Đề thi thử thpt quốc gia lần thứ I năm học 2015 – 2016 môn : Toán 12 thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian phát đề

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 3 – TiÕt 9 : những câu hát về tình cảm gia đình A/ Môc tiªu bµi häc - Gióp häc sinh: + HiÓu kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. + N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa cña mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cña ca dao, d©n ca qua những bài ca dao về chủ đề tình cảm gia đình. + TÝch hîp víi m«n TiÕng ViÖt ë kh¸i niÖm tõ l¸y; m«n TËp lµm v¨n ë bµi “NghÖ thuËt t¹o lËp v¨n b¶n” vµ bµi viÕt sè 1. + Liên hệ giáo dục tình yêu thương ông bà, cha mẹ, người thân trong gia đình. + Học sinh thuộc những bài ca dao trong chủ đề và biết thêm một số bài ca dao ngoài chủ đề.. B / ChuÈn bÞ. - GV : So¹n bµi; tham kh¶o t­ liÖu vÒ ca dao d©n ca, b¶ng phô. - HS : §äc thuéc bµi ca dao; tr¶ lêi c©u hái sgk. C/ Tiến trình hoạt động dạy- học 1. ổn định lớp : - Kiểm tra sĩ số : 7A 7B 2. KiÓm tra bµi cò : ? Qua v¨n b¶n "Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" t¸c gi¶ Kh¸nh Hoµi muèn nh¾n göi chóng ta ®iÒu g× ? 3. Bµi míi : Giới thiệu bài: Trong dân gian nhu cầu bộc lộ tình cảm của nhân dân lao động rất cao, rất cần thiết. Bởi vì đó là đặc điểm truyền thống của nhân dân ta từ ngàn xa. Những c©u h¸t ru, nh÷ng bµi d©n ca, nh÷ng ®iÖu hß, nh÷ng lêi t©m sù ®­îc thèt lªn tõ tr¸i tim những con người lao động bình dị nhưng rất biết trân trọng giá trị cuộc sống như tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đồng ruộng...Từ đó mà ca dao, dân ca ra đời, tồn tại và phát triển phong phú từ muôn đời đến nay. Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt ? Qua viÖc chuÈn bÞ bµi ë nhµ, I. Giíi thiÖu chung: em hiÓu thÕ nµo lµ ca dao, d©n ca ? - Ca dao : Lµ phÇn lêi cña bµi ca. Sù kh¸c nhau gi÷a 2 thÓ lo¹i nµy. - D©n ca : Lµ phÇn lêi kÕt hîp víi ©m nh¹c * HS tr¶ lêi. d©n gian. * GV phân biệt rõ khái niệm về ca * Nội dung : diễn tả đời sống tâm hồn, tư dao, dân ca  nêu những nét đặc sắc tưởng, tình cảm của nhân dân. vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ca * NghÖ thuËt : dao, d©n ca. + Thơ trữ tình dân gian (thường sử dụng thể th¬ lôc b¸t), kÕt cÊu ng¾n gän, ng«n ng÷ b×nh dÞ, hån nhiªn, gîi c¶m, giµu h×nh ¶nh vµ nhÞp ®iÖu. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 31 ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + Sö dông nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ nghÖ thuËt (So * GV nêu cách đọc và đọc mẫu s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸... ) - §äc: nhÑ nhµng, tha thiÕt phï hîp II. §äc hiÓu v¨n b¶n với thể thơ, đặc trưng của ca dao và 1. Đọc, chú thích. phï hîp víi viÖc diÔn t¶ t×nh c¶m gia đình. * 4 - 5 HS đọc và nhận xét cách đọc. 2. Chú thích : (SGK – Tr 35-36) * §äc chó thÝch. HiÓu vÒ ca dao, d©n ca  gi¶i thÝch v× sao gäi lµ những câu hát về tình cảm gia đình. 3. Ph©n tÝch * §äc 4 bµi ca dao vµ cho biÕt mçi bµi ca dao nãi vÒ t×nh c¶m nµo trong gia đình ? a) Bµi 1 * HS đọc bài ca dao 1 . ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai, nãi víi ai, nãi vÒ ®iÒu g×? ? Trong lời ru ấy, tác giả dân gian đã dïng nghÖ thuËt g× ? T¸c dông ? