu. GV: Bïi ThÞ Thu – Tæ KHXH Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>