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ “cï lao chÝn ch÷" ? ? Vậy con cái phải làm gì để thực hiÖn lêi khuyªn cña mÑ? Liªn hÖ víi b¶n th©n em ? ? Em cßn biÕt nh÷ng c©u ca dao nµo nói đến công cha nghĩa mẹ tương tự nh­ bµi 1 ? - HS tù béc lé.. - Lêi mÑ ru con, nãi víi con vÒ c«ng lao cha mÑ. - NghÖ thuËt so s¸nh : C«ng cha – nh­ nói. Nghĩa mẹ – như nước ngoài biển đông  C«ng lao cña cha mÑ lµ vÜnh cöu vµ réng lớn vô cùng, không thể đo đếm được.. - “cï lao chÝn ch÷” : c«ng lao cha mÑ nu«i con vÊt v¶ nhiÒu bÒ.  con c¸i ph¶i ghi lßng t¹c d¹. * KL : Lời ru, lời khuyên tha thiết, cảm động. b) Bµi 2 - Tâm trạng của người con xa nhà nhớ quê, nhớ * HS đọc bài ca dao 2 mÑ : ? Bµi ca dao lµ t©m tr¹ng cña ai? ? Tâm trạng đó được bộc lộ trong + Thời gian : chiều chiều. hoµn c¶nh thêi gian, kh«ng gian, qua + Kh«ng gian : ngâ sau. hành động nỗi niềm nào của nhân + Hành động : trông. + Nçi niÒm : ruét ®au chÝn chiÒu. vËt tr÷ t×nh? ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ hoµn c¶nh đó? ? Qua đó, tình cảm được bộc lộ trong bµi ca dao nh­ thÕ nµo? - HS ? T¹i sao nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi. - ChiÒu chiÒu: thêi gian cuèi ngµy, lÆp ®i lÆp l¹i. - Ngâ sau: n¬i v¾ng vÎ, dÔ béc lé m×nh. - Trông: ngóng, hướng, dõi mắt xa, sâu. - Ruét ®au chÝn chiÒu: c¸ch nãi Èn dô chØ nçi nhớ thương đến xót xa, nhiều bề. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 32 ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ca dao l¹i cã t©m tr¹ng nh­ vËy? ( Gi¸o viªn g¾n vµo hoµn c¶nh x· héi phong kiến với những người đi ở, người con gái lấy chồng xa không được tự quyết định điều gì). ? §äc bµi ca dao, em muèn chia sÎ víi nh©n vËt tr÷ t×nh ®iÒu g×? * HS đọc bài ca dao 3 ? Bµi 3 diÔn t¶ nçi nhí vµ sù kÝnh yêu đối với ông bà. Tình cảm đó được diễn đạt thông qua hình ảnh nµo? ? Em hiÓu h×nh ¶nh "nuéc l¹t" lµ g×? ? Ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c h×nh ¶nh so s¸nh, c¸ch nãi vµ c¸ch dïng tõ ng÷ nh­ vËy? ? Qua đó em hiểu nỗi nhớ thương ở ®©y nh­ thÕ nµo? (Liªn hÖ: Bµi h¸t cã «ng bµ, cã ba m¸). * Hs đọc bài ca dao 4. ? Bµi ca dao 4 nªu lªn t×nh c¶m g× ? - HS tr¶ lêi : t×nh c¶m anh em. ? Hai câu đầu bài ca dao đã cắt nghĩa anh em trªn nh÷ng c¬ së nµo? ? T×nh c¶m anh em ®­îc vÝ nh­ thÕ nµo? T¸c dông cña c¸ch so s¸nh Êy ? ? VËy bµi ca dao muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g× ? Liªn hÖ víi b¶n th©n em ? ? Em cßn biÕt nh÷ng c©u ca dao nµo khác có ý nghĩa tương tự ?.  Nỗi buồn bã, cô đơn, tủi cực, đau lắng tận đáy lòng không biết ngỏ cùng ai.. c) Bµi 3 - "ngã lªn": sù t«n kÝnh. "nuéc l¹t": mèi quan hÖ huyÕt thèng bÒn chặt trong gia đình. - H×nh ¶nh so s¸nh : "bao nhiªu.....bÊy nhiªu". (C¸ch nãi t¨ng cÊp) => h×nh ¶nh ®­îc dïng phổ biến trong dân gian: nhịp cầu, ngôi đình...  Nỗi nhớ thương và niềm kính trọng sâu sắc cña con ch¸u víi «ng bµ, tæ tiªn. d) Bµi 4 - Anh em: + Không phải người xa lạ. + §Òu cïng cha mÑ sinh ra. + §Òu cã quan hÖ m¸u mñ ruét thÞt.. - So s¸nh : Anh em – tay ch©n.  T×nh c¶m anh em g¾n bã, gÇn gòi, thiªng liªng.  Nhắc nhở anh em hoà thuận , yêu thương để cha mÑ vui lßng. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt - ThÓ th¬ lôc b¸t, ©m ®iÖu t©m t×nh nh¾n nhñ. - Dïng nh÷ng h×nh ¶nh truyÒn thèng , quen ? Nh¾c l¹i nh÷ng h×nh ¶nh nghÖ thuéc … thuËt næi bËt trong 4 bµi ca dao? - Sö dông lèi vÝ von so s¸nh gÇn gòi, giµu søc biÓu c¶m. 2. Néi dung - Tình cảm gia đình. - Nh¾c nhë vÒ c«ng ¬n sinh thµnh, vÒ t×nh mÉu ? Chủ đề chung của 4 bài ca dao là tử và tình anh em ruột thịt. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 33 ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> gì? Những câu ca dao đó là muốn * Ghi nhí: (SGK – Tr 36) nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g× ? IV. LuyÖn tËp * GV kh¸i qu¸t rót ra ghi nhí. Bµi 1 + 2 (SGK/ 36) - HS đọc ghi nhớ / SGK. - HS đọc 2 câu hỏi và thảo luËn nhanh trong nhãm nhá råi cö đại diện phát biểu. - GV nhËn xÐt, bæ sung. 4. Cñng cè kiÕn thøc : - §äc thuéc lßng, diÔn c¶m nh÷ng bµi ca dao trªn. - Thi s­u tÇm nh÷ng bµi ca dao cã cÆp tõ "bao nhiªu...bÊy nhiªu". - H¸t d©n ca: Lý chiÒu chiÒu. 5. Hướng dẫn về nhà : - Hiểu, giải thích nội dung, nghệ thuật 4 bài ca dao. - Tiếp tục sưu tầm ca dao cùng chủ đề. - ChuÈn bÞ bµi “ Nh÷ng c©u h¸t than th©n” + §äc thuéc lßng ; tr¶ lêi c©u hái SGK. TuÇn 3 - TiÕt 10 : V¨n b¶n:. ********************************. Nh÷ng c©u h¸t vÒ tình yêu quê hương, đất nước, con người. A. Môc tiªu bµi häc - Gióp häc sinh: + Cñng cè kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. + N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa cña mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu qua nh÷ng lêi ca trong bµi. + Chó ý khai th¸c tõ l¸y biÓu c¶m vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. + TiÕp tôc lµm nhiÖm vô tÝch hîp nh­ ë tiÕt 9. + Tạo cho học sinh có cảm giác như được du lịch qua nhiều vùng, miền của đất nước. + Giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, con người Việt Nam. + Giáo dục HS ý thức bảo vệ vẻ đẹp của quê hương đất nước. B. ChuÈn bÞ - GV : So¹n bµi, tham kh¶o t­ liÖu ca dao d©n ca. - HS : §äc thuéc c¸c bµi ca dao vµ tr¶ lêi c©u hái sgk. C. Tiến trình hoạt động dạy- học 1. ổn định tổ chức : 7A 7B 2. KiÓm tra bµi cò : NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 34 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? ThÕ nµo lµ ca dao, d©n ca ? ? Trình bày những nét nghệ thuật tiêu biểu thường gặp trong ca dao, cho ví dụ ? ? Nêu ý nghĩa chung những câu hát về tình cảm gia đình ? 3. Bµi míi : Giới thiệu bài : Nếu như tình cảm gia đình được đề cao và chiếm 1 lượng phong phú trong ca dao thì có lẽ song hành với nó chính là tình yêu mà người dân dành cho quê hương, đất nước, con người mình. Ngừời lao động Việt Nam đã gửi gắm tất cả tình yêu của mình qua những bài ca dao, những câu hát ngọt ngào: "Bạn ơi hãy đến quê hương chóng t«i..." Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt I. §äc, hiÓu v¨n b¶n - GV hướng dẫn HS cách đọc : Giọng đọc 1) Đọc: vui tươi, xen những cảm xúc tự hào, yêu mÕn, say mª. - HS tù t×m hiÓu chó thÝch (SGK/ 38 – 39) 2) Chó thÝch: SGK ? C¸c bµi ca dao nãi vÒ nh÷ng vïng, miÒn, địa phương nào ? 3) Ph©n tÝch: * Gi¸o viªn chia nhãm häc sinh chuÈn bÞ t×m hiÓu vÒ ®iÓm du lÞch ®­îc nãi tíi trong tõng bµi ca dao(còng cã thÓ b¾t th¨m ®iÓm du lÞch cña tæ). + Tæ 1: ®i xuyªn B¾c Bé. + Tæ 2: ®i Hµ Néi. + Tæ 3: ®i HuÕ. Bµi 1 + Tæ 4: vÒ vïng quª lóa Th¸i B×nh. ? Bµi ca cã mÊy phÇn, lµ lêi cña mÊy - Bµi ca cã 2 phÇn: người, được viết theo hình thức nào ? ? Em hiểu như thế nào về hình thức hát đối + Phần đầu : Lời người hỏi. đáp ? Trong bài là lời đối đáp của ai với ai? + Phần sau : Lời người đáp. - HS trả lời, GV giảng : Hình thức đối đáp - Viết theo hình thức đối đáp : Chàng trai – c« g¸i. cã nhiÒu trong ca dao, d©n ca... ? Trong bài này, các chàng trai, cô gái đã - Trai g¸i thö tµi nhau vÒ hiÓu biÕt kiÕn đối đáp về những gì ? thức về địa lý, lịch sử. - HS nªu ý kiÕn. ? Họ có cách hỏi đáp như thế nào ? - Người hỏi biết chọn những nét tiêu biểu ? Nhờ câu đối đáp em đã được đến với của từng địa danh. phong c¶nh nh­ thÕ nµo ? - Qua lời đối đáp ta được đến với những - HS tù béc lé. n¬i næi tiÕng vÒ lÞch sö, v¨n ho¸ cña miÒn ? Qua lời đối đáp, em có nhận xét gì về các Bắc nước ta. chµng trai, c« g¸i trong bµi ca.  Bày tỏ niềm tự hào về vẻ đẹp văn hoá - HS ph¸t biÓu, GV diÔn gi¶ng : Hä lµ lÞch sö cña d©n téc. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 35 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> những người hiểu biết, lịch lãm, tế nhị. Họ cùng chung niềm tự hào về quê hương đất nước. Đó là cơ sở và là cách để họ bày tỏ tình yêu lứa đôi. ? Tác giả dân gian đã dùng từ ngữ nào để diÔn t¶ c¶nh ®i xem Hµ Néi ? ? Cách dùng từ ngữ “rủ nhau” đã giúp em h×nh dung kh«ng khÝ, quang c¶nh nh­ thÕ nµo ? “Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy ... Rñ nhau ®i t¾m hå sen ...” ? Vì sao lại có không khí đông vui, hồ hởi nh­ vËy? ? Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ c¸ch t¶ c¶nh trong bµi nµy (VD: t¸c gi¶ d©n gian cã dïng nh÷ng h×nh ¶nh miªu t¶ kh«ng?). ? C©u cuèi bµi ca “Hái ai …” gîi cho em suy nghÜ g×? - HS tù béc lé, GV diÔn gi¶ng : Nh¾n nhñ tâm tình với mọi người về tình yêu đối với quê hương, với người có công, với quê hương đất nước. Nhắc nhở cháu con giữ gìn bản sắc dân tộc => Tạo sự xúc động truyền cảm tới ngời đọc, người nghe. ? Để miêu tả xứ Huế, tác giả dân gian đã sö dông tõ ng÷ vµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ? ? Qua từ láy đó em hình dung những gì về phong c¶nh n¬i ®©y? ? C¸ch so s¸nh “Non xanh…” cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? - HS trả lời, GV giảng : Huế đẹp như 1 bức tranh th¬ méng. ? §¹i tõ phiÕm chØ “Ai” gãp phÇn t¹o lªn ý nghÜa c©u cuèi nh­ thÕ nµo? - Kh«ng chØ nãi vÒ xø HuÕ mµ dÞ b¶n c©u ca dao cßn cã kh«ng gian réng h¬n: “Ai v« xø NghÖ th× v« ...”. ? C¸ch sö dông tõ ng÷ ë bµi 4 gièng vµ kh¸c bµi 3 ë ®iÓm nµo? ? Víi c¸ch sö dông tõ ng÷ nh­ vËy, bµi ca. Bµi 2 - “Rñ nhau” : Gäi nhau cïng ®i  Không khí đông vui, hồ hởi .. - C¶nh Hµ Néi lµ niÒm say mª chung, muèn chia sÎ t×nh c¶m vÒ Hµ Néi víi mäi người, với những ai yêu mến Hà Nội. - Gợi nhiều hơn tả. Nhắc đến hồ….. hợp thµnh mét kh«ng gian võa thiªn t¹o võa nh©n t¹o, th¬ méng vµ thiªng liªng  Gîi lªn ©m vang lÞch sö vµ v¨n ho¸. - Dùng đại từ “ai”  Nhắn nhủ, nhắc nhở mọi người nhớ ơn và giữ gìn bản sắc dân téc.. Bµi 3 Tõ l¸y : “quanh quanh”. So sánh xứ Huế – tranh hoạ đồ. §¹i tõ phiÕm chØ : Ai.  Huế có không gian đẹp, lý tưởng với cảnh sơn thuỷ bao la, khoáng đạt, thanh bình. Con người với tình yêu quê hương, lßng tù hµo vÒ xø së, muèn chia sÎ, kÕt b¹n với mọi người.. Bµi 4 - Sử dụng từ láy, điệp từ, đảo cấu trúc.  Cảnh đẹp rộng dài, to lớn, trù phú đầy sức sống của cánh đồng quê lúa trong buổi. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 36 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> dao đã dẫn em tới thăm phong cảnh như ban mai. thÕ nµo? ? Trong khung cảnh đầy chất thơ đó, em - Hình ảnh so sánh tương đồng: Thân em – chẽn lúa đòng đòng thÊy næi bËt h×nh ¶nh nµo? - Hình ảnh cô gái thật mảnh mai, bé nhỏ so  Sức trẻ trung, xinh tươi, tràn căng nhựa với cánh đồng rộng lớn kia. Song chính sống. bàn tay lao động của con người bé nhỏ ấy đã tạo nên sức sống cho cánh đồng. Hình ¶nh c« g¸i nh­ ®iÓm s¸ng tËp trung sù chó ý của mọi người. Cô thật đẹp, cô là hồn sống của cánh đồng quê hương. - Bµi ca lµ lêi cña c« g¸i th«n quª ? VËy bµi ca dao lµ lêi cña ai ? ? Vậy bài ca dao phản ánh vẻ đẹp nào của - Vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của làng quê. lµng quª ? ? Từ những vẻ đẹp đó bài ca dao đã toát  Thể hiện tình cảm yêu quý tự hào về vẻ lªn t×nh c¶m g× ? đẹp và sức sống của quê hương ,con người. - HS rót ra nhËn xÐt, GV chèt. - GV hướng dẫn HS khái quát những nét II. Tổng kết chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt, rót ra ghi nhí. * Ghi nhí (SGK/ 40) - HS đọc ghi nhớ (SGK/ 40). ? §äc l¹i vµ t×m nÐt nghÖ thuËt chung cña 4 bµi ca dao trªn? III. LuyÖn tËp ? Qua 4 bµi ca em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng gì về tình yêu quê hương, đất nước, con người của người dân đời xưa? - GV tæ chøc cho HS th¶o luËn nhãm bµn – tr×nh bµy. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. 4. Cñng cè kiÕn thøc : ? Thi sưu tầm những bài ca dao nói về tình yêu quê hương, đất nước, con người? ? Hát bài “Việt Nam quê hương tôi”. 5. Hướng dẫn về nhà : - Häc, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - Sưu tầm ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người. - S­u tÇm nh÷ng c©u ca dao cã më ®Çu “Th©n em”. - So¹n : Nh÷ng c©u h¸t than th©n” + §äc thuéc lßng vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. ***********************************. TuÇn 3 – TiÕt 11 : TiÕng ViÖt: NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 37 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> A. môc tiªu bµi häc. Tõ l¸y. Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc cÊu t¹o cña 2 lo¹i tõ l¸y: Tõ l¸y hoµn toµn vµ tõ l¸y bé phËn. - HiÓu ®­îc c¬ chÕ t¹o nghÜa cña tõ l¸y tiÕng ViÖt. - Biết vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ láy để sử dụng từ l¸y cho tèt. - TÝch hîp víi phÇn V¨n ë v¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”, víi phÇn TËp lµm v¨n ë bµi “Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n”. B. ChuÈn bÞ - GV : So¹n bµi; b¶ng phô. - HS : §äc VD tr¶ lêi c©u hái sgk c. tiến trình hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức : 7A 7B 2. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp ? Cho vÝ dô ? Trong nh÷ng tõ sau tõ nµo lµ tõ ghÐp h·y g¹ch ch©n : (B¶ng phô) “Nhà cửa; xinh xắn; xe đạp ; ngòn ngọt ; tim tím; mưa gió” 3. Bµi míi : Giới thiệu bài : Các em đã gạch chân đúng dưới những từ ghép. Vậy những từ còn l¹i thuéc tõ g× ? H«m nay c¸c em sÏ ®­îc biÕt qua t×m hiÓu bµi “Tõ l¸y”. Hoạt động của thầy - trò. Nội dung cần đạt I. C¸c lo¹i tõ l¸y. 1. VÝ dô 1: a) VÝ dô :. - HS quan s¸t vÝ dô 1 trªn b¶ng phô. - GV gọi HS đọc ví dụ 1. ? Em có nhận xét gì về đặc điểm âm thanh vµ cÊu t¹o cña tõ : ®¨m ®¨m. ? Bằng kiến thức đã học, em gọi tên c¸c tõ l¸y trªn lµ g×? ? Tương tự em hãy nhận xét thêm về c¸c tõ l¸y: mÕu m¸o, liªu xiªu. ? Nh÷ng tõ cã cÊu t¹o nh­ vËy gäi lµ tõ l¸y bé phËn. VËy thÕ nµo lµ tõ l¸y bé phËn ? ? VËy em thÊy cã nh÷ng lo¹i tõ l¸y nµo?. b) NhËn xÐt : - Tõ : “ ®¨m ®¨m”. + Hoµn toµn gièng nhau vÒ mÆt ©m thanh. + TiÕng gèc ®­îc l¸y l¹i hoµn toµn.  Tõ l¸y toµn bé. - C¸c tõ : “mÕu m¸o, liªu xiªu,” +Cã tiÕng gèc : mÕu, xiªu. + Gièng nhau phô ©m ®Çu : mÕu m¸o. + Gièng nhau phÇn vÇn : liªu xiªu.  Tõ l¸y bé phËn. 2. VÝ dô 2: a) VÝ dô :. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 38 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> HS đọc ví dụ trên bảng phụ. ? Trong c¸c tõ l¸y : “bÇn bËt, th¨m th¼m”, t¹i sao kh«ng nãi ®­îc lµ : “bËt bËt, th¼m th¼m” ? Chóng ®­îc xÕp vµo lo¹i nµo ? - GV cho HS th¶o luËn – ph¸t biÓu  rót ra ghi nhí sgk. - HS đọc ghi nhớ sgk. ? Học sinh đọc ví dụ là các cặp từ láy trªn b¶ng phô. ? NghÜa cña c¸c tõ l¸y ha h¶, oa oa, tÝch t¾c, g©u g©u ®­îc t¹o thµnh nhê yÕu tè nµo? ? Nhãm tõ l¸y “lÝ nhÝ, li ti, ti hÝ” vµ “nhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh” cã ®iÓm g× chung vÒ ©m thanh vµ nghÜa? ? Xác định tiếng gốc trong các từ láy “mềm mại, đo đỏ” và so sánh nghĩa cña chóng ? ? Từ đó em hiểu gì về nghĩa từ láy ? - GV kh¸i qu¸t, rót ra ghi nhí / SGK. - HS đọc ghi nhớ.  GV cho HS lµm bµi tËp 1. ? T×m nh÷ng tõ l¸y cã trong v¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” vµ xÕp chóng vµo b¶ng ph©n lo¹i - C¶ líp t×m vµ gäi 1 HS lªn ®iÒn trªn b¶ng phô.. b) NhËn xÐt : "bÇn bËt, th¨m th¼m”.  L¸y toµn bé nh­ng trong c¸c tiÕng cã sù biến đổi thanh điệu và phụ âm cuối cho dễ nãi, xu«i tai, t¹o sù hµi hoµ vÒ ©m thanh. 3. Ghi nhí: (SGK/ 42) II. nghÜa cña tõ l¸y. 1. VÝ dô: SGK/42. 2. NhËn xÐt: - NghÜa cña tõ l¸y ®­îc t¹o thµnh do sù m« pháng ©m thanh. - NghÜa tõ l¸y gi¶m nhÑ so víi nghÜa cña tõ gèc. - NghÜa tõ l¸y nhÊn m¹nh h¬n so víi nghÜa cña tõ gèc. 3. Ghi nhí: (SGK/42) III. luyÖn tËp: (7). Bµi tËp 1 - L¸y toµn bé: th¨m th¼m, chiªm chiÕp. - Láy bộ phận: nức nở, tức tưởi, lặng lẽ, rùc rì, nh¶y nhãt, nÆng nÒ, rãn rÐn, rÝu ran.. Bµi tËp 2 lÊp lã, nho nhá, nhøc nhèi, khang kh¸c, th©m - Điền các tiếng để tạo từ láy. (L­u ý ph©n biÖt: th©m thÊp, thÊp thÊp, chªnh chÕch, anh ¸ch. tho¸ng) - C¶ líp lµm vµo vë ; 1 HS lªn b¶ng Bµi tËp 3 t¹o tõ l¸y. * a) nhÑ nhµng * a) xÊu xa - HS phía dưới nhận xét, sửa chữa. b) xÊu xÝ b)nhÑ nhâm ? Chän tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç * a) tan tµnh trèng. b) tan t¸c - Häc sinh gi¶i thÝch nghÜa cña tõ råi NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 39 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ®iÒn tõ hîp lý. - C¶ líp lµm vµo vë ; 1 HS lªn b¶ng ®iÒn. - GV cho HS th¶o luËn bµi tËp 5 theo 6 nhóm và cử đại diện phát biểu - GV thèng nhÊt ý kiÕn vµ gi¶ng gi¶i.. Bµi tËp 5 + C¸c tiÕng gièng nhau phô ©m ®Çu + Các tiếng đều có nghĩa bình đẳng nhau vÒ ng÷ ph¸p.  Ghép đẳng lập Bµi tËp 6 ( hình thức làm tương tự như bài 5 ). 4. Cñng cè kiÕn thøc : ? Vẽ sơ đồ các loại từ láy ? Cho ví dụ từng loại ? ? Tõ l¸y cã nh÷ng nÐt nghÜa nµo ? 5. Hướng dẫn về nhà : - Häc thuéc ghi nhí, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - Tìm từ láy trong văn bản: " Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người". - ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tõ l¸y. - Hoµn thµnh bµi t©p 4 vµ 6 vµo vë bµi tËp. - ChuÈn bÞ viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1. ******************************** TuÇn 3 – TiÕt 12 : TËp lµm v¨n : qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n bµi viÕt sè 1 (ë nhµ) A. môc tiªu bµi häc.. Gióp häc sinh: - Nắm được các bước trong quá trình tạo lập văn bản để có thể tập làm văn một cách có phương pháp và hiệu quả hơn. - Củng cố lại những kiến thức và kỹ năng đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong v¨n b¶n. - TÝch hîp víi phÇn V¨n qua c¸c v¨n b¶n ca dao vµ d©n ca, víi phÇn TiÕng ViÖt qua bµi “Tõ l¸y”. - Cã ý thøc t¹o lËp v¨n b¶n 1 c¸ch tù gi¸c. B. ChuÈn bÞ - GV : + Soạn bài tham khảo t liệu; chọn 1 số tình huống thực tế để hướng dẫn HS . + B¶ng phô. - HS : §äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk. C. tiến trình hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức : 7A 2. KiÓm tra bµi cò :. 7B. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 40 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ? Thế nào là mạch lạc trong văn bản? Cần có những điều kiện gì để một văn bản cã tÝnh m¹ch l¹c? 3. Bµi míi : Giới thiệu bài : Chúng ta đã được tìm hiểu về liên kết, bố cục và mạch lạc trong văn bản. Tất cả những kiến thức đó là giúp các em có thể vận dụng để tạo lập văn bản. Vậy quá trình tạo lập văn bản như thế nào, hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu. Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt - GV gọi HS đọc VD trên bảng phụ. I. các bước tạo lập văn bản - GV nêu tình huống 1: được nhà trường * Các bước khi làm văn: khen vÒ thµnh tÝch. - Xác định mục tiêu. ? Khi làm văn, các em đã thực hiện những - LËp dµn ý. - T¹o v¨n b¶n. bước nào? - KiÓm tra, söa ch÷a. ? Trong đó, bước nào em thấy khó hơn c¶? – HS nªu ý kiÕn. ? Vậy để giải quyết những khó khăn ấy, 1) VÝ dô: chóng ta cïng xÐt vÝ dô. V¨n b¶n: “Cuéc chia tay …..” ? Tr×nh bµy bè côc cña v¨n b¶n nµy? ? Văn bản này viết cho đối tượng nào? ? 2) Nhận xét: - Bè côc: 3 phÇn. ViÕt vÒ néi dung g×? - ViÕt vÒ quyÒn trÎ em. - Viết cho mọi người trong xã hội chúng ? Mục đích người viết văn bản đó là gì? ta. ? Theo em trước khi viết, tác giả đã có - Mục đích: Kêu gọi mọi người hãy quan tâm đến quyền lợi của con trẻ và trách những bước chuẩn bị như thế nào? nhiÖm cña bè mÑ. ? Sau khi xác định đủ 4 vấn đề trên, em + Định hướng cho bài viết: thấy tác giả văn bản “Cuộc….” có sự tìm - Tác giả đã xác định rõ 4 vấn đề: viết cho ai? viết để làm gì? viết về cái gì? viết như ý, sắp xếp và diễn đạt như thế nào? ( Gîi ý : v¨n b¶n cã 1 hay nhiÒu ®o¹n, thÕ nµo? - T¶ xen kÓ lÓ . viÕt vÒ 1 hay nhiÒu sù viÖc. Trong mçi - Tả hiện tại rồi về quá khứ, sau đó đoạn có cách diễn đạt như thế nào? quay l¹i hiÖn t¹i. ? C¸ch kÓ nh­ vËy cã t¸c dông nh­ thÕ - Khi th× nh©n vËt kÓ, khi th× nh©n vËt nµo? đối thoại. - Người kể ở ngôi thứ nhất ? Qua đó em hiểu rằng, sau khi định + Tìm ý. hướng chính xác cho văn bản, người viết + Lập dàn ý. + Sắp xếp ý, diễn đạt các ý cho phù hợp. cÇn ph¶i lµm g×? ? Nhưng nếu có ý, không có dàn bài đã là + Đạt được yêu cầu: - §óng chÝnh t¶ mét v¨n b¶n ch­a? VËy khi t¹o thµnh v¨n - S¸t bè côc b¶n cã yªu cÇu g×? - §óng ng÷ ph¸p NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 41 ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - GV nhấn mạnh: Và sau khi đã tạo được văn bản các em đừng quên kiểm tra để tự ph¸t hiÖn lçi vµ söa.  GV kh¸i qu¸t rót ra ghi nhí. - HS đọc ghi nhớ/ SGK. * 1 HS đọc bài tập 2 và nêu yêu cầu: - GV cho c¶ líp suy nghÜ lµm vµo vë - HS tr×nh bµy miÖng :. * HS đọc bài tập 3 và nêu yêu cầu . - HS trình bày miệng trước lớp. - C¶ líp lµm theo sù gäi dÉn cña GV - HS trình bày trước lớp Nªu nh÷ng viÖc cÇn thùc hiÖn khi t¹o v¨n b¶n ?. - Cã liªn kÕt, m¹ch l¹c - Dïng tõ chuÈn x¸c. - Lêi v¨n trong s¸ng. + KiÓm tra, söa bµi. *Ghi nhí: SGK/ 46. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 2 Báo cáo đó chưa phù hợp: a) Chưa xác định đúng nội dung báo cáo.( nh÷ng kinh nghiÖm cña b¶n th©n.) b) Chưa xác định đúng đối tượng nghe b¸o c¸o (t«i). Bµi tËp 3 a) Dµn ý viÕt ng¾n gän, râ ý kh«ng cÇn viết câu hoàn chỉnh đúng ngữ pháp. b) §Ó ph©n biÖt c¸c môc lín , nhá cÇn cã hÖ thèng kÝ hiÖu vµ c¸ch tr×nh bµy hîp lÝ.  Có thể đánh số như sau : I. 1… 2… II. 1… 2… Bµi tËp 4 “ Thay mÆt En-ri-c« viÕt th­ cho bè (Néi dung nãi vÒ nçi ©n hËn: - Cám ơn bố vì bố đã giúp hiểu rõ hơn về mÑ. - Tr©n träng, biÕt ¬n mÑ. - Xin lçi bè mÑ. - Høa kh«ng t¸i ph¹m. - CÇu mong bè tha thø. Bài học đường đời...). NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 42 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 4. Củng cố kiến thức :? .Nêu các bước tạo lập văn bản ? Những yêu cầu khi tạo lập v¨n b¶n ? (GV tích hợp : khi viết văn cần thực hiện theo 4 bước...) 5. Hướng dẫn về nhà : - Häc thuéc ghi nhí, n¾m ch¾c bµi. - Tập tạo văn bản theo chủ đề tự chọn. - Chuẩn bị bài viết để luyện tập tạo văn bản và viết bài số 1 ở nhà. Bµi viÕt sè 1 ë nhµ I §Ò bµi KÓ l¹i néi dung c©u chuyÖn ®­îc ghi trong bµi th¬ “ §ªm nay B¸c kh«ng ngñ” theo lêi kể của anh đội viên. II. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm * VÒ h×nh thøc:- ThÓ lo¹i: KÓ chuyÖn - PTB§ chñ yÕu: Tù sù, biÕt kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Bè côc: 3 phÇn - BiÕt x©y dùng t×nh huèng , s¾p xÕp c¸c sù viÖc hîp lÝ. - Diễn đạt lưu loát, câu viết đúng ngữ pháp, không sai chính tả. * Về nội dung: HS biết dựa vào bài thơ” Đêm nay Bác không ngủ” để kể lại nội dung câu chuyện đó. Bµi kÓ ®­îc mét sè sù viÖc sau: - Hoµn c¶nh diÔn ra c©u chuyÖn . - Anh đội viên kể lại sự chứng kiến cái đêm không ngủ của Bác ở núi rừng Việt Bắc. - LÇn thøc d©þ thø nhÊt - LÇn thøc dËy thø ba. - Suy nghĩ của anh đội viên khi chứng kiến cái đêm không ngủ đó của Bác. BiÓu ®iÓm: Điểm 9,10: Bài đảm bảo đầy đủ yêu cầu về nội dung và hình thức, kết hợp khéo léo giữa TS, MT, BC, thÓ hiÖn s¸ng t¹o trong kÓ chuyÖn. Điểm 7,8: Bài đủ yêu cầu trên, tuy nhiên còn mắc một vài lỗi diễn đạt. Điểm 5,6 : Bài đủ yêu cầu trên, tuy nhiên chưa biết kết hợp các PTBĐ3, còn mắc lỗi diễn đạt và lỗi chính tả. §iÓm 3,4: néi dung s¬ sµi, bµi cÈu th¶ §iÓm 1,2: Bài qu¸ yÕu. GV hướng dẫn HS về nhà viết hoàn chỉnh đề bài trên. - HS thu bµi sau 5 ngµy . Ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 2009. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 43 -. ________________________________________________________ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>